6
Jesu anauzwa kuhusu Siku ya Kuoya
(Mathayo 12:1–8; Mariko 2:23–28)
6:1 Kumbukumbu 23:25Siku mwenga, kala ni Siku ya Kuoya, Jesu na anafundzie atsapira minda ya nganu. Anafundzie achikata masuche ga nganu, achigaphulula na kurya. Mafarisayo anjina achiauza, “Mbona munahenda dzambo ambaro si shariya kpwehu swiswi Ayahudi kuhendwa Siku ya Kuoya?”* 6:2 Shariya za Musa kala zinaruhusu atu kuphulula nganu wakati anatsupa na minda ya atu anjina (soma chitabu cha Kumbukumbu za Shariya 23:25.) Mafarisayo atsukirwa kpwa sababu anafundzi a Jesu kala anaona kukala anahenda kazi ya “kuvuna”, ambayo ni mwengayapho ya malagizo mirongo mine na tisiya ambago kala taaruhusiwa kugahenda siku ya kuoya (soma chitabu cha Kutsama 20:8–11 na 34:21, na chitabu cha Kumbukumbu za Shariya 5:12–15.) Jesu achiaambira, “Kale tamdzangbwesoma arivyohenda Mfalume Daudi na ayae ariphosikira ndzala? 6:4 Alawi 24:9 6:4 1 Samueli 21:1–6Daudi wamenya hema ra kumuabudu Mlungu, achihala mabofulo gotengbwa kpwa kazi ya Mlungu na achiirya. Chishariya, alavyadzi-sadaka bahi ndiokala anaruhusiwa kugarya. Piya waapha ayae achirya.” Chimarigizo achiaambira, “Mutu Yela Mlunguni, ndiye mwenye uwezo wa mambo gosi ga Siku ya Kuoya.” 6:5 Chiyunani chinaamba, ni Bwana hata wa siku ya kuoya.
Jesu anaphoza mutu Siku ya Kuoya
(Mathayo 12:9–14; Mariko 3:1–6)
Siku yanjina ya Kuoya, Jesu wainjira sinagogini kufundza, na kala muna mutu ambaye mkpwonowe wa kulume wafuwa. Alimu a Shariya na Mafarisayo kala anaendza chizigbwa cha kumshitakira Jesu, hipho, amrorera ichikala andamphoza hiye mutu Siku ya Kuoya. Ela Jesu wamanya maazo gao, na achimuamba yuya mutu wa kufuwa mkpwono, “Ngʼoka wedze uime hipha.” Yuya mutu wangʼoka na achendaima hipho. Alafu Jesu achiaambira, “Nakuuzani, ni riphi ra shariya kuhenda Siku ya Kuoya? Ni mutu kuhenda manono hebu kuhenda mai? Ni kutivya mutu hebu kuolaga?” 10 Waatongʼorera matso atu osi, chisha achimuamba yuya mkpwongo, “Golosa mkpwonoo.” Yuya mkpwongo achiugolosa, na uchikala mzima. 11 Ela aho areya sana achibisha nyo enye kpwa enye achiamba, “Humuhendedze yuno Jesu?”
Jesu anatsambula anafundzie
kumi na airi
(Mathayo 10:1–4; Mariko 3:13–19)
12 Siku mwenga Jesu waphiya gambani kpwendavoya Mlungu. Wakala kuko usiku kucha kuvoya. 13 Ligundzure kuriphocha, waiha afuasie, na kahi yao achitsambula kumi na airi ambao waaiha “mitume.” 14 Nao kala ni: Simoni (ambaye piya kala achimuiha Petero) na nduguye Anderea, Jakobo, Johana, Filipu, Batholomayo, 15 Mathayo, Tomasi, Jakobo mwana wa Alifayo, Simoni (ambaye piya kala achiihwa Mpiganiadzi Uhuru.) 16 Juda mwana wa Jakobo na Juda Isikarioti, ambaye mwisho wamsalata Jesu.
Jesu anafundza atu
na kuphoza akongo
(Mathayo 4:23–25)
