9
Ri tijoxela' xetak chutzijoxic ruch'abel ri Dios
Ri Jesús xeroyoj c'a ri cablajuj rutijoxela', y xuya'* Mt. 10:1; Mr. 3:13; 6:7; Jn. 14:12; Hch. 3:6. uchuk'a' chique richin yequelesala' conojel quivech itzel tak espíritu, y richin chuka' yequic'achojirisala' yava'i'. Y man xe ta chuka' xuya' uchuk'a' chique, xa can xuya' chuka' k'ij chique richin niquicusaj ri uchuk'a' ri'. Y xerutek c'a el ri rutijoxela' richin xebe Mt. 10:7, 8; Mr. 6:12; Lc. 10:1, 9; Tit. 1:9; 2:12, 14. chutzijoxic chirij tok ri vinek ye'oc pa rajavaren o pa ruk'a' ri Dios, y richin chuka' yequic'achojirisaj yava'i'. Y ri Jesús xubij chuka' chique: Re nichop-el bey, can man jun c'a tic'uaj. Man tic'uaj ch'ame'y, man tic'uaj pekes (morral), ni vey, ni mero. Y man tic'uaj chic el jun itziak, xa can xe ri icusan-el. Sal. 37:3; Mt. 10:9; Mr. 6:8; Lc. 10:4; 22:35; 2 Ti. 2:4. Y ri jay c'a ri yixapon-vi, pa jun tinamit, chiri' quixc'oje-vi-ka. Xa can c'a ja tok yixel na pe chupan ri tinamit ri', utz niya' can ri jay ri xixc'oje-vi.§ Mt. 10:11; Mr. 6:10. Y vi ri tinamit ri yixapon-vi xa man yixc'ul ta jebel, xa tiya' c'a can, y titotala' can* Mt. 10:14; Hch. 13:51. (tiquirala' can) ri pokolaj ri c'o pa tak ivaken chiquivech ri vinek, richin queri' tiquinabej chi man utz ta ri xquiben, xcha' ri Jesús.
Y ri tijoxela' xebe na vi. Xebe ri pa tak cocoj tinamit richin xbequitzijoj Mr. 6:12. ri utzilej ch'abel richin colotajic. Y xequic'achojirisala' chuka' yava'i' ronojel lugar ri xek'ax-vi.
Ri Herodes man retaman ta achique ri Jesús
Y ri Herodes ri k'atoy-tzij chupan ri tiempo ri', can yerac'axala' Mt. 14:1; Mr. 6:14. c'a ronojel ri yerubanala' ri Jesús. Pero man nril ta c'a achique ri nunimaj, roma ec'o ri yebin chi ri nibanon ri banobel ri' ja ri Juan ri Bautista c'astajinek chic pe. Ri Juan can caminek chic c'a ri tiempo ri'. Ec'o c'a chuka' yebin chi ri Jesús ja ri Elías ri xtzolin-pe. Y ch'aka' chic vinek niquibij c'a chi ri Jesús jun chique ri achi'a' ri xek'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer can, ri xbec'astej-pe. Y ri Herodes nubij: ¿Achique cami achin re Jesús re'? Roma q'uiy yenvac'axaj§ Lc. 23:8. chirij. Pero man ja ta ri Juan ri Bautista, roma ri Juan ja yin xitakon rutzaq'uixic rukul, xcha'. Y ri Herodes xucanola' c'a rubaniquil richin chi xutz'et ta ri Jesús.
Ri Jesús xerutzuk vo'o' mil achi'a'
10 Y tok ri e ru-apóstoles ri Jesús xetzolin banoy rusamaj ri Dios, xquitzijola'* Mt. 14:13; Mr. 6:30. c'a chire ri Jesús ri xquibanala'. Y ri Jesús xeruc'uaj c'a el ri rutijoxela' ri', y xebe pa jun tz'iran ruvach'ulef. Y re lugar re' richin c'a ri tinamit rubini'an Betsaida. 11 Y tok ri vinek xequinabej-el ri Jesús y ri rutijoxela', xebe chuka'. Y tok re vinek re' xe'apon riq'uin ri Jesús, rija' jebel xeruc'ul y xubij chuka' chique chirij tok ri vinek ye'oc pa rajavaren o pa ruk'a' ri Dios. Y chuka' xeruc'achojirisala' yava'i'.
