14
Ri Herodes man retaman ta achique ri Jesús
Chupan c'a ri tiempo ri', ri Herodes ri k'atoy-tzij, xrac'axaj* Lc. 9:7. c'a chi ri Jesús janíla rutzijol chiquicojol ri vinek. Mr. 6:14. Y ri Herodes xubij c'a chique ri rajic'a': Ri Jesús xa ja ri Juan ri Bautista c'astajinek-pe chiquicojol ri caminaki'. Romari' tok c'o uchuk'a' pa ruk'a' richin q'uiy ri nitiquir yerubanala', xcha' ri Herodes chique ri rajic'a'.
Roma xa can jac'a ri rey Herodes ri xbin chi techap-pe ri Juan. Can xuxim-vi c'a pa cadena y xuya' pa cárcel. Pr. 15:10. Ri Herodes queri' xuben roma ri ixok ri c'o riq'uin; ri ixok rubini'an Herodías, xa rixjayil c'a ri Felipe ri rach'alal ri Herodes.§ Pr. 10:17. Ri Juan xchap c'a roma jari' ri rubin chire ri Herodes. Rija' rubin c'a chire: Man utz ta abanon chi ac'amon-ka ri Herodías.* Lv. 18:16; 20:21.
Y roma c'a ri' ri Herodes can rajovan c'a rucamisan ta ri Juan, pero can nuxibij c'a ri' chiquivech ri vinek, roma rije' can quetaman chi ri Juan ri Bautista can jun k'alajirisey richin ri ch'abel ri nibix chire roma ri Dios. Mt. 21:26; Lc. 20:6. Xa jac'a chupan ri k'ij tok ri Herodes xutz'akatisaj jun chic rujuna', Gn. 40:20. rija' xuben c'a jun nimak'ij, y chupan c'a ri nimak'ij ri' ri xten ral ri Herodías xxajo' c'a chuvech ri Herodes, y ri Herodes janíla xka' chuvech ri xajoj xuben. Y romari' ri Herodes xuben c'a jurar chire ri ral ri Herodías chi xabachique c'a ri nrajo' can xtuya-vi chire. Pero tok ri xten can ruc'ulun chic c'a runa'oj riq'uin ri rute', can c'ari' c'a xubij chire ri Herodes: Yin ninvajo' chi naya' chinuvech re vave' pa jun lek, ri rujolon (ruvi') ri Juan ri Bautista, xcha' rija'.
Y ri rey Herodes xpe bis pa ránima romari', pero roma c'a can rubanon chic jurar chire chi can xtuya-vi ri nrajo' y roma chuka' can chiquivech ri e rachibilan pa mesa xubij-vi; rija' xubij c'a chi tic'an-pe ri rujolon (ruvi') ri Juan ri Bautista chire ri xten ral ri Herodías. 10 Xutek c'a rutzaq'uixic rukul ri Juan ri Bautista chiri' pa cárcel. 11 Y ri rujolon (ruvi') xc'an-pe pa jun lek chire ri xten, y ri xten xberujacha' pa ruk'a' ri rute'.
12 Y ri e rutijoxela' ri Juan ri Bautista xe'apon c'a chucanoxic ri ruch'acul y xbequimuku' can. Y rije' xbequibij c'a chuka' chire ri Jesús ronojel ri xbanatej.
Ri Jesús xerutzuk más vo'o' mil vinek
13 Y ri Jesús can xe c'a xrac'axaj-el ronojel ri banatajinek, xbe, e rachibilan-el ri rutijoxela'. Xe'oc-el pa jun canoa y xek'ax c'a juc'an ruchi-ya', xebe c'a pa jun lugar nej.§ Mt. 10:23. Lugar ri e manek vinek.* Mr. 6:32; Lc. 9:10. Xa jac'a tok ri vinek xcac'axaj-el, chicaken c'a xe'el-el ri pa tak tinamit richin xe'apon c'a ri lugar ri c'o chi napon-vi ri Jesús. Mt. 12:15; Jn. 6:1, 2. 14 Y tok ri Jesús nel c'a can chupan ri canoa ri chiri' juc'an ruchi-ya', xutz'et c'a chi e janíla chic e q'uiy vinek ri e oyobeyon richin y rija' janíla c'a xujoyovaj quivech Mt. 9:36; He. 2:17; 4:15; 5:2. ri vinek ri'. Y rija' can xeruc'achojirisaj-vi c'a ri yava'i' ec'o chiquicojol. 15 Y tok xa xkak'ij-ka chupan ri jun k'ij ri', ri rutijoxela' xejel c'a apo riq'uin y xquibij chire: Re vave' xa e manek vinek y janíla xkak'ij yan. Que'ataka' c'a el re vinek re' richin chi yebe ri pa tak cocoj tinamit ri ec'o-pe nakaj y tiquilok'o' quivay chiri', xecha'.§ Lc. 9:12.
16 Pero ri Jesús xubij chique ri rutijoxela': Man nic'atzin ta c'a richin yebe y c'a ta ri' niquil quivay, xa tiya'* 2 R. 4:42, 43; Lc. 3:11. quivay rix, xcha' chique. 2 Co. 8:2, 3.
17 Y ri rutijoxela' xquibij c'a: Roj xaxe vo'o' vey y ca'i' quer c'o kiq'uin, y re' man xqueruben ta, xecha'.
18 Pero ri Jesús xubij chique: Tic'ama-pe vave'.
