Nau Mhe Mhan Ueh
Mathay
Nchih
Nau bôk ăn bu gĭt lor
Ta nau tâm rnglăp mhe geh puăn ơ̆ samƀŭt i bu kuăl lah ‘Nau mhe mhan ueh’. Dâng lĕ puăn ơ̆ samƀŭt i nây mbơh nkoch ma nau rêh jêng nôk Brah Yêsu gŭ ta neh ntu dja, nau Păng sŏ dơn nau ƀăptem yŭk ma dak, nau Păng jan nau khlay nau mbên êng êng, nau Păng ntŭm nti, n'ho ma tât bu nkhât Păng pŏng ta si tâm rkăng, jêh ri dâk rêh tay. Dâng lĕ samƀŭt i nây ăn bân gĭt lah Brah Yêsu tă bơh Kôranh Brah, jêh ri bol lah Păng bunuyh ngăn kađôi, Păng hôm Kon Bu Klô Kôranh Brah nơm. Dâng lĕ samƀŭt i nây ăn bân gĭt lah, ê lor ma Brah Yêsu văch ta neh ntu dja lĕ geh nkoch lor ma nau i nây ta nau tâm rnglăp ơm ŏk rhiăng năm, Păng tă bơh Kôranh Brah văch ta neh ntu dja, gay ma ăn dâng lĕ bunuyh gĭt năl Kôranh Brah i Brah ngăn, jêh ri Păng khât gay ma rklaih bân bơh nau Kôranh Brah tê̆ dôih yor ma nau tih bân jan. Bân dơi sŏ dơn nau yô̆ Kôranh Brah ma nau tih bân, Kôranh Brah mâu hôm ôh kơp nau tih bân, mâu hôm ôh tê̆ dôih bân, yorlah Brah Yêsu khât ta si tâm rkăng. Ndri dâng bân kuăl samƀŭt i nây ‘Nau mhe mhan ueh’.
Geh puăn nuyh bunuyh năk nchih samƀŭt i nây: Mathay, Markôs, Luka, ndrel ma Yôhan, Brah Huêng Ueh sơm kơl ma khân păng ta nau nchih. Samƀŭt Mathay, Markôs, ndrel ma Luka, pe ơ̆ samƀŭt i nây geh ŏk nau tâm ban băl, samƀŭt Yôhan dơm êng băl. Dâng lĕ samƀŭt i nây geh nchih bơh kơi Brah Yêsu dâk rêh, bân aƀaơ dja mâu hôm ôh gĭt n'hêl moh năm khân păng nchih samƀŭt i nây, yơn ma ŏk bu mân lah geh nchih ê lor ma năm 70, geh bunuyh aƀă mân lah geh nchih ta năm 70 rlau, ê lor ma năm 90. Bu mân lah samƀŭt Mathay nchih dja, păng nchih klăp lah 30 năm jêh Brah Yêsu dâk rêh, jêng ta năm 60.
Mathay i bunuyh tă jan kar sŏ prăk bơh phung ƀon lan ma ăn kôranh mât uănh (Mat 9:9; 10:3), păng geh rnha Lêvi (Mar 2:14; Luk 5:27) đŏng. Brah Yêsu kuăl Mathay jan oh mon Păng nđâp ma lĕ ntăm Păng ăn jan kôranh oh mon jât, jêh ri hăn ndrel Brah Yêsu nâng.
Nau ŭch ntrŏng Mathay
Mathay nchih samƀŭt păng gay ma ăn bunuyh gĭt n'hêl Brah Yêsu jêng Brah Krist i nơm rklaih bân bơh Kôranh Brah tê̆ dôih, nđâp ma Păng i Kađăch i Kôranh Brah lĕ ton mra văch ma phung Israel tâng mpôl bunuyh ntơyh nau ngơi Kôranh Brah kăl e nơh nkoch lor ta nau tâm rnglăp ơm, Păng kon sau kađăch Đavid đŏng. Kơt ndri dâng Mathay sŏ ŏk trong bơh nau tâm rnglăp ơm i phung Israel lĕ kăr ngăn, jêh ri nchih ta samƀŭt păng nơm, gay ma bu say n'hêl nanê̆ ngăn lah, nau Brah Yêsu văch, ndrel ma ndơ Păng jan lĕ tâm di ngăn đah nau bu nkoch lor ta nây.
