8
Yérusalémning jazaliri •••• Muqeddes ibadetxanida bolghan butpereslikler
Altinchi yili, altinchi ayning beshinchi künide shundaq emelge ashuruldiki, men öz öyümde olturghinimda, Israilning aqsaqallirimu méning aldimda oltughinida, Reb Perwerdigarning qoli wujudumgha chüshti.«Israilning aqsaqallirimu méning aldimda oltughinida...» — aqsaqallar belkim peyghemberdin nesihet sorighili keldi. Peyghember Xudadin jawab kütkende wehiy uninggha bérilidu.
Men qaridim, mana, otning qiyapitide bir zatning körünüshi turatti; bélining töwini ot turqida turatti; bélining üsti bolsa julalighan yoruqluq, qizitilghan mis parqirighandek körünüsh turatti. U qolning körünüshidek bir shekilni sozup, béshimdiki bir tutam chachni tutti; Roh méni asman bilen zémin otturisigha kötürüp, Xudaning alamet körünüshliride Yérusalémgha, yeni ibadetxanining shimalgha qaraydighan ichki derwazisining bosughisigha apardi. Ashu yer «pak-muqeddeslikke qarshlashqan mebud», yeni Xudaning pak-muqeddes ghezipini qozghaydighan mebud turghan jay idi. «Roh méni asman bilen zémin otturisigha kötürüp, ... ibadetxanining shimalgha qaraydighan ichki derwazisining bosughisigha apardi» — «Roh» mushu yerde Xudaning Muqeddes Rohi. ««pak-muqeddeslikke qarshlashqan mebud», yeni Xudaning pak-muqeddes ghezipini qozghaydighan mebud» — ibraniy tilida ««hesetke tewe mebud», yeni (Xudaning) hesitini qozghaydighan mebud» déyilidu.  Dan. 5:5 Mana, men tüzlenglikte körgen alamet körünüshtek, Israilning Xudasining shan-sheripi shu yerde turatti.Ez. 3:23
U manga: — I insan oghli, béshingni kötürüp shimal terepke qarap baq, dédi. Men béshimni kötürüp shimal terepke qaridim, mana, qurban’gahning derwazisining shimaliy teripide, bosughida shu «pak-muqeddeslikke qarshilashqan mebud» turatti. We u manga: — I insan oghli, ularning bundaq qilmishlirini — Israil jemetining Méni muqeddes jayimdin yiraq ketküzidighan, mushu yerde qilghan intayin yirginchlik ishlirini kördüngsen? Biraq sen téximu yirginchlik ishlarni körisen, — dédi.
We U méni ibadetxana hoylisining kirish éghizigha apardi, men qaridim, mana, tamda bir töshük turatti. U manga: — I insan oghli, tamni kolap teshkin, dédi. Men tamni kolap teshtim, mana, bir ishik turatti. U manga: — Kirgin, ularning mushu yerde qilghan rezil yirginchlik ishlirini körüp baq, dédi. 10 Men kirip qaridim, mana, etrapidiki tamlargha neqish qilin’ghan herxil ömiligüchi hem yirginchlik haywanlarni, Israil jemetining hemme butlirini kördüm.
11 We bularning aldida Israil jemetining yetmish aqsaqili turatti. Ularning otturisida Shafanning oghli Jaazaniya turatti; ularning herbiri qolida öz xushbuydénini tutup turatti; xushbuy quyuq buluttek örlep chiqti. 12 We U manga: — I insan oghli, Israil jemetidiki aqsaqallarning qarangghuluqta, yeni herbirining öz mebud neqish qilin’ghan hujrisida néme qilghanliqini kördüngmu? Chünki ular: «Perwerdigar bizni körmeydu; Perwerdigar zéminni tashlap ketti» — deydu, — dédi.«Israil jemetidiki aqsaqallarning qarangghuluqta, yeni herbirining öz mebud neqish qilin’ghan hujrisida néme qilghanliqini kördüngmu?» — mushu alamet körünüshlerning hemmisi ularning öz öyide («herbirining öz ... hujrisida») néme qilghanliqini körsitidu. Shunga bu körünüshni asasen «simwol» dep qaraymiz; shundaqtimu buning bilen teng, ibadetxanidiki heqiqiy ehwalnimu körsitidu.  Ez. 9:9
13 We U manga: — Biraq sen ularning téximu yirginchlik qilmishlirini körisen, dédi. 14 U méni Perwerdigarning öyining shimaliy derwazisining bosughisigha apardi; mana, shu yerde «Tammuz üchün matem tutup» yighlawatqan ayallar olturatti. «Tammuz üchün matem tutup yighlawatqan ayallar» — «Tammuz» — yeni «ösümlüklerning padishahi» déyilgen bir bud. Riwayetler boyiche u ölüp, tehtisaragha chüshüp tehtisaraning padishahi boldi. Uning «ölümi» tüpeylidin her yili uninggha choqun’ghan ayallar «matem tutush»i kérek idi. 15 We U manga: — I insan oghli, sen mushularni kördungmu? Biraq sen téximu yirginchlik ishlarni körisen, — dédi.
16 We U méni Perwerdigarning öyining ichki hoylisigha apardi. Mana, Perwerdigarning ibadetxanisining kirish yolida, péshaywan we qurban’gahning otturisida, yigirme besh adem, Perwerdigarning ibadetxanisigha arqisini qilip sherqqe qarap quyashqa choquniwatatti. «...Perwerdigarning ibadetxanisigha arqisini qilip sherqqe qarap quyashqa choquniwatatti» — bu babta éytilghan besh heriket ichide bu heriket eng yirginchlik boldi. Chünki: (1) uning Xudaning ibadetxanisigha arqini qilishi mutleq kupurluq bir ish; (2) u ibadetxanigha kirgen kishilerning aldida ochuq-ashkare kupurluq qildi; (3) u kupurluq del Xudadin rehim-shepqet soraydighan jayda boldi («Yoél» 2:17ni körüng). 17 We U manga: — I insan oghli, sen mushularni kördungmu? Yehuda jemeti özi mushu yerde qilghan yirginchlik qilmishlirini yénik dep, ular yene buning üstige zéminni jebir-zulum bilen toldurup méning achchiqimni qayta-qayta qozghatsa bolamdu? We mana, ularning yene shaxni burnigha tutiwatqinigha qara! «ularning yene shaxni burnigha tutiwatqinigha qara!» — «shaxni burnigha tutush» dégen heriket toghrisida üch pikir bar: — (1) qedimki zamanlarda bezi butperes milletler öz butlirigha choqun’ghanda chéchekligen bir shaxni burnigha tutatti. Shunga bu heriket butpereslikni körsitidu; (2) Yehudiylar Xudagha ibadet qilghanda oxshash heriket qilip Xudagha hörmet bildürishetti; undaq bolghanda, Xuda shundaq saxtipezlik hem butpereslik bilen baghlan’ghan ibadet ipadilirini qet’iy qobul qilmaytti; (3) undaq heriket peqetla Perwerdigargha bolghan intayin hörmetsizlikni, yeni kupurluqni bildüretti. Bizningche, belkim 2-pikir toghridur. 18 Shunga Men qehr bilen ularni bir terep qilimen; Méning közüm ulargha rehim qilmaydu, ichimnimu ulargha aghritmaymen; ular quliqimgha yuqiri awazda nida qilsimu, ularni anglimaymen, — dédi.Pend. 1:28; Yesh. 1:15; Yer. 11:11; Ez. 5:11; 7:4
 
