JESAJA
Porofete Jesaja papia qizec‐ticnezi MITI RAŊɊAo porofete 16, femicne 4 â wahamicne 12, jaŋere papia râe rakicne irec micne bakac. Jesaja e porofete gie‐ticne i Juda ŋicwofuŋ Usija hâmoc dameŋ‐ticne maickeha (740 B. C.) fuŋkerâ bahuc jukuhame jara 40 me 55 tarawec. Ŋicwofuŋ Hisikia juhame (716–687 B. C.) batarawec hâcne. Fufua hae‐ticne Jerusalem, erâ e hae ira hâcne juhuc porofete gie‐ticne bawec. Ehame findaŋdâŋ‐ticne gâcne i Asiria ŋic jaŋe Damasko hae mecne, Samaria hae mecne ro rauc epie Israe ŋic jaŋere uucmaŋ omaewec dameŋ ira fâri fideteŋnehec ewec. Asiria ŋic jaŋe dameŋ ira hâcne fisirâ Israe ŋic qâhuc‐joparâ mâreŋ‐jeŋic ro rauc embiŋ. (723–722 B. C.) Erâ Jesaja gie‐ticne tarazo eha Asiria ŋicwofuŋ Saŋheribezi Judea mâreŋ ima bahuc Jerusalem hae wâc ro rauc eocte fisiwec. (701 B. C.)
Jesaja â porofete gâcne jaŋe Mârozi maŋʒâŋe‐jeŋic bâtâcneme fipie rame wiac ʒâhec fufuane honembiŋ. Wiac gâcne hone manac epie aŋac ʒizine eme dâŋ mâteŋne mâcne, ɋiɋicne â qac firicne mu qâreŋ epie gae hawari fuawec, wokemaŋnehec â qâreŋnehec â maŋ babaafecnehec. Eme nâŋâc woserâ wose epene iŋuc jaha baafec‐nâpohuc ʒeri aŋac bâfua‐nâreekac. Jesajazi dâŋ qâreŋkewec i ŋicdâŋ mâcne, i Anuture dâŋ.
Porofete Jesaja e qanaŋ Wofuŋte dâŋ i miczi muhuc juwec. Ʒâhec ine wâc qâreŋkeocte mucnekicne. Mâc qâqâreŋ gie i e jahac boc mi mecne bawec, gie i motecfâcne jaŋere meo râewec.
Jesajare papia qizec bâfâuckepene dâkâne sâko jahec â moc fuakac.
Dâkâne 1 i Jes 1—39.
Dâkâne 2 i Jes 40—55.
Dâkâne 3 i Jes 56—66.
Jesaja dâkâne namba 1 irec maŋnao Jesaja e jahacne juju, erâ Judea â Jerusalem hae mâreŋ ima bakicnao wiac weniŋuc fuarâ fowec, â porofetezi gie‐ticne weniŋuc erâ bawec irec dâŋ â binaŋ sasawa mu qâreŋ ekicne forakac. Erâ dâŋ â binaŋ forakac sâc irec dâŋ qizecne jajahec kecʒiŋuc fua tâcnekopirec: 1. Anutu e Tiri Wofuŋ, â tiŋne rune irec dâŋticne mana rereŋ ehuc tiŋne juzo. 2. Wofuŋ mamanasiŋke izi ŋic juju â eebapa‐nâŋec sasawa guriŋ bazejec.
