13
13:1-3
Yesusini Ungu-Iku Mare Torumumanga Pulu-Pulu Ungumu
Yombo maku toko moloringimando aku sipa nimba pora sipale nirimumuni, Yesusi ulkana molopa pena pumba nomu kelona pumba mania molorumu. Yombo paa awisili yu molorumuna ongo maku toko moloringimunga nona andoli sipi se nona ola lierimumunga suku pumba mania molorumu, yomboma nomu kelona gilieringi. Yuni onondo ungu awisili nimba simbando ungu-iku pokore torumu.
13:3-9,18-23
Ye Sene Kere-Langi Umbu Kaliana Tanda Sirimu Ungu-Ikumu
Ungu-iku se i-sipa topa nimbale: “Piliame!
“Ye sene rasi-witi umbu kaliana andopa tanda sirimu.
Tanda silipa andorumu kinia umbu mare aulkana mania purumu, kanuma keramane ongo liku noringi. Umbu mare kou perimuna mania pumbale ma kanga-kolte mindi lierimu-kulu nondopa tóko nimba wendo orumu. Aku-na-kolo pulkonio naa mundorumu-kulu ena serimu kinia kanuma kolorumu. Umbu mare siri-ka mélemo molorumuna mania purumu, siri-ka mélemo wendo omba witi umbuma topa norumu-kulu omba peanga naa lepa ⸤mongo se naa torumu⸥. Umbu mare ma peangana mania purumuma wendo omba mongo peangama torumu. Mare mongo towapu kise mele topa, mare mongo towapu yopoko mele topa, mare towapu selu mele torumu.” ⸤nirimu.⸥ ⸤Aku nimbale⸥ “Yombo komu-pea lemomane i ungumu piliaa.” nirimu.
13:10-17
Yesusindu “Ungu-Ikuma Nambi Semu-Na Tolenoye?” Ningu Mangilku Pilieringi Semanemo
10 Yesusi lombili andolima yu molorumuna ongo yundu ninguli: “Nu yombomando ungu se ninindu ungu-ikuma alieli nambi semu-na tolenoye?” niringi.
11 Yuni onondo pundu topa nimbale: “Pulu Yemo ye nokoli kingimu molopa yomboma kinia mélema kinia nokolemomonga ulu-pulu yu yuyu pilierimu kanu ulu-puluma ‘Kiniá ono ⸤na lombili olemele yomboma⸥ piliangi.’ nimbale ono nimba sikimu. Aku-na-kolo we-yomboma nimba naa sikimu. 12 Pulu Yemonga ungumu pilku molemele yomboma paa olandopa nimba simba pilingí. Pe paa awisili pilingí. Aku-na-kolo naa pilku molemele yomboma ono kanga-kolte pilielemele ungumu kepe wendo limba.
13 ‘Ono mongone kanokole naa kanoko,
komuni pilkuli naa pilielemele.’
akumunga nane we-yomboma onondo ‘Unguma nimbu siembo.’ nimbuli ungu-ikuma mindi topo siliu.
14 “Aku siku seko molemelemonga koronga-u Pulu Yemone ungu-umbu tondorumuma yomboma nimba sirimu ye Aisayane “Aku siku senge.” u nirimu mele wendo olemo. Aisayane nimbale:
“Onone alieli komuni pilingí-na-kolo
konopuni pilkuli paa naa pilingí;
mongone kanonge-na-kolo
mélse paa sika naa kanonge.
15 I yombomanga konopuma paa pipi silimú;
onone ungu pilingindu komu naa sendeko molemele;
ononga mongoma kumbulku molemele.
Aku siku seko molemelemonga
naa kanoko naa pilku molemele.
I uluma aku sipa naa selkanje
onone ononga mongone kanoko
komuni pilku
konopuni pilkuli topele tolemolá,
kanu-kinia nane ‘Ono peanga liepili molangi.’ nilka.”
nirimu. ⸤Aisayane aku sipa nirimu mele⸥ aku siku kiniá we-yomboma seko molemele.
