7
7:1-53
Sitipenene Kotena Juda Yombomanga Kanjollo Yemando Ungu Nimba Sirimu Semanemo (6:8-15 pea)
Kanu-kinia Pulu Yemo popo tondoringi ye awili olandopamone kote sendepale Sitipen mangilipa nimbale: “I ungu nikimilima sikaye?” nirimu.
Sitipenene pundu topa nimbale: “Ango Tata keme, nanga ungumu piliame. Olionga pulu-pulu anda-kolepa Eporayamo i kolea u naa omba kolea Arano u naa pumba kolea Mesepotemia u we molopili tondolo pumba olandopa molemo Pulu Yemo yu molorumuna omba nimbale: “Nunga ma-koleamo kinia pulu lemó yomboma kinia munduku kelko nane nu “Pu.” nimbu lipu ora simbú koleana pani.” nirimu.
“Aku ungumu pilipale Eporayamo yunga pulu kolea Kaltia taono mundupa kelepa kolea-kanga Arano pumba molorumu. Kanu-kinia yunga lapa kolorumu kinia Pulu Yemone olio i molemolo kolea Kenane yando lipa mundorumu. I koleana ma kanga-kolte kepe ‘Eporayamo yu kamu ambolopili.’ nimba naa sirimu. Aku-sipa na-kolo Pulu Yemone ungu se yundu nimbale: “Nu kinia nunga kalko lini yomboma kinia i koleamo lingí.” nirimu. Eporayamo yu bolango seluri kepe u naa mepili aku sipa nirimu. Pulu Yemone yundu nirimu mele i-sipa: “Nunga kalko lini yomboma kolea senga lupa yombo ponenge mele molonge. Akuna molonge yombomane onondo “Olionga kendemande-yomboma.” ninguli seko kinjiku ka-kongono singí, mindili nongo seko molangi kalia-ingi po anderete omba pumbá. Kanu-kinia ono ka-kongono singí yomboma ‘Pundu tangi.’ nimbu umbuna simbu kinia pe ono kanu koleamo munduku kelko ultu ongo i koleana ongo na popo tonge.” nirimu. Aku nimbale Pulu Yemone “Sembó.” nirimu unguma ‘Eporayamone ‘Na-kinia kamu pepili.’ nipili.’ nimba yu kinia yunga kalopa limba kangoma kinia “kangi se kopisiku wendo liku eltangi.” nirimu. Pulu Yemone “Aku siku saa.” nirimumunga Eporayamone kango Aisake membale, yunga wale engaki omba purumu kinia yunga kangi se kopisipa wendo liltimu. Kanu-kinia pe Aisakene Jekopo merimu. Pe Jekopone olio Isirele yombomanga talape rurepo molemolomanga anda-kolepama merimu.
“Kanu-kinia olionga anda-kolepa Jekopone merimu yemane ononga genu Josepo-kinia konopu kiri panjikuli kolea Isipi pungí puringi ye mare kinia yu kou-mone liltingi. Josepo kou-mone likuli “Yu yombo senga kendemande-yemo molopili mengo paa.” niringi. Aku-sipa na-kolo Pulu Yemo yu-kinia molopale nirimumuni, 10 yu lipa tapondopa umbuna wendo orumumanga pali wendo liltimu. Yuni yu pilipa kondolimu sipa, kolea Isipi ye nokoli kingimu ‘Yu kanopa peanga piliepili.’ nirimu kinia ye nokoli kingimuni ‘Josepo yu Isipi gapomano ye nokolimu molopa, yunga ulkamo kinia Isipi koleamanga méle lemóma pali nokopili.’ nirimu.
