11
Nyiya-wiyi ‘walaju’ kuja karlipa wangka?
Kuja karlipa wangkami ‘wala nganta karliparla nyinami Kaatuku’, nyiya-wiyi kujaju? Kuja karla yapa wala nganta nyina Kaatuku, ngulaju karla wurdungu pardarni. Milya-pinyi-ka yangka kapurla nyiyarningkijarra yinyi ngaka Kaaturluju yangka kujarla jangku-pungu. Kuja karla yapa yinya wala nganta nyinami Kaatuku, kula-ka marda nyiyarningkijarraju nyanyi, kala milya-pinyi-jiki ngaka kapurla warraja-jarrimi. Ngalipakupalangu nyurnunyurnu kalalurla kuja-piya-yijala wala nyinaja Kaatukuju. Kujarlanya-jana nyanungurraju ngurrju-pajurnu.
Ngalipa panu-juku karliparla walaju nyinami Kaatukuju. Kujarlanya karlipa milya-pinyi kuja Kaaturlu ngurrju-manu yalkiri manu walya nyurru-wiyi. Kujakungarntiji lawa-wiyilpa karrija. Ngari-jana ngarrurnu nyiyarningkijarra lawa-jangka warraja-jarrinjaku.
Wati yirdiji Yapulu kalarla wala nyinaja Kaatuku
Manngu-nyangkalu-palangu papardirlangu Kayini manu Yapulu * Nyangka Genesis 4 kujalpa-pala nyinaja nyurru-wiyi. Kukurnu-nyanujulparla wala nyinaja Kaatukuju Kayini-piya-wangu. Kujarlanyarla yungu Yapulurluju nyiya-mayi ngurrju-nyayirni Kaatuku yungurla pulka-pinyi. Kala papardi-nyanuju kulalparla wardinyi nyinaja pulka-pinjaku Kaatuku. Yuwayi, Yapulujulparla wala nyinaja Kaatuku. Kujarlanyarla Kaatuju wangkaja nyanungukuju, “Yapulu, nyuntuju kanpaju jungarni nyinami ngajukuju. Ngajujurna wardinyi-nyayirni kujanpaju warntarri yungu.” Kuja-kularla Kaatuju wangkaja Yapulukuju. Wati yinya Yapulu ngulaju palija nyurru-wiyi-jiki. Kala kuja karlipa manngu-nyanyi nyanungu, milya-pinyi karlipa yungulparliparla wala-juku nyinayarla Kaatuku Yapulu-piya.
Wati yirdiji Yiniki kalarla wala nyinaja Kaatuku
Manngu-nyangkalu wati jinta-kari yirdiji Yiniki * Nyangka Genesis 5.21 kujalpa nyurru-wiyi nyinaja. Walalparla nyinaja Kaatukuju. Kujarlanyarla Kaatuju wangkaja, “Yiniki, ngajujurna wardinyi nyuntukuju.” Ngula-jangka, kula Yiniki palija yapa ngalya-kari-piya, lawa. Kaaturlu wankaru-juku nyanunguju kangu nguru-nyayirni-wangu-kurraju. Kujarlanyalpalurla yapangku warlaljarlu lawa-nyangu palka nyanungu-nyanguku. Junga kujaju. Ngana-puka kuja-ka ngampurrpa nyina Kaatu-kurra yaninjarniki, kamparruju kuja-wiyi manngu-nyanyi, “Yuwayi, milya-pinyi karna kuja-ka Kaatu wankaru nyinami. Milya-pinyi karna yangka ngaka kapu-jana nyiyarningkijarra ngurrju yinyi yapaku kajilirla nyanunguku warrirni milya-pinjaku. Kapurnarla wala-juku nyina tarnnga.” Yuwayi, kajilpa yapangku kuja manngu-nyangkarla, ngula-jangkanya kajikarla kutuju yanirni Kaatukuju. Kala kajirla wala-wangu jurnta nyinami Kaatuku, ngulaju kula Kaatuju yawuru-mani.
Wati yirdiji Nuwa kalarla wala nyinaja Kaatuku