16 “Aku-sipa na-kolo ⸤na lombili andolima⸥ onone mongone paa sika kanoko komuni paa sika pilku molemelemonga ono Pulu Yemone “Konopu peanga pepili molko kondangi.” nilimú aulkana molemele. 17 Nane onondo paa sika nimbu sikirumu: “U moloringi yomboma, Pulu Yemone ungu-umbu tondorumuma pilku yomboma ningu siringi yema kinia, Pulu Yemonga unguma pilku liku sumbi siku moloringi yomboma kinia, kanu yombo awisili kiniá ono mongone kanoko molemele mélema kinia uluma kinia kanongendo “Kanamola!” ningu moloringi-na-kolo naa kanoringi. Ono kiniá komuni pilku molemele unguma pilingindu “Piliámola!” ningu moloringi-na-kolo naa pilieringi akumunga ⸤nane “Kiniá sika kanoko sika pilielemelemonga ono Pulu Yemone sewi anjilimú aulkana molemele.” nikiru⸥.
13:18-23
⸤Ungu-ikumunga imbimu inia yakondo 13:36-43 kanani⸥
18 “Akumunga, yombo sene rasi-witi umbu tanda sirimu ungu-ikumunga pulumu kiniá niembo piliayo.
19 ⸤Umbu mare tanda sirimu aulkana mania purumu kanumanga ungu-pulumu i-sipa:⸥ Yombo sene Pulu Yemo ye nokoli kingimu molopa mélema nokolemomonga ungumu pilipale naa pilielemo kinia ulu-kirimanga pali ulu-pulumu pelemo ⸤kuru⸥muni omba umbu tanda sili konopuna pumba pelemoma waltikele toropa wendo limú.
20 Umbu mare tanda sirimu kou perimuna mania purumuma yombo mare aku sílima molemele. Onone ungumu pilkuli waltikele sumbi siku konopu siku pilku limili. 21 Aku-sipa na-kolo ono pulkonio naa mundukuli ungumu kanga-kolte mindi pilku molemele. Pe ono konopuna umbuna selemo kinia molo ono Pulu Yemonga ungumu pilku liku molemele mele yombo lupamane kanoko kiri pilkuli ungu-taka tondoko seko kinjiku mindili silimili kinia ononga pilielemele unguma siye kololemele.
22 Umbu mare tanda sirimu siri-ka mele molorumuna mania purumuma yombo mare kepe aku sílima molemele. Onone ungumu pilielemele kinia konopuna umbuna selemo umbunama kinia, méle awisili taltokole ‘Aku mélemane olio lipa tapondolemo tapondomba.’ ningu pilku molemele uluma kinia, kanu sili ulu mare wendo omba ungu kanumu topa nolemo kinia ungumuni uluri naa sepa kere-langi mongo naa tolemo.
23 Umbu mare tanda sirimu ma peangana mania purumuma yombo mare aku sílima molemele. Onone ungumu pilkuli ungu-pulumu pilku kondolemele. Pe ono kere-langi mongo tolemele. Kanu yombo marenga kere-langi mongo towapu kise mele topa, yombo marenga mongo towapu yopoko mele topa, marenga mongo towapu selu mele topa, aku sipa tolemo.
Ungu-ikumunga ungu-pulumu aku sipa.” nirimu.
13:24-30,36-43
Era Se Kinia Kere-Langi Peangamo Kinia Kaliana Orumu Ungu-Ikumu
24 Yesusini ungu-iku se pea yomboma topa sipa nimbale:
“Pulu Yemo ye nokoli kingimu molopa mélema nokolemo akumu i-sipa mele:
Ye sene yunga kaliana rasi-witi umbu peangama tanda sirimu. 25 Aku-na-kolo yomboma uru peringi kinia yunga opa-tou ye se omba era ⸤rasi-witi none seli era⸥ umbu se witi kaliana tanda sipale kelepa purumu. 26 Kanu-kinia umbu peangama wendo omba witi mongo torumu kinia era kinia pea wendo orumu mele mona molorumu kanoringi.
