12
Nag̱apaamanan Ni Jesus Yang Mga Tauan Nang Indi Enged Magpauyun-uyun (12:1-3)
Numanyan mintras nag̱apatareg̱esan nira ta pabalitektek ti Jesus, ya kay pagsaragpun yang mga taung liniw̱u-liw̱u ang asta pagliliked-likeran da ilem. Numanyan ti Jesus may gustu nang ianing ang teed ilem tung mga taung atiang nag̱apangugyatan na. Mag̱aning tung nira, “Kuidaw, indiamu ra enged mag̱usuy tung ug̱ali yang mga Pariseo ang yang kadagmitan tung nira pamagpatunu-tunu ilem. Muya masaliranamu ra ilem nira tung ug̱ali nirang atia ang yang kaalimbawaan na maning pa tung pampaleskag tung san masang tinapay ang gulpi ra ilem ang tumagmak ang indi ra masuspindian. Agpaamanenamu ra yeen ta maning tia ay natetenged anday nag̱atipig̱an ang indi luw̱awan, anday kay nag̱italuk ang indi makdekan. Kapurisu kung unu pay inaning mi tung sikritu, magngel da ka enged tung publiku. Kung unu pay ialas-alas mi tung kakleran, mabandilyu ra ka enged tung kadaklan.
Nag̱apaktel Nang Magpakatenten Ang Mag̱agwanta Tung Padeeg-deeg (12:4-7)
Mateo 10:26-31
“Mga ungkuyu, iugtulu tung numyu, indiamu mag̱eled tung mga taung gustu nirang mangimatay tung numyu, ang ya ka ilem yang mga tinanguni mi ay sarangan nirang patayen, ang pagkatapus anda ra kay dumang mabuat nira tung numyung malain. Kung indi, yang dapat ang eldan mi enged, ipakdeku ra tung numyu. Anday duma, ya ra yang kung tapusun na ra nganing yang linawa yang sasang tau, may pudir na pa tung uri ang mamlek tung anya duun tung impirnu. Atia, iugtulu tung numyu, yay mas pang dapat ang eldan mi. Dispuis para tung indiamu mag̱eled tung buaten yang mga tau tung numyu, pademdeman mi ra ilem yang mga kutung ang mga balaynen. Indi w̱a, kung mangalangamu tung palingki, maskin limang bilug, durung pisan agkabaratu? Piru inding pisan nag̱apaw̱aya-w̱ayaan yang Dios, may sam bilug. Ya pa yamung mga tauanu, paw̱aya-w̱ayaanamu pa anya? Ultimung mga bua mi ilem ngani pinamilang na rang tanan. Kipurki sasa may sasa tung numyu, mas maalamu tung Dios kay tung mga kutung ang paneng.
Natetenged Tung Pag̱urubligaren May Pag̱iringwaraen (12:8-12)
“Kidispuis pa, iugtulu tung numyu, kung tinu pay mag̱ubligar tung katalungaan yang mga masigkatau na ang tanya sasa rang tauanu, ig disir ta yeen ang pag̱aningen ang Maninga Tau, kung kaw̱utun da nganing yang uras, yuu kay magpailala tung anya tung katalungaan yang mga angil ang pag̱apanuw̱ul yang Dios ang tanya sasa ra ka man ang tauanu. Piru kung tinu pay mag̱ingwara tung yeen tung katalungaan yang mga masigkatau na ang tanya belag̱an tauanu, ig disir, ta yeen, yang buatenu, ingwaraenu ka tung katalungaan yang mga angil ang pag̱apanuw̱ul yang Dios ang tanya belag̱an ka man ang tauanu.
10 “Kidispuis pa tung mga taung ituw̱ulu tung numyung pampakaw̱utan yang Matinlung Balita natetenged tung yeen ang pag̱aningen ang Maninga Tau, kung tinu pay magpakuindi tung yeen, puiding pasinsiaen yang Dios basta pagsug̱atan na. Piru kung tinu pay manambing tung Espiritu Santong pagtandeg tung kinaisipan nang magpasirung din tung yeen, atia indi ra enged patawaren yang Dios. 11 Kidispuis pa kung lag̱unutunamu ra nganing ta mga tau ang para ipabistaamu ra nira tung mga pamagpakigmaepet duun tung mga pagsaragpunan nira ubin duun tung katalungaan yang ustisia, indiamu magpakabegbeg kung ya pa ag̱ari yang pagdipinsa mi tung mga sadili mi u kung unu pay maayen ang ituw̱al mi tung nira. 12 Kipurki yang Espiritu Santong pag̱erekelen tung numyu, yay magpainunuku tung numyu tung uras ang atiang mainabu tung numyu, kung unu pay matinlung ituw̱al mi,” mag̱aning.”
