Pɔle Ná-Sɛʋɛi
É Teʋeni
É Teʋeni
Efɛze Nuiti Ma
Sɛʋɛi lɔɔzeizuʋɛ ma woo mɔungiti
Efɛze nuiti ta-zɛʋɛi ta Kolɔse nuiti tɔnɔi ti ɠɛɛʋɛ yeeɠɛɠala ɠila nɔ zu, kona ʋuulɔzita (60) ɠɛɠala leʋegai ma, Kilista zɔlɔɔgai ʋoluma. Nui nii é sɛʋɛa, é ɠɛ daasei ka ga keelai Pɔle (1:1). Faaɠwɛ nu mɔinmɔin soloogɛ ma ga Pɔle ɠa é Efɛze nuiti ta-zɛʋɛi ɠɛai, anɛɛ ni nu ɠilagila tuʋɔgi ma zii, nii é Kolɔse nuiti tɔnɔi zu, naa la su. Naa maaʋele ma kɛɛʋɛ eɠɛ sɛʋɛi nii ɠɛɛni ga é vaza Egilisi mɔinmɔin su, koʋii naa zu. Pɔle sɛʋɛʋɛ su ɓalaa ga, é ɠɛni kasoɠa sɛʋɛi nii ɠɛɛ ziɛgi zu (3:1; 4:1; 6:20). Efɛze nuiti ta-zɛʋɛi, ta Filipe nuiti tɔnɔi, ta Kolɔse nuiti tɔnɔi, naa ʋɛɛ Filemɔn nɔnɔi ʋa, ti-laasei pɛɛʋɛ ga kasoɠa zɛʋɛiti, tɔɔzei é ti zɛʋɛni siɛgi zu é ɠɛni la kasoi ɠa. Tisike ɠa Pɔle sɛʋɛi veeni zea ga é lii la, siɛgi zu naa ɠɛni liizu la laaliizu Efɛze Egilisii ma (6:21-22).
Efɛze ɠɛni ga taa wola ta Wɔlɔme masa zooi zu, tɔ ɠa é ɠɛni ga Azi ɠoʋii nii dɔiɗai, naama ɠoʋi laa wolai. Efɛze lɔɠɔi ɠulani gola, tɔɔzei Gɛlɛkiiti ta-anzanu ɠalagi, nii daa ɠɛni ga Aaletemise, naa zei ʋɛlɛi ʋa, é ɠɛni ná (KKw 19:23-31). Efɛze Egilisii faiti tɔɔzeini ga pagɔ, kɛlɛ gaaɓelasu yeezeini faa ɠiligi tanigaa wu (Kul 2:1-7).
Pɔle ná-sɛʋɛi lɔɔzeizu ʋelei, é naa zuɠulaʋɛ, ʋelei GALA ge yiimazeɠea la ga ná-nuɓusɛiti, ta ʋelei é ti ɠizoga da ta-ɠotoiti ma ga Yesu Kilista maaʋele. É Egilisii ʋokɔɠɔgɛ kpusɛi ta ma, nii Kilista ga ma ungi, ta é pokɔɠɔ pɛlɛi ta ma togai, nii Kilista ga ma zɔɓelama ɠɔtu wolai. Sɛʋɛi ɠilazuʋɛ velesiɛi zu, Pɔle kalagiti feeʋɛ, é lo keletiɛn eteai ziɛ ʋelei ʋa.
Unsosuʋɛ
1. Pɔle ɓɔɠɔ lɛɛni ta é Efɛze nuiti tuʋɔ (1:1-2).
2. Naa ʋoluma, é Egilisiiti zɔɠɔzu vai zuɠulani ta Kilista (1:3—3:21).
3. Pɔle zɛba é sɛʋɛi ɠɛ é lo naa ʋa, ʋelei keletiɛinti maanɛai ga eteai ziɛ la (4:1—6:20).
4. Gaaɓela Pɔle faa ɠaaɓelagi tanigaa yɔɠɔzu lɛɛ (6:21-24).
1
Tuʋɔ gooiti
1 Nɛ̀i gè ga Pɔle, gè ga Yesu Kilista ná-keelai GALA ziimai maaʋele ma, nà wo luʋɔsu, GALA ná-nuɓusɛiti, wɔi wo Efɛze taazuʋɛ, wo ga wooɠɛɠila nuiti wa-ɠilibalai zu wa Kilista. 2 Ade-Ɠɛɛ GALA ta de-Maliɠii Yesu Kilista ti zaalai la wo ma, ti ziilɛigi ve wo ʋɛ.
