1 Ïkïrï uugaara ma kaꞌboge ka tiki Istifanüüs, “Tumma no ꞌdee ka timinꞌda?”

2 Istifanüüs tapadaga tumma eene iki, “Nagöre eede nja kafaafa ma aꞌa, aaga toodo kede! Masala ma ïdhïndhï mo matele oona a pupa tiya aja Abrahiim kini ka takaleefe ka anya ma Naato Keera aꞌda üfürü co Haran. 3 Miki iini, ‘Ninyi anya müüdü kuꞌbu nja siliga ma oꞌo ara oꞌo ka tunggeene naco anya tammo meede kara tala oꞌo kide mo.’ 7.3 Takwiin 12.1 4 Ïkïrï Abrahiim ka tinyi anya ma Kaldan kuꞌbu ara kico Haran emmi kide. A pupa tiya iini ka teyi, a Masala taꞌduga iꞌi manangnga ka ꞌbüdhülü tiya ada ka tanna kide ꞌbïtïngngö ya. 7.4 Takwiin 11.31; 12.4 5 Ka uuru tanno miini no, taalo Masala manangnga nïïmö iini ma ꞌbüdhülü tiya taalo makara tarmuna ꞌbamꞌbuugu iini. A Masala tiki iini aꞌda oogo matanangnga ꞌbüdhülü a kadaada ma iini kakarna kide, kudumma Abrahiim üfürü ꞌbiiꞌbala taganna kini. 7.5 Takwiin 12.7 6 A Masala tiki iini, ‘Laala yüüdü kara ta kölöge ka anya tammo taalo tanno eene. Eege kara ta kasaga küünï midhi kuꞌbu ana eege a nagürüünü na miya ka egïïsö. 7 Lakiini ara aꞌa tapusu anya ma üünï eege kada kasaga mo, kassa ka tunggeene ka anya tammo iini mo, kööꞌdö tafara kede ka ꞌbuugu tiya.’ 7.7 Takwiin 15.13–14 8 A Masala tïkïrï ka timiꞌdi tumma nja Abrahiim, ma taradene meene ka tussu adene iini. Ïkïrï Abrahiim ka teene Ishak atïïmö füngngö ïïdümmü afünü iidoona, eedhe iꞌi. Ishak tara ꞌbiiꞌbala yiini Yaguub, a Yaguub tara kafaafa ma angnga na adaꞌbaaga kafünü eera no.

9 “A kafaafa ma angnga tagagïrïmï Yüüsïf ka tanege ana iꞌi kaco Misiri iini, a Masala taganeene ma taafa kini. 10 A Masala toolona iꞌi ka dhügürü tiya ïnꞌdïlï ya, manangnga tussu eema iini tumma tanno aꞌdiila niini, a Faröön ya uugaara ma Misiri ya, tasaasa iꞌi ümmünü eema iini nyeꞌdꞌde ada uugaara. 7.10 Takwiin 41.39–41

11 “A ïïre tümmü Misiri nyeꞌdꞌde nja anya ma Kanaan, a kuri titaalo a migile taga taalo a kafaafa ma angnga. 7.11 Takwiin 42.1–2 12 Ïkïrï Yaguub ka föönyö aꞌda migile mungngo ka Misiri ya, iꞌi agürünü kafaafa ma angnga ka tino neene na dhidha no. 13 A kini ka kürünü eege afeꞌde, a Yüüsïf tala eyi yiini a nagöre tanno niini, a Faröön tussu kadu na Yüüsïf. 14 A Yüüsïf tagürünü ka pupa tiya iini nja kadu tanno iini nyeꞌdꞌde, na ööꞌdö kadu kiidoona kadaꞌbaaga ana awwa no. 15 A Yaguub töꞌdö ka Misiri, eyi kide nja kafaafa ma angnga nyeꞌdꞌde. 16 Kaꞌduga eege kaco Shakiim katatüꞌbü eege ka la ma oofo tiya Abrahiim ka taana ka laala tiya Hamüür ka Shakiim ana gürüüsï ya.

