17
Manassǝⱨning mirasi
Manassǝⱨ Yüsüpning tunji oƣli bolƣaqⱪa, uning ⱪǝbilisigimu qǝk taxlinip miras berilgǝn. Manassǝⱨning tunji oƣli Makirning ǝwladliri (Makir Gileadning atisi idi) batur palwan bolƣaqⱪa, ularƣa Gilead bilǝn Baxan miras ⱪilip berildi. «...ularƣa Gilead bilǝn Baxan miras ⱪilip berildi» — ibraniy tilida «...uningƣa Gilead bilǝn Baxan miras ⱪilip berildi». Muⱪǝddǝs Kitabda pütün bir jǝmǝt bǝzidǝ pǝⱪǝt atisining ismi bilǝn atilip bir adǝmdǝk kɵrsitilidu.  Yar. 46:20 Manassǝⱨning ⱪalƣan ǝwladlirimu, jümlidin Abiezǝrlǝr, Ⱨǝlǝklǝr, Asriǝllǝr, Xǝkǝmlǝr, Ⱨǝfǝrlǝr bilǝn Xemidalar ɵz jǝmǝt-aililiri boyiqǝ miras ülüxini aldi. Bular bolsa Yüsüpning oƣli Manassǝⱨning ǝr jǝmǝt aililiri idi.
Əmdi Manassǝⱨning qǝwrisi, Makirning ǝwrisi, Gileadning nǝwrisi, Ⱨǝfǝrning oƣli Zǝlofiⱨadning oƣul pǝrzǝntliri yoⱪ bolup, pǝⱪǝt ⱪizlirila bar idi. Uning ⱪizlirining isimliri Maⱨlaⱨ, Noaⱨ, Ⱨoglaⱨ, Milkaⱨ wǝ Tirzaⱨ idi. Qɵl. 26:33; 27:1 Ular kaⱨin Əliazar bilǝn Nunning oƣli Yǝxua wǝ ǝmirlǝrning ⱪexiƣa berip ularƣa: — Pǝrwǝrdigar Musaƣa biz toƣruluⱪ ⱪerindaxlirimiz ⱪatarida miras berixkǝ ǝmr ⱪilƣanidi, dedi. Xuni dewidi, Yǝxua Pǝrwǝrdigarning ǝmri boyiqǝ ularning atisining ⱪerindaxliri ⱪatarida ularƣa miras bǝrdi. Qɵl. 27:7; 36:2 Buning bilǝn Iordan dǝryasining u tǝripidiki Gilead bilǝn Baxan zeminliridin baxⱪa, Manassǝⱨkǝ yǝnǝ on ülüx yǝr berildi. Qünki Manassǝⱨning ⱪizliri uning oƣullirining ⱪatarida mirasⱪa igǝ bolƣanidi; Gilead zemini Manassǝⱨning ⱪalƣan ǝwladliriƣa tǝgkǝnidi.«Manassǝⱨning ⱪizliri uning oƣullirining ⱪatarida...» — muxu ayǝttiki «Manassǝⱨning ⱪizliri» wǝ «oƣulliri» degǝn sɵz uning ⱪiz ǝwladliri wǝ oƣul ǝwladlirini kɵrsitidu.
Manassǝⱨning zeminining qegrisi bolsa Axirdin tartip Xǝkǝmning utturidiki Mikmitatⱪa berip, andin jǝnub tǝripigǝ ⱪayrilip, Ən-Tappuaⱨda turƣuqilarning jayiƣiqǝ tutixatti. «jǝnub tǝripi» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida «ong tǝripi» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilǝngǝn. Qünki Tappuaⱨning zemini bolsa Manassǝⱨgǝ tǝgkǝnidi; lekin Manassǝⱨning qegrisidiki Tappuaⱨ xǝⱨiri Əfraimƣa tǝwǝ idi. Qegrisi u yǝrdin Kanaⱨ eⱪiniƣa qüxüp, jilƣining jǝnub tǝripi bilǝn qiⱪti. U yǝrdiki xǝⱨǝrlǝr bolsa Manassǝⱨning xǝⱨǝrlirining arisida bolsimu, Əfraimƣa tǝgdi. Manassǝⱨning qegrisi jilƣining ximal tǝripi bilǝn berip dengizƣa yetip ahirlixatti. 10 Jilƣining jǝnub tǝripidiki zemin Əfraimƣa, ximal tǝripidiki zemin Manassǝⱨkǝ tǝwǝ idi; ƣǝrb tǝripining qegrisi dengiz idi. Ularning zemini ximal tǝripidǝ Axirning ülüxigiqǝ yetip, xǝrⱪ tǝripi Issakarning ülüxigǝ tutaxⱪanidi.
11 Manassǝⱨkimu Issakar bilǝn Axirning ülüxliri iqidin Bǝyt-Xean wǝ uningƣa ⱪaraxliⱪ kǝntlǝr, Ibleam bilǝn uningƣa ⱪaraxliⱪ kǝntlǝr, Dor aⱨalisi bilǝn Dorƣa ⱪaraxliⱪ kǝntlǝr, Ən-Dor aⱨalisi bilǝn Ən-Dorƣa ⱪaraxliⱪ kǝntlǝr, Taanaⱪ aⱨalisi bilǝn Taanaⱪⱪa ⱪaraxliⱪ kǝntlǝr wǝ Megiddo aⱨalisi bilǝn Megiddoƣa ⱪaraxliⱪ kǝntlǝr, yǝni «Üq Egizlik» degǝn yurt tǝgdi. «Bǝyt-Xean» — bǝzigǝ «Bǝyt-Xan» deyilidu. ««Üq Egizlik» degǝn yurt» — baxⱪa birnǝqqǝ tǝrjimilirini uqrixi mumkin. 12 Lekin Manassǝⱨ bu xǝⱨǝrdikilǝrni ⱪoƣliwitǝlmidi; Ⱪanaaniylar xu yurtlarda turuwerixkǝ niyǝt baƣliƣanidi. Ⱨak. 1:27 13 Israillar barƣanseri küqǝygǝqkǝ Ⱪanaaniylarni ɵzlirigǝ ⱨaxarqi ⱪilip beⱪindurdi, lekin ularni ɵz yǝrliridin mutlǝⱪ ⱪoƣliwetǝlmidi.
 
