Pii Beetihi
Ni naado na habwii te Ioane
Atabuhi ko a tii
Woo na e tii a tii ce?
Wieli wo Ioane, pa apostolo. (Omehi Atabuhi ko a tii 1 Ioane.) Wo lépwo Roma, ke lé neeng he karépu ne pwo a één Patmos (na e mwonuhi a amu Turki jenaa). Ke e paciheeng nelang wo pa céiu âcélo te Padué, ke e habwii ten ni naado na o bo tuie.
E tii éniile?
Ha awieme a jo 95 me 96 alecehe Iésu Kériso. É ha a benaamwon naa, ke e daame he lépwo Roma wo Domitien. Ke e te junihe pwotahi ne ko ni acéihi ne ko Iésu.
E tii me dee?
Te ni acéihi ne ha a province Asia (ha amu Turki jenaa). Hiwon mu kolé na pinekepé ne telé ko a bwo pwotahi ne kolé. Kehe time e uce téele mwojuia cemwo wo Iésu ne ha a bwo piwéden den, pwohewii ana e caa mi pii telé.
É ko ade na e tii?
E pamwoiu lépwo acéihi na te junihe pwotahi ne kolé pie, wo Iésu, ke e o te piwéden koja ati lépwona lé cubwonieng, woélé me Caatana, pa caa telé. Ke e o tee mu dieli mwo a Mwametau tenye me Kériso.
Ade ace âne a tii ce?
Wo Ioane, ke e tii a pwooti te Iésu te ni 7 puco te ni acéihi ne Asia, beme e paténelé me pamwoiulé (pwahamii tii 2―3).
É alecehen, ke e tii ni naado na hiwon, na o bo tuie, na e habwii ten wo pali âcélo. Be e alihi a pa na ubwo te Caatana me ni apulie ten na lé pwopa ne ko Iésu me ni apulie ten.
• Ke o piubwo ngen a ta, ke o te junihe hiwon lépwoceli lé o ne jéilé ne ko Padué. A pwomwo ubwo Babulona na pii kon pie ‘Ê toomwo pwopwaaden’ (pwahamii tii 17―18), ke a ocine ko a pwomwo ubwo Rome, ke a ocine mwo ko ati ni apulie pwo bwohemwo na upwonimelé, ke lé cubwoni Padué me pwotahi ne ko ni apulie ten.
• Wo Caatana, ke a ocine kon, ke a dragon, ke e bo junihe pwotahi ne ko ni apulie te Kériso. (A ocine kolé, ke ê toomwo ha a pwahamii tii 12.) E pwotahi ne kolé dieli e â taunu ni béén. Kehe icehi ana wo Padué, ke e bo wéihi ni jenelé.
• Lu bo cuwoda wo lupwo alo apulie na te junihe ta julu, lupwo eabwé te Caatana na pii kolu pie ‘pa iténaado’, ke ‘pa péroféta agele’ (pwahamii tii 13), ke o patupwo ne telu me lu pwo ni naado na ta ne éni pwo bwohemwo ha ace céiu benaamwon.
• O bo tuie ni inenaado na ité, ke o tieden a céiu duaa miiden me a bwohemwo, ke o hiwon ni picani me ni téé na e o bo tuie ne ko ni apulie (pwahamii tii 6―10; 15―16).
• Kehe icehi ana é alecehen, ke e bo mwojuia mwo wo Padaame Iésu, ke e bo piwéden koja Caatana me ni apulie ten. E bo tanahi ‘Babulona’, ke e bo imwi Caatana, ke e bo tahieng ne ha a miû dieli mwo (pwahamii tii 19―20).
• O tieden a bwohemwo me a miiden ânebun, ke e o tuie a bwohemwo me a miiden na mwo coho, na e o mu dieli mwo. Lé o mulie nelang dieli mwo, ne ha a tebwo ehi me a pipwodéén, ati ni apulie te Padué (pwahamii tii 21―22).
Hiwon ni bwo niimihinaado ne ko nina tii ne he ni pwahamii tii 4―19 ne pele lépwo dotéén ko a Tii Iitihi. Be pii pie:
• Ni naado na tai cuwo ha a benaamwon de Ioane;
• Ni naado na e ko cuwo, dieli ha a tan den, ke é jenaa, ke é alecehen;
• Ni naado na mwo time uce téele tuie.
Wieli te tai ni juuju ni bwo niimihi nen naa, be nina e mi pii ânebun wo Padué ne he ni tii iitihi, ke hiwon ni bwo pacuwohi nen: pacuwohi ha a benaamwon na tii, ke pacuwohi mwo alecehen, ke bo pacuwohi ati, ha a pwonehi a bwohemwo.
