11
Godemo꞉ dulugu sa꞉lan mano꞉ we
Madi 6.9-15, 7.7-11
Ho꞉len no amio꞉ Ya꞉suwo꞉ hen nowa siliki, Godemo꞉ dulugu sa꞉la꞉len. Eyo꞉ dulugu sa꞉la꞉la꞉leno꞉ eletabikiyo꞉, enedo꞉ tiliwida꞉sen kalu noma꞉yo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Alan, Yo꞉na꞉ enedo꞉ tili wida꞉sen kalumo꞉lo꞉ dulugu sa꞉lan man wido꞉ o꞉leaumbo꞉, giyo꞉ nimo꞉wo꞉lo꞉ walama.” A꞉la꞉sa꞉labiki Ya꞉su eyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Giliyo꞉ dulugu sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sa꞉la꞉bi.
“ ‘Dowa,
kaluka꞉isaleya꞉yo꞉ ge wiyo꞉ wabuluma꞉ki so꞉lo꞉l.
Ge misa꞉ kalu dowakilo꞉, tambolo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ ho꞉len a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ki so꞉lo꞉l.
Gio꞉ ma꞉no꞉wo꞉ ho꞉leno꞉ tambo nililo꞉ ma꞉no꞉ ililo꞉ aumbo꞉ dimia꞉lubi.
Mogago꞉ nolba꞉lo꞉ nimo꞉lo꞉ dimida꞉lab amilo꞉ ga꞉lila꞉sen o꞉leaumbo꞉,
Giyo꞉lo꞉ mogago꞉ nililo꞉ dimida꞉lo꞉l a꞉no꞉ hala꞉sa꞉ga꞉ ga꞉lila꞉bi.
A꞉la꞉ta꞉ga꞉ nio꞉ mogago꞉lo꞉ dimidama꞉no꞉ a꞉namida꞉yo꞉ ha꞉nabena꞉ki,
giyo꞉ nio꞉ tili dowa꞉bi.’ ”
5-6 A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉ Ya꞉su eyo꞉ imo꞉wo꞉ bale sa꞉laki malolo꞉ me. “Kalu nowo꞉ nulu us amio꞉ ene mililo꞉wa ha꞉na꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowakiyo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib, ‘Ni mili, na꞉ mili nowo꞉ sia꞉la꞉ga꞉ o꞉go꞉ nelo꞉wa fa꞉la꞉dowab ko꞉lo꞉, nilo꞉ ma꞉no꞉ emo꞉lo꞉ mea꞉no꞉wo꞉ aundo꞉ma dowab. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ giyo꞉ ma꞉n dowo꞉fa꞉ otaleno꞉ nemo꞉ dimia꞉no꞉wo꞉ o꞉liyo꞉?’ Eyo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, kalu a usamilo꞉ elen a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib, ‘A, ne digida꞉ya꞉so꞉bo. Togo꞉ o꞉ma uluda꞉sa꞉ga꞉, ne so꞉lo꞉wo꞉ tambo uwo꞉ba alilo꞉l. Ne a꞉dasilia꞉sa꞉ga꞉yo꞉, kelego꞉wo꞉ gemo꞉wo꞉ mada mo꞉dimia꞉no꞉’ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib. Malolo꞉ a꞉no꞉ gio꞉ asuluma꞉kiyo꞉, niyo꞉ to we gimo꞉ so꞉lo꞉l. Kalu a usamilo꞉ elen a꞉ma꞉yo꞉ ene mili kalu tamina ya꞉sa꞉ga꞉ dabu ba꞉dabikiyo꞉, ma꞉no꞉ mo꞉dimi. Ko꞉sega mili kalu a꞉no꞉ mo꞉sendelowaki, ha꞉nifo꞉ko꞉ dowa꞉labiki, mo꞉wo꞉ a꞉na ilikiyo꞉, kalu a usamilo꞉ elen a꞉no꞉ dasilia꞉ga꞉, elo꞉ dia꞉no꞉ asulab aumbo꞉ emo꞉wo꞉ o꞉li dimia꞉ib.