Ntil nau khlay aƀă ta samƀŭt Mathay, păng ăn bân gĭt nau nkoch yao u che Brah Yêsu (Mat 1:1-17). Phung Israel kơp khlay hô ngăn ta nau nkoch yao, jêh ri nchih ta samƀŭt đŏng, nau nkoch yao i nây kơl khân păng gĭt bu moh phung Israel i phung ƀon lan Kôranh Brah, bu moh dơi jan bunuyh jan brah, jêh ri ndơ aƀă êng đŏng. Phung i nsing ma Brah Yêsu mâu hôm kơp khlay ma nau nkoch yao, yorlah bu moh jêng phung ƀon lan Kôranh Brah, jêng tă bơh nau nsing ma Brah Yêsu, mâu ôh tă bơh mê̆ bơ̆ u che. Ta nau tâm rnglăp mhe geh bar nau nkoch yao Brah Yêsu i êng băl. Nau nkoch yao ta Mathay nkoch ntơm bơh Abrahăm i che ma dâng lĕ phung Israel, gay ma nhhơ Brah Yêsu jêng phung Israel đŏng, nau nkoch yao păng tâng Yôsep i sai Mari i mê̆ Brah Yêsu. Nau nkoch yao ta Luka (Luk 3:23-38), nkoch ntơm bơh Kôranh Brah, jêh ri Ađăm i bunuyh dak bôk i Kôranh Brah njêng, gay ma nhhơ Brah Yêsu jêng bunuyh, jêh ri dâng lĕ bunuyh i nsing ma Brah Yêsu tă bơh Kôranh Brah đŏng, phung Israel, nđâp ma phung i mâu di phung Israel đŏng. Bu mân lah nau nkoch yao Luka tâng Mari i mê̆ Brah Yêsu, yơn ma păng mâu ôh nchih n'hêl (Luk 4:23). Lĕ bar ơ̆ nau nkoch yao i nây geh nkoch kađăch Đavid đŏng, nau i nây nhhơ Brah Yêsu jêng i sau kađăch Đavid đŏng, kơt ma lĕ geh nkoch lor ta nau tâm rnglăp ơm geh nkoch ma Brah Krist. Mathay ăn bân gĭt ta nau deh Brah Yêsu đŏng. Păng ăn bân gĭt ŏk ma nau nti Brah Yêsu, ta samƀŭt păng geh prăm ơ̆ nau nti jong, ta nkô̆ 5-6, nkô̆ 10, nkô̆ 13, nkô̆ 18-20 ndrel ma nkô̆ 24-25. Păng nchih ŏk ma nau Kôranh Brah mât uănh, geh mbơh nkoch nau aƀă jât ma nau tât ta nar n'glĕ dŭt neh ntu tay (nkô̆ 24).