17 “Ka uuru ma tafiꞌdi tumma na Masala nja Abrahiim, a kadu naaja kakogoona kadhabbu ka Misiri. 18 A kadu tümmü uugaara öccö ka Misiri taalo ussu Yüüsïf. 19 Adagüünï ada kadu naaja kuꞌbu ada kapusu kafaafa ma angnga no ma taꞌbunu eege ka tapüüpü laala ya aleefe tageenedene co, amang kene tafa tefe ka ꞌdï. 7.19 Töꞌdö kürö 1.10–11, 22 20 Ka naguuru tanno miini no ageenedene Müüsa a ꞌdiila ꞌdo atïïmö nagatereene kiidoona ka ꞌdï tiya pupa tiya iini. 21 Ka kadu ka taanu kini, a ꞌbadaada ma Faröön taꞌduga iꞌi ma tinggiri iꞌi kada ꞌbiiꞌbala tiya oono. 7.21 Töꞌdö kürö 2.2–10 22 A Müüsa takalaadene ka tussu eema ma Misiri. Ana türü ma teema tumma nja alinggo.

23 “Kini ka ndaguꞌdu nagürüünü a kadu keera ya, ïkïrï ka tunggeene aaco tosso kadu niini ma Israyil. 24 Ïkïrï ka tasala taga Misiri ka abbü taga Israyil akaraka iꞌi keere adagiidi taga Misiri. 25 A Müüsa takiki aꞌda ara nagöre niini tussu aꞌda Masala ma toolona eege, ndama nïïsö tanno iini, lakiini eege taalo kussu. 26 Ka uuru töccö kadu ma Israyil keera kabbü ajeene, adagümmünü eege ma tindinaana eege kuꞌbu. Iki eene, ‘Aaga ꞌdee, aꞌda aaga ka nagöre sa kasaasa tïlï ajeene amana?’

27 “Ömöꞌdï öccö tagürünügü iꞌi keere kini ka oona iki, ‘Mada anangnga oꞌo kada uugaara tiya ïïdï? 28 Nasaasa oꞌo tiidi aꞌa afa müüdü ka tagiidi ta Misiri ka ooso kungngo?’ 29 Ka Müüsa ka föönyö tumma no ya, ïkïrï ka rünö aaco anya ma Midian, adaganna kide kada tajeene adageene laala eera kide.

30 “Kini ka tatïïmö nagürüünü a kadu keera ya, a tadhangga ma Masala tatele oona iini ka ꞌdikinya ka dhïïle ma Siina ka ïssï ka finne ka ndhaaru. 7.30 Töꞌdö kürö 3.1–10 31 A Müüsa tadhere kini ka tasala ïssï ka finne ka ndhaaru, asigi kide kete amang kini tïjöögö, a Masala tümmünü iꞌi ndama ïssï ka teene, 32 ‘Aꞌa na Masala ma kafaafa ma oꞌo, Masala ma Abrahiim nja Ishak nja Yaguub.’ Ariꞌba tümmü Müüsa taalo aꞌduga rüsü ana eedi ma tassa co.

33 “A Masala tiki iini, ‘Kïrnö egïïde kuꞌbu küdü kuune, kudumma ꞌbüdhülü tiya üüdü ka ꞌdïngnge kide ya ꞌbüdhülü ya insili ya iꞌi ya miini. 34 Aꞌa niji dhügürü ya kadu tanno eede ka Misiri naföönyö fara yeene, nïkïrï aꞌa ka ööꞌdö kuꞌbu ma toolona eege. Aayu nagürünü oꞌo ka Misiri.’

35 “A Müüsa ya kadu tanno iini ka tagaanu kini kiki iini, ‘Mada anangnga oꞌo kada uugaara tiya ïïdï?’ Iꞌi yungngo Masala ka kürünü iꞌi ada uugaara atoolona a türü tanno tadhangga na alanja iini ka ndhaaru no. 36 Unggu kadu kürö ndama Misiri a türü tanno Masala niini ka talinggo eema keefe a kadu ka Misiri nja tadaꞌda ma to ma Dhöyö mo nja dhïïle a nagürüünü a kadu keera. 37 A Müüsa ka eyi tiya iini iki a kadu ma Israyil, ‘Ara Masala sa nangnga neꞌbi aaga a töꞌdö ndama aaga afa ma aꞌa kungngo.’ 7.37 Serïye ya eera ya 18.15 38 A Müüsa iꞌi yungngo nja kadu ma Israyil ka dhïïle ungngo ka söödö ma kafaafa ma angnga, nja tadhangga ya ageema nja iini ka ꞌdikinya ma Siina, anangnga tumma ma tefe ka ꞌdï iini ööꞌdö iini angnga. 7.38 Töꞌdö kürö 19.1—20.17; Serïye ya eera ya 5.1–33