27 Kanu-kinia kalia pulu yemonga kongono sendeli yema ongo yundu ninguli: “Ye-Awilimu, nunga kaliana kere-langi umbu peangare tanda naa sirinuye? Pe kiniá era nambi sepa wendo okomoye?” niringi.
28 Yuni onondo nimbale: “Sena. Opa-tou ye sene aku era umbuma omba tanda sirimu lepomo.” nirimu.
Kongono sendeli yemane ninguli: “ ‘Era pea waka-maka wendo okombele kene pumbu erama akupu lipu maku tamili.’ konopu lekenoye?” niringi.
29 Aku-na-kolo yuni nimbale: “Mólo. Era sengi liemu witi pea pulu akungínje. 30 Witi pe kamu lipu maku tomolondo u pea ongo molangili. Pe witi kamu limulú walemo wendo ombá kinia nane witi kari leko lindingí yombomando nimbuli: “U era kalongendo liku piye seko maku tokole ningímuni, pe witi liku nanga witi taltolio ulkana maku toko taltangi.” nimbú.” nirimu.” nimba, Yesusini “Pulu Yemo ye nokoli kingimu molopa yomboma nokolemo akumu aku sipa mele.” nirimu.
13:31-33
Unju Masetete Umbumunga Ungu-Ikumu Kinia Pellawa Akoli Mele Isimunga Ungu-Ikutolo.
31 Ungu-iku se pea yomboma topa sipa nimbale:
“Pulu Yemo ye nokoli kingimu molopa yomboma nokolemo akumu i-sipa mele:
Ye sene unju masetete umbu se lipa 32 yunga kaliana umbumu mundorumu. Masetete umbu akumu kere-langi umbumanga pali yu paa kangamo na-kolo wendo omba awi lemo kinia kaliana molemo mélemanga pali yu paa awilimu. Kamu awi lepa unju mele gilimú kinia kerama kanu unjuna ongo kolamanga pelemele. ⸤Pulu Yemo ye nokoli kingimu molomba mele aku sipa.⸥” nirimu.
 
33 Ungu-iku se pea yomboma topa sipa nimbale:
“Pulu Yemo ye nokoli kingimu molopa yomboma nokolemo akumu i-sipa mele:
Ambo sene yu kere-langi pellawa akondoli méle isi kanga-kolte pellawa awisilinga mundorumu kinia pellawa pali akorumu. ⸤Pulu Yemo ye nokoli kingimu molomba mele aku sipa.⸥” nirimu.
13:34-35
Yesusini Ungu-Ikuma Mindi Torumumunga Ungu-Pulu Se
34 Kanu unguma pali Yesusini yombomando nimbando yu ungu-iku mindi topa nirimu. We ungu se onondo sumbi sipa naa nimba ungu-iku manjipa topa nirimu. 35 Aku sipa serimumunga koronga-u Pulu Yemone ungu-umbu tondorumuma pilipa yomboma nimba sirimu ye sene u nirimu ungu se kamu wendo orumu. Akumu i-sipa:
“Nane i ⸤ungu nimbúndu⸥
ungu-iku ⸤manjipu⸥ topo nimbú.
Pulu Yemone u mulu matolo serimu kinia kepe
yandopa yandopa kepe ⸤ningu
wendo munduku naa niringi⸥
lopi sepa perimu unguma ⸤nimbúndu
ungu-iku mindi topo⸥ nimbú.”
nirimu.
13:36-43
⸤Ungu-ikumunga imbimu inia yakondo 13:24-30 kana⸥
36 ⸤Yesusini ungu-iku akuma topa pora sipale,⸥ yu maku toko moloringi yomboma mundupa kelepa ulkando purumu kinia yu lombili andolimane yu molorumuna ongo ninguli: “Kaliana era orumu ungu-ikumunga ungu-pulumu olio ningu para si.” niringi.