11 “Pe kolea Isipi kinia ⸤i kolea molemolo⸥ kolea Kenane kinia gele awili se lierimu, yomboma umbuna perimu. Olionga anda-kolepalima kere-langi lingí aulka se naa lierimu. 12 Jekopone “Kolea Isipi ga maku toko taltolemele.” niringi-na pilipale yunga malopili olionga anda-kolepalima pulu-pulu Isipi mundorumu. 13 Wale talo siku Isipi puringi kinia Josepone genupilindu “Na Josepo.” nimba yunga imbi lepa sirimu, pe ye nokoli kingimuni Joseponga yomboma kanopa imbi sirimu. 14 Kanu-kinia Josepone yunga lapa Jekopo kinia Jekopo yunga yomboma kinia “ ‘Yando wangi.’ niee.” nimba, onondo nimba mundorumu. Jekopo yunga yomboma lipa sere lepa sependi paip moloringi. 15 “Yando waa.” nirimu kinia pilipale Jekopo kolea Isipi purumu, kanuna yu kinia yunga malopili kinia anda leko koloringi. 16 Ononga ónoma kelko kolea Kenane mengo ongo kolea-kanga Sekemo mengo ongo, u Eporayamone kolea-kanga Sekemo ye Emonga malopilinga ma se topo topa lipa u yunga ambomo óno serimu kanuna mengo pungu ono óno seringi.
17 “Pulu Yemone u Eporayamondo “Sembó.” nirimu kanu walemo nondopa wendo ombá serimu kinia olionga yombo kolea Isipi moloringi mele anjupa anjupa awisili kalko liku moloringi. 18 Aku sipa selepa pumba pumbale, kalia-ingi awisili omba pumba Isipi ye nokoli kingi se kolali sepa molorumu kanumuni Josepo yunga semanemo mimi sipa naa pilierimu. 19 Yuni olionga yomboma kolo topa sipa sepa kinjipa, anda-kolepalima mindili lipa sipa, “Bolango mengema ‘Kolangi.’ ningu ulkamanga pea naa molko pena toko eltaa.” nirimu.
20 “Aku siku seko molangi Mosisi meringi. Yu we-kango se naa meringi. Pulu Yemone kanopa peanga pilierimu kangomo meringi. Oli yopoko yunga lapanga ulkana taltoko moloringi. 21 Kanu-kinia pe pena taltoringi kinia ye nokoli kingimunga lemenu kanopa lipa “Nanga kangomo.” nimba yunga ulkana memba pumba nokorumu. 22 Isipi yombomanga pilipa kondoli perimu mele pali Mosisi mane siringi kinia yu pilipa kondoli pepa unguma sumbi sipa nimba uluma enge nimba sepa molorumu. 23 Mosisinga kalia-ingi paono talo pora nirimu kinia yunga Isirele yomboma ‘pumbu kano-pambo.’ konopu lierimu. 24 Pumba kano-porumu kinia Isipi ye sene Isirele ye se sepa kinjerimu. Kanopale yuni Isirele yemo lipa tapondopa Isipi yemo topa kondorumu.
25 “(Mosisini pilipale, ‘Yunga yomboma ‘Pulu Yemone ‘Ono liku tapondani pu.’ nirimu.’ ningu pilingí.’ konopu lierimu-na-kolo ono aku siku ningu naa pilieringi.)
26 “Opalikundu Isirele ye talo opa seringili kinia Mosisi pumba kanopale, yu pumba opa seringili yetolo ambolopa olondo nimbale: “Genungulutolo, nambi semu-na opa sekembeleye? Genungulu opa sekembele manda naa sekemo.” nirimu.
27 “Kanu-kinia sepa kinjerimu ye kanumuni Mosisi paka topa anju mundupa nimbale: “Nawene nu ‘Olio nokani.’ nimba, nimba taltorumuye? 28 Oleanga nu Isipi yemo toko kondonu mele kiniá na ‘Topo kondambo.’ ningu nikinuye?” nirimu. 29 Aku nirimu kinia Mosisi pilipale ‘Kingimuni na tomba.’ nimba kowa pumbale kolea Midiane pumba molorumu. Yu akuna molopale kango talo merimu.