14 Yüsüplǝr bolsa Yǝxuaƣa: — Bizlǝr Pǝrwǝrdigar ⱨazirƣiqǝ xundaⱪ bǝrikǝtlǝp kǝlgǝn, qong bir hǝlⱪ tursaⱪ, sǝn nemixⱪa qǝk taxlax bilǝn bizgǝ pǝⱪǝt bir ülüx miras, bir parqǝ yǝrla bǝrding? — dedi.
15 Yǝxua ularƣa jawab berip: — Əgǝr silǝr qong bir hǝlⱪ bolsanglar, Əfraimning taƣliⱪ yurti silǝrgǝ tar kǝlgǝn bolsa, ormanƣa berip u yǝrdiki Pǝrizziylǝr bilǝn gigant Rǝfayiylar yurtida dǝrǝhlǝrni kesip, ɵzünglar üqün bir jayni qiⱪiriwelinglar, dedi.
 
16 Lekin Yüsüplǝr: — Taƣliⱪ yurt bizgǝ yǝtmǝydu; xuning bilǝn bir waⱪitta jilƣida turuwatⱪanlar, mǝyli Bǝyt-Xeanda wǝ uningƣa ⱪaraxliⱪ kǝntlǝrdǝ bolsun yaki Yizrǝǝl jilƣisida turuwatⱪan Ⱪanaaniylar bolsun, ⱨǝmmisining tɵmürdin jǝng ⱨarwiliri bar ikǝn, dedi.
17 Xundaⱪ dewidi, Yǝxua Yüsüp jǝmǝti bolƣan Əfraim bilǝn Manassǝⱨgǝ sɵz ⱪilip: — Silǝr dǝrwǝⱪǝ qong bir hǝlⱪsilǝr wǝ zor küqünglar bardur; xunga silǝrgǝ pǝⱪǝt bir ülüxla miras berilsǝ bolmaydu; 18 axu pütkül taƣliⱪ yurtmu silǝrgǝ berilidu; gǝrqǝ u ormanliⱪ bolsimu, silǝr uni kesip boxitisilǝr wǝ uning ǝtrapliriƣimu igǝ bolisilǝr; Ⱪanaaniylarning tɵmür jǝng ⱨarwiliri bar, xundaⱪla küqlük bolsimu, silǝr ularni ⱨǝydǝp qiⱪiriwitǝlǝysilǝr, — dedi.«uning ǝtrapliriƣimu igǝ bolisilǝr» — demǝk, pǝⱪǝt taƣliⱪ rayonƣa ǝmǝs, bǝlki ǝtrapidiki wǝ otturisidiki jilƣilarda turƣan Ⱪanaaniylarni ⱨǝydiwetip, xu yǝrlǝrgimu igǝ bolisilǝr.
 
 

17:1 «...ularƣa Gilead bilǝn Baxan miras ⱪilip berildi» — ibraniy tilida «...uningƣa Gilead bilǝn Baxan miras ⱪilip berildi». Muⱪǝddǝs Kitabda pütün bir jǝmǝt bǝzidǝ pǝⱪǝt atisining ismi bilǝn atilip bir adǝmdǝk kɵrsitilidu.

17:1 Yar. 46:20

17:3 Qɵl. 26:33; 27:1

17:4 Qɵl. 27:7; 36:2

17:6 «Manassǝⱨning ⱪizliri uning oƣullirining ⱪatarida...» — muxu ayǝttiki «Manassǝⱨning ⱪizliri» wǝ «oƣulliri» degǝn sɵz uning ⱪiz ǝwladliri wǝ oƣul ǝwladlirini kɵrsitidu.

17:7 «jǝnub tǝripi» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida «ong tǝripi» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilǝngǝn.

17:11 «Bǝyt-Xean» — bǝzigǝ «Bǝyt-Xan» deyilidu. ««Üq Egizlik» degǝn yurt» — baxⱪa birnǝqqǝ tǝrjimilirini uqrixi mumkin.

17:12 Ⱨak. 1:27

17:18 «uning ǝtrapliriƣimu igǝ bolisilǝr» — demǝk, pǝⱪǝt taƣliⱪ rayonƣa ǝmǝs, bǝlki ǝtrapidiki wǝ otturisidiki jilƣilarda turƣan Ⱪanaaniylarni ⱨǝydiwetip, xu yǝrlǝrgimu igǝ bolisilǝr.