“A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niyo꞉ gimo꞉wo꞉ a꞉la꞉wido꞉l. Giliyo꞉ Godemo꞉ dabu ba꞉da꞉lubi. A꞉la꞉galikiyo꞉ giliyo꞉ dia꞉ib. Giliyo꞉ kelefo꞉ko꞉ dowa꞉lubi. A꞉la꞉galikiyo꞉ giliyo꞉ ba꞉ba꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ toga godogodola꞉lubi. A꞉la꞉galikiyo꞉ togo꞉ gimo꞉wo꞉ kolalia꞉ib. 10 Mo꞉wo꞉ kaluka꞉isale abeyo꞉ Godemo꞉lo꞉ dabu ba꞉dab iliyo꞉ dia꞉ib. Kaluka꞉isale abeyo꞉ keda꞉lab iliyo꞉ mada ba꞉ba꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale abeyo꞉ tog amilo꞉ godogodolab imo꞉wo꞉ Gode eyo꞉ togo꞉ kolalia꞉ib. 11 So꞉walo꞉ iya gio꞉ asuluma. So꞉wa gilo꞉wo꞉ maiyakiyo꞉ ka꞉ ha꞉iyalega, giyo꞉ kisa꞉wa꞉lo꞉ dimia꞉no꞉wa꞉le? 12 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ so꞉wa gilo꞉wo꞉ o꞉ba꞉ uso꞉ ha꞉iyalega, giyo꞉ ma꞉ilaganayo꞉ dimia꞉no꞉wa꞉le? A꞉la꞉bo꞉ mo꞉dimia꞉ib. 13 Mogago꞉ kalu giliyo꞉ go꞉no꞉n so꞉wamo꞉lo꞉ kelego꞉ nafayo꞉ dimia꞉sen a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ asuluma. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Do Gode Hebenelo꞉ sab a꞉ma꞉yo꞉, kaluka꞉isale emo꞉lo꞉ dabu ba꞉dab o꞉mo꞉wo꞉ Mama Malilo꞉ a꞉no꞉ mada hendele dimia꞉ib.”
Ya꞉su e Sa꞉da꞉na꞉ya꞉ ene nanog dian kalu a꞉la꞉sio꞉
Madi 12.22-30, Mak 3.20-27
14 Kalu nowo꞉ mama mogago꞉ dofo꞉liki, mego꞉fo꞉ do꞉fo꞉f ta꞉fo꞉ ko꞉lo꞉, ho꞉len no amio꞉ Ya꞉suwa꞉ o꞉lusa꞉ndabiki, mama mogago꞉ a꞉no꞉ a꞉na ane. Ha꞉nabikiyo꞉ kalu a꞉no꞉ towo꞉ wa꞉ka tolabiki, kaluka꞉isaleyo꞉ mada molo asulo꞉. 15  Madi 9.34, 10.25Ko꞉sega kaluka꞉isale nolba꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu we, mama mogago꞉wa꞉lo꞉ bo꞉fo꞉lowan misa꞉ kalu, Bia꞉sabul* Bia꞉sabul a꞉la꞉do꞉ sio꞉ a꞉no꞉, Sa꞉da꞉na꞉ya꞉ wiyo꞉ nowo꞉ o꞉m. a꞉ma꞉ halaido꞉wa iliki, mama mogago꞉wo꞉ a꞉na o꞉luga꞉felab” a꞉la꞉sio꞉. 16  Madi 12.38A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale nolba꞉yo꞉ Ya꞉su e ko꞉lo꞉ da꞉fe ba꞉dakiyo꞉, emo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Ge hendele Godelo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉ a꞉la꞉liki widakiyo꞉, molo ha꞉na꞉no꞉ nowo꞉ dimidama” a꞉la꞉sio꞉. 