 

8:1 «Israilning aqsaqallirimu méning aldimda oltughinida...» — aqsaqallar belkim peyghemberdin nesihet sorighili keldi. Peyghember Xudadin jawab kütkende wehiy uninggha bérilidu.

8:3 «Roh méni asman bilen zémin otturisigha kötürüp, ... ibadetxanining shimalgha qaraydighan ichki derwazisining bosughisigha apardi» — «Roh» mushu yerde Xudaning Muqeddes Rohi. ««pak-muqeddeslikke qarshlashqan mebud», yeni Xudaning pak-muqeddes ghezipini qozghaydighan mebud» — ibraniy tilida ««hesetke tewe mebud», yeni (Xudaning) hesitini qozghaydighan mebud» déyilidu.

8:3 Dan. 5:5

8:4 Ez. 3:23

8:12 «Israil jemetidiki aqsaqallarning qarangghuluqta, yeni herbirining öz mebud neqish qilin’ghan hujrisida néme qilghanliqini kördüngmu?» — mushu alamet körünüshlerning hemmisi ularning öz öyide («herbirining öz ... hujrisida») néme qilghanliqini körsitidu. Shunga bu körünüshni asasen «simwol» dep qaraymiz; shundaqtimu buning bilen teng, ibadetxanidiki heqiqiy ehwalnimu körsitidu.

8:12 Ez. 9:9

8:14 «Tammuz üchün matem tutup yighlawatqan ayallar» — «Tammuz» — yeni «ösümlüklerning padishahi» déyilgen bir bud. Riwayetler boyiche u ölüp, tehtisaragha chüshüp tehtisaraning padishahi boldi. Uning «ölümi» tüpeylidin her yili uninggha choqun’ghan ayallar «matem tutush»i kérek idi.

8:16 «...Perwerdigarning ibadetxanisigha arqisini qilip sherqqe qarap quyashqa choquniwatatti» — bu babta éytilghan besh heriket ichide bu heriket eng yirginchlik boldi. Chünki: (1) uning Xudaning ibadetxanisigha arqini qilishi mutleq kupurluq bir ish; (2) u ibadetxanigha kirgen kishilerning aldida ochuq-ashkare kupurluq qildi; (3) u kupurluq del Xudadin rehim-shepqet soraydighan jayda boldi («Yoél» 2:17ni körüng).

8:17 «ularning yene shaxni burnigha tutiwatqinigha qara!» — «shaxni burnigha tutush» dégen heriket toghrisida üch pikir bar: — (1) qedimki zamanlarda bezi butperes milletler öz butlirigha choqun’ghanda chéchekligen bir shaxni burnigha tutatti. Shunga bu heriket butpereslikni körsitidu; (2) Yehudiylar Xudagha ibadet qilghanda oxshash heriket qilip Xudagha hörmet bildürishetti; undaq bolghanda, Xuda shundaq saxtipezlik hem butpereslik bilen baghlan’ghan ibadet ipadilirini qet’iy qobul qilmaytti; (3) undaq heriket peqetla Perwerdigargha bolghan intayin hörmetsizlikni, yeni kupurluqni bildüretti. Bizningche, belkim 2-pikir toghridur.

8:18 Pend. 1:28; Yesh. 1:15; Yer. 11:11; Ez. 5:11; 7:4