Manngu-nyangkalu wati jinta-kari yirdiji Nuwa * Nyangka Genesis 6–9 kujalpa nyurru-wiyi nyinaja. Kaatujurla wangkaja, “Nuwa, ngaka walya nyampuju kapurna maju-mani ngawarra-kurlurlu ngapa wiri-kirlirli.” Nyampukungarnti kula Nuwangku ngawarra wiri nyangu, kala wala-jukulparla nyinaja Kaatukuju. Ngula-jangkaju Kaatu purda-nyanjarla pawurtu wiri-nyayirni nganturnu yungu nyina muurlpa nyanungu-nyangu warlalja-kurlu ngapa-puru. Yuwayi, Nuwajulparla nyanungu jinta walaju nyinaja Kaatukuju. Kujarlanyarla Kaatuju wangkaja, “Nuwa, nyuntuju kanpaju jungarni nyinami ngajukuju. Kala yinyarra yapa ngalya-kari kapurna-jana riwarri-mani ngapa-kurlurlu.”
Wati yirdiji Yipuruyamu kalarla wala nyinaja Kaatuku
Manngu-nyangkalu yangka wati ngalipakupalangu warringiyi-nyayirni Yipuruyamu * Nyangka Genesis 12–25 kujalpa nyurru-wiyi nyinaja. Kaaturla wangkaja nyanungukuju, “Yipuruyamu, ngurra nyuntu-nyangu yampinjarla yanta. Kangka-jana nyuntu-nyangu warlalja wurnturu nguru jinta-kari-kirra. Ngajulurlu kapurnangku nguru yinyaju yinyi.” Yipuruyamujurla ngungkurr-nyinaja nyarrpa kujarla Kaatu wangkaja, nyanungujulparla wala nyinaja. Yipuruyamurlu ngurra nyanungu-nyanguju purdangirli yampija. Kulalpa ngurra jinta-kariji milya-pungu, lawa. Ngari kutu yanu ngurrpa-juku jinta-kari-kirra nguru-kari-kirraju. 9-10 Yuwayi, Yipuruyamujulparla wala nyinaja Kaatukuju. Kulalpa nguru jinta-kari-kirli-mipa manngu-nyangu, manngu-nyangulpa ngurra jinta-kari kankarlu nguru-nyayirni-wangurla yangka kuja Kaaturlu nganturnu. Yipuruyamurlujulpa manngu-nyangu kirri wiri kuja kapu warrarda karrimi tarnnga. Kujarlanya, kuja Yipuruyamuju yukajarra nguru jinta-kari-kirra, ngulaju-nyanu wangkaja, “Kula nyampu nguru ngaju-nyangu. Ngajujurna yapa-kari.” Ngulalpa kalukurla-mipa nyinaja. Nyanungu-nyangu kaja-nyanu Yijaki manu warringiyi-nyanu Jakupu, ngulaju-pala wardinyi nyinaja kalukurla-yijala. Kaaturlu-palangu nguru jurrku-juku jangku-pungu nyanungu-jarrakuju Yipuruyamu-piyaku.
11 Ngakalku kujalpa-pala Yipuruyamu manu nyanungu-parnta Jiira muturna manu purlkalku nyinaja, Jiirarlu kulalpa kurdu mardarnu, lawa. Kala Yipuruyamujulparla wala-juku nyinaja Kaatukuju. Nyampukungarnti Kaaturla wangkaja nyanungukuju yangka ngaka kapurla nyanungu-parntaku Jiiraku yinyi kaja-nyanu. Yuwayi, Kaaturlu Yipuruyamuju pirrjirdi-manu. Kujarlanya nyanungu-parnta Jiirarlu mardarnu kurdu wirriya. 12 Junga nyampuju. Wati yinya Yipuruyamujulpa purlka-pardu nyinaja kuja nyanungu-nyangu kaja-nyanu palka-jarrija. Nyinajalpa palinjakungarntilki. Kala wati nyampu jinta-jangka kuja kaja-nyanu palka-jarrija, ngula-jangkajulurla marlaja palka-jarrija panu-nyayirni kurdukurdu yanjilypiri-piya yalkirirla manu pingi-piya walyangka.
