11
Akare ehu arivyomkuluphira Mlungu
Asena angu, kukuluphira ni kukala na uhakika kuhusu mambo ambago hunagagodzera gedze, na kukubali ukpweli wa mambo ambago tahugaona. Na kpwa kuluphiro rao, Mlungu watogola akare ehu. 11:3 Mwandzo 1:1; Zaburi 33:6,9; Johana 1:3Kpwa kukuluphira, swiswi hunamanya kala Mlungu waumba dunia kpwa kugomba neno. Kpwa hivyo chira chinachoonekana chaumbwa kula kpwa chira ambacho tachionekana.
11:4 Mwandzo 4:3–10Kpwa kukuluphira, Abeli wamlavira Mlungu sadaka nono kuriko ya nduguye Kaini. Na Mlungu waonyesa kukala Abeli ni mutu wa haki kpwa kuphokera sadakaye. Na hata dzagbwe wafwa ela kuluphirore ni mfwano kpwehu hata rero.
11:5 Mwandzo 5:21–24Kpwa kukuluphira, Enoko kafwere, ela kayaonekana tsona mana Mlungu wamuhala. Mana Maandiko ganashuhudiya kukala kabila Enoko kadzangbwehalwa kala akamhamira Mlungu. Kpwa hivyo taiwezekana kumuhamira Mlungu bila ya kumkuluphira. Mutu yeyesi edzaye kpwa Mlungu ni lazima aamini kukala a kuko na andatuza atu amuendzao kpwa chadi.
11:7 Mwandzo 6:13–22Kpwa kukuluphira, Nuhu wamphundza Mlungu ariphoonywa kuhusu mambo ambago gandahendeka badaye. Wamuogopha Mlungu achidzenga safina na kpwa kuhenda hivyo, atu a nyumbaye ativywa na atu a dunia achihukumiwa. Na kpwa sababu ya kuluphirore, naye Nuhu achikubaliwa ni Mlungu kukala ni mutu wa haki.
Burahimu arivyomkuluphira Mlungu
11:8 Mwandzo 12:1–5Kpwa kukuluphira, Burahimu wamuogopha Mlungu ariphoihwa aphiye tsi ambayo Mlungu wamlaga kala andamupha ikale yakpwe. Burahimu achitsama hata dzagbwe kala kamanya aphiyako. 11:9 Mwandzo 35:27Kpwa kukuluphira, wasagala chijeni ariphofika yo tsi yokala akalagbwa ni Mlungu. Wasagala mahemani dza Isaka na Jakobo arivyohenda badaye, atu ambao alagbwa chilagane chicho ambacho chalagbwa Burahimu. 10 Wahenda hivyo kpwa kukala kala anagodzera mudzi mkpwulu urio na misingi ambayo inadumu hata kare na kare. Hinyo ni mudzi uriopangbwa na kudzengbwa ni Mlungu mwenye.
11  11:11 Mwandzo 18:11–14; 21:2Kpwa kukuluphira, Sara* 11:11 Sara kala ni mkpwaza Burahimu. waphaha uwezo wa kuphaha mwana kpwa sababu waamini kala Mlungu ni muaminifu na andatimiza ahadize. Waphaha uwezo hinyo hata dzagbwe kala akatsupira miaka ya kuphaha mwana, mana kala ni mgumba. 11:11 Ama: Kpwa kukuluphira, Burahimu waphaha uwezo wa kuphaha mwana kpwa sababu waamini kala Mlungu ni muaminifu na andatimiza ahadize. Waphaha mwana hata dzagbwe kala akatsapira miakaye, naye Sara kala ni mgumba. 12  11:12 Mwandzo 15:5; 22:17; 32:12Phahi, kula kpwa Burahimu yekala ni mtumia hata asingeweza kuphaha mwana, ela kpwatuluka atu anji sana dza viratu nyenyezi na mtsanga wa pwani usivyotalika.
13  11:13 Mwandzo 23:4; 1 Nyakati 29:15; Zaburi 39:12Atu hinya osi afwa kuno achere kukuluphira, wala kala taadzangbwephaha gara ambago kala akalagbwa. Ela agaona kpwa kure gachiahamira. Nao akubali wazi kukala hipha duniani kala ni ajeni na acharo, 14 mana atu anaokubali hivyo anaonyesa wazi kala anaendza tsi yao enye. 15 Kala angefikiri kuhusu tsi yao ya kare arikotuluka, angeweza kuuya kpwao. 16 Ela ariokala anaaza tsi nono zaidi, yani hiko mlunguni. Ndiyo mana Mlungu kaona waibu aho achimuiha Mlungu wao, mana waatayarishira mudzi ko mlunguni.
17  11:17 Mwandzo 22:1–14Kpwa kukuluphira, Burahimu wakala tayari kumlavya sadaka Isaka, phara kuluphirore ririphopimwa ni Mlungu. Iye ariyephokera ahadi za Mlungu wakala tayari kumlavya mwanawe wa macheye, 18  11:18 Mwandzo 21:12hata dzagbwe Mlungu kala akamuamba, “Uvyazio nriokulaga undatalwa kula kpwa Isaka.” 19 Burahimu wamanya kukala Mlungu anaweza kufufula lufu. Na kugomba kpweli ni kama avi waphokera Isaka ariyefwa na kufufuka.
20  11:20 Mwandzo 27:27–29,39–40Kpwa kukuluphira, Isaka waajaliya anae, Jakobo na Esau kuhusu mambo ndigoaphaha badaye.