12 Y tok xa xkak'ij-ka ri k'ij ri', ri cablajuj tijoxela' xejel-apo riq'uin ri Jesús y xquibij chire: Que'ataka' c'a el re vinek re' richin yebe chucanoxic acuchi yebever-vi, y yebe chuka' chucanoxic quivay pa tak cocoj tinamit y pa ch'aka' chic lugar ri ec'o-pe nakaj. Roma re ojc'o-vi, xa e manek vinek, Mt. 14:15; Mr. 6:35; Jn. 6:1, 5. xecha' chire.
13 Jac'a ri Jesús xubij chique ri rutijoxela': Tiya' quivay Nm. 11:22; 2 R. 4:42, 43; Sal. 78:19, 20. rix.
Y ri tijoxela' xquibij chire ri Jesús: Vave' man q'uiy ta vey c'o richin nikaya' chique, xaxe vo'o' vey y ca'i' quer. Re vinek re' yeva', pero vi yojbe chulok'ic vey, xecha'. 14 Roma ri vinek janíla e q'uiy. Y xaxe achi'a' ec'o la'ek vo'o' mil.
Y ri Jesús xubij chique ri rutijoxela': Tibana' c'a chique re vinek re' chi quetz'uye' pa tak nic'aj ciento, xcha' chique.
15 Y can que na vi ri' xquiben ri tijoxela', xequitz'uyuba' conojel vinek. 16 Y ri Jesús xeruli'ej c'a pa ruk'a' ri vo'o' vey y ca'i' quer, xtzu'un chicaj y xumatioxij ri vey y ri quer ri' chire ri Dios. Y ri Jesús xeruper c'a el (xerupir c'a el) ri vey y ri quer, xuya-el chique ri rutijoxela' richin niquiya' chique ri vinek. 17 Can conojel c'a jebel xquitej quivay. Can man jun c'a ri man ta jebel xva'. Y c'a c'o na cablajuj chaquech vey y quer xmol can.§ Sal. 145:15, 16.
Ri Pedro nubij achique ri Jesús
18 Y jun k'ij ri Jesús ruch'aron c'a el ri', roma nuben orar, y ri rutijoxela' can ec'o chuka' riq'uin. Y jac'ari' tok ri Jesús xuc'utuj chique ri rutijoxela': ¿In achique c'a yin niquich'ob ri vinek?* Mt. 16:13; Mr. 8:27.
19 Y rije' xquibij chire: Ec'o ri yebin chi rat ja ri Juan ri Bautista. Mt. 14:2. Ec'o ch'aka' chic niquibij chi ja rat ri Elías, ri jun achin ri xk'alajirisan ri xbix chire roma ri Dios ojer can. Y ec'o c'a chuka' ri yebin chi rat jun chique ri ch'aka' chic achi'a' ri xek'alajirisan ri xbix chique roma ri Dios, ri ojer can, y vacami xac'astej-pe chiquicojol ri caminaki', xecha' chire ri Jesús.
20 Y rija' xuc'utuj c'a chique ri rutijoxela': Y rix ¿achique nich'ob chuvij? xcha' chique.
Y ri Pedro can jac'ari' xubij chire ri Jesús: Ja rat ri Cristo, ri takon-pe roma ri Dios.
Ri Jesús nubij chi xticamisex
21 Pero ri Jesús janíla xuchilabej chique ri rutijoxela' chi man tiquitzijoj chi ja rija' ri Cristo. Mt. 16:16, 20; Mr. 8:29; 14:61; Jn. 1:41, 49; 4:29, 42; 6:69; 7:41; 11:27; 20:31; Hch. 8:37; 9:22; Ro. 10:9; 1 Jn. 4:14, 15; 5:5. 22 Y xubij c'a chuka' chique: Yin ri xinalex chi'icojol, c'o chi ninc'ovisaj q'uiy tijoj-pokonal. Y xquinetzelex coma ri rijita'k tak achi'a' ri c'o quik'ij. Xquinetzelex coma ri principal-i' tak sacerdotes y coma ri etamanela' chirij ri ley. Y xquicamisex. Pero pa rox k'ij xquic'astej-pe, xcha' ri Jesús.§ Mt. 16:21; 17:22; 20:17; Mr. 9:31; Lc. 18:31; 24:6, 7.