Yapajulpalu ngampurrpa nyinaja nguru-nyayirni-wanguku kankarlarraku.
13 Yapa nyampurrajulu muku palija. Kujakungarnti kalalurla wala warrarda nyinaja. Kujalpalu wankaru-wiyi nyinaja, kulalu manu nyiyarningkijarra kuja-jana Kaaturlu jangku-pungu nyanungurrakuju, lawa. Kala kalalu nyiyarningkijarraju manngu-nyangu nginyinginyirla, manulu milya-pungu yangka Kaaturlu kapu-jana yinyi. Kujarlanyalpalu wardinyiji nyinaja. Kalalu-nyanu wangkaja, “Walya nyampuju kula ngalipa-nyangu, ngari karlipa jalangu nyinami. Ngula-jangka kapu-ngalpa Kaaturlulku kanyi ngurra jinta-kari-kirra.” Kuja-kula kalalu wangkaja. 14 Jalangujalangurlangu kuja kalu yapa kuja wangkami, kujarlanya karlipa-jana milya-pinyi kuja kalu manngu-nyanyi ngurra jinta-kari nyanungurra-nyangu. 15 Junga kujaju yapa yinya-paturlujulu ngurra nyanungurra-nyangu kamparru-warnuju yampinja-yanu purdangirli. Kajili manngu-nyanjarla ngurraku yirraru-jarriyarla, ngulaju kapulu pina-yantarla kapanku. 16 Kala lawa, ngampurrpalpalu nyinaja nguru-nyayirni-wanguku kankarlarraku. Warrardalpalu manngu-nyangu yaninjaku. Kujarlanya-jana Kaaturluju kirri wiriji ngurrju-manu yungulu tarnnga nyinami nyanungu-kurlu. Yapa yinya-patuju kalalu kuja wangkaja, “Kapurlipa jinta-mipa Kaatu purami.” Kujarlanya kajana Kaatuju wardinyiji nyinami nyanungurrakuju.
Yipuryamu-mayamaya kalalurla wala nyinaja Kaatuku
17-18 Manngu-nyangkalu yarda wati yangka-kurlu Yipuruyamu-kurlu. Kaaturla kuja wangkaja nyanunguku, “Yipuruyamu, nyuntu-nyangu kaja-nyanurlu Yijakirli kapu-jana kaja panu-jarlu mardarni manu warringiyi-nyanu-paturlangu. Nyampu-paturluju kapulu-jana kurdu panu-nyayirni mardarni. Nyampurrarlanguju kapujulu ngajuku nyinami.”* Nyangka Genesis 21.12 Yipuruyamurlu manu Jiirarlulpa-pala mardarnu kaja-nyanu jinta-mipa Yijaki. Ngakalkurla Kaatu wangkaja Yipuruyamukuju nyanungu-nyangu kaja-nyanu pinjaku yungurla warntarri purranjarla yinyi. Kuja Kaaturlu kujarlu waalparrurnu, Yipuruyamujulparla wala-juku nyinaja Kaatukuju. Kapu kaja-nyanu ngulangka-juku pungkarla. 19 Yipuruyamurlulpa manngu-nyangu kujarlu, “Kajilparna pungkarla ngaju-nyangu kaja-nyanu, Kaaturlu kajika pina-wankaru-mani.” Yuwayi, Yipuruyamujulparla wala-juku nyinaja Kaatukuju. Kujarlanya, Kaaturluju warla-pajurnu nyanunguju kaja-nyanu-kujakuju pinja-kujakuju. Lawangkaju, Kaaturluju kapu pina-juku wankaru-mantarla.
20 Yali Yijaki,* Nyangka Genesis 17–35 Yipuruyamu-kurlangu kaja-nyanu, kujalpa wiri-jarrija, nyanungujulparla wala nyinaja Kaatukuju. Kujarlanyarla Yijaki wangkaja Kaatuku yungu-palangu nyanungu-nyangu kaja-nyanu-jarra pirrjirdi-maninjarla warrawarra-kanyi tarnngangku Jakupu * Nyangka Genesis 25–50 manu Yijuwu.* Nyangka Genesis 25–36