21  11:21 Mwandzo 48:1–20; Mwandzo 47:31Kpwa kukuluphira, Jakobo ariphokala a phephi na kufwa, waajaliya ana osi airi a Yusufu, na kumuabudu Mlungu kuno akadzizuwiya na fwimboye.
22  11:22 Mwandzo 50:24–25; Kutsama 13:19Kpwa kukuluphira, Yusufu ariphokala maishage ga phephi na mwisho, wagomba kuhusu ana a Iziraeli ndivyotuluka Misiri, tsona achilagiza kuhusu kuzika mifuphaye badaye.
Musa arivyomkuluphira Mlungu
23  11:23 Kutsama 1:22; 2:2Kpwa kukuluphira, avyazi a Musa amfwitsa miezi mihahu kula ariphovyalwa. Amuona kala ni mwana mzuri wala taayaogopha kurema lagizo rokala rikalaviwa ni Farao. 11:23 Farao, yani mfalume wa Misiri, kala akalagiza ana alume osi a Chieburania aolagbwe. (Soma chitabu cha Kutsama 1:22—2:2.)
24  11:24 Kutsama 2:10–12Kpwa kukuluphira, Musa ariphokala mvyere, warema kuihwa mwana wa mwana mchetu wa Farao. 25 Iye watsambula kugaya phamwenga na atu a Mlungu kuriko kuona raha dambini kpwa muda. 26 Wakuta kuteswa kpwa ajili ya Jesu Masihi kuna fwaida zaidi kuriko raha na utajiri wa Misiri, kpwa sababu kala anagodzera tuzo ra siku zedzazo.
27 Kpwa kukuluphira, Musa wauka Misiri bila ya kuogopha mfalume ndivyotsukirwa. Wavumirira kama avi kala anamuona Mlungu, ambaye kaonekana. 28  11:28 Kutsama 12:21–30Kpwa kukuluphira, waika sharee ya Pasaka, na achilagiza Aiziraeli apake milatso mimo ya miryango yao, ili hiye malaika wa kubananga asiolage ana aho a kpwandza. 29  11:29 Kutsama 14:21–31Kpwa kukuluphira, Aiziraeli osi avuka Bahari ya Shamu na magulu viratu atu anyendekavyo tsi kavu. Ela Amisiri ariphojeza kuvuka, achihoha.
Atu anjina arivyomkuluphira Mlungu
30  11:30 Joshuwa 6:12–21Kpwa kukuluphira, Aiziraeli azunguluka kuta za Mudzi wa Jeriko siku sabaa, nazo kuta zichigbwa. 31  11:31 Joshuwa 2:1–21; 6:22–25Kpwa kukuluphira, Rahabu yekala malaya, kayaolagbwa phamwenga na atu ambao taayamuogopha Mlungu. Mana waakaribisha vinono apelelezi a Chiiziraeli.
32  11:32 Aamuli 6:11—8:32; Aamuli 4:6—5:31; Aamuli 13:2—16:31; Aamuli 11:1—12:7; 1 Samueli 16:1; 1 Afalume 2:11; 1 Samueli 1:1—25:1Enehu, nigombeni zaidi? Takuna wakati wa kutosha, ela ningesemurira kuluphiro ra Gidioni, Baraka, Samsoni, Jefutha, Daudi, Samueli na manabii anjina. 33  11:33 Danieli 6:1–27Kpwa kukuluphira, atu hinya apigana na falume zanjina, achitawala na haki, na achiphokera vilagane vyokala akalagbwa ni Mlungu. Piya afunga milomo ya simba, 34  11:34 Danieli 3:1–30achizimya jimbijimbi ra moho, na achitiya kuolagbwa na upanga. Kala ni anyonje ela achitiywa nguvu hata achishinda viha na kuzoresa majeshi kula tsi zanjina. 35  11:35 1 Afalume 17:17–24; 2 Afalume 4:25–37Achetu anjina afufurirwa atu aho ambao kala akafwa. Na atu anjina aona baha ateswe hadi afwe kuriko kuikpwa huru na kumkosera Mlungu. Ahenda hivyo ili afufulwe akale na maisha manono zaidi. 36  11:36 1 Afalume 22:26–27; 2 Nyakati 18:25–26; Jeremia 20:2; 37:15; 38:6Anjina azemererwa na kuchapwa milawa. Anjina nao afungbwa silisili na kutiywa jela. 37  11:37 2 Nyakati 24:21Tsona anjina apigbwa mawe, anjina akatwa na misumeno, na anjina nao aolagbwa na upanga. Anjina kala ni achiya hata achivwala chingo za mangʼondzi na mbuzi, mana kala taana chitu tse. Nao achiteswa na kuhendwa mambo mai sana. 38 Achiangaika weruni na myangoni, achisagala pangani na madibwani. Atu hinya kala ni anono hata dunia kala taifwaha kuishi atu dza hinyo.
39 Atu hinyo osi hunaobishira habari zao, atogolwa kpwa sababu ya kukuluphira kpwao, ela taphana hata mmwenga ariyephaha higo arigolagbwa ni Mlungu. 40 Higa ni kpwa sababu Mlungu wahupangira mambo manono zaidi, ili hinyo asiweze kuhendwa akamilifu machiyao hadi hukamilishwe nao phamwenga.

