17
Gun-gata Rrawa Jechalónika (Thessalonica)
Abirri-bamuna gun-gata rrawa Ambípalach (Amphipolis) rrapa Apalóniya (Apollonia), lika abirri-bena Jechalónika (Thessalonica) gun-gata bala gu-ji Ju yerrcha gun-burriya marn․gi aburr-negiya aburr-workiya. Lika Paul gun-gata a-barrngumurra, a-bena burrwa, minypa wolawola Ju yerrcha gun-burriya marn․gi aburr-negiya aburr-workiya a-barrngumurra, a-bena burrwa a-workiyana. Wurra ngunyuna Jechalónika, nipa an-gatiya Paul, Jarradi gu-ni gu-workiyana abirri-jirrapa gun-ngardapa, gu-galiya yerrcha a-wena burrwa a-ni a-workiyana. Minypa Wangarr gun-nika mu-jurra mu-guyinda gu-yurra janguny nipa gu-ngurrjinga burrwa, rrapa minypa nipa wugupa aburr-wengganachichiyana aburr-ni. Minypa yarlanga gu-negarra burrwa rrapa burr-guybukaja mu-ngoyurra Wangarr gu-borrwurra nula an-nigipa nipa a-menga arrburrwa aburr-yinmiya barra abu-bu, a-juwa, nuwurra barrwa a-molamiya. Minypa nipa Paul a-yinanga burrwa, “An-guna Jesus ngu-ngurrjinga ana-gorrburrwa ngu-nirra, an-nardiya Wangarr a-menga arrburrwa Wanngu An-gunega, ngarla.”
A-yinagata a-wena burrwa a-ni, lika aburr-werranga Ju yerrcha marr aburr-balcha nula Jesus rrapa aburr-malchinga butula Paul rrapa Jaylach (Silas). Rrapa aburr-jaranga Grik (Greek) aburr-guyinda burr-guta birripa aburr-yinagatiya, marr aburr-balcha nula Jesus, aburr-gata minypa gipa mu-ngoyurra Wangarr aburr-marrngoypiyana nula aburr-workiyana. Rrapa minypa mu-gama yerrcha burr-guta gu-gata burr-yika wana aburr-ni, birripa marr aburr-balcha.
Wurra aburr-werranga aburr-gata Ju yerrcha aburr-garlmuna, mu-werrmbarra burrbi-nana Paul rrapa Jaylach. Lika birripa Ju yerrcha burrbu-menga aburr-werranga aburr-gata gala jama aburr-jirrarna aburr-workiyarna, wurra mari aburr-bama, lika aburr-werranga burr-guta gu-ngardapa aburr-negiyana gun-gata rrawa mari wana gubi-jarlapuna. Gun-gatiya lika aburr-yurtchinga Jeychin (Jason) gun-nika rrawa, lika gojilapa gubi-negarra jimarna barra Paul rrapa Jaylach burrbu-barripa rrapa yarlanga burrbu-ga burrwa aburr-jaranga aburr-gata aburr-bachirra. Wurra gun-nyagara. Lika burrbi-rrimarra Jeychin rrapa aburr-werranga aburr-gata worlapa arrburrwa yerrcha. Lika burrbu-ganyja burrwa aburr-gata bunggawa yerrcha gu-gata burr-yika gu-rrawa, rrapa gata aburr-bena, ngana waykin aburr-wena burrwa, aburr-yinanga, “Aburr-gata mari gubi-jarlapurda aburr-workiya gun-jaranga rrawa rrapa minypa barrwa aburr-beya arrburrwa ngunyuna, nipa an-guna Jeychin a-gonyjinga burrwa, nipa ana-murna aburr-nirra. Minyja an-ngayburrpa bunggawa wana an-babalapa joborr gubu-rrumunga nula aburr-boya. Minypa aburr-weya aburr-workiya, jimarna bama aburr-yinaga an-nerranga a-nirra arrburrwa bunggawa, an-gata an-nelangga Jesus. Wurra jarra ngayburrpa marn․gi bunggawa an-ngardapiya arrburrwa gun-guniya rrawa, nipiya Jija (Caesar).” Aburr-yinagata aburr-wena, lika wurra gama gorlk bambulabulawa aburr-ni rrapa bunggawa yerrcha aburr-gata burr-guta. Lika bunggawa yerrcha aburr-wena Jeychin birripa barra rrupiya mbi-barnja rrapa minypa gochila gochila burrbi-rra gala barra mari gubi-jarlapa. Ganapiya, lika burrbi-jerrmarra, aburr-bona rrawa. 10 Wurra gun-narda ana-munya gu-ni, lika worlapa arrburrwa yerrcha aburr-garlmuna, Paul rrapa Jaylach yongun burrbi-jerrmarra, abirri-bona Buríya (Berea).