17 Ko꞉sega Ya꞉su eyo꞉ ililo꞉ asulab a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Amisa꞉n imilig no amio꞉ kaluwo꞉ aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉ egele bubalega, amisa꞉n a꞉no꞉ mada mogaila꞉ma꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ so꞉lo꞉ imilig nowo꞉ aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉ egele gis dialega, so꞉lo꞉ a꞉no꞉ mada sudu ha꞉na꞉ib. 18 A꞉la꞉do꞉ gan o꞉leaumbo꞉, giliyo꞉ ne Bia꞉sabul a꞉ma꞉ halaido꞉wa iliki, mama mogago꞉wo꞉ o꞉luga꞉felab a꞉la꞉sa꞉lait. Ko꞉sega Sa꞉da꞉na꞉ya꞉ ene so꞉lo꞉wo꞉ usa aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉ egele a꞉bubalega, iyo꞉ halaido꞉wo꞉ mo꞉doma꞉ib. 19 Niyo꞉ Bia꞉sabul Bia꞉sabul wi a꞉no꞉, Sa꞉da꞉na꞉ ene wi nowo꞉ o꞉m. a꞉ma꞉ halaido꞉wa iliki, mama mogago꞉wo꞉ a꞉na o꞉lusa꞉ndai kibo꞉bowo꞉, gilo꞉ tili wida꞉sen kalu i a꞉ma꞉lo꞉ mama mogago꞉ o꞉lusa꞉nda꞉sen a꞉no꞉, halaido꞉ dowakiyo꞉ abe dimidamabeyo꞉? A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gilo꞉ to hala sa꞉lab a꞉no꞉, gilo꞉ tiliwida꞉sen kalu iliyo꞉ to a꞉no꞉ hendelemaka꞉ a꞉lakiyo꞉, gimo꞉wo꞉ widakigab. 20 Ko꞉sega niyo꞉ Godeya꞉ halaido꞉wa꞉ mama mogago꞉wo꞉ a꞉na o꞉luso꞉no꞉lalega, Godeya꞉lo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ ho꞉leno꞉ o꞉ma fa꞉la꞉dowo꞉ ko꞉lo꞉lab a꞉la꞉li widakigab.
21 “Kalu halaido꞉ nowo꞉ ene buban kelego꞉ a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, ene ayo꞉ dinafa yasi dowo꞉lalega, a elo꞉ a꞉no꞉ o꞉li dofo꞉mela꞉ib. 22  Kolo 2.15Kalu wema꞉yo꞉ buban kelego꞉ enedo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ tili asulufo꞉lab. Ko꞉sega kalu halaido꞉lelo꞉ a꞉lab noma꞉yo꞉ elo꞉wa fa꞉la꞉dowa꞉sa꞉ga꞉, e o꞉lia꞉ buba꞉la꞉ga꞉ tinialega, tiniab kalu a꞉ma꞉yo꞉ buban kelego꞉ elo꞉ a꞉no꞉ afale dia꞉b a꞉la꞉ta꞉ga꞉, ayamilo꞉ kelego꞉ delen a꞉no꞉lo꞉ afale dia꞉ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ sagama꞉ib. 23  Luk 9.50Kaluka꞉isale abeyo꞉ ne o꞉lia꞉yo꞉ mo꞉ege dowab a꞉no꞉, ne o꞉lia꞉ gis dowakigab. Kaluka꞉isale abeyo꞉ kaluka꞉isale noldo꞉ mo꞉kegene alita꞉lab a꞉ma꞉yo꞉, kaluka꞉isale a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ o꞉luga꞉felakigab.”
