LELE MALAPE
IPAUMBAAKANA
LUKAS
POGAU BHAA-BHAANA
Boku Lele Malape iburina Lukas apogauaka Isa amembali Raja Mopasalaamati ijanjiakana Aulataʼala to miana Israel tee uka to bhari-bharia uumatina maanusia. I nuncana boku incia sii Lukas aburia ande o Isa padhamo atodhawu tugasi minaaka i Rohina Aulataʼala to apakawaaka Lele Malape minaaka i Aulataʼala to mia misikini. Lele Malape sii amaheruaka mpuu manga mia mokakuranga. Dhaangia uka saangu giu mokaunde-unde motokamatana i nuncana bokuna Lukas, siitumo i manga pasala bhaa-bhaana boku incia sii apogauaka umbaana Isa, kasiimpo i weta kapadhaana apogauaka toangkaana Isa apene i sorogaa. Tulatulana tuaapa Lele Malape sumai atopakolele sapadhana Isa atoangka i sorogaa apetulatulaakea uka moburina boku incia sii i nuncana boku Tulatulana manga Rasulu.
I nuncana boku Lele Malape ipakawaakana Lukas sii, i weta rua anguna tee i weta nama anguna (kamata antona daftara i tambe sii) dhaangia manga tulatula tangkanamo motoburina i nuncana boku Lele Malape incia sii. Lanciringana, tulatula mopogauakana laguna malaaʼekati tee o umbaana manga gembala wakutuuna laahiriana Isa, Isa i Baitulla wakutuuna dhaangiapo amaidhiidhi, tee uka aʼibaratiaka miana Samaria momalapena incana tee anana momambuu. Boku incia sii apaporibhawo mpuu giuna to doʼa, Rohina Aulataʼala, tugasina manga bhawine i nuncana alaiani Isa, tee kaʼamponiana dosa minaaka i Aulataʼala.
Antona
Porikanaana Pogau 1:1-4
Laahiriana tee kakidhisana minaaka i Yohanes mopapebhahona tee Isa 1:5--2:52
Kalaianina Yahya Mopapebhahona 3:1-20
Papebhahoana Isa tee o kapancoba to karona 3:2--4:13
Kalaianina Isa i tanga-tangana raʼeatina Galilea 4:14--9:50
Minaaka i Galilea sakawana i Yerusalem 9:51--19:27
Ahadi kapadhaa i Yerusalem tee eo-eo mosagaanana 19:28--23:56
Dhadhiana Isa pendua minaaka i matena, patiumbaakana karona tee toangkaana i sorogaa 24:1-53
1
Pogau Bhaa-bhaana
1 Teofilus momuliana, abhari o mia aʼusaha aburi tee aʼatoro manga giuna kajadia mopadhana momembali i tanga-tangata. 2 Manga incia aburi opea ipetulatulaakana mia mosakusiiakea tee matana karona manga kajadia minaaka i bhaa-bhaana mpuu. Manga sakusii sumai uka o bhatuana Aulataʼala mopakawaakana Firimanina. 3 Iaku samia padhamo kuparakisaaia tee kutilikia bhari-bharia minaaka i auwalina. Sumaimo sii-sii, kuunda kuburia uka tee kusausaua to Opuku Teofilus momulia. 4 Kupewau mboo sumai mamudhaakana umataua opea mopadhana iadhariakana Opuku satotuuna abanara mpuu.
Kapaumbaaka to Laahiriana Yahya Mopapebhahona
1:5-25
5 Wakutuuna Herodes amembali rajana Poropinsi Yudea, dhaangia samia imamu sarona o Zakharia. Incia aminaaka i rombongana imamu Abia. Bhawinena aminaaka i siwuluna Harun, sarona o Elisabet. 6 Rua miaia o mia mosaalihi i aroana Aulataʼala. Manga incia adhadhi ataʼati tee atotuu-totuu aose bhari-bharia parinta tee hukumuna Kawasana Opu. 7 Maka manga incia inda tee anana roonamo Elisabet akomba. Tee ruamiaia amancuanamo.