Gun-gata Rrawa Buríya (Berea)
Ganapiya, lika gata Buríya abirri-bena Paul rrapa Jaylach, lika gu-bala abirri-barrngumurra Ju yerrcha gun-burriya marn․gi aburr-negiya aburr-workiya. 11 Wurra aburr-gata wurra gama gorlk bama aburr-jirra aburr-molamola rrapa ngika minypa aburr-gata Jechalónika aburr-guyinda. Wurra burr-guya aburr-galiyana butula janguny, rrapa Wangarr gun-nika mu-jurra gu-yurra galginy aburr-derichinga gubi-nana aburr-workiyana minyja rraka Paul a-wena gun-burral. 12 Lika aburr-jaranga Ju yerrcha aburr-gata marr aburr-balcha nula Jesus, rrapa Grik (Greek) aburr-bapurr burr-guta marr aburr-balcha nula, minypa mu-gama yerrcha gu-gata burr-yika wana aburr-ni rrapa mola mu-wurra yerrcha aburr-jaranga.
13 Wurra aburr-gata Ju yerrcha Jechalónika aburr-guyinda, birripa waypa gubu-borrwurra Paul yi-gata a-bona Buríya rrapa minypa Wangarr gun-nika janguny a-wena burrwa a-ni, lika Jechalónika wenga aburr-bona gurda, lika wurra gama gorlk aburr-wena burrwa, bambulabulawa burrbi-negarra rrapa minypa mari gubi-jarlapuna nula Paul. 14 Wurra warrika Jesus burr-yika jawina abi-jerrmarra Paul a-bona gochilawa; gala yapa aburr-gata aburr-werranga abu-burndarna. Wurra Jaylach rrapa Dimati (Timothy) burdak gata abirri-ni Buríya. 15 Birripa Paul abi-jerrmarrapa aburr-werranga abu-ganyja, abu-barnjinga rrawa Atan (Athens). Gata aburr-bena, Paul a-wena burrwa yibirrich Jaylach rrapa Dimati burrbi-jerrma barra gurda nula. Ganapiya, lika aburr-jekarra Buríya.
