Yeshua
1
Perwerdigarning Yeshua peyghemberni chaqirishi, uninggha wezipe tapshurushi
We Perwerdigarning quli bolghan Musa wapat bolghandin kéyin shundaq boldiki, Perwerdigar Musaning xizmetkari, Nunning oghli Yeshuagha söz qilip mundaq dédi: — «We Perwerdigarning quli bolghan Musa wapat bolghandin kéyin...» — mushu jümle «we» dégen söz bilen bashlinip, «Yeshua» dégen kitabning «Qanun Sherhi» dégen kitab bilen zich baghlan’ghanliqini körsitidu. «Qan.» 34:12-ayetni körüng.  Qan. 1:38; 34:5
Méning qulum Musa wapat boldi. Emdi sen qozghilip, bu xelqning hemmisini bashlap Iordan deryasidin ötüp, Men ulargha, yeni Israillargha teqdim qilidighan zémin’gha kirgin. «Méning qulum Musa wapat boldi» — oqurmenlerning éside barki, Musa taghqa chiqip Xudaning huzurida yalghuz ölgen we Xuda teripidin depne qilin’ghan. Héchkim bu ishlargha köz guwahchi bolmighanidi («Qan.» 34:5-6). Men Musagha éytqinimdek, putunglarning tapini qeyerge tegken bolsa, shu jayni silerge berdim; Qan. 11:24; Ye. 14:9 chégranglar chöl-bayawandin tartip Liwan’ghiche, Hittiylarning zéminini öz ichige élip, Efrat deryasidin kün pétishtiki Ottura Déngizghiche bolidu. «Ottura Déngizghiche...» — ibraniy tilida «Ulugh Déngizghiche...». Séning barliq hayat künliringde héchkim sanga qarshi turalmaydu. Men Özüm Musa bilen bille bolghandek séning bilen bille bolup, séni hergiz tashliwetmeymen. Qan. 31:6, 8; Ibr. 13:5, 6 Sen jür’etlik we qeyser bolghin; chünki sen bu xelqni Men ata-bowilirigha bérishke qesem bilen wede qilghan zémin’gha mirasxor qilip igilitisen. Qan. 31:23 Méning qulum Musa sanga buyrughan barliq qanun’gha emel qilishqa köngül bölüp, qet’iy jür’etlik we tolimu qeyser bolghin; sen qeyergila barsang ishliring ghelibilik bolushi üchün uningdin ya ong ya solgha chetnep ketme; «...qet’iy jür’etlik we tolimu qeyser bolghin» — herqandaq kishi Xudaning emrlirige asasen barliq xelqqe yétekchilik qilip, xelqning ishlirini idare qilish üchün intayin jür’etlik bolushi kérek.  Qan. 5:32; 28:14 bu qanun kitabini öz aghzingdin néri qilmay, uning ichide pütülgenning hemmisini tutup, uni kéche-kündüz zikir kilip oyla; shundaq qilsang yolliringda ghelibilik bolup, özüng ronaq tapisen. «kitabtiki bu qanun kitabi» — (yaki «muqeddes qanundiki bu kitab» yaki «kitabtiki bu qanun») — yaki «Qanun Shérhi» yaki «Musa peyghemberning besh kitabi»ni (yeni «Yaritilish», «Misirdin Chiqish», «Lawiylar» «Chöl-bayawandiki seper», shundaqla «Qanun Shérhi»ni) körsitidu.  Zeb. 1:2 Mana sanga: — Jür’etlik we qeyser bol, dep buyrughanidimghu? Shunga héch wehimige chüshme, yüreksiz bolma; chünki qeyerge barsang Perwerdigar Xudaying sen bilen birgidur.
 