Mama mogago꞉ o꞉luso꞉no꞉ a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ mia꞉ib
Madi 12.43-45
24-25 Ya꞉su eyo꞉ to heb a꞉kudu sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Mama mogago꞉wo꞉ kalu amilo꞉ elen a꞉no꞉ handalota꞉ga꞉ ha꞉nakiyo꞉, mama mogago꞉ a꞉no꞉ elo꞉ ha꞉salo꞉ mesa꞉no꞉ hen a꞉no꞉ kedaki, kalaleli hena sia꞉len. Ko꞉sega elo꞉ mesa꞉no꞉ hen nafa nowo꞉ mo꞉ba꞉dalikiyo꞉, eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib, ‘A nelo꞉ tamin amilo꞉ sen a꞉na a꞉ma꞉la꞉ ha꞉na꞉nigo꞉l.’ A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉ e a꞉ma꞉la꞉ ya꞉ga꞉ ba꞉ba꞉ amio꞉, a a꞉no꞉ tabe alitaki, momade alifo꞉labiki ba꞉ba꞉. 26 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ eyo꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, man mogago꞉lo꞉ dimidakilo꞉ tinia꞉sen mama mogago꞉ doma꞉la꞉fo꞉ nolo꞉ tililia꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ tambo a a꞉na mesa꞉ni tiane. Tamin amio꞉ kalu a꞉no꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ dowo꞉ ko꞉sega o꞉g a꞉namio꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ mada alande dowab.” 27  Luk 1.28,42,48Ya꞉su eyo꞉ to a꞉no꞉ sa꞉la꞉labikiyo꞉, kegeo꞉ usamilo꞉ ga imilig noma꞉yo꞉ Ya꞉sumo꞉wo꞉ ho꞉le sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, “Go꞉ gelo꞉ sa꞉la꞉lia꞉sa꞉ga꞉lo꞉ bolo꞉ me o꞉mo꞉wo꞉ Gode eyo꞉ sagale alifa꞉ib.” 28 A꞉la꞉sio꞉ ko꞉sega Ya꞉su eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉ sa꞉laki, “Kaluka꞉isale abeyo꞉ Godeya꞉ towo꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉ kudu ha꞉na꞉lab o꞉mo꞉wo꞉ Gode eyo꞉ alan sagale alifa꞉ib” a꞉la꞉sio꞉.
Kaluka꞉isaleyo꞉ Ya꞉suwo꞉ mo꞉tilidabu
Madi 12.38-42, Mak 8.12
29  Madi 16.4Kaluka꞉isale modo꞉wo꞉ Ya꞉sulo꞉wa o꞉ya꞉sia꞉labiki, Ya꞉su eyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ho꞉len wenamilo꞉ kaluka꞉isale sab we mada mogago꞉le elen. Iliyo꞉ ne Godelo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉lo꞉b a꞉la꞉ ele ba꞉ba꞉nikiyo꞉, niyo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉wo꞉ dimidama꞉ki asulab. Ko꞉sega imo꞉wo꞉ ele ba꞉ba꞉no꞉ nowo꞉ mo꞉widaki, Yona elo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ko꞉ asuluma꞉ki walama꞉no꞉. 30 Yona elo꞉ amio꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ a꞉no꞉, Ninifa kaluka꞉isaleya꞉yo꞉ e hendele Godeya꞉ iliga꞉fo꞉lo꞉b a꞉la꞉ ele bo꞉ba꞉ki a꞉na dimido꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ o꞉g wenamio꞉, Kalule Dowo꞉ ne amilo꞉ fa꞉la꞉doma꞉nigab a꞉no꞉, kaluka꞉isale o꞉g wenamilo꞉ a꞉lab a꞉ma꞉yo꞉ ne Godeya꞉ iliga꞉fo꞉lo꞉b a꞉la꞉ ele bo꞉ba꞉ki fa꞉la꞉doma꞉nigab. 31  1Kin 10.1-10Godeya꞉lo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isalelo꞉ mo꞉walilima꞉no꞉ ho꞉len a꞉namio꞉, Seba hen amilo꞉ misa꞉ ka꞉isale e gi o꞉lia꞉ kagafo꞉liki, gililo꞉ hala dimido꞉ a꞉no꞉ eyo꞉ kalaba walama꞉ib. Mo꞉wo꞉ mo꞉luwo꞉ e Solomona꞉ ene asulo꞉ nafale a꞉no꞉ da꞉ba꞉no꞉ yakiyo꞉, heno꞉ ko꞉na꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Solomona꞉ asulo꞉lo꞉ tinio꞉ kalu nowo꞉ o꞉go꞉ wena sab ko꞉sega gio꞉ e mo꞉fanda ba꞉dab. 32  Yona 3.5-10Godeya꞉lo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isale mo꞉walilima꞉no꞉ ho꞉len a꞉namio꞉, Ninifa kalu iyo꞉ gi o꞉lia꞉ kagafo꞉liki, gililo꞉ hala dimido꞉ a꞉no꞉ iliyo꞉ kalaba fanda sa꞉ma꞉ib. Mo꞉wo꞉ Yona eyo꞉ kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ wida꞉labikiyo꞉, ili asulo꞉wo꞉ nodolo꞉. O꞉go꞉ gio꞉ bo꞉ba! Yona elo꞉ tinio꞉ kalu nowo꞉ o꞉go꞉ wena sab.” Ya꞉su eyo꞉ a꞉la꞉wido꞉.