17 Jesu wala gambani na hara mitume, achedzaima hererani. Kala phana kundi kulu ra afuasie na kundi kulu ra atu anjina. Hinyo kala ala Jerusalemu na seemu zanjina zosi za Judea, na kula seemu za pwani ya midzi ya Tiro na Sidoni. 18 Nao kala akedzaphundza mafundzo na kuphozwa makongo gao. Piya Jesu waphoza atu ariokala anayugbwa ni pepho. 19 Atu osi kala achiaza kumguta, mana nguvu kala zichimtuluka zikaaphoza osi.
Raha na mashaka
(Mathayo 5:1–12)
20 Jesu walola afuasie, na achiamba:
“Baha mwi agayi, mana nyo ufalume wa Mlungu ni wenu.
21 Baha mwimwi mhirikao na ndzala sambi, mana mundamvuniswa!
Baha mwimwi mrirao sambi, mana mundatseka!
22  6:22 1 Petero 4:14Baha mwimwi, atu achikuzirani, achikuhendani nyunga na kukulaphizani,
na achikuocherani ngulu kpwa sababu ya mimi Mutu Yela Mlunguni.
23  6:23 2 Nyakati 36:16; Mahendo 7:52“Phahi, siku mambo higo gachikuphahani, hererwani na mtinetine na raha, mana Mlungu wakuikirani zawadi kulu hiko mlunguni. Mana ndivyo akare aho arivyoahendera manabii pho kare.
24 Ela shaka rani hiro mwi matajiri,
mana mundakala mwarya raha yenu kare.
25 Shaka rani hiro mwi mmvunao sambi, mana badaye mundahirika!
Shaka rani hiro mwi mtsekao sambi, mana badaye mundarira!
26 Shaka rani hiro atu achikutogolani,
mana piya akare aho atogola manabii a handzo.”
Mendzani maadui enu
(Mathayo 5:38–48; 7:12a)
27 Chisha Jesu achiamba, “Ela mino nakuambirani mwimwi mphundzao kukala, amendzeni maadui genu. Ahendereni manono anaokuzirani. 28 Ajaliyeni anaokuvoyera mai, avoyereni Mlungu anaokuhenderani vibaya. 29 Mutu achikupiga ndzeya hino, mgaluzire yanjina nayo apige. Mutu achikufuta kandzuyo, mrichire na shatiro piya. 30 Akuvoyaye chitu muphe, na ndiyekufuta chitucho mrichire wala usimuise. 31  6:31 Mathayo 7:12Viratu ambavyo mnalonda atu akuhendereni, mwi namwi ahendereni dza vivyo. 32 Kpwani ichikala munamendza anaokumendzani bahi, mundaphaha zawadi yani? Mana hata atu a dambi nao anamendza asena ao! 33 Na ichikala munahenderato hara anaokuhenderani manono bahi, mundaphaha zawadi yani? Mana vivyo ndivyo atu a dambi ahendavyo. 34 Na mundaphahani mchiaaphasa pesa atu ambao munaona anaweza kukuriphani? Mana hata atu a dambi nao nkuaaphasa ayawao na nkulonda ariphiwe pesa zosi. 35 Ela amendzeni maadui genu na ahendereni manono. Aaphaseni wala msikale na tamaa ya kuriphiwa. Namwi mundatuzwa vinono na mundakala ana a Mlungu wa Uwezo wosi. Mana Mlungu nkuaonera mbazi atu asioshukuru na ayi. 36 Phahi, kalani na mbazi dza Sowe yenu ariye mlunguni arivyo.”
Msilavye makosa ayawenu
(Mathayo 7:1–5)
37 Tsona Jesu waamba, “Msiamule ayawenu, namwi tamundaamulwa ni Mlungu. Msilaumu ayawenu, namwi tamundalaumiwa. Swameheni ayawenu, namwi mundaswamehewa. 38 Apheni ayawenu, naye Mlungu andakuphani. Mundahewa tele ya kusindirirwa na kusukpwa-sukpwa hata kufwasa. Mana chipimo mpimiracho ayawenu, ndicho ndichopimirwa mwimwi.”
