28
Turning padixaⱨini ǝyiblǝydiƣan bir bexarǝt
Pǝrwǝrdigarning sɵzi manga kelip mundaⱪ deyildi: —
I insan oƣli, turning xaⱨzadisigǝ mundaⱪ degin: — Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
«Sening ɵzüngni qong tutup: «Mǝn bir ilaⱨturmǝn;
Mǝn Hudaning tǝhtigǝ, yǝni dengiz-okyanlarning baƣrida olturimǝn», degǝnsǝn;
(Biraⱪ sǝn insan, Huda ǝmǝssǝn!)
Sǝn ɵz kɵnglüngni Hudaning kɵngli dǝp oylap ⱪalding. Yǝx. 31:3
Mana, sǝn Daniyaldin danasǝn;
Ⱨeqⱪandaⱪ sir sǝndin yoxurun ǝmǝs; «Mana, sǝn Daniyaldin danasǝn» — xu waⱪitta Daniyal pǝyƣǝmbǝr alliⱪaqan Babil ordisida birnǝqqǝ yil bax wǝzir bolƣan.
Danaliⱪing wǝ ǝⱪling bilǝn sǝn bayliⱪlarƣa igǝ boldung,
Altun-kümüxni hǝziniliringgǝ toplap ⱪoydung;
Tijarǝttǝ bolƣan zor danaliⱪing bilǝn bayliⱪliringni awuttung;
Bayliⱪliring tüpǝylidin ɵzüngni qong tuttung: —
Xunga Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
Sǝn ɵz kɵnglüngni Hudaning kɵngli dǝp oylap kǝtkǝnlikingdin,
Əmdi mana, Mǝn yat adǝmlǝr,
Yǝni ǝllǝrning dǝⱨxitini üstünggǝ epkelimǝn;
Ular danaliⱪingning parlaⱪliⱪini yoⱪitixⱪa ⱪiliqlirini suƣurup,
Xan-xǝripingni bulƣaydu; Yǝr. 6:23
Ular seni ⱨangƣa qüxüridu;
Xuning bilǝn sǝn dengiz-okyanlarning ⱪoynida ɵltürülgǝnlǝrning ɵlümidǝ ɵlisǝn.
Əmdi seni ɵltürgüqining aldida: «Mǝn Huda» — dǝmsǝn?
Biraⱪ sǝn ɵzüngni sanjip ɵltüridiƣanning ⱪoli astida Tǝngri ǝmǝs, insan bolup qiⱪisǝn.
10 Sǝn yat adǝmlǝrning ⱪolida hǝtnǝ ⱪilinmiƣanlarƣa layiⱪ bolƣan ɵlüm bilǝn ɵlisǝn;
Qünki Mǝn xundaⱪ sɵz ⱪilƣan», — dǝydu Rǝb Pǝrwǝrdigar. «Sǝn yat adǝmlǝrning ⱪolida hǝtnǝ ⱪilinmiƣanlarƣa layiⱪ bolƣan ɵlüm bilǝn ɵlisǝn» — Turdikilǝr adǝttǝ «hǝtnǝ ⱪilinmiƣan»lardindur. «Əzakiyal pǝyƣǝmbǝr» degǝn kitabta, «hǝtnǝ ⱪilinmiƣan petida ɵlüx» degǝn sɵz «Hudadin ayrilƣan petida ɵlüx» degǝn mǝnini bildüridu. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ biz «hǝtnǝ» degǝn tema üstidǝ tohtitilimiz.
 
