Η Καινή Διαθήκη Galatians 3

Law or faith

1 Ὦ ἀνόητοι Γαλάται, τίς ὑμᾶς ἐβάσκηνεν* τῇ ἀληθείᾳ μὴ πείθεσθαι,† οἷς κατ᾿ ὀφθαλμοὺς Ἰησοῦς Χριστὸς προεγράφη ἐν ὑμῖν‡ ἐσταυρωμένος; 2 Τοῦτο μόνον θέλω μαθεῖν ἀφ᾿ ὑμῶν· ἐξ ἔργων νόμου τὸ Πνεῦμα ἐλάβετε, ἢ ἐξ ἀκοῆς πίστεως; 3 Οὕτως ἀνόητοί ἐστε; Ἐναρξάμενοι πνεύματι, νῦν σαρκὶ ἐπιτελεῖσθε; 4 Τοσαῦτα ἐπάθετε εἰκῇ—εἴ γε καὶ§ εἰκῇ; 5 Ὁ οὖν ἐπιχορηγῶν ὑμῖν τὸ Πνεῦμα καὶ ἐνεργῶν δυνάμεις ἐν ὑμῖν, ἐξ ἔργων νόμου, ἢ ἐξ ἀκοῆς πίστεως;— 6 καθὼς Ἁβραὰμ* ‹ἐπίστευσεν τῷ Θεῷ καὶ ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιοσύνην.›

7 Γινώσκετε ἄρα ὅτι οἱ ἐκ πίστεως, οὗτοί εἰσιν υἱοὶ† Ἁβραάμ. 8 Προϊδοῦσα δὲ ἡ Γραφὴ ὅτι ἐκ πίστεως δικαιοῖ τὰ ἔθνη ὁ Θεός, προευηγγελίσατο τῷ Ἁβραὰμ ὅτι «Ἐνευλογηθήσονται‡ ἐν σοὶ πάντα τὰ ἔθνη.» 9 Ὥστε, οἱ ἐκ πίστεως εὐλογοῦνται σὺν τῷ πιστῷ Ἁβραάμ.

The curse of the law

10 Ὅσοι γὰρ ἐξ ἔργων νόμου εἰσίν, ὑπὸ κατάραν εἰσίν· γέγραπται γάρ,§ «Ἐπικατάρατος πᾶς ὃς οὐκ ἐμμένει ἐν* πᾶσιν τοῖς γεγραμμένοις ἐν τῷ βιβλίῳ τοῦ νόμου, τοῦ ποιῆσαι αὐτά.» 11 Ὅτι δὲ ἐν† νόμῳ οὐδεὶς δικαιοῦται παρὰ τῷ Θεῷ δῆλον, ὅτι «Ὁ δίκαιος ἐκ πίστεως ζήσεται.» 12 Ὁ δὲ νόμος οὐκ ἔστιν ἐκ πίστεως, ἀλλ᾿ «Ὁ ποιήσας αὐτὰ ἄνθρωπος‡ ζήσεται ἐν αὐτοῖς.»

13 Χριστὸς ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου, γενόμενος§ ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα—γέγραπται γάρ,* «Ἐπικατάρατος πᾶς ὁ κρεμάμενος ἐπὶ ξύλου»— 14 ἵνα εἰς τὰ ἔθνη ἡ εὐλογία τοῦ Ἁβραὰμ γένηται† ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ· ἵνα τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ Πνεύματος λάβωμεν διὰ τῆς πίστεως.

