TESALLONAIKA Yomboma Pollone Wale Talo Pepá Topa Sirimu Bokutolo
Pollone I Pepá Topa Sirimutolonga Ungu-Pulu Mare
Pollo kinia yuni pepá torumumanga ungu-pulu mare bokumunga yakondo gomo 676 molemo.
Pollo kolea-awili Tesallonaika purumu semanemo Lipa Mundorumu Yema 17:1-10 molopa, yu mindili siringi kinia kowa pumba Beria taono molopale, pe kelepa kowa pumba kolea-awili Atenesi purumu semanemo 17:11-15 molemo. Tesallonaika akuna Karasinga yombo talapemonga yombo koltalo sika Juda yomboma-na-kolo awisili yombo-lupama moloringi (Lipa Mundorumu Yema 17:4, ya U-Tesallonaika 1:9-10). Tesallonaika akumu Masedonia poropinji kolea se, no kelona lierimu.
Pollo kolea-awili Korini molopa Karasinga Tesallonaika yomboma pepá u topa sirimumunga pulumu i-sipanje: Pollo Tesallonaika yomboma-kinia molopale Karasinga ungumu kamu mane naa sipili Juda yombo ungumu pilku mokoli seringimane yu toko makororingi. Pe Tesallonaika yomboma Karasi lombili puringimunga mindili nongo moloringi pilipale Pollone ‘Timoti ono lipa tapondopili.’ nimba yu ono moloringina lipa mundorumu (U-Tesallonaika 3:1-5). Pe Timoti kelepa Pollo molorumuna omba ono moloringi mele Pollo semane topa sirimu kinia Pollone i pepámo ono sipa mundumbando torumu. Ono konopu tondolo pupili moloringimunga konopu sipa Pulu Yemo kinia “Ange.” nirimu mele ono nimba sipa, ono mimi siku molonge mele mane sipa, Ye-Awili Yesusi pe kelepa ombámonga ungu awisili nimba sirimu (1:9-10, 2:19-20, 3:13, 4:13-18, 5:1-3,23-24). Ungu mare pea nu nunu kanani.
‘Oli mare mindi omba pupili Pollo kolea-awili Korini we molopale wale talo-sipa pepá se Karasinga Tesallonaika yomboma topa sirimu.’ ningu pilielemele. Imbi lepo “Pe-Tesallonaika” nilimulu pepá akumunga ungu-pulumu U-Tesallonaika kinia selu-sipa. Ye-Awilimu pe kelepa ombámonga ungu awisili torumu molemo. Ono mindili nongo moloringi-na-kolo konopu tondolo pupili ‘Karasi sika.’ ningu kuru mondoring mele munduku naa kelieringimunga Pollone Pulu Yemo kinia “Ange.” nirimula. Kote walemo wendo ombá kinia Pulu Yemone mindili siringi yomboma pundu tomba mele nimba sirimula. Ononga yombo mare kongonomo manda naa seko we moloringimunga ungu tondolo se 3:6-15 molemo.
Ya U-Tesallonaikakinia Pe-Tesallonaika kinia ungu-pulumu pora nikimu.
U-TESALLONAIKA
Pollone TESALLONAIKA Yomboma Pepá U Topa Sirimu Bokumu
I pepámonga ungu-pulu mare inia yakondo gomo 974 molemo, akuna kanoko piliani.
1
Kolomongo-Awili 1-3
Pollo Yu Kinia, Pea Kongono Seringi Yema Kinia, ‘Tesallonaika Yomboma Nambi Seko Molemelenje?’ Ningu Konopu Awisili Kimbu Siku Moloringi Mele Unguma
1:1
Pollone Pepámo Tombando Pulu Polopa Torumu Ungumu
Pollo kinia Saillas kinia Timoti kinia olione ono Karasinga yombo talape kolea-awili Tesallonaika molemelema
i pepámo topo sikimulu.