21 Yijaki-kirlangu kaja-nyanu Jakupu, kujalpa wiri-jarrija, ngulajulparla wala-yijala nyinaja Kaatukuju. Kaja-nyanu yirdi ngulaju Jajupu.* Nyangka Genesis 30–50 Kujalpa Jakupu palinjakungarnti nyinaja, kujakungarntiji nyanungurla wangkaja Kaatuku yungu-palangu pirrjirdi-maninjarla warrawarra-kanyi nyanungu-nyangu warringiyi-jarra kujalpa-pala Jajupu-kurlangu-jarra nyinaja. Purlka yinya Jakupulpa karrija, karrijalpa watiya jukati-kirli, manulparla pulka-pungu Kaatuku.
22 Jajupurlangulparla wala nyinaja Kaatuku. Kujalpa palinjakungarnti nyinaja, kujakungarntiji manngu-nyangulpa yangka kajili nyanunguku warlaja-paturlu yampinja-yani ngaka Yijipi. Jajupu-jana kuja wangkaja nyanungukupurdangka-patukuju, “Ngaka kajili Yijirali-pinkirli yampinja-yani Yijipi, yungulu ngaju-nyangu yungkurnu pina-kanyi ngurra Kanana-kurra.”
Wati yirdiji Mujuju kalarla wala nyinaja Kaatuku
23 Manngu-nyangkalu wati yangka-kurlu Mujuju-kurlu * Nyangka Exodus, Leviticus, Numbers, Deuteronomy kujalpa nyurru-wiyi nyinaja. Ngula Mujuju palka-jarrija, kirda-nyanurlu manu ngati-nyanurlu-pala nyangu nyanunguju yuntardi-nyayirni. Yijipi-wardingki kingirli-jana ngarrurnu Yijirali-pinkiji yungulu-jana muku pinyi kurdu wirriyawirriya kujalpalu palka-jarrija. Kala Mujujukupalangu-jarrajulpa-palarla wala nyinaja Kaatukuju. Kujarlanya, kulalpa-pala lani-jarrija kingi-kijakuju, marnkurrpaku kirntangiki-pala wurulypa mardarnu kurdu Mujujuju.
24-25 Ngula Mujuju wiri-jarrija, walalparla nyinaja Kaatukuju. Yijipi-wardingkirlijilpalu milya-pungu kujalpa Mujujuju nganta kingi-kirlanguku yurntalpa-nyanuku kaja-nyanu nganta nyinaja. Kala kulalpa ngampurrpa nyinaja kujaku, lawa. Wangkaja-nyanu, “Ngaju-nyangu Yijirali-pinki yapa kalurla Kaatuku nyina. Kujarlanya kalu-jana Yijipi-wardingki-paturluju murrumurru-mani warrarda. Kajilpajulu kuja-piyarlu ngaju murrumurru-mantarla, ngulaju ngula-juku. Kala kajilparna nyinakarla yapa nyampu-patu-kurlu kingi-kirlangu yuwarlirla miyi-kirli, kuyu-kurlu, tala panu-kurlu, ngulaju kajikarna wardinyi nyina ngari witaku. Kajikaju Kaatuju wardinyi-wangu nyina. Kuja-kujakuju, jalanguju kapurna pina-yani ngaju-nyangu yapa-patu-kurraju.” Kuja-kula Mujujuju wangkaja. 26 Nyiya-jangka Mujujurluju manngu-nyangu kujaju? Warrardalpa manngu-nyangu Kaatu-kurlangu Milarninja-warnu yangka Mijaya. Manu kala warrarda manngu-nyangu kujarlu, “Ngaju karnarla pardarni yangkaku Mijayaku kaji ngaka yanirni. Kajijili Yijipi-wardingki-paturlu murrumurru-mani kuja-jangka, ngulaju nguja-juku. Ngaka kajirna yani Kaatu-kurlu nyinanjaku, kapuju nyiyarningkijarra yinyi. Kala kajilparna nyinayarla nyampurla-juku Yijipirla tala panu-kurlu manu miyi kuyu-kurlu, ngulaju ngurrju-wangu. Yampinjarla karna ngurra nyampuju yanilki.” 