Gun-gata Rrawa Atan (Athens)
16 Paul gata Atan (Athens) a-ni, bijirri-malapuna Jaylach rrapa Dimati. Wurra wargugu a-ni, ngardawa a-nana an-mawunga an-guyinda an-jaranga an-gata wurra gama gorlk abi-jarlapuna aburr-workiyana rrapa minypa aburr-marrngoypiyana nula aburr-workiyana an-guripa an-gata, jimarna wangarr. 17 Lika wurra gama gorlk a-wena burrwa a-workiyana Paul, rrapa minypa nipa wugupa aburr-wengganachichiyana aburr-ni aburr-workiyana janguny. Minypa wolawola gu-bala Ju yerrcha gun-burriya marn․gi aburr-negiya aburr-workiya a-barrngumurra a-workiyana, a-wena burrwa a-ni birripa Ju yerrcha rrapa aburr-werranga Grik aburr-bapurr Wangarr aburr-marrngoypiya nula aburr-workiya. Rrapa barrwa minypa gun-gata wurra gama gorlk aburr-ni aburr-workiyana yarlanga gu-gandin nipa a-bona, a-bena burrwa, rrapa a-wena burrwa a-ni a-workiyana. 18 Wurra aburr-werranga aburr-gata aburr-garlmuna, Paul ngarndarrk ngarndarrk abi-negarra aburr-ni — aburr-werranga aburr-gatiya minypa Yepakúrach (Epicuras) gun-nika janguny gubi-rrimarra rrapa aburr-werranga minypa gu-ngardapa aburr-negiyana aburr-welangga Jitówik (Stoic), aburr-gurdiya ngacha. Minypa aburr-werranga aburr-gurda aburr-yinanga, “Nipa an-guna janguny an-gugutuwa gun-nga a-weya?” Rrapa aburr-werranga aburr-yinanga, “Minyja an-guripa a-ngurrjinga arrburrwa, ngarla.” Aburr-yinagata aburr-wena, ngardawa Paul a-ngurrjinga burrwa Jesus minypa nipa gun-gujuwa gu-beybana.
19 Ganapiya, lika abu-menga Paul, lika abu-ganyja aburr-bona gata ganychila (councillor) yerrcha aburr-ni birripa barra aburr-galiya nula janguny, aburr-gatiya minypa aburr-ngurrjiya aburr-workiya Ariyápagach (Areopagus). Lika abu-wengganana minypa aburr-gata ganychila yerrcha aburr-galiyana aburr-ni, “A-lay, gun-narda gun-nga n-dimanga janguny? Wengga arrburrwa barra marn․gi nyiburr-ni. 20 Wurra geka ny-yena gun-narda gun-geka arrburrwa. Wurra yama ny-nyurrja arrburrwa meyali?” 21 Aburr-yinagata aburr-wena nula Paul. Minypa aburr-gata Atan aburr-guyinda aburr-werranga burr-guta aburr-gata gu-werranga gu-rrawa wenga birripa jal aburr-ni gun-geka janguny aburr-wena burrwa aburr-workiyana rrapa aburr-galiyana burrwa aburr-workiyana.
22 Lika Paul a-garlmuna, a-wena burrwa aburr-gata ganychila yerrcha. A-yinanga burrwa, “A-lay nyiburr-gunarda Atan nyiburr-guyinda, ngaypa ngu-nacha ana-gorrburrwa minypa wangarr an-guyinda nyibu-borrwuja nyiburr-workiya. 23 Minyja gun-goyburrpa rrawa ngu-rrigirrgnga, ngu-nacha an-mawunga an-jaranga nyiburr-marrngoypiya nula nyiburr-workiya. Rrapa gun-nerranga ngu-nacha jandarra nyibu-garrana nula an-nerranga, gun-gata gu-jandarra nyiburr-wukurrjinga, gu-yinaga janguny, ‘Wangarr An-gata Minypa Gala Marn․gi Nula.’ An-narda ana-goyburrpa nyiburr-marrngoypiya nula nyiburr-workiya Wangarr wuriya gala marn․gi nyiburr-ni nula, an-nardiya, ngarla, ngaypa ngu-ngurrjinga ana-gorrburrwa.
