12
Kuhusu Siku ya Kuoya
(Mariko 2:23–28; 3:1–6; Luka 6:1–11)
12:1 Kumbukumbu 23:25Wakati uho, Jesu na anafundzie atsapira minda ya nganu Siku ya Kuoya. Phahi hara anafundzie kala ana ndzala na achikala anakata masuche ga nganu, achigaphulula na kurya. Ela Mafarisayo ariphoona gara gahendekago amuamba Jesu, “Lola! Anafundzio anahenda dzambo ambaro si shariya kpwehu swiswi Ayahudi kuhendwa Siku ya Kuoya.”* 12:2 Shariya za Musa kala zinaruhusu atu kuphulula nganu wakati anatsupa na minda ya atu anjina (soma Kumbukumbu 23:25.) Mafarisayo atsukirwa kpwa sababu anafundzi a Jesu kala anahenda kazi ya “kuvuna”, ambayo ni mwengayapho ya malagizo mirongo mine na tisiya ambago kala taaruhusiwa kugahenda siku ya kuoya (soma Kutsama 20:8–11; 34:21 na Kumbukumbu 5:12–15.)
12:3 1 Samueli 21:1–6Jesu achiauza, “Kale tamdzangbwesoma arivyohenda Mfalume Daudi na ayae ariphosikira ndzala? 12:4 Alawi 24:9Wainjira hema ra kumuabudu Mlungu achendarya mabofulo gotengbwa kpwa kazi ya Mlungu. Chishariya, iye na ayae kala taaruhusiwa kugarya isiphokala alavyadzi-sadaka bahi. 12:5 Isabu 28:9–10Hebu tamdzangbwesoma kukala alavyadzi-sadaka nkuhenda kazi ndani ya Nyumba ya Kuvoya Mlungu Siku ya Kuoya? Wakati anahenda hivyo nkukala anavundza shariya, ela taayaisabiwa kukala na makosa. Phahi nakuambirani kukala hipha phana mkpwulu kuriko Nyumba ya Kuvoya Mlungu. 12:7 Mathayo 9:13; Hosea 6:6Kala mnamanya mana ga Maandiko higa, ‘Nilondacho ni atu akale na mbazi wala si kunipha sadaka bahi,’ msingeamula asio na makosa. Mana, Mutu Yela Mlunguni, ndiye mwenye uwezo wa mambo gosi ga Siku ya Kuoya.” 12:8 Chiyunani chinaamba, ni Bwana wa siku ya Kuoya.
Chisha Jesu wauka hipho na achendainjira sinagogi ra nyo Mafarisayo. 10 Mo ndani kala muna mutu wa kufuwa mkpwono. Na kpwa kukala hara Mafarisayo kala anaendza chizigbwa cha kumshitakira Jesu, amuuza, “Dze, ni shariya kuphoza mutu Siku ya Kuoya?” 11  12:11 Luka 14:5Ela Jesu achiauza, “Ni ani kahi yenu ambaye ngʼondzire richigbwa dibwani Siku ya Kuoya karituluza? 12 Sambi ni yuphi ariye na mana zaidi, mutu hebu ngʼondzi? Phahi ni shariya kumuhendera mutu mambo manono Siku ya Kuoya.” 13 Chisha wamuamba yuya mutu, “Golosa mkpwonoo.” Naye achiugolosa uchikala mzima dza hura wanjina. 14 Hipho Mafarisayo atuluka kondze na achendapanga njama ya ndivyomuolaga Jesu. 15 Ela ye wamanya mipango yao na achiuka hipho.
Atu anji amlunga-lunga naye achiphoza atu osi ariokala akongo; 16 chisha achiaonya asimuambire mutu yeyesi kukala iye ni ani. 17 Phahi wahenda hivi ili ritimiye rira neno ra Mlungu rogombwa ni nabii Isaya:
18  12:18 Isaya 42:1–4“Lola ye mtumishi wangu yemtsambula,
nammendza sana na moyo wangu unahamirwa kpweli-kpweli.
Naye nindamupha Roho wangu,
na andatangaza uamuli wa haki kpwa mataifa gosi.
19 Kandalumbana na mutu wala kukota kululu,
tsona kandatangaza na hoyo barabarani.
20 Mwandzi uchiochetuka, kandauvundza. Na taa itakayo kufwa, kandaizimya,
naye andaenderera vivyo hadi ndiphohenda haki itawale;
21 na kutsupira dzinare, atu asio kala Ayahudi andamkuluphira iye.”
Jesu ana nguvu kumshinda Shetani
(Mariko 3:20–30; Luka 11:14–23; 6:43–45)
22 Phahi, Jesu wareherwa mutu yekala na pepho zomuhenda chipofu na bwibwi. Achimphoza hata achiandza kugomba na kuona. 23 Atu osi okala hipho aangalala, achiamba, “Dze, akale yuno ndiye Mwana wa Daudi?” 24  12:24 Mathayo 9:34; 10:25Ela Mafarisayo ariphosikira swali hiro, aamba, “Mutu hiyu anatuluza pepho kpwa uwezo wa Belizebuli, mkpwulu wa pepho.”