Jesaja dâkâne namba 2 ira ine porofete Jesaja ere dâŋ mâcne, ŋic mocte dâŋ fokac. Erâ Judaŋic jaŋe Babilonia mâreŋko kâpâcwâruo bacjopa rakicne ira weniŋuc erâ jumbiŋ irec dâŋ â binaŋ mu qâreŋ ekicne. Irec papia maŋnao Judaŋic jaŋere mu bâmiriŋ dâŋ kecʒiŋuc bocjaha fokac: Anutuzi ŋicfâc‐ticne kâpâcwâruonec batarac‐joparâ Jerusalem haeo mocwâc râec‐jopame juniŋmu. Irec hâcne ʒiŋuc muŋgopeneŋ: Papia i ʒâhec jâmbâŋ qâreŋkekicne, Judaŋic jaŋere kâpâcwâru dameŋ tarazo eha. Dâkâne namba 2 qâreŋkewec ŋic e porofete â Anuture kiŋaŋŋic fârine jaha, dâŋticnezi fuŋne‐ticne iŋuc mufuakac. Mâc ʒâŋe‐ticne ine mi manaŋgopeneŋ. Erâ sifu irec erâ dâkâne irec manapene wawahane mi ezejec, aricne, maŋnao dâŋ qâreŋkekicne forakac i qame hukicne. Eme Jesu e papia irecnec hâcne dâŋ bocjaha rorâ ira iticnehuc e jahacne dâŋ tâpirinehec muwec. Dâkâne namba 2 qâreŋkewec ŋic ere gae â dâŋ wiac irec qizecne sâko ʒiŋuc fua taniŋkekac: Anutu e bâbâni â ʒâhec, e wiac fufuŋke â babatara. Ekizia mocjaha Femicne jukac, e iŋucne moc mi jukac. E hâcne mâreŋ sâko mâreŋ irec bâbâfua â irec guriŋ bapa erâ irec bâbâpiaŋ. Anutu sâko Anutu e mocjaha jujâmbâŋkekac. Porofete e Anuture fuŋne iŋuc mutaniŋke‐nârewecte miti mamana nâŋâc Jesu Kristo ʒâic â hâmoc‐ticnere fuŋne mana‐hâmonaŋte bafic‐nâpokac hâcne.
Jesaja dâkâne namba 3 maŋnao dâŋ forakac i dâkâne namba 2 irec dâŋ ʒuhucne. Mâc dâŋ hawarinezi kecʒiŋuc mufuakac: I dâkâne 2 qâreŋkewec ŋic ekizia mâcne, ŋic moczi qâreŋkewec. Dâkâne 2 qâreŋkewec ŋic e Anuturaonec bâbâpiaŋ fuaocmu irec dâŋ mumu ŋic. Ŋic ʒizi ine bâbâpiaŋte dâŋ sawa mâcne, okacne babazu fufua irec dâŋ i mâmâc qâreŋkewec. Erâ kecʒiŋuc honeŋgopeneŋ wâc: Dâkâne 3 i Judaŋic jaŋe Babilonia kâpâcwâruonec risierâ Jerusalem haeo â Judaia mâreŋko juhapie mu qâreŋ ekicne. Dâŋ fâricne jâmbâŋ ine gaŋ 60–62 ira fokac. Ira hâcne porofetezi Judaŋic mâreŋ‐jeŋicko risierâ ʒârâ ʒâpâ faio jaha jumbiŋ jaŋe bâbâpiaŋte biŋe biaŋ mocwâc jazakac. Ehuc wâc ŋic tiŋne â ŋic sindaŋne jaŋere dâŋ murâwiŋnehuc qâreŋkewec. Ine hâcne, guru moc jaŋe biŋe biaŋ dâŋ jazakac â guru moc jaŋe ine qaqatara‐jeŋicte okacdâŋ jazakac. Gaŋ 61:1–2 dâŋ fokâc, dâŋ iŋucne i Jesuzi mâreŋko gie‐ticne fuŋkehuc muwec wâc.
1
Ŋicguru sindaŋne jaŋere dâŋ
Ʒi Amozire ŋokâ Jesaja e ʒâŋene raruŋkeme Juda mâreŋte â Jerusalem haere wiac hone manac ewec irec dâŋ. Ine Uʒija, Jotam, Ahaʒi â Hisikia jaŋe Juda ŋicwofuŋ juwarehuc juhapie wiac i fuacnehuc juwec.
 