23 Y c'ari', chique c'a conojel xubij-vi: Vi c'o jun nrajo' nitzekelben vichin, can tubana' c'a achi'el nuben jun ri benek chuxe' ru-cruz. Man nuben ta ri nurayij rija'. Man nupokonaj ta nuc'ovisaj tijoj-pokonal. Vi c'o c'a jun ri nich'obon chi nitiquir nuben queri' k'ij-k'ij, utz nipe viq'uin richin yirutzekelbej.* Mt. 10:38; 16:24; Mr. 8:34; Lc. 14:27. 24 Roma vi yalan nupokonaj ri ruc'aslen re vave' chuvech re ruvach'ulef, xa man xtril ta c'a ruc'aslen richin jantape'. Jac'a ri man nupokonaj ta ri', stape' napon pa camic voma yin, xa can xtril ruc'aslen richin jantape'. 25 ¿Roma achique ta c'a nuq'uen-pe chire ri vinek vi nic'oje' ri beyomel richin ronojel re ruvach'ulef riq'uin y re vinek re' xa man nicolotej ta? Mt. 16:26; Mr. 8:36. Xa ruyon c'a nuya-ri' chupan ri camic ri richin jantape'. 26 Y vi c'o chuka' jun chive rix niq'uix nuk'alajirisaj chi in runiman yin y ri nuch'abel, yin chuka' ri xinalex chi'icojol, xquiq'uix ninbij chi ri jun vinek ri' vichin yin. Mt. 10:33; Mr. 8:38; 2 Ti. 2:12. Queri' xtinben tok xquipe chic jun bey, tok xtik'alajin chi can in Rey vi, y chuka' junan chic nuk'ij-nuc'ojlen riq'uin ri Nata' y e vachibilan-pe ri lok'olej tak ángeles. 27 Y can kitzij c'a re ninbij chive, chi ri Dios can xtoc'oje' c'a pa kavi' y xtoc jun utzilej Kak'atoy-Tzij. Y ec'o c'a chive rix ri man xquequen ta (xquecom ta), c'a tok quitz'eton chic na can ri',§ Mt. 16:28; Mr. 9:1. xcha' ri Jesús.
Tok xtz'et ruk'ij ri Jesús
28 Y c'o yan la'ek jun semana tic'o can tok ri Jesús xch'on chiquivech ri vinek, c'ari' rija' xerucha' c'a ri Pedro, ri Juan y ri Jacobo richin chi yerachibilaj-el ri nibe pa ruvi' jun juyu' chubanic orar.* Mt. 17:1. 29 Y tok ri Jesús najin chire ri oración, xjalatej ri ruvech, Ex. 34:29, 35. y can que chuka' ri' ri rutziak, xjalatej. Ri rutziak janíla rusakil xuben y niyic'lun. 30 Y tok ri e oxi' tijoxela' xquitz'et c'a, yetzijon yan chic riq'uin ri Jesús ca'i' achi'a'. Re ca'i' achi'a' re' quibini'an Moisés y Elías, 2 R. 2:11. y e rusamajela' ri Dios ri xec'oje' ojer can tiempo. 31 Re e ca'i' c'a re' ec'o c'a pa jun lok'olej sakil, y yetzijon chirij ri camic ri xtuc'uaj ri Jesús pa Jerusalem. Roma ja samaj ri' ri yo'on-pe chire roma ri Dios. 32 Y ri Pedro y ri rachibil, man riq'uin ri janíla quivaran,§ Dn. 8:18; 10:9. xquicoch', y xquitz'et c'a ri lok'olej rusakil ri Jesús, y xequitz'et chuka' ri e ca'i' chic achi'a' ri ec'o riq'uin ri Jesús. 33 Y tok ri ca'i' achi'a' ri' xquichop niquiya' can ri Jesús richin yebe, jari' tok ri Pedro xubij chire ri Jesús: Ajaf, vave' utz kabanon. Tikabana' oxi' tak jay, jun avichin rat, jun richin ri Moisés y jun richin ri Elías. Ri Pedro que c'a ri' xubij-apo y man retaman ta achique roma tok xch'on-apo. Xa ch'obon man ch'obon ri xerubila-apo.
34 Y c'a nich'on na c'a rija' tok c'o jun sutz' ri xbec'ulun-pe y xerucuch. Y ri tijoxela' xquixibij-qui' tok xquina' chi ec'o chic chupan ri sutz' ri'. 35 Y jac'ari' tok c'o jun ch'abel xcac'axaj chupan re sutz' re', y xubij: Jare' ri Nuc'ajol, y janíla ninvajo'. Tivac'axaj* Ex. 23:21; Dt. 18:15-18; Mt. 3:17; Hch. 3:22; He. 2:3; 12:25; 2 P. 1:16, 17. c'a ri rutzij.
36 Y jac'a tok cac'axan chic ri jun ch'abel ri', tok xquitz'et yan chic, ri Jesús xa ruyon chic c'o. Y ri tijoxela' ri', q'uiy c'a tiempo ri man jun xquitzijoj-vi ri xquitz'et ri chiri' pa ruvi' ri juyu'. Mt. 17:9.
Ri Jesús nuc'achojirisaj jun ala' c'o jun itzel espíritu riq'uin
