18
Hay Inayan da Paul ad Corinth
1 Unat goh nalpah hede ya tinaynan Paul ad Athens ta immuy ad Corinth.*Mid mapto' ya na'at hidin 51 A.D. 2 Ya inah'upana han Hudyu an hi Aquila an hay Provinciad Pontus di nitungawana ya un pa'adattong an nalpud Italy, ya nitnud goh han ahawanan hi Priscilla. Ya manu ay nakakdad Rome ti immandal nan Alin hi Claudius†Hay nun'aliana ya hidin 41-54 A.D. an inalinay, “An amin di Hudyud Rome ya mahapul an makakda.”‡Nuntudo' nan ohan gun muntudtudo' hi history an hi Suetonius hinan libluna an Claudius (verse 25) an manu ay pinakak nan Alin hi Claudius nan Hudyud Rome ti “gun etlod Chrestus nan punnomnom nan tatagu.” Ya nan Chrestus ya ohan nibahhaw an spelling di ngadan an Kristu, at mid mapto' ya ninomnom Claudius an idoldol Jesu Kristu nan iRome. Ya immuy hi Paul ay dida 3 ta ni'hinah abungda, ya ni'tamun dida ti hay tamuda ya unda mun'am'ammah tuldan abung an umat hidin tamuna. 4 Ya aHabahabadu ya gun umuy hi Paul hinan himba'an di Hudyu, ya ni'hapihapit hinan Hudyu ya hinan iGreece, ya impadahnan nangal'alu' ay dida ta kumulugdan Kristu.
5 Ya unat goh dimmatong da Silas ay Timothy an nalpud Macedonia ya hihi'alon Paul mahkay an muntudtuduh nan Hudyuh aat Jesus an ma'alih Kristu. 6 Mu unat goh ni'yohhong nan Hudyun hiya ya gunda padngolan hiya, at innalna din lubungna, ya inyagyagna ta pangipattiganan nabaholan nan tataguh di. Ya inalinan diday, “Un ay adi ayu mi'tagun Apo Dios ya da'yuy ad bahol an bo'on ha"in! At mete"ad ugwan ya umuya' hinan Hentil ta diday itudtuduwa'!”
7 At nakak ay dida ta immuy nunhituh abung nan Hentil an mungngadan hi Titius Justus an ohah nan mundayaw ay Apo Dios, ya nedelloh di abungnah nan himba'an di Hudyu. 8 Mu din ap'apun den himba'an di Hudyun hi Crispus§Hi Apostoles Paul di namonyag ay hiya (I Cor. 1:14). ya an amin dan hina"ama ya din nihinah abungda ya kimmulugda goh. Ya do'olda goh di udumnah tatagud Corinth an kimmulug, at numpabonyagda.
9 Ya wa han ohan nahdom ya paddungnay nun'enap hi Paul, ya inalin Apu tu'un hiyay, “Adi'a tuma'ot, mu inaynayunmun muntudtuduh nan Hapit'u, ya adim higanan 10 ti mimidduma' ay he"a, at mi'id nappuhih ma'at ay he"a ti do'olda goh di tataguh numpunhituh tun babluy an pento"uh tagu'.” 11 At nihinah dih Paul hi hintawon ya han godwa an nuntudtuduh nan Hapit Apo Dios hinan tatagu.*Mid mapto' ya intudo' Apostoles Paul nan duwan libluh tu an Liblu an I Thessalonians ya Liblu an II Thessalonians.
12 Ya unat goh napilih Gallio hi gobelnadol†Hay nunggobelnadolanah di ya hidin 51-52 A.D. Ya do'ol di namhod ay Gallio ti nahamad di inatnan numpapto'. Ya waday lala'in aginan hi Seneca an nala'eng an humanul, ya hi Seneca di bihtulun nuntudtudu ay Nero an numbalin hi ali. hinan Provinciad Achaia‡Hiyah ne ohan provinciad Greece. ya na'amungday Hudyu, ya inabulutdan amin an umuyda dapopon hi Paul, at dempapda hiya, ya inyuydah nan punhumalyaan. 13 Ya inaliday, “Heten tagu ya gunna al'alu'on nan tatagu ta numbino'ob'on di atondan mundayaw ay Apo Dios an adi miyunnudan hinan pundayaw an iyabulut di Uldin!”
14 Ya unat goh alyon ta humapit hi Paul ya himmapit hi Gallio an inalinay, “Gulat hi un hay pimmatoy, unu nangakaw, unu nan udumnan umat hinan nappuhin inatnay idiklamuyun Hudyu at badanga' da'yun manumalya. 15 Mu bo'on heney inatna ti hay atona anu ya adina ituduy aat di unudonyun Hudyun nitudu, ya nan Tugun di ap'apuyu, ya nan Uldinyu goh. At okod ayun da Paul an munhahapit ti adi' ipanuh hana!” 16 At pinakakna didah nan punhumalyaan. 17 At dempap din Hudyuh Sosthenes an ap'apun nan himba'an hidi ta hiyay nangipuhayandah bungotda, at nunhuplitdah nan hinagang di punhumalyaan, mu un hintigtigon Gallio.