25 Jesu wamanya maazo gao, ndipho achiaambira, “Tsi yoyosi ambayo vilongozie anapingana, tsi iyo taindadumu, tsona mudzi wowosi ama nyumba iganyanayo makundi kupingana, nkutsamuka. 26 Ichikala Shetani anatuluza Shetani myawe, hino inaonyesa kukala ufalumewe ukadziganya. Phahi kpwa kpweli ufalume hinyo taundaweza kudumu. 27 Sambi mino ichikala ninatuluza pepho kpwa uwezo wa Belizebuli, mkpwulu wa pepho osi, dze afuasi enu nkutuluza pepho kpwa uwezo wa ani? Phahi afuasi enu ndio ndiokuamulani. 28 Ela kpwa kukala ninatuluza pepho kpwa uwezo wa Roho wa Mlungu, phahi manyani kukala ufalume wa Mlungu ukedza kpwenu. 29 Mana, takuna mutu awezaye kuinjira nyumba ya mutu wa mkpwotse ili amfute malize, isiphokala kpwandza, amfunge mikowa yuya mutu wa mkpwotse ndipho amfute malize.
30  12:30 Mariko 9:40“Yuya ambaye ka uphande wangu, manyani ananipinga; na iye ambaye tahukusanya phamwenga, manyani anatsamula. 31 Kpwa hivyo nakuambirani, atu andaswamehewa chila dambi na kufuru, ela yeyesi ndiyekufuru Roho Mtakatifu kandaswamehewa bii! 32  12:32 Luka 12:10Piya, yeyesi ndiyegomba maneno kunipinga mimi, Mutu Yela Mlunguni, andaswamehewa; ela ndiyegomba maneno kumpinga Roho Mtakatifu kandaswamehewa, hipha sambi na wakati wedzao.”
33  12:33 Mathayo 7:20; Luka 6:44Jesu achienderera kugomba, achiamba “Mchiroroma muhi vinono mundaphaha matunda manono, ela msiphouroroma vinono, mundaphaha matunda mai. Mana muhi nkumanyikana kpwa matundage. 34  12:34 Mathayo 3:7; 15:18; 23:33; Luka 3:7; 6:45Mwi ana a nyoka! Mnawezadze kugomba manono ichikala mwi enye mu ayi? Mana mutu nkugomba gachigoodzala mwakpwe moyoni. 35 Mutu mnono nkutuluza manono kula kpwa akibaye nono na mutu mui nkutuluza mai kula kpwa akibaye mbii. 36 Phahi nakuambirani kukala siku ya kuamula atu andalazimika kueleza kuhusu chila neno risirofwaha arirogomba. 37 Mana manenogo manono gandakuhenda uamulwe kukala wa haki, na manenogo mai gandakuhenda uamulwe kala una makosa.”
Jesu anarema kuhenda chilinje
(Mariko 8:11–12; Luka 11:29–30)
38  12:38 Mathayo 16:1; Mariko 8:11; Luka 11:16Chisha alimu anjina a Shariya na Mafarisayo anjina amuamba Jesu, “Mwalimu hunalonda huone ishara ya chilinje kula kpwako kuonyesa uwezoo.” 39  12:39 Mathayo 16:4; Mariko 8:12Ela achiaambira, “Mwimwi chivyazi cha atu ayi msiokala aaminifu! Mnalonda ishara! Hata! Tamundaonyeswa isiphokala iratu yohenderwa nabii Jona. 40  12:40 Jona 1:17Mana viratu Jona arivyokala siku tahu, usiku na mutsi, ndanini mwa dzingʼonda kulu, ndivyo piya mimi, Mutu Yela Mlunguni, ndakala kuzimu siku tahu, usiku na mutsi. 41  12:41 Jona 3:5Siku ya uamuli, atu a Ninawi andaima phamwenga na atu a chivyazi hichi, nao andachishitaki kpwa makosa gao. Mana atu a Ninawi atubu dambi zao kpwa sababu ya mahubiri ga Jona, ela sambi, mimi nriye hipha ni mkpwulu kuriko Jona. 42  12:42 1 Afalume 10:1–10; 2 Nyakati 9:1–12Vivyo hivyo siku hiyo, malikia wa kula tsi ya Mwakani andaima phamwenga na atu a chivyazi hichi, naye andachishitaki kpwa makosa gao. Mana wala pembe ya dunia kpwedzaphundza maneno ga marifwa ga Selemani, ela sambi, mimi nriye hipha ni mkpwulu kuriko Selemani.”
Mutu auyirwaye ni pepho
(Luka 11:24–26)
43 Jesu waenderera kugomba achiamba, “Pepho achimtuluka mutu, nkuphiya weruni achaendza phatu pha kuoya. Ela asiphophaha, 44 nkudziamba, ‘Nindauya kpwangu nyumbani kpwa kare nrikola.’ Phahi achedzakuta phara phatu ni phahuphu, phaphyerwa na chila chitu chaikpwato, 45 chisha nkuphiya achahala pepho ayae sabaa ayi zaidi kuriko iye, na achamuinjira yuya mutu na akaishi himo. Hipho, hali ya yuya mutu nkukala mbii zaidi kuriko hira ya mwandzo. Na hivyo ndivyo ndivyokala atu a chivyazi hichi chii.”
Udugu wa kpweli
(Mariko 3:31–35; Luka 8:19–21)
46 Na ariphokala acheregomba na hara atu, nine na nduguze a chilume a Jesu akpwedzaima kondze, mana kala analonda kubisha naye. 47 Phahi mutu fulani ariyekala hipho wamuamba Jesu, “Bwana! Mayoo na enenu aimire kondze analonda kubisha nawe.” 48 Ela wamuamba yuya mutu, “Mayo ni ani? Na enehu ni aphi?” 49 Phahi waoloha anafundzie, na achiamba, “Lolani, hinya ndio mayo na enehu! 50 Mana yeyesi ahendaye alondago Baba ariye mlunguni, ndiye mwenehu na mayo.”