30 “Kanu-kinia Mosisi kolea Midiane molopili kalia-ingi paono talo omba purumu kinia walte yu kolea ku lielina andopa mulu Sainai lierimuna nondopa molorumu kinia Pulu Yemonga angello se yu molorumuna omba unju senga sepe nomba perimuna omba molorumu. 31 Mosisini akumu kanopale yu konopu awisili lipa mundupa, serimu mele mimi sipa kanombando nondopa purumu kinia Ye-Awilimunga ungu se unjuna wendo orumu pilierimu mele i-sipa: 32 “Na nunga kolenalini popo toringi yemanga Pulu Yemo molio. Eporayamo keme Aisake keme Jekopo keme akumanga Pulu Yemo molio.” nirimu. Kanu-kinia Mosisi pungu-pungu nimba pipili kolopale lipa wekendo kanopa sepemo naa kanorumu. 33 Kanu-kinia Ye-Awilimuni yundu nimbale: “Nu i ma gilkinumu nanga kene nunga kimbu-su kulku wendo lie! 34 Nanga yombo Isipi molemelema mindili nolemele mele kanopo pora sipu molio. Ono kola selemele mele pilipuli kiniá ono lipu tapondombondo mania ondu kene ‘Nu kolea Isipindu kelko pani.’ nimbu lipu mundumbu sekero.” nirimu.
35 “I ye Mosisi yu u Isipi molorumu kinia Isirele yombomane ninguli: “Nawene ‘Nu olio nokani.’ nimba, nimba taltorumuye?” ningu yunga ungumu pilku mokoli seringi kanu ye Mosisi Pulu Yemone yu yuyu nimba taltopa ‘Nanga yomboma nokoko, ono liku tapondoko mindili nolemelema wendo lieni.’ nimba unjuna sepe nomba perimumunga angello senga keremone ‘Mosisi nimba sipili.’ nirimu. 36 Kanu ye Mosisi yuni yomboma kolea Isipi memba ultu orumu. Ono kolea Isipi sukundu moloringi kinia kepe, Nomu Kondolina oringi kinia kepe, kolea ku lielina kalia-ingi paono talo andoko moloringi kinia kepe, yuni ⸤yu yuyu molorumu mele⸥ lipa ora sirimu ulu-tondolo mare awisili serimu. 37 Ye sene Isirele yombomando nimbale:
“Pulu Yemone ungu-umbu tondolemoma
pilipu ono nimbu siliu yemo molio mele
pe ononga ye se na-mele
‘Pulu Yemone ungu-umbu tondombama
pilipa nimba simba ye se molopili.’ nimba
Pulu Yemone lipa mundumba.”
nirimu ye kanumu i Mosisi selumu mindi. 38 Isirele yomboma kolea ku lielina moloringi kinia kanu ye Mosisi ono pea moloringi. Yu olionga kolepalima kinia mulu Sainai molopa ungu nimba sirimu angellomo kinia pea moloringi. Pulu Yemone we pepa mindi pumba naa pora nimbá unguma Mosisini ‘Olio nimba sipili.’ nimba Mosisi ungu-umbu tondorumu kanu unguma yuni pilipale yando olio nimba sirimu.
39 “Aku sipa serimu-na-kolo olionga anda-kolepalimane ⸤Pulu Yemone yundu “Ono nokou.” nimba, nimba taltorumu ye Mosisinga⸥ ungumu ‘sengena panjipu naa pilimulú.’ ningu yu bulu siku, ono ‘Kolea Isipindu kelepo pamola!’ ningu Isipi yakala kolko moloringi. 40 ⸤Mosisi mulu Sainaina ola pumba welea maniando naa orumu kinia Isirele yombomane ononga ningu Pulu Yemo popo tondoringi yemanga pulu-pulu ye awili olandopa⸥ Eronondo onone ninguli: “Olio mengo pungu nokonge pulu ye popo tomolo pokore nuni unjuni molo kouni seko wamondoyo. Olio kolea Isipi yando lipa memba orumu ye Mosisi welea naa okomo kene nambi semunje?” niringi. 41 Kanu walemonga onone kongi pirimu-kao walo none seli se seko wamoko, ‘Imu olionga pulu yemo.’ ningu popo toko mélema kalko siku, ono onono seko wamoringi mele pilkuli konopu siku kongi kaloringima kinia kere-langi nongo moloringi. 42 Aku seringimunga Pulu Yemo ono lipa bulu sipa, oli kinia ena kinia kombokandi kinia muluna gilimuma onone ‘Olio nokolemele pulu yomboma.’ ningu popo toko mélema kalko singí seringi kinia kanopale ‘Manda, ononga aku siku sangi.’ nimba siye kolorumu. Aku seringi mele Pulu Yemone ungu-umbu tondorumuma pilku yomboma ningu siringi ye sene ungumu bokuna torumu mele manda selemo. Akumu i-sipa:
‘Pulu Yemone nimbale: “O Isirele yomboma,
u kalia-ingi paono talo
yombo naa peli kolea ku lielina
ono kongi pirimu-kao kinia sipisipi kinia
meme kinia popo toko kaloringima
popo toko kalko na siringiye?