Hiwon ni ocine na ité, na élé ha a tii ce: ni ocine na lé temehi ehi ni bwopiinen ne ni acéihi, he ni benaamwon ânebun. Kehe icehi ana time genye uce ju temehi ehi jenaa. Kehe icehi ana te junihe pwéélang ni âne a tii: E te piwéden koja a ta wo Iésu, tabuhi jenaa dieli ha a pwonehi a bwohemwo, ke wâé heme nye mu kon, wogenye ni apulie ten.
Numéro 7 ne ha a tii Pii Beetihi
E pé a numéro 7 wo Ioane me inenaado ko nina iitihi ke hején, beme e habwii pie, wo Iésu, ke Padaame na hején nang. (Omehi mwo a Tii te Ioane Atabuhi ko a tii.) Weengi ni 7 x 7 naado ne ha a tii ce:
<α> Ni muko tii te ni 7 puco te ni acéihi (2.1―3.22)
<β> 7 apinyihi ko tii (5.1―6.17; 8.1−5)
<γ> 7 âcélo ke 7 tutu (8.6―11.18)
<δ> 7 ni inenaado (11.19―15.4)
<ε> 7 mwotabe ko a apwohi (15.5―16.21)
<ζ> 7 pwooti ko Babulona (18.1−24)
<η> 7 naado na o cuwo ha a pwonehi a bwohemwo (19.11―21.8)
A bwomune a tii Pii Beetihi
A bécéiuhe pwooti te Ioane (1.1−8)
Ni naado na o mu jenaa (1.9―3.22)
E wéi ni apulie ten wo Kériso @ —Ni muko tii te ni 7 puco
Ni naado na e bo tuie (4.1―22.5)
Tehi a miiden (4.1−11)
Ni picani me ni téé (5.1―8.5)
Patieden a céiu duaan mu ko a bwohemwo me a miiden (8.6―11.18)
Lé pwopa ne ko Kériso wo Caatana me ni apenem den (11.19―14.20)
Ni apwohi (15.1―16.21)
Patieden ê toomwo pwopwaaden Babulona (17.1―19.10)
Pwonehi a bwohemwo. E piwéden wo Kériso (19.11―20.15)
A miiden me a bwohemwo na mwo coho (21.1―22.5)
Bénebwéne pwooti (22.6−21)
1
A bécéiuhe pwooti te Ioane
1 1.1 Pii Beetihi 22.6Weengi ana e habwii wo Iésu *Kériso, ne ko ni naado na o te ju téele tuiebé. Be e hegi mu ko Padué Caa, ke e bwo pahede pa céiu *âcélo ten, beme e pébé céiiéo a pwooti, woéo Ioane, pa eabwé ten, ke e huôhi ne tong pie, me é pii beetihi te ni apulie te Padué. 2 É *pajuujuhi ne tewé ni, pie, ati nina é alihi, ke ni pwooti na e pii tong wo Padué, ne ko Iésu Kériso* 1.2 Ne ko Iésu Kériso—ai A pwooti te Iésu Kériso.. 3 1.3 Pii Beetihi 22.7,10*Adéi pa apulie na e pine [te ni apulie] a pwooti ce, na e âbé mu pele Padué. Ke adéi mwo lépwona lé téne, ke lé âcehin! Be caa e mwonu a tan na e bo pacuwohi ati ninaa [wo Padué].
Pipwobwocu
4 1.4 Exode 3.14−15; Pii Beetihi 3.1, 4.5É pwotii nge he ni 7 *puco te ni acéihi, ha a province Asia† 1.4 Asia—Ha amu Turki jenaa. A pwomwo na junihe ubwo ne Asia, ke é Éféso.: Wâé heme e mu pelewé a adéihi, me a *pipwoééhe tice ja kon, me a péém:
A adéihi na e âbé mu pele Padué na e ânebun, ke é jenaa, ke e te mu dieli mwo!
A adéihi na e âbé mu ko a *Jenen Iitihi, na e mu ânebuhe a atebwo te Padaame. [A Jenen Iitihi, ke pwohewii ni 7 jenen‡ 1.4 Jenen Iitihi, ke pwohewii ni 7 jenen… Grek: Ni 7 jenen. Numéro 7, ke a ocine ko a bwo hején Padué, âcehi a bwo niimihi nen de lépwo Juif. ne ha a bwo hején nang]!