Yang Manggaranen Ang Ipinananglit Ni Jesus Ang Anday Isip Na (12:13-21)
13 Numanyan may sasang tau asan tung mga taung atiang buntun ang yay nagbugnu tung ni Jesus ang mag̱aning, “Ameey, maimu ilem, aningen mu ra kanay naa ti manung ang ipakdul na tung yeen yang partiu tung surublien yamen tung ni tatay yamen,” ag̱aaning. 14 Mag̱aning ti Jesus ang minles, “Abee, yang taung naa! Ayw̱a, kanisip mu ang yuuy may pudir ang mag̱ariglu tung numyung durua ang para magpamarti tung numyu yang surublien mi tung ginikanan mi?” ag̱aaning. 15 Pagkatapus tia, dayun dang nagbira tung mga tau ang nagpasanag tung nirang mag̱aning, “Yamung tanan asan, mangamanamu ang indiamu mag̱amluk ang kuw̱ali manalensenamu tung maskin unu pang bag̱ayay! Kipurki yang matinlung pagpangabui yang sasang tau, belag̱an liit tung mga kaayenan ang sarang maeklan na tung kaliw̱utan ang naa, maskin unu pag kadakel,” ag̱aaning. 16 Pagkatapus, dayun dang nagpakdul ti Jesus ta sasang pananglit ang mag̱aning, “May sasang manggaranen ang puirti yang umintu yang kaluakan na. 17 Simanyan, pag̱akesen-kesen na yang isip nang maning taa: ‘Unu pa kaya ay maayen ang buatenu? Kulang yang pagluug̱anu yang patebas yang kaluakanu,’ ag̱aaning. 18 Numanyan pagkatimbang na tung isip na, mag̱aning si tung sadili na, ‘Aa, nag̱askeanu ra yang buatenu. Pampatastasanu ra ilem yang mga tambuw̱uung pampadakulun, ang para bastanti ra yang pagluug̱anu yang tanan ang pruduktu yang kaluakanu pati mga garamitenu. 19 Matapusu ra nganing ta pagpaubra, matimes dang pisan yang tanan ang kaministiranu, maskin pira-pira rang takun, indiaw ra ka enged kulangen. Maenayanaw ra ka tung tanan ang pag̱urubraenu, mapapsawaw ra ka tung kumpurming iblen yang linawaw, mapagustuaw ra kang mapagtarangwayanaming magbararkada ang para mapagpakasadyaami ta ustu,’ ag̱aaning. Atia, ya ray ipinagkesen-kesen na tung isip na. 20 Numanyan mag̱aning yang Dios tung anya, ‘Naa pala, anday isip mung pagkatau! Indi mu nag̱askean? Muyang law̱ii, bawienu ra yang kabui mung ipinablesu ra ka ilem tung nuyu. Ta, yang tanan ang atiang pinagluug mu, tinu pa pa w̱asu ay makinaw̱ang?’ ag̱aaning yang Dios tung anya. 21 Purisu yang pisan ay kaalimbawaan yang taung pagtuw̱ud dang pagtuw̱ud ta manggad, ang pagkatapus, belag̱an kang manggaranen tung nag̱auyunan yang Dios,” mag̱aning.