19 Y jac'a chuka' ri' tok rija' xubij chi quetz'uye' c'a conojel ri vinek pa ruvi' ri sabana. Y c'ari' rija' xeruli'ej pa ruk'a' ri vo'o' vey y ri ca'i' quer, xtzu'un chicaj y xumatioxij Mt. 15:36; 26:26; Mr. 8:6; Lc. 22:19. chire ri Dios. Rija' xeruper§ Hch. 27:35. c'a el (xerupir c'a el) ri quer y ri vey, y xuya-el chique ri rutijoxela' y ri tijoxela' xbequijacha' can chiquivech ri vinek.* Jn. 6:11, 23. 20 Can conojel c'a jebel xquitej quivay. Can man jun c'a ri man ta jebel xva'. Y c'a c'o na c'a cablajuj chaquech ri xnoj can riq'uin ri vey y ri quer ri xmolotej can, Mt. 16:9. ri xa man xq'uis ta. 21 Conojel c'a ri vinek ri xquitej quivay ec'o la'ek vo'o' mil xaxe achi'a', y ec'o chuka' ixoki' y ac'uala'.
Ri xbanatej pa ruvi' ri nima-ya' rubini'an Galilea
22 Y jac'ari' tok ri Jesús xerucusaj-el ri rutijoxela' chupan ri canoa y xubij chique chi quebe c'a ri juc'an chic ruchi-ya'; chi can quenabeyej c'a el chuvech, roma rija' c'a yerutakala' na can ri vinek chi tak cachoch. Mr. 6:45. 23 Jac'a tok e rutakon chic can ri vinek chi tak cachoch, ruyon c'a xjote-el pa ruvi' ri juyu' chubanic orar.§ Mt. 6:6; 26:36; Mr. 6:46; Lc. 6:12; Hch. 6:4. Y c'a chiri' c'a c'o-vi tok xoc-pe ri ak'a'. 24 Y ri canoa ri e benek-vi ri tijoxela' pa runic'ajal chic c'a ya' c'o-vi, pero ri nibolko't ri ya' man nuya' ta k'ij chi nibiyin. Can janíla c'a cak'ik' y man nuya' ta k'ij chire ri canoa chi choj nibe chuvech. 25 Y tok nipe yan c'a rusekeric y jubama nik'ax yan ri ak'a' ri', ri Jesús petenek c'a chiraken pa ruvi' ri ya', richin napon quiq'uin. 26 Pero tok ri rutijoxela' xquitz'et chi c'o jun petenek chiraken pa ruvi-ya';* Job 9:8; Is. 43:16. rije' xsach quic'u'x y xquibij: ¡La' jun xibinel! xecha'. Y can riq'uin cuchuk'a' xquibila' queri' roma quixibinri'il.
27 Pero ri Jesús chanin xch'on-pe chique, y xubij c'a: Man tixibij-ivi'. Mt. 17:7. Xa ticukuba' ic'u'x. Ja yin ri Jesús, xcha' chique.
28 Y ri Pedro can jac'ari' xch'on-apo chire ri Jesús ri c'a petenek na pa ruvi' ri ya'. Ri Pedro xubij c'a chire ri Ajaf: Vi jac'a rat, tabana' c'a chuve chi yibiyin pa ruvi-ya' richin yibe-apo aviq'uin, xcha' ri Pedro.
29 Y ri Ajaf xubij-pe chire ri Pedro: Catampe c'a.
Y ri Pedro can jari' xka-el ri pa canoa y xuchop c'a nibiyin pa ruvi' ri ya' richin nibe-apo c'a riq'uin ri Jesús. 30 Xa jac'a tok xutz'et ri nuben ri nimalej cak'ik', xpe xibinri'il chire. Y tok xuna' chi nibe-ka chuxe' ri ya', riq'uin c'a ruchuk'a' xubij: ¡Ajaf, quinacolo'!
31 Y ri Jesús can jac'ari' xuchop chanin ri Pedro y xubij chire: ¿Achique c'a roma juba' oc xacukuba' ac'u'x Mt. 8:26; 16:8; Stg. 1:6. viq'uin? xuche'ex ri Pedro roma ri Jesús.
32 Tok rije' e jotol chic c'a el ri pa canoa,§ Jn. 6:21. ri cak'ik' xtane-el.* Sal. 107:29; Mr. 4:41. 33 Y can jari' tok conojel ri e benek ri chiri' pa canoa xquiya' c'a ruk'ij ri Jesús y xquibij chire: C'a vacami c'a xkatz'et kitzij chi can ja vi rat ri Ruc'ajol Sal. 2:7; Mt. 16:16; 26:63; Mr. 1:1; Lc. 4:41; Jn. 1:49; 11:27. ri Dios. Que c'a ri' xquibij chire.
Ri Jesús q'uiy yava'i' xeruc'achojirisala' ri pa Genesaret
34 Y rije' xek'ax c'a pa ruvi' ri nima-ya' ri' y xe'apon ri pa Genesaret. Mr. 6:53. 35 Ri chiri', tok xetamex c'a ruvech ri Jesús coma ri achi'a', rije' xquelesaj c'a rutzijol chanin c'a ri pa tak lugar ec'o-pe chunakaj ri quitinamit, y ri vinek xequic'amala' c'a pe ri quiyava'i'. 36 Y re yava'i' re' can niquic'utula' c'a utzil chire ri Jesús chi tuya' k'ij chique chi stape' xaxe ruchi-rutziak§ Mt. 9:20; Lc. 6:19; Hch. 19:12. niquichop richin yec'achoj.* Mr. 3:10. Y can que vi c'a ri' xbanatej. Conojel ri xechapon ruchi-rutziak ri Jesús xec'achoj chire ri quiyabil.