27 Yuwayi, Mujujujulparla wala nyinaja Kaatukuju. Kujarlanya, yampinja-yanu Yijipiji. Kulalparla lani-jarrijalku kingikiji, lawa, yangka kujalparla kulu nyinaja. Kulalpa nganangku Kaatuju milpangkuju nyangkarla. Kala kujalpa Mujujurlu manngu-nyangu Kaatu, ngulaju kula-ngantalpa nyangu yuruyururlu nginyinginyirla. Kujarlanya, yangka kuja Mujujurlu ngurra yinya yampinjarla yanu, warrki-jarrija-jukulparla Kaatuku jupu-karrinja-wangu.
28 Ngula-jangkaju, yukuri panu-jangka Kaaturlu pina-yilyaja nguru Yijipi-kirra yungu-jana muurl-mardarni nyanungu-nyangu yapaju Yijipi-wardingki-patu-kujaku. Mujujujulparla wala nyinaja. Kujarlanya-jana wangkaja warlalja nyanungu-nyanguku yungulu kutu ngarni jiyipi. Nyanungu-jana wangkaja yungulu yalyungku maparni warru tuwa-wati yungu-jana Kaatu-kurlangu marramarrarlu nyanjarla yampimi pinja-wangurlu. Yuwayi, kuja Kaatu-kurlangu marramarra warru paarr-pardija Yijipi-wana, pungu-jana kaja-nyanu-wati kamparru-warnu-wati Yijipi-wardingki warlalja-jangka. Kala kuja yalyu nyangu tuwa-watirla, yampija-jana Yijirali-pinkiji pinja-wangurlu. Kuja-kulanya kalalu yukuri-kari yukuri-karirla jiyipi yali-piya jarnkujarnku ngarnu purlapa wiri-puru yirdi-puruju Pajapa-puru.* Nyangka Exodus 12.11
29 Ngulajangka, Yijirali-pinkirlili yampinja-yanu Yijipiji, manulpalurla wala nyinaja Kaatuku yungu-jana warrawarra-kanyi. Kujarlanyalu murrarninginti-kari-kirra wapanja-yanu kulkurru-jarraju mangkururla wiringka yirdingkaju ‘Marna Kirrirdirla’. Yijipi-wardingki-paturlulpalu-jana wajirli-pungu, kulalpalurla wala nyinaja Kaatukuju, lawa. Kujarlanya, kujalu kulkurru-kurra-jarrija, ngapangkujurla muku marlaja muru-pungu.
Karnta maju yirdiji Raapa kalarla wala nyinaja Kaatuku
30 Ngaka kujalu yanurnu Yijirali-pinki kirri-kirra Jiriku-kurra, Kaatu-jana wangkaja yungulu warrukirdikirdi wapayarla kirri-wana wirlki-pala parraku. Wala-jukulpalurla nyinaja Kaatukuju. Kujarlanya, kujalu wapanja-yanu warru kirri-wana wirlki-pala parraku, ngula-jangka kirrijirla marlaja wantijalku Kaatukuju. 31 Kujakungarntiji, kujalu Yijirali-pinki kutu-jarrija kirri Jiriku-kurra, milarnulu-jana 12-pala wati wurulypa yukanjaku kirri-kirra. Wati yinya-patulu yukaja kirri yinya-kurraju yungulu wurulypa nyangkarla nyiyarningkijarra manu yapa-patu. Kirri yinyarlaju, yapajulpalurla ngungkurr-nyinanja-wangu jurnta nyinaja Kaatuku. Karnta jinta-pardulpa nyinaja yirdiji Raapa.* Nyangka Joshua 2–6 Kala warru ngunaja wati-kari wati-kari-kirli talakupurda. Kuja-jana karnta yinyarlu Raaparlu nyangu 12-pala wati-patu, purda-nyanjarla-jana ngungkurr-nyinaja, manurla wala nyinaja Kaatuku. Kujarlanya-jana wurulypa yirrarnu nyanungu-nyangu yuwarlirlaju. Kujalu yapa muku palija kirri Jiriku-wardingki-patu, Kaaturluju Raapa-mipa wankaruju mardarnu.