Nag̱atuldukan Ni Jesus Yang Mga Tauan Nang Indi Enged Magpakabegbeg Ta Kulu (12:22-34)
Mateo 6:25-34
22 Numanyan dayun dang nanalunga ti Jesus tung mga taung atiang nag̱apangugyatan nang nagsugpat yang bitala na. Mag̱aning tung nira, “Purisu ya man taang nag̱ipag̱aningu tung numyu, ang indiamu enged magpakabegbeg ta kulu natetenged tung pagpangabui mi, kung ariamu pa mangkel ta mapangan mi, u kung ya pa ag̱ari yamu mangkel ta aw̱el ang masuut mi tung mga tinanguni mi. 23 Kipurki telengan mi. Pinakdulanamu ra nganing yang Dios yang mga linawa mi. Ya pang pamangan mi ilem, indiamu sarangan nang pakdulan? Pati mga tinanguni mi, pinakdulanamu ra ka nganing anya. Ya pang aw̱el mi ilem, indiamu sarangan nang paablan? 24 Telengan mi ra ilem yang mga lamlam. Indi pamagtugda, indi ka pamangayeg. Anda kay mga pagtalukan nira ta pamangan ang para luug nira tung timpung pamig̱a-pig̱a. Piru indi ka pangalulutan, ay natetenged ag̱asikasuen yang Dios. Pagkatapus yamung mas maal tung anya kay tung mga lamlam, indiamu ka w̱asu asikasuen na? 25 Sam pulukamung magpakabegbeg ta mga kulu mi, inding pisan mataw̱ang ang mapalagway tung mga kabui mi basin tung sang uras ilem. 26 Kapurisu kung indi mi nganing kayanan yang gesyeng bag̱ay ang atiang sang uras ilem, ya pa yang dumang bag̱ay ang pabegbeg̱an mi pa? 27 Kidispuis, kung natetenged tung pag̱araw̱elen mi, isipen mi ra kanay yang mga talay. Indi pagpakabedlay tung tanek, anda kay tiral ang pag̱ubraan nira ta mga aw̱el nira. Piru iugtulu tung numyu, maski nganing ti Adi Solomon ang yay nag̱askean tang pinakamanggaranen atiing tukaw ang durung pisan agkatitinlu yang mga bisti na, yang katitinlu na inding pisan temepeng tung katitinlu yang mga talay ang naa. 28 Kidispuis pa, kung yang ilamunun ka ilem nganing ya pay nag̱apatinlu yang Dios ang nag̱apaeyangan ta mga talay ang simanyan yag dawalay mi ang pagkatapus mangayag yang kaliw̱utan, puiding sirukun da ka ilem, ya pa yamu, indiamu pa kayanan nang patinluen ang paablan? Masyadug kageg̱etey yang pagtaralig̱en mi tung Dios! 29 Purisu ta yamu, indiamu ra magpakalingalag natetenged tung mga pagpangabui mi. Belag̱an ya tia ay pabegbeg̱an mi. 30 Indi mi sakaen yang kadaklan ang mga tau tung bilug ang kaliw̱utan ang alawid pa tung Dios ang alus pa ilem ya ra ilem ay pag̱asikad nira tung kaldaw-kaldaw. Yang indi mi ipagpakabegbeg ta mga kulu mi tung pangabui mi, ay natetenged yamu may Ama mi ang yay nag̱askeng pisan kung unu pay mga kaministiran mi. 31 Kung indi, yang ipalusu ming sikaren ang yamu pirming magparanek ang magpagaem tung Dios. Atia, kung yay sikaren mi, tay puis tanya ray balang mag̱arasikasuen tung tanan ang mga kaministiran mi ang ya ra rin ay nag̱aliw̱eg̱an ta mga kulu mi.
32 “Yamung mga tauanu ang pirming nag̱abantayanu ang pariu ka tung sasang kaayepan, tung bag̱ay gesyeamu ka man ilem, anday puirsa mi tung kaliw̱utan ang naa kung ikumpalar pa tung mga darakulung mga tau. Piru indiamu ra ilem magpatalaw. Kipurki uyun ang pisan tung isip ni Ama ming palg̱urunamu ra anya tung mga kaayenan ang ipinagsimpan na tung kumpurming pagpagaem ang bug̱us tung anya. 33 Purisu ipaalang mi yang mga ganadus mi. Yang kabayaran na, ipamakdul-pakdul mi tung mga maliliwag̱en. Ay maning ka tia yang pagtaralukun mi ta manggad duun tung langit ang anda ray kaluw̱us-luw̱usan na. Kung duun yang manggad ming ipinagtaluk mi, indi maalengtan ta takawan, indi ka mapangan ta andap. 34 Purisu maayen pa duunamu ra ilem magtaluk yang manggad mi. Kipurki kung ariamu pa magmanggad, duun da ka nga gamen yang mga isip mi,” ag̱aaning.