5 1.5 Psaume 89.28; Kolosé 1.18A adéihi na e âbé mu ko Iésu Kériso! Weeng pana e pipatemehi Padué ko a juuju. Ke weeng pa apulie na e mi mulie cemwo mu ha amele. Ke weeng kuti Padaame he ati ni daame éni pwo bwohemwo!
Ke weeng na te junihe eânimen denye, ke e tuwokenye koja ni ta pwo tenye, ko a cewéhen [na tée he li e mele me denye]. 6 1.6 1 Pétéru 2.9; Pii Beetihi 5.10, 20.6Ke e pwo me genye nahi a Mwametau ten, ke me genye cuwo he pwahamii Padué§ 1.6 Genye cuwo he pwahamii Padué—Grek: Wogenye ni apwoâpwailo., Caa ten, beme genye pipwoeabwé ten. Wâé heme e mu pelen a bwo ubwo na a wâé, me a junuun, dieli mwo! Amen!
7 1.7 Daniel 7.13; Zakari 12.10; Mataio 24.30; Ioane 19.34−37; 1 Tésalonik 4.17Geé alihi! Be e o te ju téele âbé, he ni nii. Ke lé o tai alieng, ati ne ni apulie, me ni béén mwo li lé tidihi kon ali da. Ke lé o bo é me pihemun, ati ni bele éni pwo bwohemwo. Amen!
8 1.8 Pii Beetihi 21.6, 22.13E pii wo Padaame Padué pie: «Woéo, ke é Alfa* 1.8 Alfa—A bécéiuhe atii ha a alphabet he pwo grek; Oméga—Bénebwénen., ke é Oméga †, pa atabuhi kon, ke pa anebwén kon. Woéo ânebun, ke é jenaa, ke é te mu dieli mwo. Woéo pana junihe pwojunuung, ne ko ati ni naado.»
E ali Iésu Kériso ne ha a wâé ten
9 Woéo Ioane, pa acéihi bééwé, na nye tai picani, be wonaa mu ko *a bwo âcéi Iésu tenye. Kehe icehi ana nye te cumang ne he ni bwo picani tenye, me nye tai ucéihi a Mwametau ten.
[É ha a benaamwon na e paciheéo wo Padaame] ke he li é mu [he karépu] ne pwo a één Patmos, mu ko a bwo pipatemehi nen dong a pwooti te Padué, me a bwo pajuuju Iésu tong. 10 Ke é ha a céiu tan ko pwoiitihi, a tan de Padaame† 1.10 Tan de Padaame—Ni bécéiuhe acéihi ne ko Iésu, ke lé pii pie, ‘a tan de Padaame’, ke a bwo cihe ko a tan ko pwoiitihi. A bwopiinen naa pie ‘dimanche’, ke âbé mu he latin‘dies dominicus’, ‘a tan de Padaame’., [he é mwo ko pwoiitihi] ke e pééo na a Jenen Iitihi. Ke é téne ne céing a pwocihe na te junihe ubwo, pwohewii ni pwocuu tutu.
11 Ke e pii tong pie: «Go tii ne ha a tii ni naado na go alihi. Ke go pawie nge he ni 7 puco te ni acéihi he ni pwomwo ubwo ce: é Éféso, ke Smirne, ke Pergame, ke Tiatire, ke Sarde, ke Filadelfi, ke Laodicé.»
12 Ke é biteéo, beme é alihi pie, woo celi e paciheéo, ke é alihi ni 7 mwomiû na mwani megele. 13 1.13 Daniel 7.13, 10.5Ke é ha awiemelé, ke e cuwo lang wo pa *Nahi Apulie‡ 1.13 Pa Nahi Apulie—ai Pana e pwohewii ni apulie.. Ke e cuwohe a epwén na bwali. Ke mwani megele a taihenan§ 1.13 Taihenan—A taihena na cie ni bwaangenye, ne ko pa.. 14 1.14 Ézékiel 43.2; Daniel 7.9, 10.6; Pii Beetihi 2.18, 14.2, 19.12Ke pwojo ni apunin, pwohewii ni nii na te junihe pwojo* 1.14 Te junihe pwojo—Pii ehi he pwo grek pie: Pwohewii ni pumii muto na pwojo, ke pwohewii mwo a neige.. Ke lupwo naamiin, ke pwohewii a duwele miû. 15 Ke lupwo an, ke pwohewii ni toki megele, na éle ko miû, ke te junihe pwomelaan. Ke te junihe ubwo a patin, pwohewii a éé tabe pwobwaatéép na te junihe ubwo† 1.15 Pwohewii a éé tabe pwobwaatéép na te junihe ubwo—ai Pwohewii ni jié na te junihe ubwo.. 16 1.16 Ébéru 4.12; Pii Beetihi 2.12, 19.15Ke e pé ne ha a in pwo jui ni ceni na 7. Ke e wie mu pwon a teua na pipwon waalihi. Ke a pwahamiin, ke pwomelaan, pwohewii a téale, heme te ju goahen ehi.
