Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Malaki 1

Malaki

«Malaki pǝyƣǝmbǝr»

1 Pǝrwǝrdigardin Malakiƣa yüklǝngǝn wǝⱨiy, u arⱪiliⱪ Israilƣa kǝlgǝn: —□

Birinqi munazirǝ — Hudaning Israilƣa bolƣan muⱨǝbbiti

2 — Mǝn silǝrni sɵyüp kǝldim — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — biraⱪ silǝr: «Sǝn bizni ⱪandaⱪmu sɵyüp kǝlding?» — dǝysilǝr.

Əsaw Yaⱪupⱪa aka bolƣan ǝmǝsmu? — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — biraⱪ Yaⱪupni sɵydüm, ■ 3 Əsawƣa nǝprǝtlǝndim; uning taƣlirini qɵl ⱪildim, mirasini qɵl-bayawandiki qilbɵrilǝrgǝ tapxurup bǝrdim.□ 4 Edom: «Biz wǝyran ⱪilinduⱪ, biraⱪ biz harabilǝxkǝn jaylarni ⱪaytidin ⱪurup qiⱪimiz» — desǝ, samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —

— Ular ⱪuridu, biraⱪ Mǝn ɵrüymǝn; hǝⱪlǝr ularni «Rǝzillikning zemini», «Pǝrwǝrdigar mǝnggügǝ ƣǝzǝplinidiƣan ǝl» dǝp ataydu. □ 5 Silǝrning kɵzliringlar buni kɵrüp: «Pǝrwǝrdigar Israil qegrasining sirtida uluƣlandi!» — dǝysilǝr.□

Ikkinqi munazirǝ — kaⱨinlarning wapasizliⱪi

6 — Oƣul atisini, ⱪul igisini ⱨɵrmǝtlǝydu; ǝmdi Mǝn ata bolsam, ⱨɵrmitim ⱪeni? Igǝ bolsam, Mǝndin bolƣan ǝyminix ⱪeni? — samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar silǝrgǝ xundaⱪ dǝydu, i Mening namimni kǝmsitkǝn kaⱨinlar!

Biraⱪ silǝr: «Biz nemǝ ⱪilip namingni kǝmsitiptuⱪ?» — dǝysilǝr.□

7 Silǝr ⱪurbangaⱨim üstigǝ bulƣanƣan ozuⱪni sunisilǝr; andin silǝr: «Biz nemǝ ⱪilip seni bulƣap ⱪoyduⱪ?» — dǝysilǝr; ǝmǝliyǝttǝ silǝr: «Pǝrwǝrdigarning dastihinining tayini yoⱪtur» — dǝysilǝr.□

8 Kor malni ⱪurbanliⱪⱪa sunsanglar, bu ⱪǝbiⱨlik ǝmǝsmu? Tokur yaki kesǝl malni ⱪurbanliⱪⱪa sunsanglar, bu ⱪǝbiⱨlik ǝmǝsmu? Ⱨazir buni sening waliyingƣa sunup baⱪ; u sǝndin hursǝn bolamdu? Sanga yüz-hatirǝ ⱪilamdu? — dǝydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar.□

9 — Əmdi, ⱪeni, silǝr Tǝngridin bizgǝ xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝysǝn dǝp ɵtünüp beⱪinglar; ⱪolunglardin muxular kǝlgǝndin keyin, U silǝrdin ⱨǝrⱪandiⱪinglarni ⱪobul ⱪilamdu? — dǝydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar.

10 — Aranglardin dǝrwazilarni etip ⱪoyƣudǝk birsi qiⱪmamdu? Xundaⱪ bolƣanda silǝr ⱪurbangaⱨimda bikardin-bikar ot ⱪalap yürmǝyttinglar. Mening silǝrdin ⱨeq hursǝnlikim yoⱪ, — dǝydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar, — wǝ ⱪolunglardin ⱨeqⱪandaⱪ «axliⱪ ⱨǝdiyǝ»ni ⱪobul ⱪilmaymǝn.□ ■

Hudaning namini bulƣax

11 Kün qiⱪardin kün patarƣa Mening namim ǝllǝr arisida uluƣ dǝp ⱪarilidu; ⱨǝrbir jayda namimƣa huxbuy selinidiƣan bolidu, pak bir «axliⱪ ⱨǝdiyǝ» sunulidu; qünki namim ǝllǝr arisida uluƣ dǝp ⱪarilidu, — dǝydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar.□

