JOHN
KIPANA THUPHA
Natahsan theina ding'un
Jesu Pathen Chapa tahbeh, Thutahle ngailutna bulhingset'a kiphong doh
Gospel John lekhabu sung thu umdan
John lekhabu hi Jesu natoh jatchom chom chule ipijeh pen'a hung ham ti bailam tah'a hetna hiding ahi. John in aseibena ah, Jesun thil phabep kultah'a ngaito ding in natoh anei e, hiche natoh phabep akon chu Ama koi ahi, hetdoh natei ding ahi. Jesun melchihna sagi abolho bou John in ajihlut ahi. Ajehchu hiche melchihna ho hin Jesu Pathen Chapa ahi, ti aphochen in ahi. John in aseijin, “Vannoi pumpi lekhabu kijih ho sanga hop-lenjo ahi,” ati (John 21:25). Ipi dinga melchihna hichengse hi alhendoh ham? Ajeh chu tahsanna dihtah neiding, “Jesu Messiah le Pathen Chapa ahi ti, tahsan jing na ding le tahsan jal'a Ama min'a hinna nei thei na ding ahi,” (John 20:31).
Gospel John hin, Vah chule Hinna hi Pathen natoh ho hinkho lamhil'a pang ahi, ti avetsah e. Jesu thuhil chom chom gospel danga kimu lou jong ajaovin ahi. Jesu Meissiah, Vanna kon Hinna Changlhah, Pathen hinsol, Vannoi vah, Kot, Kelngoi ching, Pathen Chapa, Thodoh kitna, Hinna, Lampi, Thutah, Lengpigui tahbeh chule Judah te lengpa ahi. Hiche hoa kon tahsanna dihtah neina ding tina ahi.
Lekhabu jihpa chule ajih kum
Solchah John, Zebedee chapa (Mk 1:19), Jesu seijui som le ni lah'a alailah pen, ngailut John tiajong kihepa sut ahi. Alhangpi pomdan in AD 80-95 sunga asut hiding in tahsan ahi. Chule Ephesus khopi, tukhanga Turkey, aum sunga anajih ahi.
Koi henga chule ipi dinga ajih ham?
Asia minor gamsunga Judah mi hilou, Jesu tahsan a anungjui ho gelkhoh na'a ajih ahi. Amaho chu alhangpia Greek miho chihgilna thuhil hatna mun'a cheng ho ahiuve. Chulaiya Greekte thuhil loupikhat chu, Jesu chu Pathen ahin, mihem tahbeh ahipoi ti ahetchen na giltah neiho bou huhhingna chang ahi, atiuve. Hijeh chun John in, “Huhhingna chu Pathen Chapa Jesu eiho lhatdoh dinga mihem tahsaphe'a hung ahi, ti tahsan jouse chang ding ahi,” ati.
1
Thu chu mihem ahung sohtai
1 Thu chu atil abul'a ana umsa ahi. Thu chu Pathen toh umkhom ahin, chule thu chu Pathen ahi. 2 Ama chu atil abul'a umsa Pathen toh umkhom ahi. 3 Pathen in ama vanga thil jouse asem ahi, chule aum jouse hi Ama louva kisem doh khatcha jong aumpoi. 4 Thuchun thil jouse hinna apeh ahin, chule Ama hinna chun mijouse dinga vah ahinpoh lut ahi. 5 Vahchun muthim ahinsal in, chule muthin in vah chu asumit jou tapoi. 6 Pathen in mikhat, Tuilutsah John chu ahin sole. ✡ Matt 3:1; Mk 1:4; Lk 3:1,2 7 Mijouse henga vah thuseiphong ding, chule mihon ama thuseiya kona atahsan thei na ding in. 8 Ahivangin John amatah chu vah ahipoi, vah thudol hettohsah le seiphong ding ahibouve. 9 Vannoiya hung a mijouse vah hungpe Ama bou chu vah tahbeh ahi. 10 Asemsa vannoiya ama ahungin, ahin vannoiyin ama ana hepouve. 11 Ama amite henga ahungin, amiten ama ana sang pouve. 12 Ahivangin koi hileh ama tahsan jouse chu Pathen chate hidingin thu apetai. 13 Ahin amaho chu mihem lunglama kona tahsa thisan'a peng hilouva, Pathen akon pengkit ahiuve. 14 Chuin thu chu mihem tahsaphe ahungsoh in, ilah uva ahung chengtai. Ama chu ngailut le kitahna dimset ahi. Chule keihon ama loupina, Pathen chapa changkhat seh ahina loupitah chu kamutauve. 15 Chuin John chu Jesu thudol hettohsah in apangin, mipiho henga asam'in “Hichepa hi ahi, athudol kana hettohsah chu, kanunga mi khat ahunge, ama chu kei sanga gamchenga lenjoahi, ajehchu ama keima um masanga ana umsa ahitai, kati chu,” ati. 16 Aninglhin na letlha a kon'a eihon amilungset vanga vangbohna aban ban'a imu-u ahitai. 17 Ajehchu danthupeh chu Mose a kon ahin, Pathen mingailut na le kitahna chu Jesu Christa vanga umdoh ahibouve. 18 Koiman imatih chan in Pathen amukhapoi, Ahin atepi umlou, amatah Pathen chapa chang khat seh, Pa lungchanga behjing chun, eiho henga Pathen chu aphondoh ahitai.