24 “Wangarr an-gata minypa gurdiya rrawa gu-jarlapuna gun-nga burr-guta, nipa an-ngayburrpa an-ngardapiya arrburrwa yi-gaba waykin rrapa gun-guna gu-jel. An-gugaliya bala gu-gupurda a-workiya, nipa Wangarr gala wupa gu-bala a-ni. 25 Minypa ngayburrpa gala nguburr-yinmiya nguburr-gunggaja nula Wangarr, jimarna nipa an-nyagara. Wurra jarra nipiya arr-wucha a-workiya warlaman nguburr-gurdiya gorlk wanngu gun-guni rrapa barlmarrk rrapa gun-nga burr-guta. 1 Kings 8:27; Isaiah 42:5; Jama Aburr-ji 7:48 26 Minypa mu-ngoyurra a-jarlapuna an-ngardapa an-gugaliya rrapa barrwa warlaman nguburr-gurdiya gorlk, minypa ana-gata ana-gugaliya wenga ngayburrpa barra nguburr-ni gun-nardiya rrawa gu-jirra gu-boya. Minypa mu-ngoyurra gu-borrwurra arrburrwa nguburr-jaranga nguburr-bapurr ngardapa ngardapa minypa gu-yinpa barra nguburr-ni rrapa yina gun-gaya barra rrawa arrburrwa. 27 Nipa Wangarr a-yinagata gu-borrwurra arrburrwa ngayburrpa barra nguburr-wechawecha nula minyja rraka ngubi-rrimarda. Wurra minypa gu-galiya yerrcha ngardapa ngardapa nipa jarra balay ngika arrburrwa. 28 Minypa janguny gu-yurra, gu-yinaga:
‘Nipa nyanma nguburr-nirra rrapa nguburr-rrigirrgnga
minypa nguburr-guwaywuya rrapa nguburr-gugaliya.’
Gu-yinagata gu-yurra janguny. Rrapa mola minypa aburr-goyburrpa aburr-borrmunga aburr-yinaga aburr-weya aburr-workiya,
‘Ngayburrpa burr-guta nguburr-yigipa gu-ngarda yerrcha.’
29 “Rrapa gun-narda ngardawa ngayburrpa gu-galiya yerrcha nipa nyanma Wangarr, gala nguburr-yinmiya ngubu-borrwa jimarna Wangarr nipa minypa goldan o waygaji jilpa (silver) rrapa waygaji jandarra, ana-gata ngacha minypa ana-gugaliya nyanma gu-borrwuja a-workiya rrapa a-jarlapurda. Wurra gun-narda ngika. 30 Mu-ngoyurra wurra gama gorlk gala marn․gi nula Wangarr, ana-gata ngacha an-guripa an-guyinda nipa baywarra gu-negarra arrburrwa a-workiyana. Wurra gun-guniya jurdach nipa wengga gu-barnjinga, nguburr-gurdiya gorlk barra gun-nerra ngubu-bawa, nguburr-ngukurdanyjiya rrapa gu-molamola nguburr-ni. 31 Ngardawa gipa gu-borrwurra gun-gata gu-yinpa barra nipa minypa gun-jechinuwa a-weya a-workiya nipiya burr-mari a-wengga barra arrburrwa nguburr-gurdiya gorlk, minypa ana-gugaliya ana-nyala an-gata nipa a-gurrmurra. Rrapa gun-narda nipa Wangarr arr-gurdagurdarrana gun-burral, minypa an-gata an-gugaliya nipa jarra a-juwuna, wurra nipa Wangarr ana-nyala a-jarrkarrana rrapa wanngu a-negarra.”
32 Gun-narda aburr-galiyana nula Paul a-wena Jesus nipa jarra a-juwuna wurra a-molamiyana, lika aburr-werranga aburr-gurdachinga nula Paul, wurra aburr-werranga aburr-yinanga nula, “Gun-narda burraya mola nyiburr-galiya barra nggula.” 33 Ganapiya, lika Paul gu-bawuna gun-gata birripa aburr-bamagutuwiyana aburr-ni. 34 Rrapa aburr-werranga aburr-gata aburr-malchinga nula Paul rrapa marr aburr-balcha nula Jesus, minypa an-ngardapa ganychila an-nelangga Diyaníchiyach (Dionysius), rrapa jin-ngardapa gama jin-nelangga Damarich (Damaris), rrapa aburr-werranga burr-guta.

17:25 1 Kings 8:27; Isaiah 42:5; Jama Aburr-ji 7:48