Turning padixaⱨi toƣruluⱪ bir mǝrsiyǝ
11 Pǝrwǝrdigarning sɵzi manga kelip mundaⱪ deyildi: —
12 I insan oƣli, Turning padixaⱨi toƣruluⱪ awazingni kɵtürüp bu mǝrsiyǝni aƣzingƣa elip uningƣa mundaⱪ degin: —
Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
«Sǝn, kamalǝtning jǝwⱨiri bolƣan,
Danaliⱪⱪa tolƣan, güzǝlliktǝ kamalǝtkǝ yǝtkǝniding; «Sǝn, kamalǝtning jǝwⱨiri bolƣan» — yaki «sǝn, kamalǝtning mɵⱨüri bolƣan».   Əz. 27:3
13 Sǝn Erǝm baƣqisi, yǝni Hudaning baƣqisida bolƣansǝn;
Ⱨǝrbir ⱪimmǝtlik taxlar, yǝni ⱪizil yaⱪut, seriⱪ gɵⱨǝr wǝ almas, beril yaⱪut, aⱪ ⱨeⱪiⱪ, anartax, kɵk yaⱪut, zumrǝt wǝ kɵk ⱪaxtax sanga yɵgǝk bolƣan;
Yaⱪut kɵzliring wǝ nǝⱪⱪaxliring altun iqigǝ yasalƣan;
Sǝn yaritilƣan kününgdǝ ular tǝyyarlanƣanidi.
14 Sǝn bolsang mǝsiⱨlǝngǝn muⱨapizǝtqi kerub idingsǝn,
Qünki Mǝn seni xundaⱪ bekitkǝnidim;
Sǝn Hudaning muⱪǝddǝs teƣida bolƣansǝn;
Sǝn otluⱪ taxlar arisida yürǝtting; «Sǝn bolsang Mǝsiⱨlǝngǝn muⱨapizǝtqi kerub idingsǝn» — «kerub» toƣruluⱪ 9:3-ayǝttiki izaⱨat, «Yar.» 3:24 wǝ «Tǝbirlǝr»nimu kɵrüng. «Kerub»lar küqlük pǝrixtilǝrdur.
«Mǝsiⱨlinix» yaki «mǝsiⱨ ⱪilinix» — Tǝwrattiki bǝlgilimidǝ, yengi padixaⱨ, «bax kaⱨin» ⱨǝm bǝzi qaƣlarda pǝyƣǝmbǝrlǝrni tiklǝx üqün «mǝsiⱨ ⱪilinix» murasimi ɵtküzülǝtti. Murasimda bexiƣa puraⱪliⱪ may ⱪuyulatti. Bu «mǝsiⱨlǝx» dǝp atalƣan. Biraⱪ muxu yǝrdǝ bir kerub (pǝrixtǝ) «mǝsiⱨ ⱪilinƣan»; Huda Ɵzi uni alaⱨidǝ bir hizmǝt ⱪilixⱪa tǝyyarlax üqün uni mǝsiⱨligǝn bolsa kerǝk.
15 Sǝn yaritilƣan kündin beri, sǝndǝ ⱪǝbiⱨlik pǝyda bolƣuqǝ, yolliringda mukǝmmǝl bolup kǝlgǝniding. «Sǝn yaritilƣan kündin beri, sǝndǝ ⱪǝbiⱨlik pǝyda bolƣuqǝ, yolliringda mukǝmmǝl bolup kǝlgǝniding» — oⱪurmǝnlǝr bǝlkim ⱨazir kɵriduki, Əzakiyal pǝyƣǝmbǝr Tur padixaⱨiƣa ǝmǝs, bǝlkim uning kǝynidǝ turƣan roⱨiy küqkǝ sɵz ⱪiliwatidu. Aldidiki 1-10-ayǝtlǝr «Turning xaⱨxzadisi» toƣruluⱪ idi; ⱨazir tema «Turning padixaⱨi»ƣa ɵzgǝtilidu. Bizdǝ ⱨeq guman yoⱪki, u Xǝytanƣa gǝp ⱪiliwatidu. Muxu yǝrdǝ Xǝytan toƣruluⱪ birnǝqqǝ muⱨim hǝwǝrlǝr bar: —
(1) u Huda tǝripidin yaritilƣan.
(2) uning Erǝm baƣqisida alaⱨidǝ muⱨapizǝtqilik ⱪilidiƣan hizmiti bar idi.
(3) u ǝsli intayin qirayliⱪ wǝ küqlük kerub (pǝrixtǝ) idi.
(4) u Erǝm baƣqisida bolƣan waⱪitta Hudaƣa ⱪarxi qiⱪⱪan.
(5) xu gunaⱨi tüpǝylidin u Hudaning ⱨuzuridin ⱨǝydiwetilgǝn.
16 Ⱪilƣan sodiliringning kɵp bolƣanliⱪidin sǝn zorluⱪ-zumbuluⱪ bilǝn tolup, gunaⱨ sadir ⱪilƣan;
Xunga Mǝn seni Hudaning teƣidin ⱨaram nǝrsǝ dǝp taxliwǝtkǝnmǝn;
Mǝn seni, i muⱨapizǝtqi kerub, otluⱪ taxlar arisidin ⱨǝydǝp yoⱪatⱪanmǝn;
17 Sening kɵnglüng güzǝlliking bilǝn tǝkǝbburlixip kǝtti;
Parlaⱪliⱪing tüpǝylidin sǝn danaliⱪingni bulƣiƣansǝn;
Mǝn seni yǝrgǝ taxliwǝttim;
Padixaⱨlar seni kɵrüp yetixi üqün Mǝn seni ular aldida yatⱪuzdum. «... Mǝn seni yǝrgǝ taxliwǝttim; padixaⱨlar seni kɵrüp yetixi üqün Mǝn seni ular aldida turƣuzdum» — muxu 17- wǝ keyinki ayǝtlǝrdǝ, Əzakiyal ⱨǝm Xǝytanƣa ⱨǝm Tur padixaⱨi (Ittobal II)ƣa sɵz ⱪilidu. Tur padixaⱨi Xǝytanƣa intayin ohxap kǝtkǝn.
18 Sening ⱪǝbiⱨlikliringning kɵplüki tüpǝylidin,
Ⱪilƣan sodangning adilsizliⱪi tüpǝylidin,
Ɵz muⱪǝddǝs jayliringni bulƣiƣansǝn;
Mǝn ɵzüngdin bir otni qiⱪardim,
U seni kɵydürüp yǝwǝtti;
Xuning bilǝn sanga ⱪarap turƣanlarning ⱨǝmmisining kɵz aldida,
Mǝn seni yǝrdǝ ⱪalƣan küllǝrgǝ aylanduruwǝttim.
19 Seni tonuƣanlarning ⱨǝmmisi sanga ⱪarap sarasimidǝ ⱪalidu;
Sǝn ɵzüng bir wǝⱨxǝt bolup ⱪalding, ǝmdi ⱪaytidin bolmaysǝn».
 
