Ka tisa‑ni rigixxi'akana ge Jesús‑ni, ka nu ben Lucas‑ni
1
Ka tisa‑ni udhelha Lucas‑ni len Teófilo
Ixe ka benne chi benke ukuake latsiru lo yetsi ka tisa ata rigixxi'a ge nu ben Jesús‑ni lagwi geri'i. Ukaba atti tteba chi utixxi'a ka benne sisi'a tte bilákanie nu ukaha, nianna tti bixúke lo sina ge Tata Do Yebáha utixxi'ake ka tisa geeha. Anágaba neti xa tata Teófilo, iki de chi ugwekia ulea liia gaxattiga siná udulo desdeli sisi'a tteha, nianna ukati ukuaya ka tisa‑ni latsiru lo yetsi kini idhelhaa na len kwinalu, kini anáchu nna lu una tselu gaxasinattiga uka iyá nu chi bele'ekanie lu.
Ttu ka anjeli ge Tata Do Yebáha rigixxi'abie deki gali Juan‑ni
Tti uka Herodes‑ni nu rinnabia daka Judea, la'ania udo ttu benne uke bixxudi utta lábie Zacarías. Benneha sele lhe'e ttu dhi ka bixxudi nna uke luesi bixxudi uka benne utta lábie Abías. Benne nuila ge Zacarías‑ni lábie Elisabet. Benneha datiagabe ka benne datiake Aarón‑ni; delába Aarón benne sisi'a tte uke bixxudi ge ka benne Israel‑ni. Zacarías‑ni lhe Elisabet‑ni lhe ixpabake ankake benne ruin tse arlo Tata Xisiha. Rudo tsitsibake tisa gebie, ruinbake iyába nu rabie. Laxkala labí bixa ge ritisake. Ttaka nna lanú xi'inke raka, kumu nan Elisabet‑ni labí uka uja xi'in benneha. Gwea nna chigaba dia raxxuke la'ania.
Ttu sá ulha ka bixxudi, ka nu selakana len Zacarías‑ni, kini uinkana sina ge Tata Do Yebáha lhe'e yotuha. Uinkana attiba chi ga'anna runi ka bixxudiha. La'ania nna gwaxxína ulha Zacarías‑ni uta'abie lhe'e yotuha ata daa bekú ge Tata Xisiha kini ku'ubie sen yala. 10 Laka rite yalaha lo bekúha nna ka benne tupake lali'a ro'o yotuha nna se'ebake rilhapike tisa len Tata Xisiha. 11 Nuha‑ba raka nna attiruba chi uka xxe ttu anjeli ge Tata Xisiha bisie udúe daka ná ben ge bekú ata rite yalaha. 12 Tti bilani Zacarías‑ni anjeliha nna uka tee lanie lhe usigabanie lhe. 13 Ttaka anjeli ge Tata Xisiha nna rane:
―Zacarías, bittu gasinlu kumu Tata Xisiha chiba biyieninie ge nu rinnabalu lenie, de nuha nna benne nuila gelu, Elisabet‑ni, chi utebie ttu xi'inlu. Nutoha nna kixxalu lábi Juan. 14 Lu nna edeaka tábinlu lhe anágaba nna ixegaba ka benne tse'e ittake lenlu ganna chi uli bintoha, 15 kumu xi'inluha akabi benne xxeni arlo Tata Do Yebáha. Labí i'iyabi vinu, nigaba attu bixa ttu nu dika udhusinna bi. Sa nujala nan gebiha bi chi isia Espíritu ge Tata Do Yebáha tsu'e itúba latibi. 16 Labi odekibi ixe ka benne Israel ki odaxxuke neda ge Tata Do Yebaa benne anke Xxanakeha. 17 Lagababi nuha nnerubi kini idhalhibi neda ge Tata Xisiha; kweki lebi attiba uleki le Elías‑ni lhe inná tsitsi lebi attiba uná tsitsi le benneha. Aníha kini ose'e tsebi ka tataha len ka xi'inkeha lhe uinbi kini ka nu abittu rudokana tisa ulaba lekani attiba rulaba le ka nu ruin latsiru. Aníha uinbi kini ose'e tsebi ka benne kini anáchu chi se'eke ubeda Tata Xisiha ganna chi isiabie yiesi lo yu‑ni.