Yang Dapat Pagamenan Nira Ta Mga Isip Nira Belag̱an Yang Kaliw̱utan Ang Naa, Kung Indi, Yang Kaliw̱utan Ang Baklu (12:35-48)
Mateo 24:45-51
35-36 Mag̱aning ti Jesus ang nagpadayun yang bitala na, “Kaministiran ang yang pambungun mi, ya ra yang mga turuw̱ulun ang pamag̱elat tung ag̱alen nira ang duun manliit tung sasang kumbirang pinasakpan na. Yang pagpakbat nira tung anya, pirming riparasiun ig pirming dekal yang mga kaas nira ug̱ud kung kumaw̱ut da nganing tanya ang gumuuy tung nira, alistu ra ilem ang abrian nirang pakleren. 37-38 Kung tinu pay mga turuw̱ulun nang kaw̱utan nang pamagpulaw, durug dakul yang kaayenan ang ipakdul na tung nira. Maskin tenganan da ta law̱ii yang ipagkaw̱ut na, maskin alenget dang mangayag, ang tanira pamagpulaw pa ka enged, anday dumang ibles na tung nira, tanya ra mismu ang ag̱alen nira ya pay mag̱asikasu tung nirang maglamisa. 39 Naa w̱a ya ra kay sasang isipen mi. Yang sasang may balay, kung naskean na ra rin yang uras ang ipagkaw̱ut yang takawan, indi na ra rin pinaw̱ayaan ta pamangbang yang balay na, kung indi, pinulawan na ra rin ang binantayan ta mupia. 40 Purisu ta yamu kaministiran ang pirmiamung riparasiun tung ipaglekatu. Ay ta yeen ang pag̱aningen ang Maninga Tau, yang uras ang ipaglekatu inali. Muya matuun tung uras ang yang laum mi indiaw pa malkat,” mag̱aning.
41 Numanyan mag̱aning ti Pedrong nagtalimaan, “Ginuu, tinu pay ag̱apatemengan mu tung ipinananglit mung atia? Yami ilem ang mga tauan mu u maskin tinu pa?” 42 Numanyan mag̱aning ti Jesus ang nagtimales, “Yang sasang turuw̱ulun ang katalig̱an ig mawayang ta kinaisipan, ya ray nag̱apiaran yang ag̱alen nang mag̱erekelen tung mga kaarumanan nang mga turuw̱ulun ug̱ud yay mamarti-parti yang mga pamangan nira ang kada kaw̱utun yang ipagkaministiran nira. 43 Teed mi tiang kasadya yang isip yang turuw̱ulun ang atia kung kaw̱utan da yang ag̱alen nang pag̱intindi tung itinuw̱ul nang atia tung anya. 44 Iugtulu tung numyu, ya ray piaran yang ag̱alen na tung tanan ang prupidad na. 45 Piru, ipabetangu, kung yang turuw̱ulun ang atiang nag̱ianingu, maning taa yang kesen-kesen yang isip na, ‘Aa, siguru mabuay pang kumaw̱ut yang ag̱alenu.’ Ang pagkatapus mag̱intra ra pamalu tung mga masigkaturuw̱ulun na, tig lalii tig baw̱ay, pariu ilem yang aplit na, ig pagustuan na ra ilem yang linawa na tung tanan ang mga pamangan ang masasabur ig magpakigbarkada ra ka tung mga taung mga tarainem, atia aparti kusas. 46 Pagkatapus numanyan inaling kaw̱utan yang ag̱alen na tung uras ang inding pisan nabantay ang andang pisan ay laum-laum nang kumaw̱ut da. Anday dumang buaten yang ag̱alen na tung anya, kastiguen nang anday kategkaan na. Duun da ipaugpuay na tung mga taung belag̱an kang katalig̱an. 47 Utru si ipabetangu si, kung may kirepen ang maskin nag̱aintindian na yang itinuw̱ul yang ag̱alen na tung anya, piru inding pisan nanalugkamay ang para magtuman da rin, anday dumang buaten tung anya, paburdunan da ta mupia yang ag̱alen na. 48 Piru yang sam bilug ang indi nakdek kung unu pay kalelyag̱an yang ag̱alen na, ang pagkatapus napagbuat ta kamali ang yay dapat ang masalapuan na ka ta paburdun, paburdunan ka, piru malakan-lakan pa tung ipinakdul tung sam bilug. Kung tinu pay piniaran yang Dios ta dakele, sagyapan na ka ta dakele. Kung tinu pay piniaran na ta mas dakele kay tung mga aruman na, dileman na ka ta mas dakele kay tung nira,” mag̱aning*12:48 Katulad ang pisan tung mga manigtulduk yang bitala yang Dios ang sinambit tung Santiago 3:1..