37 Y pa ruca'n k'ij, tok ri Jesús e rachibilan ri e oxi' rutijoxela' xka-pe pa ruvi' ri juyu', can e janíla c'a e q'uiy Mt. 17:14, 21; Mr. 9:14, 17. ri vinek ri xec'ulun-apo. 38 Y jun achin ri c'o chiquicojol ri vinek, xch'on-apo chire ri Jesús. Tijonel, xcha' c'a apo chire. Yin xaxe jun§ Lc. 7:12. valc'ual c'o. Ninc'utuj c'a utzil chave chi tatzu' juba', 39 roma c'o jun itzel espíritu nichapon. Y tok nuchop, nuben c'a chire chi riq'uin ruchuk'a' nich'on, nuben chire chi niyiquic* Mr. 1:26. ri ruch'acul, y nuben chuka' chire chi nivokon ruchi'. Re itzel espíritu re' janíla c'a nuben chire re nuc'ajol, y c'arunaj nuya' can tok nuchop. 40 Romari' xinc'utuj yan utzil chique re atijoxela' chi tiquelesaj re itzel espíritu re' riq'uin ri nuc'ajol, pero xa man yetiquir ta, xcha' ri achin.
41 Y ri Jesús jari' xubij: Man jun vinek chupan re tiempo re' ri cukul ta ruc'u'x riq'uin ri Dios. Xa conojel e sachinaki'. Dt. 32:5; Sal. 78:8; Mt. 3:7; 12:39, 45; 16:4; 23:36; Hch. 2:40. ¿Nich'ob rix chi yin jantape' yic'oje' iviq'uin, y can jantape' c'o chi yixincoch'? Tac'ama-pe ri ac'ajol vave', xcha' ri Jesús.
42 Y tok ri ala' xapon-apo riq'uin ri Jesús, ri itzel espíritu riq'uin ruchuk'a' xuyiquiquej ri ala' y xutorij pan ulef. Ri Jesús xchapon c'a chirij ri itzel espíritu, richin chi tel-el riq'uin ri ala'. Y ri Jesús xucol ri ala' ri' chuvech ri itzel espíritu, y xujech-el chire ri rutata'. 43 Y conojel c'a ri vinek xsach quic'u'x tok xk'alajin chi ri Dios can yalan vi nim.
Ri Jesús nucamuluj rubixic chi xticamisex
Y tok ri vinek yetzijon c'a chiquivech chirij ri ala' ri xuc'achojirisaj ri Jesús, ri Jesús xubij chique ri rutijoxela': 44 Tivac'axaj c'a jebel re tzij re', y man c'a timestaj: Yin ri xinalex chi'icojol, xquijach pa quik'a' ri vinek, xcha'.
45 Y jac'a re tzij re' man xk'ax ta Mt. 16:22; Mr. 8:16; 9:32; Lc. 2:50; 18:34; Jn. 12:16; 14:5; 2 Co. 3:14. chiquivech ri tijoxela', roma evan chiquivech. Y niquipokonaj c'a niquic'utuj chire ri Jesús achique ri xubij.
Ri nuch'utinirisaj-ri', c'o ruk'ij
46 Y ri rutijoxela' ri Jesús xquich'ojila' chiquivech ri achique chique rije' ri más nim ruk'ij.§ Mt. 18:1; Mr. 9:34. 47 Pero ri Jesús can retaman c'a achique ye'ajin chuch'obic pa tak cánima ri rutijoxela'. Romari' rija' xberuc'ama-pe jun ti ac'ual, y xupaba' riq'uin. 48 Y xubij chique ri rutijoxela': Ri yacayon vichin ri pa ránima y can riq'uin quicoten nuc'ul jun ac'ual, jun ri achi'el re', man xe ta xtuc'ul ri ac'ual, xa can xquiruc'ul chuka' yin. Y ri nic'ulun c'a vichin yin, can nuc'ul c'a chuka' ri takayon-pe vichin. Can jac'a ri ivachibil ri más man jun ruk'ij nitz'et rix, xa jari' ri más nim ruk'ij,* Mt. 10:40; 18:5; 23:11, 12; Mr. 9:37; Jn. 12:44; 13:20; 1 Ts. 4:8. xcha' ri Jesús.
Ri man ye'etzelan ta kichin, kachibil ki' quiq'uin
49 Y xpe c'a ri Juan xubij chire ri Jesús: Tijonel, xcha' chire. Roj katz'eton jun achin ri pan abi' rat yerelesala' itzel tak espíritu. Pero roma xa man kachibil ta, xkabij chire chi man chic tuben Nm. 11:28; Mr. 9:38. queri'.