Twilutsah John hettohsah
19 Judah vaipo hon Jerusalem'a pat'a thempu ho leh Hou'in a sottol le ho, John henga “Nang koi nahim?” tia aga dohsah nauva, John thu hettohsah chu hiche ahi. 20 Ama akileppon, akiphong doh jengin “Keima Christa kahipoi” ati. 21 Chuin amahon adongun, “Achutile aphai, koiba nahim? Elijah nahim?” atiuve. Aman adonbut'in “Kahipoi” ati. “Ahile kanga jingu themgao chu nahim?” atiuve. Aman “Kahipoi” ati. ✡ Malachi 4:5; Danbu Ni Na 18:15,18 22 “Hichun amahon, ahile koi nahim? Eihinsol ho koma lhutding donbutna kangai chauve. Nangman koi kahi nakiti em?” atiuve. 23 John in adonbut'in “Keima gamthip a khosam awgin khat, Pakai hung nading lampi sutheng un, tia Isaiah themgao kamsoh chu kahi,” ati. ✡ Isa 40:3 24 Hichun Pharisee ho ahung kisol hochun, 25 Ama chu adong un, “Christa nahi louva, Elijah nahi louva, chule themgao nahilou le, ipi thuneina naneiya Baptize nachan sah ham?” atiuvin ahi. 26 Chuin John in amaho jah'a, “Keiman twiya Baptize kachan sah ahin, ahinlah mipi lah'a nanghon nahet dohlou'u mikhat aume. 27 Ama keima nunga hung ahivangin keima ama soh dinga jong lhingjou lou chule akengchot khao sutlham dinga jong kilom kahipoi,” ati. 28 Hicheng chu Jordan vadung gal solam Bethany mun'a John in Baptize achansah na'a thilsoh ahi.
Pathen kelngoinou
29 Ajingin John in amaheng lam'a Jesu ahung amun, “Veuvin vannoi chonset pomang Pathen kelngoinou khu,” 30 Amahi ahi keiman kasei, kanunga hunga kei sanga gamchenga lenjo, kati chu, ajehchu ama kei um masang peh'a ana umsa ahitai, ati. 31 “Keiman ama Christa ahilam kana hepoi, ahivangin ama chu Israel lah'a phondoh'a aumna ding'a keiman twiya Baptize kachan sah ahi,” ati. 32 Chuin John in athu hettohsah nan, “Keiman van'a kon'a Lhagao Theng vakhu banga ahung lenlhah'a achunga aumden kamui.” 33 Keiman ama ahilam kana hepoi, ahivang'in Pathen in twiya Baptize chan sah dinga eisol chun, aman kakoma “Achunga Lhagao Theng achuh'a a umden namupa chun, Lhagao Thenga baptize ahin chan sah ding ahi,” 34 “Chule keiman Jesu chunga hicheng asopet hi kamun, hijeh'a chu amahi Pathen in alhen doh achapa khat seh chu ahi tia kahettoh sah ahitai,” ati. 35 Ajing kit'in, John aseijui mini toh adinpet un, 36 Jesun ahinjotpa chu amun, ama chu aven, “Veuvin Pathen kelngoinou khu,” ati.
Seijui masaho
37 Chuin John seijui teni chun athusei chu ajalhon in, Jesu nung ajuilhon tai. 38 Chuin Jesu akihei leh amanin ajuilhon chu amun, “Ipi nangai chat lhon ham?” atitai. Amanin adonbut lhon'in “Rabbi” (Hichu houhil tina ahi) hoiya na umji ham? atilhon e. 39 Chuin aman, “Hunglhon in hungve lhon in,” ati. Amani Jesu toh akilhon khom lhonin, aumna chu agamu lhon tai. Chule hiche nikho chun aumkhom tauve. Hichu nidan som don ahi. 40 John thuseija, Jesu nungjui teni lah'a khat joh chu, Simon Peter naopa Andrew chu ahi. 41 Andrew chun asopipa Simon agahol doh in ajah'a, “Keihon Messiah (Christa tina ahi) kamu tauve,” ati. 42 Chuin Andrew in Simon chu Jesu henga ahinpuiyin ahi. Hichun Jesun Simon chu aven ajah'a, “Nangma John chapa Simon nahi, hijongle Cephas kisah ding nahitai. (Hichu Peter tina ahi).” Jesun Philip le Nathanael akou 43 Ajingin Jesu Galilee lam'a che dingin aume. Hichun aman Philip amun, ajah'a “Hungin neijuijin,” ati. 44 Philip chu Andrew leh Peter khosah na Bethsaida kho'a kon ahi. 45 Chuin Philip in Nathanael aholdoh'in ajah'a, “Mose le themgao hon athudol anasut'u amapa tah chu kamutauve. Ama chu Nazareth khomi, Joseph chapa, Jesu ahi,” ati. 46 Hichun Nathanael in adatmo lheh in, “Nazareth khoa kon'a thilpha sohdoh ngai em?” ati. Philip in adonbut'in “Hungin nangma tah in hungven” ati. 47 Ahenglam'a amani ahung lhon chu Jesun amun, ajah lhon'a, “Phatlhemna beihel mikitahpa, Israel chapa dihtah chu tun aumtai,” ati. 48 Hichun Nathenael in adongin, “Iti neihet jeng ham?” ati. Jesun adonbut'in, “Philip in naholdoh masanga theichang phung noiya na umpet'a chu kamu ahitai,” ati. 49 Chuin Nathanael tijatah'in, “Rabbi nangma Pathen chapa tahbeh, Israelte lengpa nahi,” atitai. 50 Chuin Jesun adongin, “Theichang phung noiya na umpet kamu ahitai, kati jeh'a chu natahsan ham? Hiche ho sanga chungnungjo namu ding ahi,” ati. 51 Chujouvin ama jah'a, “Atahbeh kaseipeh nahi, nangman van akihon'a chule Pathen vantil ho mihem chapa chunga akaltou le akumsuh namu ding ahi, ajehchu amabou chu van le lei kimatna kalbi ahi,” ati. Cana khoa moupui golvah ✡ Semtilbu 28:12
DRAFT COPY