The covenant with Abraham

15 Ἀδελφοί·‡ κατὰ ἄνθρωπον λέγω· ὅμως ἀνθρώπου, κεκυρωμένην διαθήκην οὐδεὶς ἀθετεῖ ἢ ἐπιδιατάσσεται. 16 Τῷ δὲ Ἁβραὰμ ἐρρέθησαν§ αἱ ἐπαγγελίαι, καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ. Οὐ λέγει «καὶ* τοῖς σπέρμασιν,» ὡς ἐπὶ πολλῶν, ἀλλ᾿ ὡς ἐφ᾿ ἑνός, «καὶ τῷ σπέρματί σου,»† ὅς ἐστιν Χριστός. 17 Τοῦτο δὲ λέγω· διαθήκην προκεκυρωμένην ὑπὸ τοῦ Θεοῦ εἰς Χριστὸν‡ ὁ μετὰ ἔτη τετρακόσια καὶ τριάκοντα§ γεγονὼς νόμος οὐκ ἀκυροῖ, εἰς τὸ καταργῆσαι τὴν ἐπαγγελίαν. 18 Εἰ γὰρ ἐκ νόμου ἡ κληρονομία, οὐκέτι ἐξ ἐπαγγελίας, τῷ δὲ Ἁβραὰμ δι᾿ ἐπαγγελίας κεχάρισται ὁ Θεός.

The law was a guardian

19 Τί οὖν ὁ νόμος; Τῶν παραβάσεων χάριν προσετέθη, ἄχρις οὗ ἔλθῃ τὸ σπέρμα ᾧ * ἐπήγγελται· διαταγεὶς† δι᾿ ἀγγέλων ἐν χειρὶ μεσίτου. 20 (Ὁ δὲ μεσίτης ἑνὸς οὐκ ἔστιν, ὁ δὲ Θεὸς εἷς ἐστιν.) 21 Ὁ οὖν νόμος κατὰ τῶν ἐπαγγελιῶν τοῦ Θεοῦ;‡ Μὴ γένοιτο. Εἰ γὰρ ἐδόθη νόμος ὁ δυνάμενος ζωοποιῆσαι, ὄντως ἂν ἐκ νόμου ἦν§ ἡ δικαιοσύνη. 22 Ἀλλὰ συνέκλεισεν ἡ Γραφὴ τὰ* πάντα ὑπὸ ἁμαρτίαν, ἵνα ἡ ἐπαγγελία ἐκ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ δοθῇ τοῖς πιστεύουσιν.

23 Πρὸ τοῦ δὲ† ἐλθεῖν τὴν πίστιν, ὑπὸ νόμον ἐφρουρούμεθα, συγκεκλεισμένοι‡ εἰς τὴν μέλλουσαν πίστιν ἀποκαλυφθῆναι. 24 Ὥστε, ὁ νόμος παιδαγωγὸς ἡμῶν γέγονεν εἰς Χριστόν, ἵνα ἐκ πίστεως δικαιωθῶμεν. 25 Ἐλθούσης δὲ τῆς πίστεως, οὐκέτι ὑπὸ παιδαγωγόν ἐσμεν.

26 Πάντες γὰρ§ υἱοὶ Θεοῦ ἐστε διὰ τῆς πίστεως ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. 27 Ὅσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε Χριστὸν ἐνεδύσασθε 28 —οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ* ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ— 29 εἰ δὲ ὑμεῖς† Χριστοῦ, ἄρα τοῦ Ἁβραὰμ σπέρμα ἐστὲ καὶ‡ κατ᾿ ἐπαγγελίαν κληρονόμοι.

*3:1 εβασκηνεν f35 [50%] CP ¦ εβασκανεν ℵA,B,C [50%] RP,HF,OC,TR,NU (Why would medieval monks revive a classical spelling?)

†3:1 τη (−τη CP) αληθεια μη πειθεσθαι (πειθεσθε 3.6%) f35 C (97%) RP,HF,OC,TR(CP) ¦ — ℵA,B (3%) NU

‡3:1 εν υμιν (ημιν 1%) f35 (90.5%) RP,HF,OC,TR,CP ¦ — ℵA,B,C (9.5%) NU

§3:4 και rell ¦ — 𝕻46 CP

*3:6 ἁβρααμ f35 [40%] ¦ ἀβρααμ [60%] RP,HF,OC,TR,CP,NU (Since collators down through the years have generally not bothered to record breathing marks, the percentages are guesses, but the testimony of f35 is guaranteed. Unless an uncial consistently marks breathing, the absence of a mark cannot be trusted.) [When Jehovah changed Abram’s name to Abraham (Genesis 17:5) the intervocalic aspiration in Hebrew is adequately represented in English by ‘h’; but so far as I know, there is no way in Greek to indicate intervocalic aspiration within a word—the only alternative to losing the aspiration altogether would be to place it at the beginning of the word, as f35 does.]