39  6:39 Mathayo 15:14Alafu Jesu waapha mfwano, waamba, “Dze chipofu anaweza kumlongoza njira chipofu myawe? Hata! Kaweza, mana osi airi andagbwa dibwani. 40  6:40 Mathayo 10:24–25; Johana 13:16; 15:20Mwanafundzi kamshinda mwalimuwe, ela mwanafundzi achimala masomoge vinono, andakala dza mwalimuwe.
41 “Kpwa utu wani unalola chifusi dzitsoni mwa myao, ela kuona boriti ndzima iriyo mwako dzitsoni? 42 Unawezadze kumuamba myao, ‘Hebu mwenehu, nikuuse chifusi mwako dzitsoni,’ kuno we mwenye kuona boriti ndzima mwako dzitsoni? Munafiki we! Andza kutuluza boriti iriyo mwako dzitsoni, ndipho undaona vinono hata utuluze chifusi chiricho dzitsoni mwa myao.”
Muhi nkumanyikana kpwa matundage
(Mathayo 7:16–20; 12:33–35)
43 Jesu achienderera kugomba achiamba, “Muhi mnono tauvyala matunda mai, wala muhi mui tauvyala matunda manono. 44  6:44 Mathayo 12:33Mana chila muhi nkumanyikana kpwa gara matunda uvyalago. Kuweza kuphaha zabibu kula muhi wa miya, wala mngololi tauvyala tende. 45  6:45 Mathayo 12:34Mutu mnono nkutuluza manono kula kpwa akibaye nono iriyo mwakpwe moyoni. Naye mutu mui nkutuluza mai kula kpwa akibaye mbii. Kpwa mana mutu nkugomba gachigoodzala mwakpwe moyoni.”
Mfuasi wa kpweli
(Mathayo 7:24–27)
46 Jesu waenderera kugomba achiamba, “Phahi, mbona munaniiha ‘Bwana, Bwana,’ ela tamuhenda go nigombago? 47 Nami nindakuambirani mutu asikiraye maneno gangu na kugalunga arivyo: 48 Hiye ni dza mutu yedzenga nyumba, achitsimba msingi wa ndani na achidzenga dzulu ya mwamba. Mafuriko gariphokpwedza, gapiga nyumba ela taiyagbwa, mana kala ikadzengbwa vinono. 49 Ela yuya asikiraye maneno gangu na akagapuza, ni dza mutu yedzenga nyumba dzulu ya mtsanga bila ya kutsimba msingi. Mafuriko gariphokpwedza gapiga hira nyumba, na kano nyumba ichigbwa na kubomokakpwe kpwakala kukulu sana.”

6:1 6:1 Kumbukumbu 23:25

*6:2 6:2 Shariya za Musa kala zinaruhusu atu kuphulula nganu wakati anatsupa na minda ya atu anjina (soma chitabu cha Kumbukumbu za Shariya 23:25.) Mafarisayo atsukirwa kpwa sababu anafundzi a Jesu kala anaona kukala anahenda kazi ya “kuvuna”, ambayo ni mwengayapho ya malagizo mirongo mine na tisiya ambago kala taaruhusiwa kugahenda siku ya kuoya (soma chitabu cha Kutsama 20:8–11 na 34:21, na chitabu cha Kumbukumbu za Shariya 5:12–15.)

6:4 6:4 Alawi 24:9

6:4 6:4 1 Samueli 21:1–6

6:5 6:5 Chiyunani chinaamba, ni Bwana hata wa siku ya kuoya.

6:22 6:22 1 Petero 4:14

6:23 6:23 2 Nyakati 36:16; Mahendo 7:52

6:31 6:31 Mathayo 7:12

6:39 6:39 Mathayo 15:14

6:40 6:40 Mathayo 10:24–25; Johana 13:16; 15:20

6:44 6:44 Mathayo 12:33

6:45 6:45 Mathayo 12:34