12 Biraⱪ silǝr bolsanglar: «Pǝrwǝrdigarning dastihini bulƣanƣan, uning mewisi, yǝni ax-ozuⱪi nǝprǝtliktur» — degininglarda, silǝr uni ⱨaram ⱪilisilǝr; 13 wǝ silǝr: «Mana, nemidegǝn awariqilik!» dǝysilǝr wǝ Manga ⱪarap dimiƣinglarni ⱪaⱪisilǝr, — dǝydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar, — silǝr yarilanƣan, tokur ⱨǝm kesǝl mallarni elip kelisilǝr. Ⱪurbanliⱪ-ⱨǝdiyilǝrni xu peti elip kelisilǝr; Mǝn buni ⱪolunglardin ⱪobul ⱪilamdimǝn? — dǝydu Pǝrwǝrdigar.□

14 Bǝrⱨǝⱪ, padisida ⱪoqⱪar turup, Rǝbkǝ ⱪilƣan ⱪǝsimini ada ⱪilix üqün bulƣanƣan nǝrsini ⱪurbanliⱪ ⱪilidiƣan aldamqi lǝnǝtkǝ ⱪalidu; qünki Mǝn uluƣ Padixaⱨdurmǝn, namim ǝllǝr arisida ⱨɵrmǝtlinidiƣan bolidu, — dǝydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar.□

Malaki
<
1
>

□1:1 «yüklǝngǝn wǝⱨiy» — ibraniy tilida «massa» degǝn bir sɵz bilǝnla ipadilinidu. U «adǝmni ⱪorⱪunqⱪa salidiƣan wǝⱨiy» ⱨǝm «pǝyƣǝmbǝrning zimmisigǝ yüklǝngǝn bir wǝzipǝ» degǝn ikki mǝnini ɵz iqigǝ alƣan boluxi mumkin.

■1:2 Rim. 9:13

□1:3 «Yaⱪupni sɵydum, Əsawƣa nǝprǝtlǝndim» — «palanqini sɵydum, postanqiƣa nǝprǝtlǝndim» degǝnlik ibraniy tilida adǝttǝ «palanqini talliwaldim, postanqini rǝt ⱪildim» degǝn mǝnini birⱪǝdǝr tǝkitlǝydiƣan ibarǝ idi.

□1:4 «Ular , yǝni Edomlar ⱪuridu, biraⱪ Mǝn ɵrüymǝn; hǝⱪlǝr ularni «Rǝzillikning zemini», «Pǝrwǝrdigar mǝnggügǝ ƣǝzǝplinidiƣan ǝl» dǝp ataydu» — Edom hǝlⱪi Israilƣa ⱨǝrdaim ɵqmǝnlik-adawǝt saⱪlap kǝlgǝnidi. Ahirⱪi zamanda ularning zemini pütünlǝy adǝmzatsiz bolup, «ot-güngürt kɵydüridiƣan», jinlarning makani bolidu (mǝsilǝn, «Obadiya»ni, «Yǝx.» 34-babni kɵrüng). Huda Israilƣa: «Mana Edom zemini ⱨǝrdaim tajawuz ⱪilinip, xǝⱨǝrliri bügüngǝ ⱪǝdǝr harabiliktǝ turuwatidu, silǝrning ǝⱨwalinglar ulardin kɵp ǝwzǝl, silǝrdǝ ibadǝthana, xǝⱨǝrlǝr wǝ aram-tinqliⱪ bar, ulardin obdan sawaⱪ elinglar!» degǝndǝk bolsa kerǝk. Edomƣa tajawuz ⱪilƣanlar Babilliⱪlar (miladiyǝdin ilgiriki 587-586-yili) wǝ Ərǝblǝrni (550-460-yili) ɵz iqigǝ alƣan.

□1:5 «Silǝrning kɵzliringlar buni kɵrüp: «Pǝrwǝrdigar Israil qegrasining sirtida uluƣlandi!» — dǝysilǝr» — demǝk, yat ǝllǝr (ǝyni qaƣdiki butpǝrǝs hǝlⱪlǝr) Hudaning kǝlgüsidǝ Edomning üstidin ⱨɵküm qiⱪarƣanliⱪini kɵrüp, dǝrwǝⱪǝ Uning tirik Huda ikǝnlikini etirap ⱪilidu.

□1:6 «kaⱨin» — muⱪǝddǝs ibadǝthanida puⱪralar üqün mǝhsus ⱪurbanliⱪni kɵydürgüqi hadim.

□1:7 «Pǝrwǝrdigarning dastihinining tayini yoⱪtur» — «Pǝrwǝrdigarning dastihini»ni ⱪandaⱪ qüxinimiz? Muⱪǝddǝs ibadǝthanida Hudaƣa atap beƣixlanƣan ⱨǝmmǝ ⱪurbanliⱪ wǝ ularƣa ⱪoxulƣan «axliⱪ ⱨǝdiyǝ» wǝ «xarab ⱨǝdiyǝ» ⱪatarliⱪlarning ⱨǝmmisi «Pǝrwǝrdigarning dastihini» dǝp atalƣan. Kaⱨinlarning bu dastihandiki bǝzi ⱪurbanliⱪlardin bir ⱪismini yeyix ⱨoⱪuⱪ-imtiyazi bar idi.