Yapa panu-jarlu kalalurla wala nyinaja Kaatuku wuurnpa-puruju
32 Nyurru-wiyi, yapa panulpalurla wala nyinaja Kaatukuju yirdi-patuju Kitini,* Nyangka Judges 6–8 Parraka,* Nyangka Judges 4–5 Jamijini,* Nyangka Judges 13.16 Jipita,* Nyangka Judges 11–12 Tapiti * Nyangka 1 Samuel 16–30, 2 Samuel 1–24, 1 Kings 1–2 manu Jamuli.* Nyangka 1 Samuel 1–25 Walalurla nyinaja Kaatukuju. Manu nyanungu-nyangu jarukungarduyu-paturlangulpalurla walaju nyinaja. Kala kulalparna-nyarra mayangku yimi-ngarrikarla nyanungurra-kurluju. Nyampu-jangka pipa-jangka warrki-kari yungurna lawa-mani. 33-34 Nyarrpa-jarrijalu yapa yinya-patuju? Kaatukulurla wala nyinaja panu-juku. Ngalya-karili yanu nyanungurra-nyangu warrmarla-kurlu ngurra-kari-kirra kuluku. Kujalu yanu kuluku, ngula-warnuju-jana walya yaliji yungu. Ngalya-karijilpalu-jana wiriwiri nyinaja yapaku Yijirali-pinkiki, manulu-jana miimii-nyangu kuwurtukungarduyu-piyarlu jungangku. Ngalya-karirlili-nyanu manu ngurrju nyiyarningkijarra kuja-jana Kaaturlu jangku-pungu. Yalumpu-patujulpalurla tarnnga-juku wala nyinaja Kaatukuju. Ngalya-kariji kapulu-jana nganjarla ngaya wiri-jarlu-piyarlu.* lions Kala walajukulurla nyinaja Kaatuku. Kujarlanyalpa-jana lirraju pati-manu ngaya-piyaju yarlkirninja-kujakuju yapa-kujakuju. Ngalya-kariji kapulu paliyarla warlungka. Kala wala-jukulpalurla nyinaja Kaatukuju. Kujarlanyalurla marlaja palu-pungu warluju. Ngalya-karijili wurulypa parnkaja yapa-patu-kujaku junma wiri-kirli-kijaku. Ngalya-karijilpalu rampaku nyinaja. Kala wala-jukulpalurla nyinaja Kaatukuju. Kujarlanyalu pina pirrjirdi-jarrija. Ngalya-karili pirrjirdi-nyayirni nyinaja. Ngulangku kalalu-jana pina wajirli-pungu muku wurnturu-malu-patu yangka kuja kalalu-jana jangkardu yanurnu kulu.
35 Yungurna-nyarra yimi-ngarrirni yimi-pardu-karirlangu yangka karntakarnta-kurlu kujalpalu nyurru-wiyi nyinaja. Nyanungurra-nyangu kaja-nyanu manu yurntalu-nyanu, ngalya-karili palija. Kala karnta yinya-patuju wala-jukulpalurla nyinaja Kaatukuju. Kujarlanya-jana Kaaturluju wankaru-maninjarla kurdukurduju pina-yungu ngati-nyanukuju. Kala ngalya-kari kujalpalurla wala nyinaja Kaatuku, nyarrpa-jarrijalu? Kalalu-jana yapa panu-kari jangkardu yanurnu murrumurru-maninjaku, yungulu Kaatu-kujaku karlirr-yantarla jurnta puranja-wanguju. Kala yinya-patu kuja kalalu murrumurru-jarrija, Kaatukulpalurla wala-juku nyinaja, kulalurla jurnta karlirr-yanu. Manngu-nyangulu kuja, “Kajili-ngalpa murrumurru-maninjarla pinyi, ngulaju ngula-juku. Kajikarlipa palimi. Kala ngula-jangka Kaaturlu kapu-ngalpa wankaru-mani pina, manu kapurlipa nyanungu-kurlu nyina tarnnga.” 