GALA ná-faaɓɔɠɔi ɓela ge la ba
3 Mamagi ɠa de-Maliɠii Yesu Kilista Kɛɛɠɛ GALA bɛ, é tuya looni ade ʋɛ ga zɛnvu zu luyai ma zii pɛ, niiti ti zeɠezu geeɠɔlɔgi zu, ada-ɠilibalai maaʋele ma da Kilista. 4 Mazɔlɔɔ aisa GALA ge ʋa eteai ɓɛtɛ, é yiimazeɠeni ga adeye ada-ɠilibalai maaʋele ma da Kilista, naa ɠa a kɛ, de ɠɛ ga nu ɲadegaiti, kɔzɔzu nɔpɛ ge la de ʋa tɔun gaazu. 5 GALA ná-nɛɛbɛi maaʋele ma, é deveni ade ma ma yeeluɠɔ ga toɠa de ɠɛ ga ná-dointi, ga Yesu Kilista maaʋele. É ɠɛni pɔ ɠana ná-nuɓɔɠɔlai zu, 6 naa ɠa a kɛ de ná-zaalai ma lɛbiyai maamusɛ, nii é daa ade ma ga nɛɛbɛ Loun Zunui maaʋele. 7 Ada-ɠilibalai maaʋele ma ada Kilista, é ade unmɔɔni ga Kilista ma ɲamai maaʋele, ada-vaaɠaazagiti suvaayɛga, eɠɛʋelei ná-zaalai wɔɔlɔ ʋelei la, 8 nii GALA ge feeni ade ʋɛ ga bɔɔlɔa. É ɠimala laazeeliai veeni ade ya ta keleɠele daazeeliai. 9 É ná-faazeikpasui ma lɔɔɠuzu vai lɛɛni ga adeye, nii é deveni ma yeeluɠɔ ná-nuɓɔɠɔlai zu ga é ti pɛ daazeeli ga Kilista maaʋele. 10 GALA ka naama vaazeikpasui laazeeli yeeɠɛɠalai zu, nii é deveni. Toɠa anii pɛ gaalɛ ba, niiti ti geeɠɔlɔgi zu, ta niiti ti zooi ma, ta-ɠilibalai zu ta Kilista.
11 Gá-ɠilibalai maaʋele ma ɓalaa gá Kilista, GALA ge yiimazeɠeni ga giye ga gi gɔnɔ zɔlɔɔ. É naa leveni gi ma, eɠɛʋelei ná-faa ɓɛtɛai pɛ ge la, é kɛɛzu ziimai zu, 12 naa ɠa a kɛ gi maaʋele ma maamusɛi ve ná-lɛbiyai ʋɛ, gɛiti mɔunpa, gi ɠitoni Kilista ʋa.
13 Wa-ɠilibalai maaʋele ma wa Kilista, wa ɓalaagi, siɛgi zu wo gaama ɓɔɛi mɛnini da, Woo Niinɛ Ʋagɔi é ʋaazu ga kizo fai wo ʋɔ, wo ɠidaaleʋeni Kilista ma. GALA ge poogi veeni wo ya ga Zɛnvu Ɲadegai, nii é ma minazeɠegi woni. 14 Naama Yɛnvui ɠa ga faanɛɛiti ti-ma ʋoogi, niiti GALA ka ti ve ade ya, siɛgi zu ade ti maalolisu da, naa ɠa a kɛ ade maaʋele ma maamusɛi ve ná-lɛbiyai ʋɛ.
Pɔle ná-GALA falii
15 Naa ɠa é ba, siɛgi zu gè wa-ɠidaaleʋe vai mɛnini da Maliɠii Yesu ma, ta wa-nɛɛbɛi é lo GALA ná-nuiti ba, 16 gè la ɓɔlɔzu ga GALA mama fai wa-vaa zu, gè ɗa wa-vai wo nà-GALA faliiti su, 17 ga lɛbiya Ɠɛɛɠɛi, de-Maliɠii Yesu Kilista ná-GALAGI ɠima yɛnvui ve wo ya, ta kulakɛlɛmai, nii wa kwɛɛ da. 18 GALA ge wo-ɠigi ɠaazuʋɛ zeɠe ma, naa ɠa a kɛ wo kitogi ɠwɛɛ, nii é wo loliga ma, ta naama vaanɛɛiti bɔɔlɔ ʋelei, ti vizɔgai gola, é ga GALA ná-nuiti tɔnɔi. 19 Wa ná-zɛbɛ wolai ɠwɛɛ ɓalaa, ɓela ge la ba, nii é ade ʋɛ, kidaaleʋe nuiti. Naama zɛbɛi ɠa ga naa ɓɔɠɔi, nii GALA ge dɛɛni ga ná-zobogi pɛ, 20 siɛgi zu é Kilista wuzeɠeni la, é kula saai ya, é sei yeezazuʋɛ geeɠɔlɔgi zu. 21 Miná ɠa Kilista zeini ná masadai pɛ maazu, ta zobodaiti, ta zɛbɛiti, ta maliɠilaiti, ta daaseigiti kpein maazu, niiti ti wosu niima eteai zu, ta zɔɔma eteai zu é ʋaazu. 22 GALA ge aniiti pɛ daa Kilista ɠɔɠɔi wu, é kɛ ga anii pɛ ma ungi Egilisii ʋɛ. 23 Egilisii ɠa é ga tɔ ɓɔɠɔi ɓusɛi. Kilista ɠa é Egilisii laazeelizu, zɔi é fai pɛ daazeelizu.