Makulu Ghasemeeye ghaa Yesu Ki̱li̱si̱to agha
Matayo
Aahandi̱i̱ki̱ye
Kwanjula
Matayo akaba ali omui mu beeghesebuwa baa Yesu. Kimui haa bighendeleluwa biye bya kuhandiika kitabo kini, ni kwoleka Bayu̱daaya baanakiye ngu Yesu niiye Mu̱ju̱ni̱ (Masiya) oghu Luhanga aalaghani̱i̱je kubatumila. Niikiyo kyaleki̱ye Matayo aatandika kuhandiika kitabo kini naasolongi̱ya baataata baa Yesu, kandi mu kitabo kini kyona ooleki̱ye ngu Yesu niiye akaasu̱li̱i̱si̱ya bulangi̱ obu baalangi̱ye mu Ndaghaano Nkulu.
Matayo atodhi̱ye aabu̱ghʼo njegheesi̱ya ya Yesu eghi yaaghilagha ngu bu̱lemi̱ bwa Luhanga ni bwa bantu baa mahanga ghoona abakukolagha ebi Luhanga abbali̱ye. Tukubona Yesu naaghambila bantu ngoku bu̱lemi̱ bwa Luhanga buli (nsuula 5—7). Akwegheesi̱yagha ngoku bu̱lemi̱ buni bukugbaatikana munsi (nsuula 10). Abu̱ghi̱ye nsi̱mo esikwetʼo bu̱lemi̱ obu (nsuula 13). Eegheeseei̱yʼo ngoku tubhonganuuwe kuukala mu bu̱lemi̱ bwa Luhanga (nsuula 18). Haakumaliilila ooleki̱ye ngoku bu̱lemi̱ bwa Luhanga bukwisa munsi (nsuula 24—25).
Kitabo kini ki̱bu̱ghi̱yʼo makulu haa bwomi̱i̱li̱ bwa Yesu ku̱lu̱gha haa ntandiko ku̱hi̱ki̱ya haakumaliilila. Kitandi̱ki̱ye na ku̱byaluwa kuwe. Kyabu̱ghʼo kubati̱i̱ji̱buwa na kwohebuwa kuwe na Si̱taani̱. Kyabu̱ghʼo dhee mulimo ghuwe ghwa kutebeja, kwegheesi̱ya, kandi ku̱ki̱li̱ya mu di̱si̱tu̱li̱ki̱ti̱ ya Galilaaya. Du̱mbi̱ aahandiikʼo lughendo lwa Yesu ku̱lu̱gha Galilaaya ku̱hi̱ka Yelusaalemu. Aabu̱ghʼo ebyabaayʼo Yesu mu wi̱i̱ki̱ yakumaliilila ya bwomi̱i̱li̱ buwe munsi. Aabu̱ghʼo kubambuwa kandi ku̱hu̱mbu̱u̱ka kwa Yesu.
Kitabo kini kimaliliiye na kilaghilo kyamaani̱ kya Yesu haabwa beeghesebuwa be kughenda kufoola bantu baa mahanga ghoona kuba beeghesebuwa be.
1
Baataata baa Yesu
(Luka 3:23-38)
Yesu Ki̱li̱si̱to akaba ali muusukulu wa Dhau̱dhi̱,
kandi wa Ebbulahi̱mu̱.
Baataata baa Yesu niibo bani:
Ebbulahi̱mu̱ aabyala I̱saka,
I̱saka aabyala Yakobbo,
Yakobbo aabyala Yu̱da na baana baani̱na Yu̱da oghu,
Yu̱da aabyala Peleeji̱ na Jeela,
aba aabyayʼo mukali̱ wee Tamaali̱,
Peleeji̱ aabyala Heji̱looni̱,
Heji̱looni̱ aabyala Laamu,
Laamu aabyala Aminadaabbu,
Aminadaabbu aabyala Naasoni̱,
Naasoni̱ aabyala Salu̱mooni̱,
Salu̱mooni̱ aabyala Bbowaaji̱,
oghu aabyayʼo mukali̱ wee Lahaabbu,
Bbowaaji̱ aabyala Obbedi̱, ni̱na wee ali Lu̱si̱ya,
Obbedi̱ aabyala Yese,
kandi Yese aabyala Mukama Dhau̱dhi̱.
Dhau̱dhi̱ aabyala Solomooni̱,
ni̱na Solomooni̱ oghu niiye akaba ali mukaa U̱li̱ya,
Solomooni̱ aabyala Lehobbwamu,
Lehobbwamu aabyala Abbi̱ja,
Abbi̱ja aabyala Aasa,
Aasa aabyala Yehosafaati,
Yehosafaati aabyala Yolaamu,
Yolaamu aabyala U̱ji̱ya,
U̱ji̱ya aabyala Yotaamu,
Yotaamu aabyala Ahaaji̱,
Ahaaji̱ aabyala Hejekiya,
10 Hejekiya aabyala Manase,
Manase aabyala Amooni̱,
Amooni̱ aabyala Yosiya,
11 kandi na Yosiya aabyala Yekoniya,
hamui na baani̱na Yekoniya oghu,
mu bwile obu Banabbabbu̱looni̱ baabaagha bahambi̱ye Bayu̱daaya
babatwete mu ehanga lyabo Bbabbu̱looni̱.