Zidonni ǝyiblǝydiƣan bir bexarǝt
20 Pǝrwǝrdigarning sɵzi manga kelip mundaⱪ deyildi: —
21 I insan oƣli, yüzüngni Zidonƣa ⱪaritip uni ǝyiblǝp bexarǝt berip mundaⱪ degin: — «Zidon» — Tur xǝⱨirining ǝtrapida bolup, uningƣa ⱪaraxliⱪ rayon idi.
22 Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
«Mana, Mǝn sanga ⱪarxi, i Zidon;
Ɵzüm arangda uluƣlinimǝn;
Mǝn uning üstigǝ ⱨɵküm qiⱪirip jazaliƣinimda,
Ɵzümni uningda pak-muⱪǝddǝs ikǝnlimni kɵrsǝtkinimdǝ,
Ular Mening Pǝrwǝrdigar ikǝnlikimni tonup yetidu.
23 Mǝn ularƣa wabani ǝwitip, rǝstǝ-koqilirida ⱪan aⱪⱪuzimǝn;
Uningƣa ⱪarxi qiⱪⱪan ⱪiliqning ⱨǝr ǝtrapida bolƣanliⱪidin otturisida ɵltürülgǝnlǝr yiⱪilidu;
Xuning bilǝn ular Mening Pǝrwǝrdigar ikǝnlikimni tonup yetidu;
24 Ular yǝnǝ Israil jǝmǝtini kɵzgǝ ilmiƣan ǝtrapidikilǝr arisida,
Israil üqün adǝmni sanjiƣuqi jiƣan yaki dǝrd-ǝlǝmlik tikǝn bolmaydu;
Xuning bilǝn ular Mening Rǝb Pǝrwǝrdigar ikǝnlikimni tonup yetidu».
25 Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: «Mǝn ular tarⱪitilƣan ǝllǝr arisidin Israil jǝmǝtini ⱪaytidin yiƣⱪinimda, ularda ǝllǝrning kɵz aldida Ɵzümning pak-muⱪǝddǝs ikǝnlikimni kɵrsǝtkinimdǝ, ǝmdi ular Mǝn Ɵz ⱪulum bolƣan Yaⱪupⱪa tǝⱪdim ⱪilƣan, ɵzining zeminida olturidu; 26 ular uningda tinq-amanliⱪ iqidǝ yaxap, ɵylǝrni selip üzümzarlarni tikidu; Mǝn ularni kɵzgǝ ilmaydiƣan ǝtrapidikilǝrning ⱨǝmmisining üstigǝ ⱨɵküm qiⱪirip jazaliƣinimda, ular tinq-amanliⱪ iqidǝ turidu; xuning bilǝn ular Mening Pǝrwǝrdigar, ularning Hudasi ikǝnlikimni bilip yetidu». Yǝr. 31:5
 
 

28:2 Yǝx. 31:3

28:3 «Mana, sǝn Daniyaldin danasǝn» — xu waⱪitta Daniyal pǝyƣǝmbǝr alliⱪaqan Babil ordisida birnǝqqǝ yil bax wǝzir bolƣan.