Mbơh nau khlay ta nkô̆ ta samƀŭt dja
- Nau nkoch yao phung u che Brah Yêsu, ndrel ma nau deh Brah Yêsu (1:1-2:23)
- Nau jan kar Yôhan-Ƀaptem (3:1-12)
- Nau Brah Yêsu sŏ dơn jan ƀăptem yŭk ma dak, ndrel ma nau Păng dơi bơh nau ndơm (3:13-4:11)
- Nau Brah Yêsu mbơh nkoch nau mhe mhan ueh ta bri Galilê (4:12-18:35)
- Brah Yêsu lôh bơh bri Galilê hăn ta ƀon Yêrusalem (19:1-20:34)
- Pơh n'glĕ dŭt ta ƀon Yêrusalem, ndrel ma ƀon jê̆ jê̆ i dăch chiao ma nây (21:1-27:66)
- Brah Yêsu dâk rêh jêh Păng khât, ndrel ma nhhơ săk ăn bunuyh i nsing ma Păng say (28:1-20)
1
Nau nkoch yao u che Brah Yêsu Krist
(Luk 3:23-38)
1 Dja nau nkoch yao u che Brah Yêsu Krist*1:1: Ta nau nkoch yao dja, dâng lĕ jêng bu klô dadê, lah geh bu ur geh nchih n'hêl., i kon sau kađăch Đavid kăl e nơh, ndrel ma i kon sau Abrahăm đŏng. Lĕ rngôch phung Israel jêng rnoi deh Abrahăm dadê.*1:1: Mat 20:30-31 2 Abrahăm i bơ̆ Isăk, Isăk i bơ̆ Yakôp, Yakôp i bơ̆ Yuđa, ndrel ma oh nô păng đŏng.*1:2: NNt 21:2-3; 25:26; 29:32-30:24; 49:10 3 Yuđa sŏ ur rnha păng Tamar bă kon bu klô rnha Pêrês, ndrel ma oh păng rnha Seras, Pêrês i bơ̆ Hesrŭn, Hesrŭn i bơ̆ Aram,*1:3: NNt 38:27-30; Rut 4:18-22 4 Aram i bơ̆ Aminađăp, Aminađăp i bơ̆ Nahsôn, Nahsôn i bơ̆ Salmôn, 5 Salmôn sŏ ur rnha păng Rahap bă kon bu klô rnha păng Bôas, Bôas sŏ ur rnha păng Rut bă kon bu klô rnha păng Ôƀêt, Ôƀêt i bơ̆ Yêsê,*1:5: Yôs 2:1; Rut 4:13-17 6 Yêsê i bơ̆ kađăch Đavid.
Kađăch Đavid sŏ pit ur bu, bă kađăch Salômôn, rnha sai i ur kađăch Đavid pit nây Uri.*1:6: 2Sa 12:24 7 Kađăch Salômôn i bơ̆ kađăch Rêhôbam, kađăch Rêhôbam i bơ̆ kađăch Abia, kađăch Abia i bơ̆ kađăch Asa,*1:7-11: 1NR 3:10-16 8 kađăch Asa i bơ̆ kađăch Yôsaphat, kađăch Yôsaphat i bơ̆ kađăch Yôram, kađăch Yôram i bơ̆ kađăch Ôsia, 9 kađăch Ôsia i bơ̆ kađăch Yôtham, kađăch Yôtham i bơ̆ kađăch Ahas, kađăch Ahas i bơ̆ kađăch Hêsêkia, 10 kađăch Hêsêkia i bơ̆ kađăch Manasê, kađăch Manasê i bơ̆ kađăch Amôn, kađăch Amôn i bơ̆ kađăch Yôsia, 11 kađăch Yôsia i bơ̆ kađăch Yêkônis, ndrel ma oh oh păng đŏng. Dôl nây bu veng gro ƀon lan Israel gŭ jât bri Ƀaƀilôn.*1:11: 2KK 24:8-16
12 Jêh bu veng gro ƀon lan Israel gŭ ta bri Ƀaƀilôn kađăch Yêkônis bă Salathil, Salathil i bơ̆ Sôrôƀaƀel,*1:12: 1NR 3:17; Êst 3:2 13 Sôrôƀaƀel i bơ̆ Abiut, Abiut i bơ̆ Êliakim, Êliakim i bơ̆ Asôr, 14 Asôr i bơ̆ Sadôk, Sadôk i bơ̆ Akim, Akim i bơ̆ Êliut, 15 Êliut i bơ̆ Êlêasar, Êlêasar i bơ̆ Mathan, Mathan i bơ̆ Yakôp, 16 Yakôp i bơ̆ Yôsep i sai Mari. Mari i nây bă Brah Yêsu bu kuăl lah Brah Krist i nơm rklaih tă bơh Kôranh Brah de njuăl.*1:16: Luk 1:27
17 Kơt ndri, ntơm bơh Abrahăm tât ma kađăch Đavid păng geh 14 bông bunuyh. Ntơm bơh kađăch Đavid tât ma rnôk bu veng gro ƀon lan Israel gŭ ta bri Ƀaƀilôn, geh 14 bông bunuyh. Ntơm bơh rnôk bu veng gro ƀon lan Israel gŭ ta bri Ƀaƀilôn tât ma Brah Yêsu i Brah Krist geh 14 bông bunuyh đŏng.