37 Yuni pundu topa nimbale:
“Kere-langi umbu peangama tanda sirimu yemo Mania Omba Mana-Ye Au Lierimu Yemo. 38 Kaliamo ma-kolea pali. Kere-langi umbu peangama yombo ‘Pulu Yemo nanga ye nokoli kingimu molopili.’ nilimilimunga ononga konopumanga Pulu Yemone tapu sepa molopa nokolemo yomboma. Era-umbu akuma ulu-kirimanga pali ulu-pulumu pelemo ⸤kuru⸥munga yomboma. 39 Era-umbu tanda sirimu opa-tou akumu ⸤kurumanga nokoli⸥ depelemo. Witi sukundu liku maku tonge wale akumu ma-kolea pora nimbá walemo. Witi mongoma sukundu lingí yomboma mulu-koleana angelloma.
40 “Erama liku maku tokole sepena kalolemele mele ma-kolea pora nimbá walemonga aku sipa. 41 Mania Omba Mana-Ye Au Lierimu Yemone yunga angelloma lipa mundumba, onone ‘Yomboma Pulu Yemonga unguma naa pilku, seko kinjiku molangi.’ nilimili yomboma pali kinia, ulu-pulu-kiri selemele yomboma pali kinia, Pulu Yemone tapu sepa molopa nokolemo yomboma molongena wendo liku maku tokole ningímuni, 42 sepe awili nomba pelemo koleana sukundu toko mundungí, kanuna yomboma kola seko paa mindili nongo pereko molonge. 43 Kanu walemanga konopu sumbi nili yomboma ononga Lapa ye nokoli kingimu molopa nokolemo koleana ena pa selemo mele ono aku siku kanuna pa sepili molonge.
“Yombo komu-pea lemomane i ungumu piliaa.” ⸤nirimu.⸥
13:44-53
Yesusini Ungu-Iku Kanga Mare Torumu Ungu-Ikumanga Se: 13:44 Ye Sene Kou-Benge Se Kalia Senga Lopi Seko Taltoringi Kanopa Liltimu Ungu-Ikumu
44 ⸤Yesusini aku nimbale kelepa nimbale:⸥
“Pulu Yemo ye nokoli kingimu molopa yomboma nokolemo akumu i-sipa mele:
Kou-mone mokopu se kalia senga u lopi seringi we perimu kanumu ye sene pe walte kanopa lipale kelepa aki torumu. Aki topale konopu sipa pumba yunga mélema pali lipa makete sepa kou pokore yando lipale kanu kaliamo pumba topo topa yando liltimu. ⸤Pulu Yemo ye nokoli kingimu molomba mele aku sipa.⸥” ⸤nirimu.⸥
Se 13:45-46
Kulumbu Kou Awili Puli Se, ‘Pélle’ Nili, Akumunga Ungu-Ikumu; ⸤13:44-53 pali⸥
45 “Pulu Yemo ye nokoli kingimu molopa yomboma nokolemo akumu i-sipala:
Kou-bisinisi seli ye sene kulumbu se ‘pélle’ nili peangama koropa molorumu. 46 Kanu-kinia kulumbu pélle kou paa awisili puli se kanopale nirimumuni, yu pumba yunga mélema pali makete sepa kou yando lipale kanu kulumbu péllemo topo topa yando liltimu. ⸤Pulu Yemo ye nokoli kingimu molomba mele aku sipa.⸥” ⸤nirimu.⸥
Se: 13:47-50
Oma Lili Walemonga Ungu-Ikumu; ⸤13:44-53 pali⸥
47 “Pulu Yemo ye nokoli kingimu molopa yomboma nokolemo akumu i-sipa melela:
Oma lili wale se nomuna toko mundoringi kanumuni oma lupa lupama liltimu. 48 Walemo paa peke lierimu kinia kunduku liku nomu kelona taltokole, mania molko apurukuli peangama liku wale-basikete pokorenga mundoringi-na-kolo kirima toko eltoringi.