28:7 Yǝr. 6:23

28:10 «Sǝn yat adǝmlǝrning ⱪolida hǝtnǝ ⱪilinmiƣanlarƣa layiⱪ bolƣan ɵlüm bilǝn ɵlisǝn» — Turdikilǝr adǝttǝ «hǝtnǝ ⱪilinmiƣan»lardindur. «Əzakiyal pǝyƣǝmbǝr» degǝn kitabta, «hǝtnǝ ⱪilinmiƣan petida ɵlüx» degǝn sɵz «Hudadin ayrilƣan petida ɵlüx» degǝn mǝnini bildüridu. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ biz «hǝtnǝ» degǝn tema üstidǝ tohtitilimiz.

28:12 «Sǝn, kamalǝtning jǝwⱨiri bolƣan» — yaki «sǝn, kamalǝtning mɵⱨüri bolƣan».

28:12 Əz. 27:3

28:14 «Sǝn bolsang Mǝsiⱨlǝngǝn muⱨapizǝtqi kerub idingsǝn» — «kerub» toƣruluⱪ 9:3-ayǝttiki izaⱨat, «Yar.» 3:24 wǝ «Tǝbirlǝr»nimu kɵrüng. «Kerub»lar küqlük pǝrixtilǝrdur. «Mǝsiⱨlinix» yaki «mǝsiⱨ ⱪilinix» — Tǝwrattiki bǝlgilimidǝ, yengi padixaⱨ, «bax kaⱨin» ⱨǝm bǝzi qaƣlarda pǝyƣǝmbǝrlǝrni tiklǝx üqün «mǝsiⱨ ⱪilinix» murasimi ɵtküzülǝtti. Murasimda bexiƣa puraⱪliⱪ may ⱪuyulatti. Bu «mǝsiⱨlǝx» dǝp atalƣan. Biraⱪ muxu yǝrdǝ bir kerub (pǝrixtǝ) «mǝsiⱨ ⱪilinƣan»; Huda Ɵzi uni alaⱨidǝ bir hizmǝt ⱪilixⱪa tǝyyarlax üqün uni mǝsiⱨligǝn bolsa kerǝk.

28:15 «Sǝn yaritilƣan kündin beri, sǝndǝ ⱪǝbiⱨlik pǝyda bolƣuqǝ, yolliringda mukǝmmǝl bolup kǝlgǝniding» — oⱪurmǝnlǝr bǝlkim ⱨazir kɵriduki, Əzakiyal pǝyƣǝmbǝr Tur padixaⱨiƣa ǝmǝs, bǝlkim uning kǝynidǝ turƣan roⱨiy küqkǝ sɵz ⱪiliwatidu. Aldidiki 1-10-ayǝtlǝr «Turning xaⱨxzadisi» toƣruluⱪ idi; ⱨazir tema «Turning padixaⱨi»ƣa ɵzgǝtilidu. Bizdǝ ⱨeq guman yoⱪki, u Xǝytanƣa gǝp ⱪiliwatidu. Muxu yǝrdǝ Xǝytan toƣruluⱪ birnǝqqǝ muⱨim hǝwǝrlǝr bar: — (1) u Huda tǝripidin yaritilƣan. (2) uning Erǝm baƣqisida alaⱨidǝ muⱨapizǝtqilik ⱪilidiƣan hizmiti bar idi. (3) u ǝsli intayin qirayliⱪ wǝ küqlük kerub (pǝrixtǝ) idi. (4) u Erǝm baƣqisida bolƣan waⱪitta Hudaƣa ⱪarxi qiⱪⱪan. (5) xu gunaⱨi tüpǝylidin u Hudaning ⱨuzuridin ⱨǝydiwetilgǝn.

28:17 «... Mǝn seni yǝrgǝ taxliwǝttim; padixaⱨlar seni kɵrüp yetixi üqün Mǝn seni ular aldida turƣuzdum» — muxu 17- wǝ keyinki ayǝtlǝrdǝ, Əzakiyal ⱨǝm Xǝytanƣa ⱨǝm Tur padixaⱨi (Ittobal II)ƣa sɵz ⱪilidu. Tur padixaⱨi Xǝytanƣa intayin ohxap kǝtkǝn.

28:21 «Zidon» — Tur xǝⱨirining ǝtrapida bolup, uningƣa ⱪaraxliⱪ rayon idi.

28:26 Yǝr. 31:5