Baruwa yoandikpwa ni
JAKOBO
Tanga mbere
Atu anji anaona kala ni Jakobo ndugungbwa wa Jesu ndiye ariyeandika baruwa hino (soma Mariko 6:3). Jakobo hiye anamanywa sana ni afuasi a Jesu hiko Jerusalemu, tsona kala ana cheo chikulu (soma chitabu cha Mahendo ga Mitume 15:13 na 21:18, na Baruwa yoandikirwa Agalatia 1:19 na 2:9).
Baruwa hino taiyaandikirwa mutu malumu wala kundi fulani ra afuasi a Jesu, ela yaandikirwa afuasi a Jesu a Chiyahudi ariotsamukana dunia ndzima. Jakobo analaumu uyi uhendwao ni lilimi, yani maneno hugombago (3:1–12). Piya analaumu sana atu ahukumuo ayawao (4:1–12).
Mafundzoge ga muhimu ni higa mairi: afuasi ni asibaguwane, wala si vinono kuphundza bila ya kuhenda galondwago. Jakobo anafundza kukala taifwaha kuona matajiri ni muhimu kuriko achiya (2:1–13). Tsona matajiri anaonywa asionere ahendadzi-kazi ao (5:1–6). Piya anafundza kukala kukuluphira siro dzambo ra achilini bahi, ela ni phamwenga na mahendo. Yani, “kukuluphira bila ya kuhenda mahendo manono ni kazi ya bure tsetsetse.” (2:14–26)
Maelezo muhimu kpwa chifupi
Kuluphiro na marifwa 1:1–8
Utajiri na mateso 1:9–18
Kuphundza maneno ga Mlungu alafu kugahenda 1:19–27
Onyo kuhusu kubaguwana 2:1–13
Kukuluphira bila ya mahendo manono ni kazi ya bure 2:14–26
Rinda lilimiro na ugombago 3:1–12
Marifwa ga kpweli gala mlunguni 3:13–18
Richani mai na mumhumikire Mlungu 4:1–17
Onyo kpwa matajiri 5:1–6
Vumirirani wakati wosi 5:7–20
1
1:1 Mathayo 13:55; Mariko 6:3; Mahendo 15:13; Agalatia 1:19Mimi Jakobo, mtumishi wa Mlungu na Bwana Jesu Masihi, nakulamusani ko mriko.
Nakuandikirani mwi afuasi a Jesu a Chiyahudi muriotsamukana.
Kuluphiro na marifwa
Enehu, hata mchiphaha mateso ga viphi kukupimani murivyo, mwi hererwani! Mana mchienderera kuvumirira na kukuluphira, mundadzifundza kuima imara. Zidini kuvumirira, ili mphere chiroho, mkale kamili, na msikose chitu.
Myawenu yeyesi achikosa marifwa, ni lazima avoye Mlungu, naye andahewa. Mana Mlungu ndiye alavyaye kpwa chila mutu moyo kutsuka tsona na mbazi. Ela achikala anavoya, ni lazima akuluphire bila wasiwasi. Kpwa mana mutu ariye na wasiwasi ni dza maimbi ga bahari, ambago ganasukumwa ni phuto chila phatu. Mutu dza hiye asione kala Mlungu andamupha chochosi. Mana ana nia mbiri na kakata shauri ya chila ahendaro. Anagaluka-galuka, kano anamkuluphira Mlungu kano kamkuluphira.
Uchiya na utajiri
Mwi achiya ambao mu afuasi a Jesu, hererwani, mana Mlungu anakufikiriyani sana na anakuikani phatu pha ishima. 10  1:10 Isaya 40:6–7Ela matajiri naahererwe kutserezwa na asihende ngulu mbere za Mlungu, mana andatsapa dza viratu maruwa ga tsakani ganyalavyo. 11 Mana dzuwa kali nkuala na rikaumisa mimea, nago maruwa gakanyala na unonowe ukayaya. Tajiri naye dza vivyo, andaangamika wakati wa kuendza utajiri zaidi.
Majaribu na mateso
12 Mutu ndiyevumirira majaribu na kushinda, andajaliwa na kuphaha zawadi ya uzima wa kare na kare. Mlungu walaga kuapha hinyu uzima wa kare na kare atu ammendzao.
13 Mutu achihenda mambo mai, naasiambe, “Mlungu ananijaribu nihende dambi.” Mlungu mwenye kataki kuhenda mai, wala kamjaribu mutu kuhenda mai. 14 Ela mambo gahujezago na kuhutiya dambini, ni tamaa zehu enye. 15 Alafu tamaa zehu mbii zichiphera, zinavyala dambi, nayo dambi ichiphera inavyala chifo. 16 Phahi enehu, msichengbwe asena angu! 17 Majaliwa manono gosi na zawadi nono zila dzulu mlunguni, kpwa Baba Mlungu. Iye ni muumba wa mianga ya mlunguni na kagaluka dza pepho ya muhi. 18 Mlungu waonato kuhuhenda hukale anae kpwa kuhupha nenore ra kpweli, na sambi hu viumbe muhimu kuriko viumbevye vyosi.
Kusikira maneno ga Mlungu
alafu ugahende
19 Asena angu, ni lazima mmanye kukala, chila mmwenga ni akale na upesi wa kusikira, ela asikale na upesi wa kugomba, tsona naasitsukirwe upesi. 20 Kpwa mana tsukizi za mutu taziweza kumterya kuishi maisha ga sawa alondago Mlungu. 21 Phahi, msihende tabiya mbii na mriche mahendo mai gosi tse! Dziikeni kpwa Mlungu na mkubali nenore kpwa upole. Watiya neno hiro mwenu mioyoni, na rinaweza kukuokolani.
22 Msidzichenge mkaphundza neno bahi, ela hendani viratu neno riambavyo. 23 Aphundzaye neno na akasahenda vira riambavyo ni dza mutu adzilolaye chiloloni, 24 ela achiuka chidide bada ya kudzilola, akayala arivyo. 25 Ela mutu achilolato shariya isiyo na lawama yiikayo atu huru, iye andajaliwa ichikala andavumirira na kuphundza iyo shariya bila ya kuyala arirorisikira.
26 Mutu adzihendaye ana dini na kadinisa lilimire kugomba mai, naamanye anadzichenga, na yo dini ya kpwakpwe taina mana tsetsetse. 27 Dini ambayo Baba Mlungu anaikubali na kuiona kala taina makosa ni hino: kuterya anachiya na magungu alondao msada, tsona kudzizuwiya na mai ga dunia hino.

1:1 1:1 Mathayo 13:55; Mariko 6:3; Mahendo 15:13; Agalatia 1:19

1:10 1:10 Isaya 40:6–7