18 Zacarías‑ni nna unnaba tise anjeliha, ree benneha:
―¿Gasina ki aka xen lasia deki gwalí aka nu ralu‑na? Kumu neti chiba ankaa benneola lhe anágaba benne nuila kia‑ni lhe.
19 Anjeliha nna bekabie nna ree:
―Neti láya Gabriel. Doa rixúa runia nu ra Tata Do Yebáha. Labie udhelhe neti kini inne lania lu, kixxi'ania lu ka tisa tse. 20 Ttaka lu nna de labí ria lelu ge ka tisa kia‑ni, de nuha nna eya'anbalu biría; labí aka innelu. Axtaliba ganna chi bisia sá tti chi sadona aka nu ria‑ni, la'anialiba nna eyaka ennelu.
21 Laka raka nuha nna ka benne se'e lali'a ge yotuha nna se'ebake ubeda eria Zacarías‑ni. Chiba rudúna ke de anúbie reriaxxi ata daa bekúha. 22 Ttaka tti chi berieha nna labíru raka innebie ulise ka benne se'e niha. La'anialiba nna tti ute dákanie deki bixa bele'eni Tata Do Yebáha bie lo bekúha, laxkala gwatebie aníha. A sunruba rutá nábie rule'enie ka benneha nna aníha‑ba beya'ane biría.
23 Tti chi beda'a sá gebie benie sina lhe'e yotuha, la'ania nna deyye lisie. 24 Iki de chi ute nuha nna birua bisá nna attiruba chi bele'e nuja xi'ini nan Elisabet‑ni. Delo gayu beo labí birie yo'o. Nianna rabie: 25 “Aní chi ben Tata Xisiha. Gwatua lebie neti kini abitturu uxisi ka benne kia de lanú xi'inia raka.”
Anjeli ge Tata Do Yebáha rigixxi'abie deki gali Jesús‑ni
26 Tti chi uka xxupa beo nna Gabriel benne anke anjeli ge Tata Do Yebáha dedheyye bededhelha Tata Do Yebáha bie lhe'e ttu yiesi re daka Galilea‑ni. Yiesiha tee láni Nazaret. 27 Niha do ttu nuila ribani re'eni, chi banani ttu nubiyú‑na. Nubiyúha tee láni José. Nuha datiana David, benne unnabie ka benne Israel‑ni itú nu reha. Nuila ribaniha tee láni María. 28 Tti uta'a anjeli ge Tata Do Yebáha ata do María‑ni, nianna rabie na:
―¡Padiuxi, nuila! Tata Xisiha gwa duba lenie lu. [Delo iyá ka benne nuila, lu nuná akaru lenie lu.]
29 Ttaka María‑ni tti biyieninna ka tisa unne anjeliha nna uka télinna, nianna rakinna: “¿Bí dien benne‑ni unnee aná?” 30 Ttaka anjeliha nna rabie na:
―María, bittu gasinlu, kumu Tata Do Yebáha‑ba aka lenie lu. 31 Nnanna nna uja xi'inlu nna gali ttu nuto biyú to. Nubiyú toha nna kixxalu lábi Jesús. 32 Nutoha akabi benne inná xxeni lebi nna kixxakana lábi Xi'ini Benne ra xxeni lebie do yebáha. Tata Do Yebaa benne anke Xxanari'iha nna unie kini innabiabi attigaba unnabia David benne uke benneola gebiha, 33 lhe anágaba nna ttu dia liiba innabiabi ka benne Israel‑ni. Labí lhuxa loo elha rinnabia gebi.
34 María‑ni nna unnaba tisana anjeliha, rane:
―¿Gasina aka nu ralu‑na ki anúgaba nubiyú chi do lania?
