Amaruba ga Pahulu imwaꞌ
Barumi
Indangiriro
Yaga maruba ga Pahulu, gayerekiini ku bwitonde ngiisi kweꞌMyazi Miija ya Yesu iri, halinde abemeezi balonge ukukizi gimenyeesa mu bandi bandu.
Ubwa mbere, gayerekiini ngiisi kwaꞌbandu booshi bashwesirwi mu byaha. Kundu kwokwo, Rurema ayerekiini injira yo bangakizibwa mwo, mu kubiika Yesu kwoꞌbwemeere.
Ikyanya tuli mu batiizibwa mu kati ka Yesu, tuli mu yerekana ngiisi kwo tuli mu fwa ku byaha biitu, tunabe bagumaana mu kati kaage. Pahulu atuyeresiri ngiisi kwo twangatuula buhyahya, buzira kushubi shwekwa neꞌbyaha. Mukuba, Umutima Mweru gwo gukoli tutuuziri mwo. Kwokwo, tukola bahimi ba bweneene, ndaabyo íbyangaki tuhandula noꞌrukundo lwa Rurema.
Ha nyuma, Pahulu atuyeresiri ngiisi kwaꞌBayahudi bagaki shubi yemeera Yesu, kundu bakatee múlahira.
Ku mbeka yaꞌmaruba, Pahulu ayerekiini ngiisi kwaꞌBakirisito bakwaniini ukuramba imbere lya Rurema. Anayandika na ngiisi kwo tukwaniini ukusimbaha abakulu beꞌkihugo. Na kwakundi, tukwaniini tukizi simbahana mu kati koꞌrukundo.
Muziizi muguma gwiꞌsikamiro, guli mu Barumi 8.28: «Tuyiji kweꞌkyanya abandu bali mu ba bakuuziri Rurema, ali mu bakolera amiija mu kati ka byoshi. Mukuba, akabahamagala yenyene ku shungi zaage.»
Íbiri mwo ku bwofi
a) Indangiriro (1.1-17)
b) Abandu booshi babihuusiri imbere lya Rurema (1.18–3.20)
c) Abandu bali mu haruurirwa ukuli naaho mu kuyemeera Yesu (3.21–5)
d) Kirisito ye mu tuyeruusa (6–8)
e) Ngiisi kwo Rurema ashungikiiri Abahisiraheeri (9–11)
f) Ukutuula buhyahya mu kati ka Yesu (12–15.13)
g) Pahulu ali mu gendi kolera ábatali Bayahudi, ho Kirisito atayijikiini (15.14-33)
h) Pahulu alamusa abandu bingi, anasezerana (16)
1
Indangiriro
1 Gano maruba, galyosiri imwani nie Pahulu, umukozi wa Yesu Kirisito. Rurema yenyene, ye kandaluula kwo mbe ndumwa. Anambamagala kwo ngizi menyeesa Imyazi yage Miija mu bandu.
2 Iyo Myazi Miija, yo yerya yo akagwanwa alagaania abandu mu Mandiko Meeru, ku njira yaꞌbaleevi baage. 3-4 Iyo Myazi Miija, idesiragi hiꞌgulu lya Nahamwitu Yesu Kirisito, Umwana wage. Ku byaꞌmagala, Yesu akabutwa mwiꞌkondo lya mwami Dahudi.* 1.3-4 Dahudi Abahisiraheeri bâli kizi langaalira kwo Rurema agabatumira Lukiza wa mwiꞌkondo lya mwami Dahudi. Si ku byoꞌMutima Mweru, akayerekanwa ku bushobozi kwo ali Mwana wa Rurema, mu kuzuuka mu bafwiri.
5 Ku njira ya Yesu Kirisito, nꞌgabonerwa ulukogo, nanatoolwa kwo mbe ndumwa yage. Kwokwo, lyo ngizi múmenyeesa mu bandu baꞌmahanga gooshi, gira bamúyemeere, banakizi músimbaha, halinde analonge ubulangashane. 6 Na niinyu kwakundi, Rurema akamùhamagala kwo mube mu bandu ba Yesu Kirisito.
7 Kwokwo, ngweti ngamùyandikira, mwe bandu beꞌRumi. Rurema amùkuuziri, keera akanamùhamagala kwo mube bandu baage bataluule. Daata Rurema, na Nahamwitu Yesu Kirisito, bakizi mùgashaanira! Banakizi mùheereza noꞌmutuula.
Pahulu akumbula Abakirisito beꞌRumi
8 Ubwa mbere, ndoziizi ukutanga kongwa imwa Rurema wani hiꞌgulu liinyu, mu kati ka Yesu Kirisito. Mukuba, umwazi gwoꞌbwemeere bwinyu, keera gwalumbuuka mu mahanga gooshi. 9 Rurema ayiji ngiisi kwo nyamiri ndi mu mùhuunira imwage. Na ndi mu múkolera ku mutima gwani gwoshi, mu kukizi menyeesa abandu Imyazi Miija yoꞌMwana wage. 10 Kwokwo, nyamiri ndi mu huuna Rurema, kwo leero anyigulire injira yoꞌkuyija neꞌyo munda imwinyu, iri angalooza. 11 Ndyagagi neꞌkyedu bweneene kyoꞌkuyiji mùbona, lyo mulonga ukugashaanirwa mu mitima yinyu, munakanibwe. 12 Ndoziizi kwo nimùkanie mu bwemeere bwinyu. Na naani kwakundi, na nganibwe noꞌbwe mwinyu.