8 Saangu wakutuu, akawamo o palina rombongana imamu Abia, Zakharia akarajaa tugasina amembali imamu i aroana Aulataʼala. 9 Mboomo kananeana manga imamu, manga incia tabeana aʼundia porikana to apatotapuaka incema o imamu bhemopesuana motugasina i nuncana Baitulla tee motununa dhupa iwe sumai. Tee o Zakharia motopilina i undia sumai. 10 Wakutuuna tangasaana tunuana dhupa, bhari-bharia mia modhaangiana i sambalina Baitulla adoʼa. 11 Sabutuna o malaaʼekatina Kawasana Opu apatiumbamo karona i Zakharia. Malaaʼekati sumai akakaro i weta kaanana mejana tunuana dhupa. 12 Wakutuuna Zakharia akamata malaaʼekati sumai, incia atokidhamo tee amaeka. 13 Kasiimpo malaaʼekati sumai apogau, "E Zakharia, bholi umaeka! Aulataʼala arangomea o doʼamu, tee o Elisabet bhawinemu bheapalaahiri samia ana umane, tee tabeana usarongiakea Yahya. 14 Ingkoo bheumasanaamo mpuu tee ukaunde-unde tee abhari mia bheasanaa rampaakana anaana incia sumai bhealaahiri naile itu. 15 Incia bheamembali mia maoge i matana Kawasana Opu, tee incia inda bheasumpu angguru atawa giu imalangoaka. Minaaka wakutuu i nuncana kompona inana, incia bheakuasaimea Rohina Aulataʼala Momangkilona. 16 Abhari miana Israel iadharina ambuli i Aulataʼala, Kawasana Opuna manga. 17 Rohina Aulataʼala Momangkilona bheadhawuakea kuasa i nuncana karona mamudhaakana incia amembali apewau mboomo Nabii Ilyas. Incia bhealingka aporikanaaka Kawasana Opu mamudhaakana bheapaamanimo o ama tee ana, tee mia modorohakana bheambuli i hikimatina mia mobanara. Tee mboo sumai bheapadhaangiaakea saangu uumati molaengana to Kawasana Opu." 18 Kasiimpomo apogaumo Zakharia i malaaʼekati sumai, "Tuaapa bhekumataua ande giu incia sii amembali? Sababuna kumancuanamo tee bhawineku amancuanamo uka." 19 Alawanimo malaaʼekati sumai kooni, "Iaku sii Jabaraili, tumpuana Aulataʼala, tee Incia padhamo atumpuaku mamudhaakana kupogau tee kupakawaaka lele malape sii to ingkoo. 20 Opea ipogauakaku sii bheamembali ande akawamo wakutuuna, maka roonamo ingkoo inda uparacaea, bheubhea; inda amembali upogau sampe opea ipogauakaku sii amembali." 21 Wakutuu incia sumai, manga mia abhari i sambali aantagimo Zakharia. Manga incia amentemo roonamo amangenge mpuu i nuncana Baitulla. 22 Wakutuuna alimba, incia indamo amembali apogauaka opeopea i manga incia tee amaʼanaimea manga ande incia akamatamo sala saangu pokamata i nuncana Baitulla kasiimpo Zakharia adhawuakamea tanda i manga incia, roonamo incia sadhaadhaana abhea. 23 Sapadhana kangengena akarajaa tugasina, ambulimo incia i bhanuana.
24 Inda mangenge Elisabet, bhawinena, abhawa-bhawamo tee kangengena lima mbula incia inda apatokamata karona, oonina, 25 "Siimo saangu i pewauna Kawasana Opu to iaku. Sii-sii Incia atilikiakumo tee apanaindaia o kaeaku i aroana mia roonamo kukomba."