Nau deh Brah Yêsu Krist
(Luk 2:1-7)
18 Bơh dŏng dja nkoch bri nau deh Brah Yêsu Krist. Geh du huê bu ur rnha păng Mari, păng i ndrôi Yôsep. Ê lor khân păng tâm gŭ ndrel, Mari lĕ ơm ntreo Brah Yêsu yor ma nau dơi Brah Huêng Ueh i kloh ueh ăn ma păng.*1:18: Luk 1:35 19 Yôsep i ndrôi Mari nây, yor ma păng bunuyh sŏng bunuyh ueh, jêh say ndrôi păng lĕ ntreo, păng ŭch ntlơi ndrôi păng nơm mâu ôh ăn bu gĭt, păng mâu ŭch ăn ndrôi păng đit prêng bu, kơt ndri păng ŭch ntlơi ăn ndŏp ndŏp.*1:19: NKơ 5:29-30 20 Nchô e ma păng nklŏn kơt nây, geh tông păr tă bơh Kôranh Brah mbơh ăn păng ma nau mbơi: “Hơi Yôsep kon sau kađăch Đavid! Lơi klach ôh sŏ Mari jêng ur may. Kon i ta trôm ndŭl păng nây mâu ôh tă bơh bunuyh, tă bơh nau dơi Brah Huêng Ueh ăn. 21 Păng gŭ oh bu klô, jêh ri may tê̆ rnha Kon i nây kuăl ‘Yêsu’ - geh nau khlay lah ‘Kôranh Brah rklaih’ - yorlah Kon i nây mra rklaih phung ƀon lan Păng nơm bơh nau tih khân păng nơm.”*1:21: Luk 1:31; Yôh 1:29; Kar 4:12 22 Lĕ nau dja geh gay ma tâm di ngăn đah nau Kôranh Brah ntĭnh tâng du huê bunuyh ntơyh nau ngơi Kôranh Brah kăl e nơh:
23 ‘Uănh tay yơ̆! Du huê bu ur drôh ê hŏ geh gŭ ndrel bu klô mra ntreo, păng gŭ oh bu klô,
Jêh ri bu kuăl Kon i nây ‘Êmanuel’’.†1:23: Êsa 7:14
‘Êmanuel’ nau ngơi Hêbrơ rblang lah ‘Kôranh Brah gŭ ndrel bân’. 24 Tât Yôsep kah bêch, păng iăt tâng nau tông păr đă ma păng, sŏ Mari jêng ur păng. 25 Tih ma păng ê hŏ ôh geh bêch ndrel bu ur bu klô đah ur păng tât ma ur păng gŭ oh du huê Kon Bu Klô, jêh ri păng tê̆ rnha Kon i nây kuăl ‘Brah Yêsu’.
*1:1 1:1: Ta nau nkoch yao dja, dâng lĕ jêng bu klô dadê, lah geh bu ur geh nchih n'hêl.
*1:1 1:1: Mat 20:30-31
*1:2 1:2: NNt 21:2-3; 25:26; 29:32-30:24; 49:10
*1:3 1:3: NNt 38:27-30; Rut 4:18-22
*1:5 1:5: Yôs 2:1; Rut 4:13-17
*1:6 1:6: 2Sa 12:24
*1:7 1:7-11: 1NR 3:10-16
*1:11 1:11: 2KK 24:8-16
*1:12 1:12: 1NR 3:17; Êst 3:2
*1:16 1:16: Luk 1:27
*1:18 1:18: Luk 1:35
*1:19 1:19: NKơ 5:29-30
*1:21 1:21: Luk 1:31; Yôh 1:29; Kar 4:12
†1:23 1:23: Êsa 7:14