43 ⸤Mólo.⸥ Ono serele-ulka mengo puringimu
‘Pulu ye Mollokonga tamandu ulkamo.’ ningu
mengo pungu,
‘Repane olionga pulu ye se.’ ningu
yunga kombokandi none seli se seko anjiku,
kanu mélema
‘Olio nokolemele pulu yomboma.’ ningu
kape ningu popo toringi.
Aku seringimunga nane ono mindili lipu simbundu
‘Ono kolea sirinduna naa molangi.’ nimbu makoropo,
ono kolea-awili Bapillono nekendo
kolea anjupa senga lipu mundumbu.” nirimu.’
nimba bokuna torumu. Aku sipa nimba bokuna torumu mele ono sika aku siku seringi.
44 “Kolea ku lielina olionga anda-kolepalimane Pulu Yemo ono-kinia molorumu serele-ulka kanumu kanoko ‘Pulu Yemo olio-kinia molemo.’ ningu onone yu popo toko mélema kaloringi serele-ulkamo takoko anjeringi. Pulu Yemone Mosisindu “I-siku i-siku takangi.” nimba ulkamo gilimba mele lipa ora sirimu aku siku onone takoko anjeringi. 45 Pe yandopa Josuane olionga anda-kolepalima nokorumu kinia ono kanu serele-ulkamo sikisiku, Pulu Yemone sirimu koleana mengo ongo anjeringi. Pulu Yemone kanu koleana yombo talape lupa peringima olionga anda-kolepalima “Kolali seko molangi, aku mamo liengi, kanuna pelemele yomboma kamu pangi.” nirimu kinia kanu koleana u peringi yombo talapema onone toko munduku, serele-ulkamo mengo ongo kanuna takoringi, yandopa ye nokoli kingi Depiti molorumu kinia we gilierimu.
46 “Pulu Yemone Depiti yu kanopa peanga pilipa konopu mondorumu-kulu yuni Pulu Yemondo mangilipa nimbale: “Na kalopa liltimu ye Jekopo popo torumu Pulu Yemo molomba ulka se, u serele-ulkamo gilierimu mele, manda manjipu takondamboye?” nirimu. 47 Aku-na-kolo Pulu Yemone “Mólo.” nirimu kinia Depitinga malo Sollomono, yu Depiti kolali sepa ye nokoli kingimu molopale, Pulu Yemonga ulka-tembelemo takondorumu.
48 “Aku-sipa na-kolo Imbi Paa Olandopa Mololi Pulu Yemo yombomane takolemele ulkamanga naa molemo. Pulu Yemone ungu-umbu tondorumuma pilipa yomboma nimba sirimu ye sene aku sipa nirimu kanumu. Kanu yemone nimbale:
49 “Pulu Ye Awilimuni nimbale:
“Mulu-koleamo nanga mania molopo
koleama nokolio polomo,
ma-koleamo nanga kimbu munduliu koleamo.
Pe onone nanga nambolka ulkamo takondongeye?
Molo na sena manda koro molomboye?