Paumbaaka to Kalaahiriana Isa
1:26-38
26 Wakutuuna Elisabet abhawa-bhawamo nama mbula, Aulataʼala atumpumo malaaʼekati Jabaraili alingka i Nazaret, saangu kampo i Poropinsi Galilea. 27 1:27 Mat. 1:18.Jabaraili atumpua i samia kabuabua indapo momatauna umane, sarona Siti Mariam. Siti Mariam sumai padhamo apoporae tee Yusuf, siwuluna Raja Daud. 28 Wakutuuna malaaʼekati sumai apesua i bhanuana Siti Mariam, incia aposalamu, "Salamu, ingkoo ibarakatina Kawasana Opu! Kawasana Opu apobhawa tee ingkoo." 29 Siti Mariam atokidhamo arango pogau incia sumai, kasiimpo apogaumo i nuncana ngangarandana, "Opea maʼanana salamu sii?" 30 Apogaumo malaaʼekati sumai tee incia kooni, "Bholi umaeka, Siti Mariam, roonamo ingkoo upotibhaakamo rahumati minaaka i Aulataʼala. 31 1:31 Mat. 1:21.Ingkoo bheubhawa-bhawa tee upalaahiri samia anaana umane tee usarongiakea Isa.*1:31 Maʼanana "Isa" pogauna Ibrani, "Kawasana Opu apasalaamatiaka." 32 1:32-33 2Sa. 7:12; 7:13; 7:16; Yes. 9:6. Incia bheamembali mia maoge tee bheasarongiakea Anana Aulataʼala Momalangana. Kawasana Opu, Aulataʼala bheadhawuakea pamarintana to Incia mboomo pamarintana Raja Daud, opuana. 33 Tee Incia bheaparintangi siwuluna Yakub saʼumurua tee pamarintana inda bheakoʼaahiri." 34 Pogaumo Siti Mariam i malaaʼekati sumai, "Maka iaku indapo kumatau umane, tuaapa giu incia sumai bheamembali?" 35 Lawanimo malaaʼekati sumai, "Rohina Aulataʼala Momangkilona bheaumba to ingkoo tee kuasana Aulataʼala Momalangana bheasalimbumbuko. Sababuna anaana bheipalaahirimu itu asarongiakea Momangkilona, Anana Aulataʼala. 36 Satotuuna Elisabet, witinaimu, sii-sii tangasaana abhawa-bhawa nama mbulamo, garaaka incia amancuanamo tee o mia apogauakea incia akomba. 37 1:37 Bhaa. 18:14.Roonamo ande to Aulataʼala inda dhaangia inda momembalina." 38 Kasiimpomo Siti Mariam apogaumo kooni, "Iaku sii bhatuana Aulataʼala; taroakamo amembali to iaku mboomo ipogauakamu itu." Kasiimpo malaaʼekati sumai abholimo Siti Mariam.
Siti Mariam tee Elisabet
1:39-45
39 Sapadhana incia sumai, Siti Mariam alingkamo i saangu kampo i Yudea i tana gunu. 40 Incia alingka i bhanuana Zakharia tee wakutuuna apesua incia aposalamu tee Elisabet. 41 Wakutuuna Elisabet arango salamuna Siti Mariam, anaana i nuncana kadhumana alumpamo. Kasiimpo Elisabet akuasaia Rohina Aulataʼala Momangkilona 42 apogaumo tee apekaogea suarana kooni, "Abarakatikomo i tanga-tangana bhari-bharia bhawine! Abarakatia uka o anaana i nuncana kadhumamu itu! 43 Incema buaka iaku sii sampe inana Kawasana Opuku aumba asoloaku? 44 Sababuna wakutuuna uposalamu atorango i talingaku, anaana i nuncana kadhumaku alumpamo rampaakanamo aunde mpuu. 45 Masanaamo mpuu ingkoo, roonamo uparacaea bhari-bharia ipogauakana Kawasana Opu to karomu itu bheamembali!"
Lagu Pujiana Siti Mariam
1:46-56
46 1:46-55 1Sa. 2:1-10.Kasiimpomo Siti Mariam apogau,
"Inyawaku apujimo Kawasana Opu,
47 tee rohiku akaunde-undemo mpuu roonamo Aulataʼala Mopasalaamatiaku,
48 roonamo Incia atilikiaku, bhatuana moporitambena!
Pepuu sii-sii manga mia minaaka i zamanina bhari-bharia bheapogauaka kusanaa,
49 roonamo Aulataʼala Mokokuasana apewaumo giu momaoge to iaku -- pekangkiloa sarona!
50 Tee rahumatina abarakati manga mia momaekana tee Incia saʼumurua.
51 Incia apatokamataaka kuasana tee pewauana limana tee apapogaa-gaa manga mia momalangana incana.
52 Manga raja apasapomea minaaka i kauncuramakana tee mia moporitambena bheaangkatakea kauncuramakana.
53 Mia momaarana apekambosua tee sagala giu momalapena tee o mia morangkaea atumpua alingka tee ruambalia limana.
54 Incia atulungi Israel, bhatuana,
roonamo Incia audhani rahumatina
55 1:55 Bhaa. 17:7.ijanjiakana Kawasana Opu to opuata, Nabii Ibrahim tee manga siwuluna sampe saʼumurua."