35 Anjeliha nna bekabie geni, ree:
―Espíritu ge Tata Do Yebáha‑ba isiabie tsu'e latilu. Nianna Tata Do Yebáha, len nu ra tsitsi leeha unie kini tsu'u attiba ttu xula ge ttu bea ikilu. Laxkala binto galiha nna akabi gebie nna kixxakana lábi Xi'in Tata Do Yebáha. 36 Anágaba benne raka luesiluha, delába Elisabet‑ni, benneha chigaba gali xi'inie meskiba chi anke benneola. Labie rákana deki lanú xi'inie aka, ttaka nnanna nna chi aka xxupa beo‑ni du benneha nuje benne. 37 Aníha aka kumu Tata Do Yebáha labí tee ttu bixa abí aka ge benneha unie; iyába gwakaba ge benneha unie.
38 Nianna ra María‑ni:
―Neti ankabaa benne rixúni Tata Xisiha. Uinbe len neti nu chi ralu‑na.
Nianna tti bedá anjeli ge Tata Xisiha, deyye.
María‑ni ugíana gwalannina Elisabet‑ni
39 Ttu chupa ubisaba chi ute nna bediuba tteba le María‑ni diana iki ka i'iya ata re ttu yiesi daka Judea. 40 Tti bisinna lhe'e yiesi toha nna uta'ana lhe'e yo'o ge Zacarías‑ni nna begwena Elisabet‑ni padiuxi. 41 Tti biyienin Elisabet‑ni tsi'i María‑ni begwene padiuxi, nuto nujeha nna bitá ttebabi lhe'ebie, la'ania nuha bisia Espíritu ge Tata Do Yebáha uyu'e lati Elisabet‑ni, 42 nianna tti unnebie idisa, ree:
―¡Tata Do Yebáha chi ukaru lenie lu tti adí ka benne nuila lhe anágaba akagaba lenie binto nujalu‑na! 43 Neti nna, ¿nú ankaa nna axtaba nan ge Benne runie neti mandaduha, axtaba benneha dabie gwelanni neti? 44 Kumu suna biyienbati tsi'ilu nna binto nujaa‑ni bitá ttebabi lhe'a de bedeakinbi. 45 ¡Karubárulu ugía lelu deki gwakaba iyá nu chi ra Tata Xisiha lu!
46 María‑ni nna rana:
Itú iki itú lasia runia ki ra xxeni le Tata Xisiha
47 lhe anágaba yalhá itta du lasia de bodilábie neti.
48 Kumu Tata Do Yebáha chi bilánie neti labí ra xxeni lasia lhe anágaba ankagabaa benne rixúnie lhe.
Laxkala debá nnanna nna iyába ka benne innáke: “¡Karubáru nuila‑na!”
49 Kumu Tata Do Yebaa benne ra tsitsi leeha, xxeniba anka nu chi benie len neti.
Benneha nari xúba anke
50 lhe satíaba ratua lebie ka benne ria leke bie
51 lhe anágaba rula'abie nu xxeni ra leeha.
Betse'e loogabe nu rulha le ka nu ruin ttaba
52 lhe riguabie ka nu ra tsitsi lekinna ata ribiakana rinnabiakana
nna ka benne labí ra xxeni leke nna rugwebie lidhakake.
53 Ka benne rituinke abittu bi geke tee nna bete tame geke
nna ka nu tee gekinna nna suna anába bese'ebie kana.
54 Bete nábie len ka benne Israel‑ni, delába ka benne rixúnie ruinke nu ree.
Labí bexxulha lebie a satua lebie ke,
55 kumu aníha chi rabie ka benne uka xuttoleha.
Rabie deki satíaba satua lebie Abraham‑ni lhe ka benne datiake benneha lhe.
56 María‑ni nna niha‑ba beya'anna udona len Elisabet‑ni ttiba tsunna beo. Deloliba nna deyyana besinna lisini.
Juan benne rugadie indaha ulie
57 Tti chi gwadona beo gali xi'in nan Elisabet‑ni, nianna uli ttu nuto biyú to. 58 Tti bina ka benne se'e gaxxaba ata doeha lhe ka benne raka luesieha lhe, tti binake deki chi gwatua le Tata Do Yebáha bie betebie ttu xi'inie, la'ania nna bedeakakin benneha lenie. 59 Tti chi uka xxunu ubisa uli bintoha, nianna bitupake uchúke lo bela lati bi'iniha kini unna liina deki chi ankabi ge Tata Do Yebáha. Benbake attiba chi ra lo bia bennabi ge ka benne Israel‑ni. Nianna ruinke kixxake lá bintoha Zacarías ttiba lá tata gebiha. 60 Ttaka nan gebiha nna rabie:
―¡Labí gatta lábi aná! Juan‑ba gatta lábi.