39 “Lakiini kafaafa ma angnga kanu kini kitaalo kaföönyö tumma niini, a nanggeedi neene kasaasa tapadaga co Misiri. 40 Kiki a Harüün, ‘Adina namasala kunggeene kaja kidha mo, kudumma ungngo taalo kussu nïïmö ya ümmü Müüsa ya aꞌda iꞌi yungngo öꞌdö ana angnga ndama Misiri.’ 41 Kadadina masala kafeene nja ꞌbileefo kataraana eema iini kadhodho a nïïmö kadadina a nïïsö meene ya. 42 A Masala tümmü eyi yoono eene ka oona mafa kene kafara ka midigi, afa ma tiya ka takirinja ka sorne ma naganeꞌbi,

44 “A kafaafa ma angnga kaganna fangga eene a tumma ma teema tumma ma Masala kide nja eene ka dhïïle. Afa ma tiya Masala ka tiki iini, aꞌda üünï afa miini ka ijöögö kungngo. 7.44 Töꞌdö kürö 25.9, 40 45 A kafaafa ma angnga taꞌduga fangga ka nïïsö ma Yashu ka ööꞌdö iini nja eene kene ka tamuru ꞌbüdhülü ya kajeene a Masala ka tagasoro eege kene kidha. Fangga maganna kanna ka ꞌbüdhülü idhi uuru na Dawud ka ööꞌdö. 7.45 Yashu 3.14–17 46 A Masala tasaasa Dawud ma ꞌdiila nja iini, a Dawud tiki oono aꞌda ara iꞌi tarüꞌbünü la a Masala tammo Yaguub. 7.46 2 Samwiil 7.1–16 47 Lakiini Siliman iꞌi yungngo arüꞌbü la oono. 7.47 1 Naguugaara 6.1–38

48 “Lakiini Masala taalo manna ka naala na arüꞌbü adene ana iisine no, afa ma tiya neꞌbi ka tiraana ya kungngo,

51 “Aaga takïdhö ka nanggüüdü a nanggeedi aaga nakïnggïrï no! Kafeene aaga nja kafaafa ma aaga, kaleefe aaga tanu ka Koronggore tiya Masala ya Insili ya. 7.51 Asaiya 63.10 52 Kafaafa ma aaga ka küünï tatoroko ana naganeꞌbi kagirina kadu na keema tumma ma töꞌdö na ömöꞌdï tiya adho ka fïïnï yaada ka tümmü iꞌi, aaga tagiidi iꞌi ya. 53 Kaꞌduga aaga tumma na Masala ka kadhangga ka nïïsö aaga sa katitaalo kalinggo iini.”

54 Ka kadu ka föönyö tumma no Istifanüüs no, kagorooꞌbo kadiginigo ka nanggeedi kabbünaana igini neene kini. 55 Lakiini Koronggore ya Insili ya tadigi ka Istifanüüs ka oona, assa co a ꞌdotomboꞌdo asala tïdhïndhï ma Masala, a Yasu ka ꞌdïngnge ka Masala ka nïïsö ma kuri. 56 Istifanüüs tiki, “Niji aꞌa ꞌdotomboꞌdo ka tatanfaꞌda a ꞌBiiꞌbala ma Tadüꞌdꞌdü taꞌdïngnge ka nïïsö ma kuri tanno Masala!”

57 Kafiri koꞌdo keela ka tumma koꞌdꞌdo, kaküdhü iisine, kakoꞌdo kini eege ïnꞌdïlï. 58 Kasisigi iꞌi co kürö ndama anya ma Örsaliim ma tadïïdïrï iꞌi a nïïgïsï. A kadu na adïnï kide no takïrnö enꞌdi eene ka oona, kümmünü ömöꞌdï tiya ana eere aꞌda Sawl ya. 59 Katïïdïrï Istifanüüs a nïïgïsï, ïkïrï ka tümmüneene iki, “Ka Uugaara Yasu, ꞌduga koronggore yeede!” 60 Üürü kuꞌbu adhiya koꞌdꞌdo iki, “Uugaara, fa tümmü eege ka tatoroko tanno kene no.” Kini ka tiraana nggeege ya eyi.