9
Perwerdigar Sulayman’gha wede hem agah béridu
2Tar. 7:11-22
Sulayman Perwerdigarning öyi, padishah ordisi we shundaqla qurushni arzu qilghan bashqa qurulushlarni könglidikidek pütküzüp bolghanda, 2Tar. 7:11 Perwerdigar Sulayman’gha Gibéonda körün’gendek emdi ikkinchi qétim uninggha köründi. 1Pad. 3:5
Perwerdigar uninggha mundaq dédi: — «Sen Méning aldimda qilghan dua we iltijayingni anglidim; Méning namim uningda ebedgiche ayan qilinishi üchün, sen yasighan bu öyni Özümge muqeddes qildim. Méning közlirim we könglüm shu yerde hemishe bolidu. Qan. 12:11; 1Pad. 8:29 Sen bolsang, atang Dawutning aldimda mangghinidek, senmu sanga buyrughinimning hemmisige muwapiq emel qilish üchün, belgilimilirim we hökümlirimni tutup, pak köngül we durusluq bilen aldimda mangsang, Men emdi atang Dawutqa: «Israilning textide sanga ewladingdin olturushqa bir zat kem bolmaydu» dep wede qilghinimdek, Men padishahliq textingni Israilning üstide ebedgiche mehkem qilimen. 2Sam. 7:12, 16; 1Pad. 6:12; 2:4; 1Tar. 22:10; Zeb. 89:28-29; 132:12 Lékin özüng ya oghulliring Manga egishishtin waz kéchip Men aldinglarda qoyghan emrlirim bilen belgilimilirimni tutmay, belki bashqa ilahlarning qulluqigha kirip ulargha sejde qilsanglar, 2Sam. 7:14; Zeb. 89:30-32 shu chaghda Men Israilni ulargha teqdim qilghan zéminidin üzüp chiqirimen; we Öz namimni körsitishke Özümge muqeddes qilghan bu öyni nezirimdin tashlaymen we Israil hemme xelqler arisida söz-chöchek we tapa-tenining obyékti bolidu; Qan. 28:37; Yer. 7:15 Bu öy gerche hazir körkem körünsimu, shu zamanda uningdin ötkenlerning hemmisi zor heyran qéliship üshqirtip: «Perwerdigar bu zémin’gha we bu öyge némishqa shundaq qildi?» dep soraydu. «bu öy gerche hazir körkem körünsimu,...» — bashqa birxil terjimisi (bezi kona tékistlerge egiship): «bu öy bir xarabe bolidu,...»   Qan. 29:23; 2Tar. 7:21; Yer. 22:8
Kishiler: — Chünki zémindiki xelqler öz ata-bowilirini Misir zéminidin chiqarghan Perwerdigar Xudasini tashlap, özlirini bashqa ilahlargha baghlap, ulargha sejde qilip qulluqida bolghanliqi üchün, Perwerdigar bu pütkül külpetni ularning béshigha chüshürüptu, dep jawab béridu.
 
Tashqi ishlar we bashqa qurulushlar
2Tar. 8:1-18
10 Shundaq boldiki, yigirme yil ötüp, Sulayman u ikki öyni, yeni Perwerdigarning öyi bilen padishah öyini yasap bolghandin kéyin, 2Tar. 8:1 11  Turning padishahi Hiram Sulayman’gha barliq telepliri boyiche kédir derexliri, archa derexliri we altun teminligini üchün Sulayman padishah uninggha Galiliye ölkisidin yigirme sheherni berdi. 12  Hiram Sulayman uninggha bergen sheherlerni körüshke Turdin chiqip keldi; lékin ular uninggha héch yaqmidi. 13  U: — Hey buradirim, sen mushu manga bergining zadi qandaq sheherler?! — dédi. U ularni «Kabulning yurti» dep atidi, we ular bügünki kün’giche shundaq atilidu. «Kabulning yurti» — «kabul» dégenning menisi belkim «cheklik» bolushi mumkin. Ibraniy tilida sözning ahangi «erzimes»ke yéqin kélidu. 14  Hiram bolsa padishahqa bir yüz yigirme talant altun ewetkenidi. «bir yüz yigirme talant altun» — bir talant (altun) belkim 27 kilogram idi. 120 talant 3240 kilogram; hazirqi pulda bolsa (2008-yili) 100 milyon dollar bolidu.
 