50 Y ri Jesús xubij c'a chire ri Juan: Man chic c'a tibij queri' chire. Roma ri man ye'etzelan ta kichin, can kachibil vi ki' quiq'uin. Mt. 12:30; Mr. 9:39-41; Lc. 11:23; 1 Co. 12:3.
Tok ri Jesús xchapon chiquij ri Jacobo y ri Juan
51 Y tok xa noka' yan c'a ri k'ij chi ri Jesús nitzolin chila' chicaj, rija' can xuben-el richin xbe§ 2 R. 2:1; Mr. 16:19; Jn. 6:62; Hch. 1:2; He. 6:20. ri pa tinamit Jerusalem. 52 Y ec'o chuka' ri xerutek-el nabey. Y re xetak-el re', xebe pa jun ti tinamit ri c'o pa Samaria, richin xbequicanoj jun jay ri acuchi xte'uxlan-vi ri Jesús y ri e rachibilan-el. 53 Pero ri vinek aj chiri' man xcajo' ta xquic'ul ri Jesús,* Jn. 4:4, 9. roma re vinek re' xquinabej chi xa pa Jerusalem ruchapon-vi-el bey. 54 Tok ri tijoxela' quibini'an Jacobo y Juan xquinabej chi man nic'ul ta coma ri vinek, xquibij chire ri Jesús: Ajaf, ¿navajo' chi nikac'utuj chi tika-pe k'ak' chila' chicaj, richin yeruq'uis re vinek re'? Achi'el xuben 2 R. 1:10, 12; Hch. 4:29, 30; Ap. 13:13. ri Elías, ri jun achin ri xk'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer can, xecha'.
55 Y ri Jesús xerutzu' y xchapon chiquij. Y xubij c'a chique: Rix ni man ivetaman ta chi ix richin ri Espíritu richin ri ajovabel. Nm. 20:10-12; Job 2:10; 26:4; Ro. 10:2. 56 Roma yin ri xinalex chi'icojol, man xipe ta vave' chuvech re ruvach'ulef chiquicamisaxic vinek, yin xa xipe chiquicolic,§ Jn. 3:17; 12:47. xcha'.
Y ri Jesús y ri rutijoxela' xebe chic c'a pa jun ti tinamit.
Oxi' achi'a' ri xebin chi niquitzekelbej ri Jesús
57 Y tok rije' quichapon chic c'a bey, c'o c'a jun achin ri xbec'ulun-pe, y ja rija' ri xbin chire ri Jesús: Ajaf, yin ninvajo' c'a yatintzekelbej xabacuchi ri yatapon-vi.* Mt. 8:19.
58 Pero ri Jesús xubij chire ri achin: Ri utiva', can c'o-vi quijul acuchi yec'oje-vi; y que chuka' ri' ri aj-xic' tak chicop ri yebe pa cak'ik', can c'o chuka' quisoc. Jac'a yin ri xinalex chi'icojol, can man jun yinuxlan-vi, xcha' chire ri achin ri'.
59 Y ri Jesús xubij c'a chire jun chic achin: Quinatzekelbej.
Pero re achin re' xubij: Ajaf, yin can janíla ninvajo' yibe chavij. Pero taya' c'a k'ij chuve chi ninmuk na el ri nata', c'ari' xquibe chavij. Mt. 8:21.
60 Pero ri Jesús xubij chire re achin re': Ri caminek quemuk c'a coma ri e caminaki' roma ri quimac. Jac'a rat, te'atzijoj chirij tok ri vinek ye'oc pa rajavaren o pa ruk'a' ri Dios.
61 Y c'o chic c'a jun ri xbin chire ri Jesús: Ajaf, yin ninvajo' yatintzekelbej. Pero nabey, taya' c'a k'ij chuve richin yibech'on na can chique ri nte-nata' 1 R. 19:20. y chique ri e vach'alal, xcha'.
62 Pero ri Jesús xubij chire: Ri achin ri nuc'uan richin ri arado, richin nusamajij jun ulef, man utz ta c'a chi nitzu'un can chirij, roma man utz ta nel ri rusamaj. Y que c'a chuka' ri' ri vinek ri niniman richin ri Dios, man utz ta chi nutzu' ri yebanatej can chirij.§ He. 6:4. Roma vi queri' nuben, can man ruc'amon ta chi nisamej pa rusamaj ri Dios y yeruto' ta ri ye'oc pa rajavaren o pa ruk'a' ri Dios, xcha' ri Jesús.