□1:8 «Kor malni ⱪurbanliⱪⱪa sunsanglar, bu ⱪǝbiⱨlik ǝmǝsmu? Tokur yaki kesǝl malni ⱪurbanliⱪⱪa sunsanglar, bu ⱪǝbiⱨlik ǝmǝsmu?» — Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn ⱪanun boyiqǝ, ⱨǝrbir ⱪurbanliⱪ nuⱪsansiz boluxi kerǝk idi. Kor, tokur, kesǝl mal buyaⱪta tursun, ⱨǝtta kiqikkinǝ daƣ bolsimu bolmaytti («Law.» 22-babni, «Ⱪan.», 15:19-21ni kɵrüng).

□1:10 «Aranglardin dǝrwazilarni etip ⱪoyƣudǝk birsi qiⱪmamdu?» — birsi ibadǝthanining dǝrwazilirini etiwǝtsǝ, kaⱨinlar yaki baxⱪilar Huda aldiƣa muxundaⱪ «napak ⱪurbanliⱪlar»ni ⱨeq elip kirǝlmǝytti.

■1:10 Yǝx. 1:11; Yǝr. 6:20; Am. 5:21, 22.

□1:11 «Kün qiⱪardin kün patarƣa Mening namim ǝllǝr arisida uluƣ dǝp ⱪarilidu; ⱨǝrbir jayda namimƣa huxbuy selinidiƣan bolidu, pak bir «axliⱪ ⱨǝdiyǝ» sunulidu» — «huxbuy selinidiƣan bolidu» degǝn peilning xǝkli bǝk alaⱨidǝ, yat ǝllǝr arisidiki bǝzilǝr Hudaƣa ibadǝt ⱪilƣanda ⱨǝtta «bax kaⱨin»ƣa ohxax «huxbuy yandurux» imtiyaziƣa erixidu, dǝp puritidu. «pak bir «axliⱪ ⱨǝdiyǝ» sunulidu» — ibraniy tilida «pak» degǝn bu sɵz intayin alaⱨidǝ bolup, ⱪurbanliⱪ-ⱨǝdiyilǝrning «pak» (yaki bǝzidǝ «nuⱪsansiz»)liⱪini tǝswirlǝydiƣan adǝttiki sɵzlǝrgǝ ⱪariƣanda, «tehimu pak»liⱪni bildüridu. Demǝk, ǝllǝr (Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr) arisidiki bǝzilǝr Hudaƣa ibadǝt ⱪilƣanda «Tǝwrat dǝwrdikilǝr»din tehimu yahxi, tehimu pak birhil ⱨǝdiyǝni Hudaƣa sunalaydu... Bu ixlar Injilda xǝrⱨlinidu (mǝsilǝn, «Rim.» 12:1-2).

□1:13 «...Manga ⱪarap dimiƣinglarni ⱪaⱪisilǝr» — yaki «...uningƣa ⱪarap dimiƣinglarni ⱪaⱪisilǝr» — demǝk, Hudaning dastihiniƣa. «silǝr yarilanƣan... mallarni elip kelisilǝr...» — «yarilanƣan ... mallar» bǝlkim yirtⱪuq ⱨaywan tǝripidin yarilanƣan. Bundaⱪ gɵxni ⱨǝtta adǝm yesimu bolmaytti (Tǝwrat, «Mis.» 22:31). Bǝzi alimlar bu sɵz kala-ⱪoylar «kixilǝr tǝripidin bulang-talangda tutuwelinƣan» degǝn mǝnidǝ dǝp ⱪaraydu.

□1:14 «...Rǝbkǝ ⱪilƣan ⱪǝsimini ada ⱪilix üqün bulƣanƣan nǝrsini ⱪurbanliⱪ ⱪilidiƣan aldamqi lǝnǝtkǝ ⱪalidu» — Hudadin bir ixni tilǝydiƣan yaki Hudaƣa tǝxǝkkür eytmaⱪqi bolƣan Israillar bǝzidǝ alaⱨidǝ bir ⱪurbanliⱪ ⱪilixⱪa ⱪǝsǝm iqidu, biraⱪ «Hudaƣa esil malni sunimǝn» dǝp ⱪǝsǝm iqkǝn bu «aldamqi» uning orniƣa «napak» (ⱪotur, deƣi bar) bir malni almaxturuwetidu.