50 Nanga kimuni i mélema pali naa serinduye?” nirimu.”
nimba ⸤Aisayane⸥ aku sipa nirimu kanumu.” ⸤nimba Sitipenene nirimu.⸥
51 “Ono kála seli yomboma, onone nando “Pulu Yemo seko kinjiku yu ungu-taka tondokono.” nikimili-na-kolo akumu mólo. Ono ‘Pulu Yemonga yomboma molamili.’ ningu kangi se kopisiku wendo limili-na-kolo yombo Pulu Yemonga ungu naa pilieli yomboma mele molko ononga komuma pipi siku konopuma pipi siku molemele. Ono ononga anda-kolepalima seringi mele seko, onone Mini Kake Sélimunga ungumu liku bulu siku “Naa pilimulú.” niringi mele ono aku siku nilimili. 52 Pulu Yemone ungu-umbu tondorumuma pilku yomboma ningu siringi ye se ononga anda-kolepalimane mindili liku naa siringi ye se molorumuye? Se naa molorumu kanumu. Kanu yema pali umbuna siringi. Kanu yemanga ye marene Pulu Yemonga Ye Sumbi Nílimu ombá mele ungumu pilku yomboma ningu siringi yema kepe ononga anda-kolepalimane toko kondoringila. Kanu-kinia Pulu Yemonga unguma ningu siringi yemane “Ombá.” niringi Ye Sumbi Nili kanumu kamu orumu kinia ono nanga ungumu pilku molemele yemane ‘Yu toko kondangi.’ ningu ononga opa-touma liku siringi kinia yu toko kondoringi. 53 Ono Isirele yomboma, ono angellomane Pulu Yemonga ungu-manema siringi yando likuli sengena panjiku naa seringi yomboma, onone Pulu Yemonga Ye Kake Seli Yesusi aku siku toko kondoringi.” nimba Sitipenene nirimu.
7:54—8:2
Sitipen Kouni Toko Kondoringi Semanemo (6:8-15, 7:1-53 pea)
54 Yuni onondo aku sipa nirimu pilkuli, yu-kinia paa mumindili kolko ononga kerema kongilku pulua toringi. 55 Aku-na-kolo Mini Kake Sélimu Sitipen yunga konopuna omba molopa manda serimu-na yuni olando sipa kanopa mulu-koleana sukundu kanorumu kinia Pulu Yemonga tondolo pa sélimu kinia yunga tondolomo kinia akuma kanopa, Yesusi Pulu Yemonga ki-lomekondo ola gilierimu kanorumu. 56 Aku sipa kanopa nimbale: “Mulu-koleamo kuna lipa anju yando pukumu kanokoro kinia Mania Omba Mana-Ye Au Lierimu Yemo Pulu Yemonga ki-lomekondo ola gilkimu kanokoro.” nirimu.
57 Yuni aku sipa ⸤Pulu Yemo kinia Yesusi kinia manda selu siku moloringili⸥ mele nirimu pilkuli, ⸤ “Pulu Yemo-kinia ungu-taka tondokomo lepomo.” ningu⸥ ‘Yunga ungu nikimumu naa piliamili.’ ningu komu pipi siku ono ungu lupa mare tondolo munduku niliku yu molorumuna lisiku ongo 58 yu ambolko kunduku kanu kolea-awilimunga palana ultu munduku, ‘Yu kolopili.’ ningu kouni tonge toringi.
U kotena “I-sipa i-sipa semu kanomulu.” ningu kondi toringi yemane yu kouni tongendo ononga wale pakolima kulkuli, ye-kango se kanopa gilierimuna ‘Nokopili.’ ningu taltoringi. Kanu yemonga imbimu Sollo.
59 Onone yu kouni toko kondonge toringi kinia Sitipenene Yesusi-kinia ungu nimbale: “Ye-Awili Yesusi, na mini pukuru. Nu molenona wambo ni.” nirimu. 60 Kanu-kinia yu kouni toko mania mundoringi kinia komorongo langopa ru nimba nimbale: “Ye-Awilimu, i seko kinjikimili ulumu pundu naa toko munduku keliei.” nimbale yu kolorumu.