*9:1 Mt. 10:1; Mr. 3:13; 6:7; Jn. 14:12; Hch. 3:6.

9:2 Mt. 10:7, 8; Mr. 6:12; Lc. 10:1, 9; Tit. 1:9; 2:12, 14.

9:3 Sal. 37:3; Mt. 10:9; Mr. 6:8; Lc. 10:4; 22:35; 2 Ti. 2:4.

§9:4 Mt. 10:11; Mr. 6:10.

*9:5 Mt. 10:14; Hch. 13:51.

9:6 Mr. 6:12.

9:7 Mt. 14:1; Mr. 6:14.

§9:9 Lc. 23:8.

*9:10 Mt. 14:13; Mr. 6:30.

9:12 Mt. 14:15; Mr. 6:35; Jn. 6:1, 5.

9:13 Nm. 11:22; 2 R. 4:42, 43; Sal. 78:19, 20.

§9:17 Sal. 145:15, 16.

*9:18 Mt. 16:13; Mr. 8:27.

9:19 Mt. 14:2.

9:21 Mt. 16:16, 20; Mr. 8:29; 14:61; Jn. 1:41, 49; 4:29, 42; 6:69; 7:41; 11:27; 20:31; Hch. 8:37; 9:22; Ro. 10:9; 1 Jn. 4:14, 15; 5:5.

§9:22 Mt. 16:21; 17:22; 20:17; Mr. 9:31; Lc. 18:31; 24:6, 7.

*9:23 Mt. 10:38; 16:24; Mr. 8:34; Lc. 14:27.

9:25 Mt. 16:26; Mr. 8:36.

9:26 Mt. 10:33; Mr. 8:38; 2 Ti. 2:12.

§9:27 Mt. 16:28; Mr. 9:1.

*9:28 Mt. 17:1.

9:29 Ex. 34:29, 35.

9:30 2 R. 2:11.

§9:32 Dn. 8:18; 10:9.

*9:35 Ex. 23:21; Dt. 18:15-18; Mt. 3:17; Hch. 3:22; He. 2:3; 12:25; 2 P. 1:16, 17.

9:36 Mt. 17:9.

9:37 Mt. 17:14, 21; Mr. 9:14, 17.

§9:38 Lc. 7:12.

*9:39 Mr. 1:26.

9:41 Dt. 32:5; Sal. 78:8; Mt. 3:7; 12:39, 45; 16:4; 23:36; Hch. 2:40.

9:45 Mt. 16:22; Mr. 8:16; 9:32; Lc. 2:50; 18:34; Jn. 12:16; 14:5; 2 Co. 3:14.

§9:46 Mt. 18:1; Mr. 9:34.

*9:48 Mt. 10:40; 18:5; 23:11, 12; Mr. 9:37; Jn. 12:44; 13:20; 1 Ts. 4:8.

9:49 Nm. 11:28; Mr. 9:38.

9:50 Mt. 12:30; Mr. 9:39-41; Lc. 11:23; 1 Co. 12:3.

§9:51 2 R. 2:1; Mr. 16:19; Jn. 6:62; Hch. 1:2; He. 6:20.

*9:53 Jn. 4:4, 9.

9:54 2 R. 1:10, 12; Hch. 4:29, 30; Ap. 13:13.

9:55 Nm. 20:10-12; Job 2:10; 26:4; Ro. 10:2.

§9:56 Jn. 3:17; 12:47.

*9:57 Mt. 8:19.

9:59 Mt. 8:21.

9:61 1 R. 19:20.

§9:62 He. 6:4.