Hay Numbangngadan da Paul ad Antioch hinan Provinciad Syria
18 Innayun Paul an nihinah did Corinth hi manghan hi himbulan ya unda munlugan hi pupul an umuy ad Syria an ibbana da Priscilla ay Aquila. Mu enye'wadad Cenchrea hi nahhun ta numpapo'leh hi Paul ta ipa'annungna din intulagnan Apo Dios ti hiyah ne ugalidah pangimmatunan ya unda mahkay munlugan hidin pupul ta immuydah nan Provinciad Syria. 19 Ya unat goh negpongdad Ephesus ya limmahunda ta mihina da Priscilla ay Aquila hidi. Ya immuy hi Paul hinan himba'an di Hudyu, ya ni'hapihapit hinan Hudyuh di. 20 Ya impa'udda hiya ti pohdondan mihinan dida, mu agguyna inabulut. 21 Mu din nakakana ya inalinay, “Wa ay ta iyabulut Apo Dios at mumbangngada' goh ay da'yuh tuh udum di algaw.” At nakak ad Ephesus an nunlugan hi pupul. 22 Unat goh dimmatongdad Caesarea. Ya nundapuh hi Paul ad Jerusalem an immuy nangapngah nan kimmulug hidi ya un umuy ad Antioch.§Mid mapto' ya na'at hidin 52 A.D.
Hay Miyatlun Numbiyahean da Paul an Nummisyonari
Hay Inayan da Paul ad Galatia ya ad Phrygia
23 Mu agguy nabayag hidid Antioch hi Paul ya nakak an immuy limmane'le'od hinan abablubabluy hinan duwan provincia an ad Galatia ya ad Phrygia ta tinuguna nan kimmulug hidi ta ihamadday pangulugda.*Na'at hidin 53-57 A.D.
Hay Inayan Apollos ad Ephesus ya ad Corinth
24 Wada han Hudyu an mungngadan hi Apollos an i'Alexandria an immuy ad Ephesus an ni'hituh di. Hiya ya nala'eng an muntudtudu, ya do'odo'ol di inilanah din nitudo' an Hapit Apo Dios. 25 Ya inilana goh din intudtudun John hi aat Apu tu'un hi Jesus, ya na"innilaonay pumbonyag John. Ya nidugah di amahlunan mangitudtudun danen inilana, mu manghan di inilanah aat Jesus. 26 Ya ente"anan immuy nuntudtuduh nan himba'an di Hudyu an mid di ta'otna. Ya unat goh dengngol da Priscilla ay Aquila hede han intudtuduna ya ininniladan nakudang di inilana, at hiyanan inayaganda hiya ta nitnud hi abungda ta intududan hiyan amin di aat Apo Dios ta mihamad di panginnilaana.
27 Ya ninomnom Apollos an umuy hinan Provinciad Achaia, at binadangan din kimmulug ay Jesus hidid Ephesus ta impiyuyday tudo' hinan i'ibbadan kimmulug ad Achaia ta mangilionda hiya. Unat goh dimmatong hidi ya nidugah di bimmadanganah din tatagun kimmulug hidi an dumalat di homo' Apo Dios ay dida. 28 Ya ni'hapihapit hinan Hudyuh din na'amungan di tatagu, ya impaphodnan nambanambal hidin hinapihapitda. At la'tot ya inamehna dida ti inhamhamadnan nangipa'innila an hi Jesus di Alin Pento' Apo Dios an nitudo' hinan nitud'an di Hapit Apo Dios.
*18:1 Mid mapto' ya na'at hidin 51 A.D.
†18:2 Hay nun'aliana ya hidin 41-54 A.D.
‡18:2 Nuntudo' nan ohan gun muntudtudo' hi history an hi Suetonius hinan libluna an Claudius (verse 25) an manu ay pinakak nan Alin hi Claudius nan Hudyud Rome ti “gun etlod Chrestus nan punnomnom nan tatagu.” Ya nan Chrestus ya ohan nibahhaw an spelling di ngadan an Kristu, at mid mapto' ya ninomnom Claudius an idoldol Jesu Kristu nan iRome.
§18:8 Hi Apostoles Paul di namonyag ay hiya (I Cor. 1:14).
*18:11 Mid mapto' ya intudo' Apostoles Paul nan duwan libluh tu an Liblu an I Thessalonians ya Liblu an II Thessalonians.
†18:12 Hay nunggobelnadolanah di ya hidin 51-52 A.D. Ya do'ol di namhod ay Gallio ti nahamad di inatnan numpapto'. Ya waday lala'in aginan hi Seneca an nala'eng an humanul, ya hi Seneca di bihtulun nuntudtudu ay Nero an numbalin hi ali.
‡18:12 Hiyah ne ohan provinciad Greece.
§18:22 Mid mapto' ya na'at hidin 52 A.D.
*18:23 Na'at hidin 53-57 A.D.