Do꞉mo꞉wa꞉ ho꞉len
Madi 5.15, 6.22-23
33  Mak 4.21, Luk 8.16A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉su eyo꞉ towo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kaluka꞉isaleya꞉yo꞉ nafayo꞉ do꞉lia꞉ga꞉yo꞉ wo꞉no꞉lebo꞉ mo꞉dia꞉tan. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ nafa a꞉no꞉ fafo usamio꞉ mo꞉go꞉lu alitan. A꞉la꞉bo꞉ mo꞉gan ko꞉lo꞉ nafayo꞉ do꞉lia꞉ga꞉yo꞉, kalu a usamilo꞉ yab i a꞉no꞉ ho꞉leno꞉ bo꞉ba꞉ki, kalaba iwalu dehele alitan. 34 Gi siko, do꞉mo꞉wa꞉ ho꞉len ko꞉lo꞉lab. Si gilo꞉wo꞉ nafa dowalega, ho꞉lena꞉yo꞉ gi do꞉mo꞉wo꞉ tambo wa꞉lifo꞉lab. Ko꞉sega si gilo꞉wo꞉ mogago꞉ dowalega, ge do꞉mo꞉wo꞉ tambo sololiab. 35 Giyo꞉ ho꞉len ta꞉liso꞉l a꞉la꞉liki, ta꞉lisab amio꞉ sololiyo꞉ ko꞉lo꞉ a꞉ta꞉lisena ba꞉dabena꞉ki, dinafa asululia꞉bi. 36 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gi amio꞉ sololi heb nowo꞉ aundo꞉ma dofo꞉liki, ho꞉leno꞉ gi mela꞉no꞉ usamio꞉ tambo wa꞉lifo꞉lalega, nafa ho꞉len so꞉so꞉lesodo꞉ o꞉leo꞉ngo꞉wo꞉, ge amio꞉ ililitakiyo꞉, sololiyo꞉ ge amio꞉ mo꞉doma꞉ib.”
Fa꞉lisi kalu ililo꞉ man mogago꞉ dimidan a꞉no꞉ Ya꞉su eyo꞉ kalaba sio꞉
Madi 23.1-36, Mak 12.38-40
37 Ya꞉su eyo꞉ towo꞉ wida꞉sa꞉ga꞉ eletabikiyo꞉, Fa꞉lisi kalu noma꞉yo꞉ e o꞉lia꞉yo꞉ ma꞉no꞉ ma꞉ni mena꞉ki sio꞉ ko꞉lo꞉, Ya꞉suwo꞉ a a꞉na tina꞉sa꞉ga꞉ ma꞉no꞉ ma꞉ni asifo꞉. 38 Ya꞉suwa꞉ ene dagiyo꞉ mo꞉to꞉go꞉do꞉ka ma꞉no꞉wo꞉ a꞉na nabiyo꞉, Fa꞉lisi kalu eyo꞉ a꞉no꞉ ba꞉da꞉ga꞉yo꞉ modaki kele asulo꞉. 39 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ Ya꞉su eyo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Fa꞉lisi kalu gio꞉, kab o꞉lia꞉ disi o꞉lia꞉yo꞉ ha꞉la꞉ amilo꞉ ka to꞉go꞉da꞉sen o꞉ngo꞉ dowo꞉ ko꞉sega, gili asulo꞉ usamilo꞉ kelego꞉ noma꞉lo꞉ asu sa꞉la꞉lan man o꞉lia꞉ man mogago꞉le dimidan o꞉lia꞉yo꞉ wa꞉lifo꞉ ko꞉lo꞉lab. 40 Gio꞉ babale dowo꞉ kalu! Gode eyo꞉ ha꞉la꞉ amilo꞉ da꞉lab a꞉no꞉ dimidaki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ us amio꞉lo꞉ eka dimido꞉. Gio꞉ a꞉no꞉ mo꞉asulaba꞉le? 41 Giliyo꞉ kelego꞉ disi usamilo꞉ da꞉lab a꞉no꞉ wa꞉feyo꞉ kaluka꞉isalemo꞉ dimia꞉bi. A꞉la꞉galikiyo꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ gi do꞉mo꞉wo꞉ tambo go꞉go꞉do꞉ doma꞉ib.