11:3 11:3 Mwandzo 1:1; Zaburi 33:6,9; Johana 1:3

11:4 11:4 Mwandzo 4:3–10

11:5 11:5 Mwandzo 5:21–24

11:7 11:7 Mwandzo 6:13–22

11:8 11:8 Mwandzo 12:1–5

11:9 11:9 Mwandzo 35:27

11:11 11:11 Mwandzo 18:11–14; 21:2

*11:11 11:11 Sara kala ni mkpwaza Burahimu.

11:11 11:11 Ama: Kpwa kukuluphira, Burahimu waphaha uwezo wa kuphaha mwana kpwa sababu waamini kala Mlungu ni muaminifu na andatimiza ahadize. Waphaha mwana hata dzagbwe kala akatsapira miakaye, naye Sara kala ni mgumba.

11:12 11:12 Mwandzo 15:5; 22:17; 32:12

11:13 11:13 Mwandzo 23:4; 1 Nyakati 29:15; Zaburi 39:12

11:17 11:17 Mwandzo 22:1–14

11:18 11:18 Mwandzo 21:12

11:20 11:20 Mwandzo 27:27–29,39–40

11:21 11:21 Mwandzo 48:1–20; Mwandzo 47:31

11:22 11:22 Mwandzo 50:24–25; Kutsama 13:19

11:23 11:23 Kutsama 1:22; 2:2

11:23 11:23 Farao, yani mfalume wa Misiri, kala akalagiza ana alume osi a Chieburania aolagbwe. (Soma chitabu cha Kutsama 1:22—2:2.)

11:24 11:24 Kutsama 2:10–12

11:28 11:28 Kutsama 12:21–30

11:29 11:29 Kutsama 14:21–31

11:30 11:30 Joshuwa 6:12–21

11:31 11:31 Joshuwa 2:1–21; 6:22–25

11:32 11:32 Aamuli 6:11—8:32; Aamuli 4:6—5:31; Aamuli 13:2—16:31; Aamuli 11:1—12:7; 1 Samueli 16:1; 1 Afalume 2:11; 1 Samueli 1:1—25:1

11:33 11:33 Danieli 6:1–27

11:34 11:34 Danieli 3:1–30

11:35 11:35 1 Afalume 17:17–24; 2 Afalume 4:25–37

11:36 11:36 1 Afalume 22:26–27; 2 Nyakati 18:25–26; Jeremia 20:2; 37:15; 38:6

11:37 11:37 2 Nyakati 24:21