61 Ka benne tupa niha nna bekabike gebie, ráke:
―Lanú benne datialu do lábie aná.
62 Nianna tti betten náke tata ge bintoha, ki unnaba tisake bie bixa raka lebie gatta lá bintoha. 63 Benneha nna unnabe ttu breta kini unie loni. Lo nuha nna benie ree: “Juan‑ba gatta lábi.” Nianna iyábake bebanakanie. 64 Tti lo benie nuha nna beyali tteba ro'obie nna beyaka tteba bennebie. Nianna tti unnebie ree:
―¡Xxeniba ra le Tata Do Yebáha!
65 Iyába ka benne se'e gaxxa ata do yo'o gekeha nna bebanabakanie. Anágaba ka benne se'e itúba daka iki ka i'iya sia daka Judea‑ni rinnegabake ge iyá nu chi ukaha. 66 Iyába ka benne binake ge nuha nna rulaba leke, ráke:
―¿Nú isina binto‑na akabi ganna?
Aníha ráke kumu rite dákanie deki Tata Xisiha‑ba nuha du lenie bintoha.
Zacarías‑ni rinnebie ka tisa bete Espíritu ge Tata Do Yebáha
67 Zacarías tata ge bintoha, tti bisia Espíritu ge Tata Do Yebáha uyu'e itúba latie, nianna tti uduloe unnebie ka tisa bete Espírituha, nianna ree:
68 ¡Xxeniba ra le Tata Do Yebáha benne anka Xxana ka benne Israel‑ni,
kumu chi bisiabie kini odilábie ka benne gebie!
69 Chi udhelhe ttu benne ra xxeni lebie ki odilábie ri'i.
Benne‑ni datiabie David, delába David, benne bixúni Tata Do Yebáha kini benie nu ree.
70 Benbe attiba rabie itú ttuha tti bixúnie ro'o ka profeta geeha kini unneke nu unieha.
71 Rabie deki odilábie ri'i lo ná ka nu abittu raka uyúkana ri'iha lhe lo ná ka nu rutía di lekani ri'iha lhe.
72 Chi rabie deki satua lebie ka benne uka xuttori'iha;
labí uxxulha lebie nu chi reeha.
73 Nuní unnebie len Abraham‑ni, benne uke xuttori'iha,
74 delába tti rabie deki odilábie ri'i lo ná ka nu abittu raka uyúkana ri'iha
kini anáchu nna anutturu nu ge gasinri'i ganna chi ixúri'i uinri'i nu reeha.
75 Uinri'i ttiba runi ttu benne chi beyarie lhe runie nu dika ixú lhe.
Aníha‑ba uinri'i itúba tse'eri'i aka benri'i.
76 Lu nna xa xi'ini to, kixxakana lálu profeta ge Benne ra xxeni lebie doe yebáha,
kumu lu tsialu nnerulu idhalilu neda ge Tata Xisiha, use'e tselu ka benne laka isie.
77 Kixxi'enlu ka benne Israel‑ni deki gwadíbe elha xen lasi ge ka tulha chi benke lhe godilábe ke lhe,
78 kumu Tata Do Yebaa geri'iha ratua xxatta lebie ri'i.
Yebáha‑li udhelhe ttu benne anka xiani dabie gwelanni ri'i
79 kini udanie iki ka benne se'eke ata anka chulha lhe ruxunnigabana geke gattike lhe.
Aníha kini ku'ubie ri'i neda ata tse'e tseri'i lenie.
80 Nuto ge Zacarías‑ni nna diaba bi'iniha rixenbi lhe ribe yala lebi lhe. Itúba uka bi'iniha tania, lo yu bisi ata lanú benne se'e, niha‑ba udobi. Attiliba chi bisia sá bele'e lobi len ka benne Israel‑ni, la'anialiba nna biriabi ugwekibi.