49 “Ma-koleamo pora nimbá walemonga aku sipala: Mulu-koleana angelloma ongole ningímuni, yombo seko kinjiku molongema kinia yombo sumbi siku molko kondongema kinia liku apuruku 50 yombo seko kinjiku molongema liku sepe awili we nomba pelemo koleana toko sukundu mundungí, kanuna kola seko paa mindili nongo pereko molonge.” ⸤nirimu.⸥
Se 13:51-52
Ye Sene Méle Kondema Kinia Méle Uma Kinia Pea Wendo Limú Ungu-Ikumu. ⸤13:44-53 pali kanani⸥
51 ⸤Ungu-ikuma topa pora sipale Yesusini lombili andolima mangilipa pilipa nimbale:⸥
“Aku unguma pali ungu-puluma ono piliengiye?” nirimu.
Onone yundu ninguli: “Piliemulu.” niringi.
52 Yuni onondo nimbale: “Aku liemu Pulu Yemonga ungu-manemanga puluma pilku mane silimili yemane Pulu Yemo ye nokoli kingimu molopa yomboma nokolemomonga unguma mane silimulu kinia pilku liku molemele kanu yema ono i-sipa: Ulka pulu ye sene yunga méle peanga kande-kande taltolemomanga méle kondema kinia méle uma kinia pea wendo limú.” nirimu.
 
53 Yesusini aku ungu-ikuma topa pora sipale kanu koleamo mundupa kelepa yu purumu.
13:54-58
Yesusi Molopa Akorumu Kolea Nasarete Yombomane Yunga Ungumu Pilku Mokoli Seringi Semanemo
54 Mundupa kelepa pumbale yunga pulu-kolea ⸤Nasarete⸥ taonona ombale Juda yomboma maku toko Pulu Yemonga ungumu pilieringi ulkana sukundu pumba yomboma mane sirimu kinia pilkuli ono pungu-pungu ningu mini-wale munduku ninguli: “I yemo yunga pilipa kondolimu kinia yunga ulu-tondolo selemomanga tondolomo kinia yu sena liltimuye? 55 Yu ulkama takorumu yemonga malo móloye? Maria yunga anumu naa molemoye? Jemisi, Josepo, Saimono, Judasi keme, yunga genupili móloye? 56 Yunga kemulupili kinia pali olio kinia pea naa molemoloye? ⸤Yu paa sika aku yemo molemomo.⸥
Aku liemu yunga pilipa kondolimu kinia yunga ulu-tondolo selemomanga tondolomo kinia yu sena liltimuye?” niringi. 57 ⸤Aku siku unguma ningu⸥ yu ungu nimba uluma sepa molorumu mele kanoko kiri pilku yu-kinia paa konopu kiri panjeringi.
Kanu-kinia ⸤ono yu-kinia mumindili koloringimunga ulu-pulumu pilipale⸥ Yesusini onondo nimbale: “Pulu Yemone ungu-umbu tondolemoma pilipa yomboma nimba silimú ye se koleamanga pali imbi ola molemo, yombomane pali yunga unguma pilku limili. Aku-sipa na-kolo yunga pulu-koleana yu-kinia pea kopu seko molemele yomboma mindi yuni nilimú ungumu pilkuli ‘Yu olionga we-yere. Yu imbi mololi ye se mólo.’ ningu yu nilimú unguma naa pilku, liku bulu silimili.” nirimu.
58 Kanu-kinia yu ⸤ungu nimba uluma sepa yu yuyu molorumu mele ‘Sika.’ ningu⸥ kuru naa mondoringimunga yu kanu koleana ulu-tondolo awisili naa serimu, koltalo mindi serimu.