Ono Lapa Pulu Yemo kinia Ye-Awili Yesusi Karasi kinia kopu seko molemele yomboma, ⸤olone⸥ ono we kondo kolko, ‘Ono konopu pe nipili taka leko molangi.’ ⸤niengili.⸥
1:2-10
Tesallonaika Yomboma Kuru Mondoringimunga Pollone Konopu Sipa Pulu Yemo-Kinia “Ange.” Nirimu Ungumu
Olio ⸤ono molemele mele pilipuli⸥ alieli Pulu Yemo-kinia “Ange.” nimbu, yu-kinia ungu nimulúndu ononga kepe mawa sendelemolo. Olionga Lapa Pulu Yemo ononga nimbu alieli mawa sendepo molomolondo ulu selemelemane ono ⸤Yesusinga semanemo “Sika.” ningu⸥ kuru mondolemele mele lipa ora sipa, yomboma kála seko liku tapondolemele ulumane konopu mondolemele mele lipa ora sipa, tondolo munduku molko siye naa kololemele ulumuni ono Ye-Awili Yesusi Karasi ⸤ ‘Kelepa ombá.’ ningu⸥ konopu siku nokoko molemele mele lipa ora silimúmunga aku siku molemele mele pilipuli alieli ⸤ “Ange.” nilimulu⸥.
4-5 Ono olionga genupili Pulu Yemone konopu mondolemoma, Pulu Yemone ‘ono yunga yomboma molangi.’ nimba taltorumu mele olio pilipuli akumunga kepe “Ange.” nilimulu. Olione semane peangamo ono moloringina ombo topo sirimulu kinia ungumu yuyu mindi wendo orumu-na pilku naa moloringi. Aku semane peangamo topo sirimulu kinia yunga tondolomo kinia Mini Kake Sélimu kinia wendo orumu mele pilku kanoko, olione aku semanemo ‘Sika.’ nimbu kuru mondopole onondo tondolo mundupu nirimulu mele kepe pilku kanokole “Sika nikimili.” ningu kuru mondoringi-kulu kanopole ‘Pulu Yemone sika ono konopu mondopa ‘Nanga yomboma molangi.’ nimba taltorumu lémo.’ nimbu kanorumulu. Olio ono lipu tapondomolondo ono-kinia ombo molorumulu mele ono pilielemele.
Ono olio kinia Ye-Awilimu kinia molorumulu mele manda manjiku moloringi; ono-kinia umbuna awisili wendo orumu-na-kolo ⸤Pulu Yemonga⸥ ungumu konopu siku pilku liltingi. Kanu konopu sili ulumu Mini Kake Sélimuni sirimu. Aku seringimunga kolea Masedonia poropinji kinia Akaya poropinjitolonga ‘Sika.’ ningu kuru mondoko moloringi yomboma molonge mele kolea-awili Tesallonaika yomboma onone liku ora siringi.
Ono ⸤Karasinga Tesallonaika yomboma⸥ moloringina Ye-Awilimunga ungumu Masedonia kinia Akaya poropinjitolonga yomboma moloringina purumu, pali pilieringi-na-kolo aku kolea pokorenga mindi naa purumu. Onone Pulu Yemo ‘Sika ⸤olionga Lipa Tapondolimu⸥.’ ningu kuru mondoringi semanemo koleamanga pali anju anju purumu pilieringi. Akumunga, ono ⸤Tesallonaika Karasinga yomboma⸥ molemele mele olione kelepo semane se topo simulú aulka se naa lemó. Olio ono moloringina orumulu kinia ono-kinia uluma wendo orumu, onone seringi mele we-yomboma onono olio semane toko silimili akumunga ⸤kelepo yomboma ononga semanemo topo simulú aulka se naa lemó⸥. Ono ⸤Tesallonaika yombomane⸥ we-mélema popo toringi pulu ye kolo tolima munduku kelko konopu topele toko, konde molopa mindi puli Pulu Ye sikamo molorumuna puringi mele we-yombomane olio semane toko silimili. ‘Yunga kendemande-yomboma molamili.’ ningu molko, 10 Yunga Malo mulu-koleamo mundupa kelepa kelepa ombá.’ ningu konopu siku nokoko molongendo ⸤Pulu Ye Sikamo molorumuna puringi⸥ mele ⸤semanemo toko silimili⸥. Aku Malomo kolorumu kinia Pulu Ye Sika kanumuni topa makisinderimu yemo; akumu Yesusi, olio ⸤yunga yomboma⸥ lipa tapondolemomonga Pulu Yemo pe yomboma mumindili kolomba walemo wendo ombá kinia olionga unguri naa pemba yemo.