†3:7 εισιν υιοι f35 A,C [90%] RP,HF,OC,TR,CP ¦ ~ 21 𝕻46ℵB [1.5%] NU ¦ 1 οι 2 [8.5%]

‡3:8 ενευλογηθησονται f35 𝕻46ℵA,B,C [90%] RP,HF,OC,TR,CP,NU ¦ ευλογηθησονται [10%] some TRs

§3:10 γαρ f35 [96%] RP,HF,OC,TR,CP ¦ 1 οτι ℵA,B,C [4%] NU ¦ 1 τι 𝕻46

*3:10 εν f35 A,C [93%] RP,HF,OC,TR,CP ¦ — 𝕻46ℵB [4%] NU ¦ επι [3%]

†3:11 εν rell ¦ 1 τω [1%] CP

‡3:12 ανθρωπος f35 (93.1%) RP,HF,OC,TR,CP ¦ — 𝕻46ℵA,B,C (6.6%) NU ¦ long omissions (0.3%)

§3:13 γενομενος rell ¦ γινομενος CP

*3:13 γεγραπται γαρ f35 ℵ [98%] RP,HF,OC,TR,CP ¦ ~ οτι 1 𝕻46A,B,C [2%] NU

†3:14 γενηται rell ¦ γενησεται C [10%] ¦ γενητε [2%]

‡3:15 αδελφοι rell ¦ — [1%] CP

§3:16 ερρεθησαν f35 ℵA,B,C,I [40%] OC,CP,NU ¦ ερεθησαν [4%] ¦ ερρηθησαν [55%] RP,HF,TR ¦ ερηθησαν [1%]

*3:16 και rell ¦ — [6%] CP

†3:16 σου rell ¦ — CP

‡3:17 εις χριστον f35 I,0176 [97.5%] RP,HF,OC,TR,CP ¦ — 𝕻46ℵA,B,C [2.5%] NU

§3:17 ετη τετρακοσια και τριακοντα f35 0176 [93%] RP,HF,OC,TR,CP ¦ ~ 2341 𝕻46ℵA,B,C [7%] NU

*3:19 ω f35 𝕻46ℵA,B,C [75%] RP,HF,OC,TR,CP,NU ¦ ο [25%]

†3:19 διαταγεις rell ¦ διαταγεισα CP ¦ διαταγης [8%] ¦ διαταγις [0.5%]

‡3:21 του θεου f35 ℵA,C [99%] RP,HF,OC,TR,CP[NU] ¦ — 𝕻46B [alone] ¦ 2 [0.5%]

§3:21 αν εκ νομου ην f35 0176v (86.4%) RP,HF,OC,TR ¦ 12 του 34 (1.5%) ¦ ~ 2314 A,C (1.5%) NU ¦ ~ 2341 ℵ (4%) ¦ 234 (3.1%) CP ¦ 123 (0.7%) ¦ ~ 231 (1.5%) ¦ ~ εν 314 B (alone) ¦ ~ εν 341 𝕻46 (alone) ¦ four other readings (1%)

*3:22 τα rell ¦ — [3%] CP

†3:23 δε rell ¦ — [9%] CP ¦ γαρ [3%] ¦ ~ δε του OC

‡3:23 συγκεκλεισμενοι f35 C,0176 [97%] RP,HF,OC,TR,CP ¦ συνκλειομενοι 𝕻46A,B [1%] ¦ συνκλιομενοι ℵ [1%] ¦ συγκλειομενοι [1%] NU

§3:26 γαρ rell ¦ — [1%] CP

*3:28 ουδε rell ¦ ουδ CP ¦ ουτε [7%]

†3:29 υμεις rell ¦ του CP

‡3:29 και f35 [94%] RP,HF,OC,TR ¦ — ℵA,B,C [6%] CP,NU