42 “Wai! Fa꞉lisi kalu gilo꞉ amio꞉ hida꞉yo꞉ alano꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib. Giliyo꞉ siabulu fo꞉g ha꞉lu nolo꞉ kililia꞉sa꞉ga꞉yo꞉, molela꞉su diab a꞉no꞉ dinafa aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉, heb imilise nowo꞉ Godemo꞉ dimian. Ko꞉sega giliyo꞉ man digalo꞉wo꞉ kalu nolbo꞉wo꞉ mo꞉dimidaki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode asulan man a꞉no꞉lia꞉yo꞉ ka ta꞉ta꞉sen. Giliyo꞉ ele saefa꞉ nolo꞉lo꞉ mo꞉ga꞉lilaki, man digalo꞉ o꞉lia꞉ Gode asulan man a꞉no꞉lia꞉yo꞉ dimida꞉lubi.
43 “Wai! Fa꞉lisi kalu gilo꞉ amio꞉ hida꞉yo꞉ alano꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib. Giliyo꞉ tolo꞉ wida꞉sen ayamio꞉ misa꞉ kalulo꞉ sa꞉sen a꞉no꞉ dia꞉no꞉ asula꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ amisa꞉n bayamio꞉lo꞉ kaluka꞉isale iliyo꞉ gi wiyo꞉ wabuluma꞉ki asula꞉sen.
44 “Wai! Fa꞉lisi kalu, gilo꞉ amio꞉ hida꞉yo꞉ alano꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib. Gio꞉ kalu sowo꞉lo꞉ daido꞉ amilo꞉ ele ba꞉ba꞉no꞉wo꞉ mo꞉difa꞉ o꞉leo꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉lab. Ele ba꞉ba꞉no꞉wo꞉ mo꞉dia꞉tab amio꞉, kalu nowo꞉ heseyo꞉ us amilo꞉ da꞉lab a꞉no꞉ mo꞉asulaki, daido꞉ wa꞉l a꞉naka ha꞉na꞉lab.”
45 Ya꞉su eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉labiki, elelo꞉ asulo꞉ kalu noma꞉yo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Widan kalu, to gilo꞉ sa꞉lab koma꞉yo꞉, nio꞉lo꞉ dio꞉ge sa꞉lakigab.” 46 Ya꞉su eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Wai! Elelo꞉ asulo꞉ kalu gilo꞉ amio꞉lo꞉ hida꞉yo꞉ alano꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib. Giliyo꞉ ele ko꞉li ko꞉lilo꞉wo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ a꞉no꞉ kudu hamana꞉ki dia꞉taki, hida꞉yo꞉ alano꞉ imo꞉ dimia꞉sen ko꞉lo꞉, iyo꞉ a꞉no꞉ kudu ha꞉na꞉no꞉wo꞉ halaido꞉ dowab amio꞉, giliyo꞉ i asuwa꞉takiyo꞉ nanog ha꞉lu nowo꞉ mada mo꞉dimida꞉sen. 47 Gilo꞉ amio꞉ hida꞉yo꞉ alano꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib! Mo꞉luwo꞉ gi ma꞉mu ima꞉yo꞉ dinali sa꞉lan kalu iyo꞉ yasala꞉ ko꞉lo꞉, o꞉go꞉ dinali sa꞉lana꞉ towo꞉ giliyo꞉ mo꞉kudu ha꞉na꞉lab ko꞉sega dinali sa꞉lan kalu i a꞉no꞉ wa꞉ka asula꞉melea꞉ki, ili hen daido꞉lo꞉ a꞉no꞉ giliyo꞉ momade alita꞉sen. 48 Gio꞉ a꞉la꞉dimidakiyo꞉, gi ma꞉mu ima꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ nafale a꞉la꞉li widaki, a꞉na dimido꞉. Iliyo꞉ dinali sa꞉lan kaluwo꞉ yasala꞉ ko꞉lo꞉, giliyo꞉ daido꞉ a꞉no꞉ momade alita꞉sen. 49 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ asulo꞉lo꞉ di alan Gode eyo꞉ tamina sa꞉lakiyo꞉, ‘Niyo꞉ dinali sa꞉lan kalu o꞉lia꞉ iliga꞉felo꞉ kalu o꞉lia꞉yo꞉ iliga꞉fa꞉no꞉ ko꞉lo꞉, kaluka꞉isale iliyo꞉ nolo꞉ sana sowaki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nolo꞉ hida꞉yo꞉ dimia꞉ib.’ Gode eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. 50 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ henfelo꞉ we ho꞉gi dimido꞉ a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ mio꞉ a꞉namio꞉, dinali sa꞉lan kalu ililo꞉ yasala꞉likilo꞉ ho꞉bo꞉ tulo꞉ a꞉ma꞉ wa꞉l a꞉no꞉, kalu o꞉gdo꞉ sab wema꞉ dia꞉ib. 51 A꞉iboldo꞉ sana sowo꞉ a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ mio꞉wo꞉, Sekalaya Kalu Sekalaya we, Yo꞉n ho꞉n amilo꞉ to꞉lolan a꞉ma꞉ iyayo꞉ o꞉mba. Kalu we mo꞉lu elen ko꞉lo꞉ Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ 2 Stori 24.20-22 a꞉na ba꞉da꞉bi. elo꞉ sana sowab a꞉na edakiyo꞉ wa꞉lo꞉ tambo o꞉gdo꞉ kaluka꞉isale sab wema꞉ dia꞉ib. Sekalaya e bobalo꞉ so꞉mea꞉no꞉ u dibido꞉ a꞉no꞉ nol a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉ malilo꞉ ayo꞉ nol a꞉lo꞉ us a꞉na sana sowo꞉.
52 “Wai! Elelo꞉ asulo꞉ kalu gilo꞉ amio꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ alan fa꞉la꞉doma꞉ib. Kaluka꞉isale Godelo꞉ asulo꞉lo꞉ dia꞉no꞉ tog a꞉no꞉ gili asifo꞉lab. Gio꞉ tog a꞉namio꞉ mo꞉ti ha꞉naki, kaluka꞉isale nolo꞉lo꞉ ti ha꞉nabena꞉ki, togo꞉ gili uludu alifo꞉lab.” Ya꞉su eyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉.
53-54 Ya꞉su e iyo꞉ ta꞉ta꞉ga꞉ ha꞉na꞉nigab amio꞉, elelo꞉ wida꞉sen kalu o꞉lia꞉ Fa꞉lisi kalu o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ e o꞉lia꞉yo꞉ gis alan dia꞉no꞉ mo꞉mo꞉daki, Ya꞉su eyo꞉ towo꞉ hala sama꞉kiyo꞉, emo꞉wo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉wo꞉ a꞉na dabu ba꞉da꞉len.

11:15: Madi 9.34, 10.25

*11:15: Bia꞉sabul a꞉la꞉do꞉ sio꞉ a꞉no꞉, Sa꞉da꞉na꞉ya꞉ wiyo꞉ nowo꞉ o꞉m.

11:16: Madi 12.38

11:19: Bia꞉sabul wi a꞉no꞉, Sa꞉da꞉na꞉ ene wi nowo꞉ o꞉m.

11:22: Kolo 2.15

11:23: Luk 9.50

11:27: Luk 1.28,42,48

11:29: Madi 16.4

11:31: 1Kin 10.1-10

11:32: Yona 3.5-10

11:33: Mak 4.21, Luk 8.16

11:51: Kalu Sekalaya we, Yo꞉n ho꞉n amilo꞉ to꞉lolan a꞉ma꞉ iyayo꞉ o꞉mba. Kalu we mo꞉lu elen ko꞉lo꞉ Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ 2 Stori 24.20-22 a꞉na ba꞉da꞉bi.