13 E beene witu! Ndoziizi mumenye bwija kwoꞌbugira kingi, nâli kizi shungika kwo ngayija iyo munda imwinyu. Haliko, nâli kizi hangirirwa. Kiri na buno, ngi hangiriirwi. Na íbitumiri ndoziizi ukuyija yo, gira ngalonge umwimbu mu kati kiinyu, nga kwo keera nꞌgagulonga na mu bandi ábatali Bayahudi. 14 Bingwiriiri ngizi kolera abandu booshi, baba ábakoli genderiiri, kandi iri ábatazi genderera. Baba ábakoli somiri, kandi iri ábatasomiri. 15 Kwokwo, na niinyu mwe mutuuziri mu kaaya keꞌRumi, ndi neꞌkyedu bweneene kyoꞌkuyiji mùyigiriza Imyazi Miija.
Imyazi Miija, buli bushobozi bwa Rurema
16 Iyo Myazi Miija, ndagweti ngaafwa ishoni hiꞌgulu lyayo! Mukuba, iri mwoꞌbushobozi bwa Rurema. Ku njira yayo, agweti agaakiza ngiisi úli mu múbiika kwoꞌbwemeere, ukutondeerera ku Bayahudi, halinde ukuhisa na ku bandu beꞌgindi milala. 17 Iyo myazi miija iri mu yerekana ngiisi kwaꞌbandu bangakwanana imbere lyage. Kuli ku njira yoꞌbwemeere naaho, ukulyokera ku ndondeko halinde ukuheza. Biri nga kwo bikayandikwa, ti: «Umundu, iri angaba akwaniini imbere lya Rurema, agaramba ku njira yoꞌkumúbiika kwoꞌbwemeere.† 1.17 Habakuki 2.4. »
Rurema arakarira abandu
18 Yaho mwiꞌgulu, Rurema akolaga mu yerekana uburaakari bwage. Mukuba, abandu bagweti bagamúgayiriza, iri banakizi yifunda mu bikoleere. Yibyo ibikoleere byabo, byo biri mu buza ukuli kwage kutamenyeekane. 19 Ngiisi byo bangamenya hiꞌgulu lyage, keera abayereka byo ku bweranyange, binakoli bonekeriiri imwabo. 20 Ukulyokera ho Rurema akabumbira ikihugo, abandu bashobwiri ukumenya bwija hiꞌgulu lyoꞌbushobozi bwage bweꞌmyakuula. Bashobwiri ukumenya na ngiisi kwo ali. Kundu ubushobozi bwage, noꞌkundu kwage, bitali mu boneka, haliko abandu bangabimenyera bwija ku njira yoꞌkuyitegeereza ku byo akabumba. Ku yukwo, batahiiti igambo lyo bangayifwongooza mwo.
21 Yabo bandu, kundu bâli yiji-yiji Rurema, haliko batakamúhuuza kwo ye Rurema. Batanamútangira kongwa. Si nzaliro zaabo, zanaba za busha. Imitima yabo, yanahwijikala, yanayidika mweꞌkihulu. 22 Kundu bâli kizi yihaya kwo bali banabwenge, kiziga bo bahwija ábaheka! 23 Yabo bandu bakaleka ukuhuuza Rurema, anali ye tâye fwe. Banakizi yikumba imigisi íkagirwa ku njusho yaꞌbandu, banali ba kufwa. Banakizi yikumba na íshushiini noꞌtunyuni, na íshushiini neꞌnyamiishwa, na íshushiini na íbiri mu yibulula.
24 Kyanatuma Rurema agabaleka bakizi yidulumbika mu ngiisi mabi go bayifwijiri mu mitima yabo, halinde banakizi yeruzania mu bihigo. 25 Bakaleka ukukulikira ukuli kwa Rurema, banakizi yifunda mu bibeesha. Banakizi yikumba íbikalemwa, iri banakizi bikolera, ho bangayikumbiri Umulemi yenyene. Anali ye kwiriiri ukukizi yivugwa imyaka neꞌmyakuula. Bikizi ba kwokwo!
26 Kwokwo, Rurema anabaleka, bakizi yifwija íbiri mu teezania ishoni. Abakazi banaleka ukukizi menyana na bayiba, banakizi girirana kweꞌbihigo boonyene kwa boonyene. 27 Abashosi nabo, bakakizi leka ukumenyana na bakaabo, banakizi lungumirirwa abaabo bashosi, iri banakizi girirana kweꞌbihigo. Kyo kitumiri bali mu longa ikihano íkibakwaniini.
28 Aahago! Bwo bakalahira ukumenya Rurema nga ngiisi kwo ali, kyanatuma naye agabaleka bakizi kulikira inzaliro zaabo ízisherebiiri, halinde banakizi yifunda mu bitali nga byo. 29 Bakoli yijwiri mwo ngiisi bihigo, na ngiisi mabi. Balyagagi bazizi beꞌbindu, na banabitalaalwe. Banayijwiri mwo ngiisi luugi, noꞌbwitani, neꞌmilongwe, noꞌbulyalya, noꞌmujina. Bagweti bagakizi gambana, 30 noꞌkukizi yunulana. Banashombiri Rurema. Banakoli ba mbara, iri banayidundulika noꞌkuyihaya. Bagweti bagakizi yiga izindi-zindi njira zo bangakizi kola mwaꞌmabi. Batagweti bagasimbaha ababusi baabo. 31 Bakoli ba bishuzi. Banakoli ba ngalagaaja. Batanahiiti ikimino, batanali mu bonerana ulukogo. 32 Bayiji-yiji kwo Rurema abiisiri ulubaaja, kweꞌkyanya abandu bagweti bagayifunda mu mwene yibyo, bakwiriiri bayitwe. Kundu kwokwo, baki genderiiri ukukizi bigiriirira naaho. Neꞌkyanya abandi nabo bali mu bigira, bali mu badumeereza.