36 Yinya-patu kuja kalalurla wala nyinaja Kaatuku, kalalu-jana manyu-pungu, kalalu-jana purturlu rdulykurdulykurr-pakarnu. Kalalu-jana ngalya-karirli jayini-kirlirli warirninjarla rdakungka yirrarnu. 37 Ngalya-karirli kalalu-jana luwarnu pirli wiri-kirlirli tarnnga-kurra. Ngalya-karirli kalalu-jana tuurl-pajurnu. Ngalya-karirli kalalu-jana junma yiringki panturnu. Yapa yinya-patu kuja kalalurla Kaatuku wala nyinaja, kalalu jurnarrpa ngawu-kurlu nyinaja. Kalalu mardarnu jiyipi-kirlangu manu narnukutu-kurlangu-mipa pinti. Kalalu tala-wangu nyinaja. Yapa-karirli kalalu-jana yaninjarla murrumurru-maninjarla jinyijinyi-manu Kaatu-kujakuju. 38 Ngalya-karijilpalu ngurra-wangu nyinaja, ngalya-karilpalu wapaja jilja-wana manu pirli wararra-wana. Ngalya-karijilpalu pirnkingka nyinaja manu rdakungkarlangu warnapari-piya manu warna-piya, wiyarrpa. Kalalurla wala-juku nyinaja. Kalalurla ngurrju-nyayirni nyinaja Kaatuku panu-kari-piya-wangu yangka kujalpalu-jana majumaju jirrnganja nyinaja walya nyampurla.
39 Nyarrparna-nyarra wangkami yapa nyampu-patu-kurluju? Wala kalalurla nyinaja Kaatukuju. Kujarlanya kala-jana wardinyiji nyinaja Kaatuju. Kala kula-jana nyiyarningkijarra yungu kuja-jana jangku-pungu, lawa. Ngarili maninja-wangu-juku palija muku. 40 Junga mayi-jana Kaaturlu yimirr-yungu? Lawa kujaju! Kaaturlu-ngalpa jangku-pungu ngurrju-nyayirni yangka kapu-ngalpa yinyi ngaka. Yinyaju ngurrju-nyayirni nyiya mayi, ngulaju Jijaji. Yangka kujalpalurla wala-nyayirni nyinaja nyurru-wiyi Kaatukuju, mukulu palija Jijaji-wangurla-wiyi. Ngulaju ngula-juku. Ngaka kapu-ngalpa Kaaturlu jinta-kurra-mani yungurlipa-jana jintangkalku jirrnganja nyina nyurnunyurnuku wala-panuku. Kajirliparla Jijajiki jintangka marlaja nyina, Kaaturlu kapu-ngalpa nyanungu-piya-mani.

*11:4 Nyangka Genesis 4

*11:5 Nyangka Genesis 5.21

*11:7 Nyangka Genesis 6–9

*11:8 Nyangka Genesis 12–25

*11:17-18 Nyangka Genesis 21.12

*11:20 Nyangka Genesis 17–35

*11:20 Nyangka Genesis 25–50

*11:20 Nyangka Genesis 25–36

*11:21 Nyangka Genesis 30–50

*11:23 Nyangka Exodus, Leviticus, Numbers, Deuteronomy

*11:28 Nyangka Exodus 12.11

*11:31 Nyangka Joshua 2–6

*11:32 Nyangka Judges 6–8

*11:32 Nyangka Judges 4–5

*11:32 Nyangka Judges 13.16

*11:32 Nyangka Judges 11–12

*11:32 Nyangka 1 Samuel 16–30, 2 Samuel 1–24, 1 Kings 1–2

*11:32 Nyangka 1 Samuel 1–25

*11:33-34 lions