*14:1 Lc. 9:7.

14:1 Mr. 6:14.

14:3 Pr. 15:10.

§14:3 Pr. 10:17.

*14:4 Lv. 18:16; 20:21.

14:5 Mt. 21:26; Lc. 20:6.

14:6 Gn. 40:20.

§14:13 Mt. 10:23.

*14:13 Mr. 6:32; Lc. 9:10.

14:13 Mt. 12:15; Jn. 6:1, 2.

14:14 Mt. 9:36; He. 2:17; 4:15; 5:2.

§14:15 Lc. 9:12.

*14:16 2 R. 4:42, 43; Lc. 3:11.

14:16 2 Co. 8:2, 3.

14:19 Mt. 15:36; 26:26; Mr. 8:6; Lc. 22:19.

§14:19 Hch. 27:35.

*14:19 Jn. 6:11, 23.

14:20 Mt. 16:9.

14:22 Mr. 6:45.

§14:23 Mt. 6:6; 26:36; Mr. 6:46; Lc. 6:12; Hch. 6:4.

*14:26 Job 9:8; Is. 43:16.

14:27 Mt. 17:7.

14:31 Mt. 8:26; 16:8; Stg. 1:6.

§14:32 Jn. 6:21.

*14:32 Sal. 107:29; Mr. 4:41.

14:33 Sal. 2:7; Mt. 16:16; 26:63; Mr. 1:1; Lc. 4:41; Jn. 1:49; 11:27.

14:34 Mr. 6:53.

§14:36 Mt. 9:20; Lc. 6:19; Hch. 19:12.

*14:36 Mr. 3:10.