17 1.17−18 Ésaïe 44.6, 48.12; Pii Beetihi 2.8, 22.13Ke é tupwo ne ko watihe an, pwohewiin heme é caa mele.
Kehe icehi ana e ne a in pwo jui huîing, ke e pii tong pie: «Go nemwo pwo me mwotiko! Be woéo pa atabuhi kon, ke pa pwonehin. 18 Ke woéo Pana é mulip‡ 1.18 Pana é mulip—ai Pana é ne a mulip., li é caa mele, kehe icehi ana é caa *mulie dieli mwo, be pwojunuung ne ko a mele. Be é te pé a kilé ko a amu te ni amele. 19 Ke go tii ne ha a tii nina go alihi: ni naado jenaa, me ni naado na lé bo tee tuie.
20 «Weengi a bwopiinen na e ha aduwo, ne ko ni 7 mwomiû mwani megele, me li 7 ceni, li go alihi ne ha a ing ne pwo jui: Be ili 7 mwomiû, ke 7 puco te ni acéihi, ke ili 7 ceni, ke ni âcélo telé§ 1.20 Ni âcélo telé—Wieli lépwo âcélo, ai wieli lépwo apulie. Âcélo he pwo grek, ke a bwopiinen pie: Pana e pébé a pwooti..»
1:1 1.1 Pii Beetihi 22.6
*1:2 1.2 Ne ko Iésu Kériso—ai A pwooti te Iésu Kériso.
1:3 1.3 Pii Beetihi 22.7,10
1:4 1.4 Exode 3.14−15; Pii Beetihi 3.1, 4.5
†1:4 1.4 Asia—Ha amu Turki jenaa. A pwomwo na junihe ubwo ne Asia, ke é Éféso.
‡1:4 1.4 Jenen Iitihi, ke pwohewii ni 7 jenen… Grek: Ni 7 jenen. Numéro 7, ke a ocine ko a bwo hején Padué, âcehi a bwo niimihi nen de lépwo Juif.
1:5 1.5 Psaume 89.28; Kolosé 1.18
1:6 1.6 1 Pétéru 2.9; Pii Beetihi 5.10, 20.6
§1:6 1.6 Genye cuwo he pwahamii Padué—Grek: Wogenye ni apwoâpwailo.
1:7 1.7 Daniel 7.13; Zakari 12.10; Mataio 24.30; Ioane 19.34−37; 1 Tésalonik 4.17
1:8 1.8 Pii Beetihi 21.6, 22.13
*1:8 1.8 Alfa—A bécéiuhe atii ha a alphabet he pwo grek; Oméga—Bénebwénen.
†1:10 1.10 Tan de Padaame—Ni bécéiuhe acéihi ne ko Iésu, ke lé pii pie, ‘a tan de Padaame’, ke a bwo cihe ko a tan ko pwoiitihi. A bwopiinen naa pie ‘dimanche’, ke âbé mu he latin‘dies dominicus’, ‘a tan de Padaame’.
1:13 1.13 Daniel 7.13, 10.5
‡1:13 1.13 Pa Nahi Apulie—ai Pana e pwohewii ni apulie.
§1:13 1.13 Taihenan—A taihena na cie ni bwaangenye, ne ko pa.
1:14 1.14 Ézékiel 43.2; Daniel 7.9, 10.6; Pii Beetihi 2.18, 14.2, 19.12
*1:14 1.14 Te junihe pwojo—Pii ehi he pwo grek pie: Pwohewii ni pumii muto na pwojo, ke pwohewii mwo a neige.
†1:15 1.15 Pwohewii a éé tabe pwobwaatéép na te junihe ubwo—ai Pwohewii ni jié na te junihe ubwo.
1:16 1.16 Ébéru 4.12; Pii Beetihi 2.12, 19.15
1:17 1.17−18 Ésaïe 44.6, 48.12; Pii Beetihi 2.8, 22.13
‡1:18 1.18 Pana é mulip—ai Pana é ne a mulip.
§1:20 1.20 Ni âcélo telé—Wieli lépwo âcélo, ai wieli lépwo apulie. Âcélo he pwo grek, ke a bwopiinen pie: Pana e pébé a pwooti.