56 Siti Mariam amboore i bhanuana Elisabet kera-kera talu mbula kangengena, kasiimpomo incia ambuli i bhanuana.
Laahiriana Yahya Mopapebhahona
1:57-66
57 Kasiimpomo akawamo bulana, Elisabet apalaahirimo o ana umane. 58 Wakutuu manga sarimbanuana tee manga witinaina arangomo ande o Kawasana Opu asusuakamea rahumatina momaogena mpuu i Elisabet, aundemo manga mopobhawana tee incia. 59 Kamondona walu eo, aumbamo manga to atandaki anaana sumai. Manga incia gauna asarongiakea Zakharia, mboomo sarona amana, 60 maka inana apogau, "Bholi, incia tabeana atosarongiaka Yahya." 61 Manga incia apogau, "I nuncana witinaimu inda samia uka mokosarona mboo sumai." 62 Kasiimpo manga incia adhawu tanda i Zakharia tee saro opea bheadhawuakea to anana sumai" 63 Zakharia aemani saangu bhatu kaburia minaaka i manga incia kasiimpo aburi mboo sii kooni, "Sarona Yahya." Manga incia aposamente. 64 I wakutuu incia sumai uka Zakharia amembalimo apogau tee indamo abhea, kasiimpo incia apogau tee apujimo Aulataʼala.
65 Manga sarimbanuana aposamaeka tee lele incia sumai atorangomo i saangua tana mokogunuana i lipu Yudea. 66 Bhari-bharia mia morangona giu incia sumai aposaabhamo i nuncana ngangarandana manga kooni, "Bheamembali opea anana incia sumai naile itu?" Sababuna Kawasana Opu apobhawa tee incia.
Lagu Pujiana Zakharia
1:67-80
67 Zakharia, amana anaana sumai, akuasaia Rohina Aulataʼala Momangkilo, kasiimpo incia apakawaaka kasamea mominaakana i Kawasana Opu. Incia apogau,
68 "Maimo tapujiaka Kawasana Opu, Aulataʼalana lipuna Israel!
Incia aumbamo atulungi uumatina tee apabebasia manga.
69 Incia apatotapuakamo to ingkita Samia Momangapasalaamatina Mokokuasana
minaaka i tanga-tangana siwuluna Raja Daud, bhatuana,
70 Mboomo mopadhana ifirimaniakana
alaloi manga nabiina momangkilo minaaka i zamani momangenge.
71 Inciamo momangapasalaamatina minaaka i manga musuta,
tee minaaka i limana manga mia momangabancina.
72 Aulataʼala apewau mboo sumai to asusuaka kaasina to opu-opuata tee audhani pojanjiana momangkilo.
73 Roonamo Aulataʼala padhamo ajanji tee apotunda mboo sumai tee Nabii Ibrahim opuata,
74 To mangapasalaamati minaaka i limana manga musuta,
mamudhaakana ingkita inda tamaeka talaiani Incia,
75 tee mboo sumai tamembali tadhadhi mangkilo tee mobanarana i aroana saʼumurua dhadhita.
76 E anaku, Ingkoo bheutosarongi Nabiina Aulataʼala Momalanga.
Ingkoo bheuporikanaaka Kawasana Opu to upasiapuaka dhala to Incia.
77 Ingkoo bheupakawaakea i manga uumatina tuaapa carana mamudhaakana manga amembali asalaamati, roonamo Aulataʼala aʼamponi dosana manga incia.
78 Roonamo rahumati tee kaasina Aulataʼalata,
saangu eo mobhaauna bheaumbamo -- Eona Kasalaamati minaaka i sorogaa,
bheasuluwi ingkita mboomo matanaeo mobhetena minaaka i kalangaana.
79 Tee mboo sumai, Aulataʼala bheatulungi ingkita momboorena i nuncana kalalanda tee momaekana ajalana.
Caheana Kawasana Opu bheamangatonda i dhalana, tee mangasusuaka dhala moporopena i kasanaa tee dhadhi malape."
80 Anana Zakharia sumai ahandamo amaoge tee rohina ahandamo amakaa. Incia amboore i tana matuu sampe akawa wakutuuna to apatiumbaaka karona i lipuna Israel.