12:1 12:1 Kumbukumbu 23:25

*12:2 12:2 Shariya za Musa kala zinaruhusu atu kuphulula nganu wakati anatsupa na minda ya atu anjina (soma Kumbukumbu 23:25.) Mafarisayo atsukirwa kpwa sababu anafundzi a Jesu kala anahenda kazi ya “kuvuna”, ambayo ni mwengayapho ya malagizo mirongo mine na tisiya ambago kala taaruhusiwa kugahenda siku ya kuoya (soma Kutsama 20:8–11; 34:21 na Kumbukumbu 5:12–15.)

12:3 12:3 1 Samueli 21:1–6

12:4 12:4 Alawi 24:9

12:5 12:5 Isabu 28:9–10

12:7 12:7 Mathayo 9:13; Hosea 6:6

12:8 12:8 Chiyunani chinaamba, ni Bwana wa siku ya Kuoya.

12:11 12:11 Luka 14:5

12:18 12:18 Isaya 42:1–4

12:24 12:24 Mathayo 9:34; 10:25

12:30 12:30 Mariko 9:40

12:32 12:32 Luka 12:10

12:33 12:33 Mathayo 7:20; Luka 6:44

12:34 12:34 Mathayo 3:7; 15:18; 23:33; Luka 3:7; 6:45

12:38 12:38 Mathayo 16:1; Mariko 8:11; Luka 11:16

12:39 12:39 Mathayo 16:4; Mariko 8:12

12:40 12:40 Jona 1:17

12:41 12:41 Jona 3:5

12:42 12:42 1 Afalume 10:1–10; 2 Nyakati 9:1–12