Yeshuaning xelqni Qanaan’gha kirip jeng qilishqa teyyarlishi
10 Shuning bilen Yeshua xelqning bashlirigha buyrup: —
11 Siler chédirgahtin ötüp xelqqe: — Özünglar üchün ozuq-tülük teyyar qilinglar, chünki üch kün toshqanda siler Iordan deryasidin ötüp Perwerdigar Xudayinglar silerge béridighan zéminni igilesh üchün kirisiler, — denglar, dédi.
12 Yeshua Rubenler bilen Gadlar we Manassehning yérim qebilisige söz qilip: —
13 Xudaning quli bolghan Musaning silerge buyrup: — Perwerdigar Xudayinglar silerge aramliq ata qilip bu zéminni silerge bergen, dep éytqinini ésinglarda tutunglar. «Perwerdigar Xudayinglar .... bu zéminni silerge bergen, dep éytqinini ésinglarda tutunglar» — Musa peyghemberning «Xuda... silerge aramliq ata qilip bu zéminni silerge bergen» dégen sözliri mushu ikki yérim qebilining Iordan deryasining sherq teripidin özliri üchün baldurla yer-zémin igiligenlikini körsitidu. Xelq hazir deryadin ötüp gherbiy tereptiki zéminni igileshke kiridu. Musa peyghemberning bu sözliri «Qan.» 3:18-20de tépilidu. 14-15 Xotun bala-chaqanglar we charpayliringlar Musa özi silerge teqsim qilghan, Iordan deryasining bu teripidiki zéminda qalsun, lékin aranglarda qanchilik batur palwan bolsanglar, siler öz qérindashliringlarning aldida septe turup ulargha yardem bérip jeng qilinglar; taki Perwerdigar Xudayinglar qérindashliringlargha silerge ata qilghinigha oxshash aram ata qilip, qérindashliringlargha u ulargha miras qilip béridighan zéminni igiletgüche shundaq qilinglar. Andin siler tewelikinglar bolghan zéminni, yeni Xudaning quli bolghan Musa silerge teqsim qilghan, Iordan deryasining kün chiqish teripidiki bu zéminni igilesh üchün qaytip béringlar, — dédi.«bu terep» — deryaning sherq teripi, hazirqi Suriye zéminini körsitidu.
16 Ular Yeshuagha jawab bérip: — Sen bizge emr qilghanning hemmisige emel qilimiz, sen bizni qeyerge ewetseng, shu yerge barimiz. 17 Biz hemme ishta Musaning sözige qulaq salghinimizdek sanga qulaq salimiz; birdinbir tilikimiz, Perwerdigar Xudaying Musa bilen bille bolghandek séning bilenmu bille bolghay! 18 Kimki séning emringge itaetsizlik qilip, sen bizge buyrughan herqandaq sözliringge qulaq salmisa, öltürülidu! Sen peqetla jür’etlik we qeyser bolghin, — dédi.
 
 

1:1 «We Perwerdigarning quli bolghan Musa wapat bolghandin kéyin...» — mushu jümle «we» dégen söz bilen bashlinip, «Yeshua» dégen kitabning «Qanun Sherhi» dégen kitab bilen zich baghlan’ghanliqini körsitidu. «Qan.» 34:12-ayetni körüng.

1:1 Qan. 1:38; 34:5

1:2 «Méning qulum Musa wapat boldi» — oqurmenlerning éside barki, Musa taghqa chiqip Xudaning huzurida yalghuz ölgen we Xuda teripidin depne qilin’ghan. Héchkim bu ishlargha köz guwahchi bolmighanidi («Qan.» 34:5-6).

1:3 Qan. 11:24; Ye. 14:9

1:4 «Ottura Déngizghiche...» — ibraniy tilida «Ulugh Déngizghiche...».

1:5 Qan. 31:6, 8; Ibr. 13:5, 6

1:6 Qan. 31:23

1:7 «...qet’iy jür’etlik we tolimu qeyser bolghin» — herqandaq kishi Xudaning emrlirige asasen barliq xelqqe yétekchilik qilip, xelqning ishlirini idare qilish üchün intayin jür’etlik bolushi kérek.

1:7 Qan. 5:32; 28:14

1:8 «kitabtiki bu qanun kitabi» — (yaki «muqeddes qanundiki bu kitab» yaki «kitabtiki bu qanun») — yaki «Qanun Shérhi» yaki «Musa peyghemberning besh kitabi»ni (yeni «Yaritilish», «Misirdin Chiqish», «Lawiylar» «Chöl-bayawandiki seper», shundaqla «Qanun Shérhi»ni) körsitidu.

1:8 Zeb. 1:2

1:13 «Perwerdigar Xudayinglar .... bu zéminni silerge bergen, dep éytqinini ésinglarda tutunglar» — Musa peyghemberning «Xuda... silerge aramliq ata qilip bu zéminni silerge bergen» dégen sözliri mushu ikki yérim qebilining Iordan deryasining sherq teripidin özliri üchün baldurla yer-zémin igiligenlikini körsitidu. Xelq hazir deryadin ötüp gherbiy tereptiki zéminni igileshke kiridu. Musa peyghemberning bu sözliri «Qan.» 3:18-20de tépilidu.

1:14-15 «bu terep» — deryaning sherq teripi, hazirqi Suriye zéminini körsitidu.