12 Haanu̱ma ya kubaaya mu ehanga lya Bbabbu̱looni̱
hambali baabaagha babahambiiye:
Yekoniya aabyala Salati̱yeeli̱,
Silati̱yeeli̱ aabyala Jelubbabbeeli̱
13 Jelubbabbeeli̱ aabyala Abbi̱yu̱di̱,
Abbi̱yu̱di̱ aabyala Eli̱yaki̱i̱mu̱,
Eli̱yaki̱i̱mu̱ aabyala Ajooli̱,
14 Ajooli̱ aabyala Jadooki̱,
Jadooki̱ aabyala Aki̱i̱mu̱,
Aki̱i̱mu̱ aabyala Eli̱yu̱u̱di̱,
15 Eli̱yu̱u̱di̱ aabyala Eli̱yeeja,
Eli̱yeeja aabyala Mataani̱,
Mataani̱ aabyala Yakobbo,
16 na Yakobbo aabyala Yojeefu̱,
bali̱ wa Mali̱ya ni̱na Yesu, oghu bakughilaghamu Ki̱li̱si̱to.
17 Baataata be aba bakahi̱ki̱ya buusukulu eku̱mi̱ na bbunaa ku̱lu̱gha bwile obu Ebbulahi̱mu̱ aabaaghʼo ku̱hi̱ki̱ya bwile obu Mukama Dhau̱dhi̱ aabaaghʼo. Kandi buusukulu eku̱mi̱ na bbunaa ku̱lu̱gha bwile obu Dhau̱dhi̱ aabaaghʼo ku̱hi̱ki̱ya bwile obu baabahambi̱ye kubatwala mu ehanga lya Bbabbu̱looni̱. Kandi buusukulu eku̱mi̱ na bbunaa ku̱lu̱gha obu baalu̱ghi̱ye Bbabbu̱looni̱ ku̱hi̱ki̱ya haa bwile Ki̱li̱si̱to aabyahuwe.
Ku̱byaluwa kwa Yesu Ki̱li̱si̱to
(Luka 2:1-7)
18 Ku̱byaluwa kwa Yesu Ki̱li̱si̱to kukabʼo mu mulingo ghuni: Yojeefu̱ akaba amali̱ye ku̱lu̱gha Mali̱ya ni̱na Yesu, bhaatu batakaswelangaane. Mali̱ya oghu eesanga aku̱li̱i̱ye haabwa maani̱ ghaa Mwoyo Ahi̱ki̱li̱i̱ye. 19 Bhaatu bali̱i̱ wee Yojeefu̱ oghu akaba ali musaasa ahi̱ki̱li̱i̱ye, ataabbala kumuhemula mu bantu. Aatu̱wamu kumuleka mu ki̱bi̱so. 20 Obu aaneeli̱li̱kanagha eki, malai̱ka wa Mukama aamubonekela mu ndooti̱, aamughila ati, “Yojeefu̱, muusukulu wa Dhau̱dhi̱, otoobaha kuswela Mali̱ya kuba mukaawe. Aku̱li̱i̱ye etundu haabwa maani̱ ghaa Mwoyo Ahi̱ki̱li̱i̱ye. 21 Aku̱byala mwana wa wabusaasa du̱mbi̱ omuluke li̱i̱na Yesu, nanga niiye alijuna bantu be bibhi byabo.” 22 Ebi byona bikubʼo ku̱u̱su̱li̱i̱si̱ya ebi Mukama aasangu̱u̱we abu̱ghi̱ye kukwama mu mulangi̱ wee ati, 23 “Manaabukali̱ atamani̱ye basaasa aku̱ku̱li̱ya abyale mwana wa wabusaasa bamuluke li̱i̱na Manu̱weli̱”* 1:23 I̱saaya 7:14 (elikumani̱i̱si̱ya ngu “Luhanga ali naatu.”) 24 Obu Yojeefu̱ aasu̱su̱mu̱ki̱ye, aakola ngoku malai̱ka wa Mukama aamughambiiye mu ndooti̱, aaswela Mali̱ya. 25 Bhaatu Yojeefu̱ oghu taabaaye na Mali̱ya oghu ku̱hi̱ki̱ya obu aabyaye mwana oghu. Yojeefu̱ aamuluka li̱i̱na Yesu.

*1:23 1:23 I̱saaya 7:14