15  Sulayman padishah Perwerdigarning öyini, öz öyini, Milloni, Yérusalémning sépilini, Hazorni, Megiddoni we Gezer sheherlirini yasash üchün hashargha tutqan ishligüchilerning ishliri mundaq: — «Millo» — belkim Yérusalémdiki égizlikke jaylashqan bir qel’e yaki istihkam idi. 16  (Misirning padishahi Pirewn chiqip Gezerge hujum qilip élip, uni otta köydürüp, sheherde turuwatqan Qanaaniylarni qirip, sheherni toy sowghisi süpitide Sulaymanning xotuni bolghan öz qizigha bergenidi) 17  Sulayman Gezer bilen töwenki Beyt-Horonni bina qildi; 18  u Baalat bilen öz zéminidiki chölge jaylashqan Tadmornimu yéngidin yasidi, 2Tar. 8:6 19  shundaqla özige xas hemme ambar sheherlirini, «jeng harwisi sheherliri»ni, «atliqlar sheherliri»ni we Yérusalémda, Liwanda we özi soraydighan barliq zéminda xalighinini bina qildi.
20  Israillardin bolmighan Amoriylar, Hittiylar, Perizziyler, Hiwiylar we Yebusiylardin Israil zéminida qélip qalghanlarning hemmisini bolsa, 21  Sulayman bularni, yeni Israillar pütünley yoqitalmighan ellerning qalduq ewladlirini qulluq hashargha tutti. Ular bügünki kün’giche shundaq bolup keldi. Israillar pütünley yoqitalmighan ellerning qalduq ewladliri...» — bu ishlarning tarixi «Yeshua peyghember» dégen qismida pütülgen. Tewrattiki «Yeshua»ni körüng. Mushu hasharchilar 13:5-16de xatirilen’genlerdin bashqa hasharchilar bolsa kérek idi. «Ular (Qanaaniylar qatarliqlar) bügünki kün’giche shundaq bolup keldi» — bu söz Israillar téxi öz wetinide turghan waqtida xatirilen’gen, elwette.
22  Lékin Sulayman Israillardin héchkimni qul qilmay, belki ularni leshker, xizmetkar, hökümdar-emeldar, harwa bilen atliqlarning serdarliri qildi. Law. 25:39 23  Bulardin Sulaymanning ishlirini bashquridighan, yeni ishligüchilerning üstige qoyulghan chong nazaretchiler besh yüz ellik idi.
24  Pirewnning qizi Dawutning shehiridin köchüp Sulayman uning üchün yasighan öyde olturghinida, u Millo qel’esini yasidi. 2Tar. 8:11 25  Sulayman Perwerdigargha yasighan qurban’gahda yilda üch qétim köydürme qurbanliqlar bilen inaqliq qurbanliqlirini sunatti we Perwerdigarning aldidiki xushbuygahta xushbuy yaqatti. Shu teriqide u ibadetxanining ishlirini pütküzdi. «Shu teriqide u ibadetxanining ishlirini pütküzdi» — bu jümlining menisi belkim Sulayman héytlerni mushu ibadetxanida ötközüshliri bilen herbir bashqa «ibadet jayliri», bolupmu «yuqiri jaylar»ning inawetsizlikini körsetti. Démek, shu chaghdin bashlap Perwerdigar qurbanliqlarni qobul qilghan jay peqet Yérusalémdiki ibadetxanila idi.
26  Sulayman padishah Ézion-Geberde bir türküm kémilerni yasidi. U yer bolsa Édom zéminida, Qizil déngiz boyidiki Élatning yénida idi. «Qizil déngiz boyidiki Élat» — yaki «Qizil déngiz boyidiki Élat» (hazirqi nami «Élat»). 27  Hiram öz xizmetkarliri, yeni déngizchiliqni obdan bilidighan nechche kémichilerni Sulaymanning xizmetkarlirigha qoshulup kémilerde ishleshke ewetti. 28  Ular Ofirgha bérip, u yerdin töt yüz yigirme talant altunni élip kélip, Sulayman padishahqa apardi. «töt yüz yigirme talant altun» — bir talant (altun) belkim 27 kilogram idi. Undaqta 420 talant 11340 kilogram.
 
 

9:1 2Tar. 7:11

9:2 1Pad. 3:5

9:3 Qan. 12:11; 1Pad. 8:29

9:5 2Sam. 7:12, 16; 1Pad. 6:12; 2:4; 1Tar. 22:10; Zeb. 89:28-29; 132:12

9:6 2Sam. 7:14; Zeb. 89:30-32

9:7 Qan. 28:37; Yer. 7:15

9:8 «bu öy gerche hazir körkem körünsimu,...» — bashqa birxil terjimisi (bezi kona tékistlerge egiship): «bu öy bir xarabe bolidu,...»

9:8 Qan. 29:23; 2Tar. 7:21; Yer. 22:8

9:10 2Tar. 8:1

9:13 «Kabulning yurti» — «kabul» dégenning menisi belkim «cheklik» bolushi mumkin. Ibraniy tilida sözning ahangi «erzimes»ke yéqin kélidu.

9:14 «bir yüz yigirme talant altun» — bir talant (altun) belkim 27 kilogram idi. 120 talant 3240 kilogram; hazirqi pulda bolsa (2008-yili) 100 milyon dollar bolidu.

9:15 «Millo» — belkim Yérusalémdiki égizlikke jaylashqan bir qel’e yaki istihkam idi.

9:18 2Tar. 8:6

9:21 Israillar pütünley yoqitalmighan ellerning qalduq ewladliri...» — bu ishlarning tarixi «Yeshua peyghember» dégen qismida pütülgen. Tewrattiki «Yeshua»ni körüng. Mushu hasharchilar 13:5-16de xatirilen’genlerdin bashqa hasharchilar bolsa kérek idi. «Ular (Qanaaniylar qatarliqlar) bügünki kün’giche shundaq bolup keldi» — bu söz Israillar téxi öz wetinide turghan waqtida xatirilen’gen, elwette.

9:22 Law. 25:39

9:24 2Tar. 8:11

9:25 «Shu teriqide u ibadetxanining ishlirini pütküzdi» — bu jümlining menisi belkim Sulayman héytlerni mushu ibadetxanida ötközüshliri bilen herbir bashqa «ibadet jayliri», bolupmu «yuqiri jaylar»ning inawetsizlikini körsetti. Démek, shu chaghdin bashlap Perwerdigar qurbanliqlarni qobul qilghan jay peqet Yérusalémdiki ibadetxanila idi.

9:26 «Qizil déngiz boyidiki Élat» — yaki «Qizil déngiz boyidiki Élat» (hazirqi nami «Élat»).

9:28 «töt yüz yigirme talant altun» — bir talant (altun) belkim 27 kilogram idi. Undaqta 420 talant 11340 kilogram.