Ti Jesus Ya Ray Pagbelag̱anan Ta Isip Yang Sam Pamilya (12:49-53)
Mateo 10:34-36
49 Mag̱aning ti Jesus ang nagpadayun yang bitala na, “Yang inangayu taa tung kaliw̱utan ang naa, magpagkalaw ta maninga sasang apuy. Basi pa ra ilem ang tung makali madeetan da. 50 Piru baklu ra madeetan dang magdekal, kung napasaranu ra yang pinitinsiang malbat ang yay dapat ang pasaranu. Baklu ra lumakan yang isipu kung yuu napasar da. 51 Ayw̱a, kanisip mi ang yang inangayu taa ang para yang tanan ang mga tau mamag̱uruyunan dang mamagsarasaan? Iugtulu tung numyu, anday dumang dangaten na, mamagsuruag-suag̱an da natetenged tung pagpabetang nira tung yeen ang indi enged magkapariu. 52 Ayw̱a indiamu paamanenu sindu anday dumang pakaw̱utun na, mag̱impisa ra simanyan puiding may sam pamilya ang limang mamag̱ana ang magberelag ta kinaisipan may kinaisipan natetenged tung yeen. Puidi ang yang tulu mamagpasirung tung yeen, yang durua ya ra kay mamagpakuindi. Ubin yang durua mamagkereng tung yeen, yang tulu ya ra kay mamagkuntra. 53 Ang kaisan yang mga mamaepet yay mamagpasirung tung yeen, ang yang mga ana nira, mamagpakuindi. Ang kaisan yang mga mamula yay mamagpasirung tung yeen, ang yang mga ginikanan nira yay mamanambing. Ang kaisan tung magpurungyangan, yang mga mamaepet yay mamagpasirung tung yeen, ang yang mga minag̱ad nira, indi. Ang kaisan yang mga minag̱aren yay mamagpasirung tung yeen, piru yang mga punyangan nira yay mamagpakuindi. Purisu magsuruag-suag̱an dang magberelag ta kinaisipan natetenged tung yeen,” mag̱aning.
Nag̱apaamanan Ni Jesus Yang Mga Tau Ang Yang Pagsuku Nira Tung Dios Indi Nira Ipataw̱en-taw̱en, Kung Indi, Atiang Lag̱i Ubligaduen Da Nira (12:54-59)
54 Taa numanyan ti Jesus dayun dang nagbitala tung mga taung atiang buntun ang pamagtaripukpuk tung anya ang mag̱aning, “Kung mabandaw mi ra nganing yang galem ang pag̱unup dang ampir tung abag̱at, diritsyuamu rang mag̱aning ang kumuran da buay-w̱uay. Ang pagkatapus kumuran da ka man. 55 Kidispuis kung mag̱eyep da nganing yang salatan, mag̱aningamu ka ang manginit da ta duru. Ang pagkatapus manginit da ka man. 56 Matakuamu nganing ang magpamalad tung nag̱aita mi tung kaliw̱utan may tung kalangitan, piru yang palaksu yang pagkarainabu tung panimpu tang naa, indiamu pala maskeng magpamalad yang nag̱adapatan na12:56 Yang nagkarainabu tung panimpu nirang atii ya ra yang mga pruibang makabew̱ereng ang ipinagpalua ni Jesus. Ya ray nagpailala ang yang panimpu nirang atii, ya ra yang panimpung nag̱aelatan kang lag̱i nirang ipagkaw̱ut yang pag̱aningen ang Cristong magbawi tung nira.? 57 Ayw̱a kaya indiamu maskeng magtimbang-timbang tung mga isip mi kung unu pay dapat ang buaten mi tung mga uras ang naa? 58 Para maintindian mi yang dapat ang buaten mi, magpananglitaw ra kanay. Ipabetangu, may utang ming dakulu tung sasang tau. Piru kumus panginluasamu ang anday nautangan mi, anday duma, eklanamu ra ilem anya duun tung ustisia. Maayen pa indiamu ra mag̱elat, kung indi, atiang lag̱i ang duunamu pa tung dalan, magsukuamu rang lag̱i tung anya. Indiamu ra mag̱aning ang taw̱en da intindiay mi ang yamu duun da tung katalungaan yang usgadu. Kipurki kung duunamu ra nganing, masintinsiaanamu ra nganing anya, anday duma, ipiaramu ra ilem anya tung sasang pulis ang yamu ra iplekay na duun tung kalabus. 59 Iugtulu tung numyu, indiamu ka enged palpasan ang asta indi mi mabayaran yang utang ming luw̱us ang andang pisan ay pagkakulang na, may sang iki. Yang pisan ay kaalimbawaan mi simanyan ang mga uras ang naa,” ag̱aaning ti Jesus.

*12:48 12:48 Katulad ang pisan tung mga manigtulduk yang bitala yang Dios ang sinambit tung Santiago 3:1.

12:56 12:56 Yang nagkarainabu tung panimpu nirang atii ya ra yang mga pruibang makabew̱ereng ang ipinagpalua ni Jesus. Ya ray nagpailala ang yang panimpu nirang atii, ya ra yang panimpung nag̱aelatan kang lag̱i nirang ipagkaw̱ut yang pag̱aningen ang Cristong magbawi tung nira.