Sambâŋne sambâŋne ŋoŋe mananiŋ, â mâreŋ go hazec râec;
Wofuŋ e ʒiŋuc mukac:
“No naru motec gume bâsokac ejarehuc hone maiŋ ejarepo,
eme jaŋe ine fenarembiŋ.
Bulimakao e ruticne ʒâŋitaekac,
â doŋgi e bomboŋ‐ticnezi nânâ oto bâfuacnewec i manaekac;
Israe e ine mamana mi focnekac,
ŋicfâc‐nane jaŋe maŋ tâmiric juŋgopieŋ.”
 
Jei, ŋicguru sindaŋ hârindaŋne,
kiŋ bahac qâŋkerâ juju,
sâqocne bapa jaŋere ɋâricfâc,
naru motec kekeporicne.
Jaŋe Wofuŋ râpeckembiŋ,
Israere Tiri Wofuŋ mana suambiŋ,
ehuc e beherâ rârâpe wisembiŋ.
 
Ŋoŋe fecnehuc jaha juŋgopieŋte
wemo‐ŋeŋicko ʒuhuckerâ qa bâtiŋ eŋarezo?
Qizec e furu jaha huc ecnekac,
maŋ e furu jaha betaŋkekac.
Kike tape â qizec botâŋ ŋoŋondeŋ‐jekicko
sahac moc furu mi fokac;
qa hepârâc ekicne
â ʒikare micrâfâc â wic soc sâŋiŋnehec sasawa;
i ba bâpisic â ʒure foŋ mi ecnekicne,
â wokemaŋ ruacnehuc mi bâuruekicne.
 
Mâreŋ‐ŋeŋic tuhu fuawec fokac,
hae sâko‐ŋeŋic ŋerawec i ʒoczi ʒâseŋkewec;
mâreŋ‐ŋeŋicte fârine i ŋic furunezi
ʒâŋe fai‐ŋeŋicko ro nâc eeŋgopieŋ,
hae mâreŋ i jabanezi qa imac embiŋ iŋucnea fokac.
Eme waiŋ gieo boze wamba ŋeekac,
Zioŋte otâ e irec sâc mac behepie ŋekac;
wâruhaŋ maŋko gie boze ŋeekac irec sâc,
me hae moc somâmaŋko ŋeekac iŋucne.
 
Anutu Tâpiri Ɋuŋɋasaŋ Wofuŋzi
ʒikare uucne moc mi akic‐jopa‐nâreme muzac,
ine Sodom iŋucne enʒapeŋ,
â Gomorare sâc bâfuanʒapeŋ.
Maŋjeŋic bârisieniŋte dâŋ jazawec
10 Sodomte micne ŋoŋe Wofuŋte dâŋ mananiŋ!
Gomora ŋic ŋoŋe Anutu‐nâŋecte mumutâc dâŋ irec hazec râeniŋ.
11 Wofuŋ e ʒiŋuc mukac:
“Taha wiac‐ŋeŋic guru sâko izi wemo enareocmu?
Lama ŋicne bâzi rike‐nareeŋgopieŋ irec mecne
â bulimakao biuc sâko jaŋere wokemaŋte mâmâc takicnukac.
Erâ bulimakao ŋicnere socte
me lamare me noniŋ ŋicnere wâc mi aŋacnukac.
 
12 “Ŋoŋe mai enareniŋte fisieŋgopieŋko
hae ʒoŋa‐nane âtenʒaŋneniŋte mozi muŋarewec?
13 Taha fârimâc mocwâc mi bafisiniŋ,
hosâc âsure mamakâcnukac,
mosa ɋârire hombaŋ â sabata hombaŋ â tutumaŋte ʒâfo bapamanaŋgopieŋ, hehesic juju â hombaŋ tutumaŋ,
i bâturepie ââkeacnukac.
14 Mosa ɋâri‐ŋeŋic â hombaŋ tutumaŋ‐ŋeŋic
i maŋnanezi qaisockeekac,
iŋeŋiczi hâcne kimâcnuha mana ʒâireekopac.
15 Ŋoŋe meŋeŋic bâfeŋne‐narepie
ʒâŋe‐nane bâsoŋke‐ŋarepemu;
eme nunumu bocjaha numupie
no sifu hazec mi râepemu;
meŋeŋic soc ruacne‐fârekicne i!
16 Maŋsahac‐ŋeŋic ʒure ɋaɋackeniŋ;
eebapa‐ŋeŋic sâqocne fokac i ʒâŋe‐naneonec bârârieniŋ,
ehuc sâqocne beheniŋ.
17 Eehâmore aafec gie baniŋ;
bâbâtiŋ fua sanaŋkeocte henʒiriŋneniŋ,
ŋic pepec eejare fuakac i bâtiŋneniŋ;
bekâ mâsiŋ dâŋjeŋic dopeckeniŋ,
hozec sacfozic fojareniŋ.”
 
18 Wofuŋzi mukac: “Ajoc, warepie dâŋ mu bâtikic enaŋ:
Hehesic‐ŋeŋic saŋ bâroŋ iŋucne fokacko
sifu sinou iŋucne qaŋqaŋ fuazejec:
â qoruc somboroŋ iŋucne fokacko
sifu lama kanʒaŋ iŋucne fuazejec.
19 Ŋoŋe aafec bâfuarâ micrereŋhec eniŋmuo
mâreŋte fâri biaŋ fua‐ŋareme nâniŋmu.
20 Â qikiŋnehuc râŋgeŋkeniŋmuo
ine ʒikazi kimiziec‐ŋopaocmu.
Dâŋ i Wofuŋte mickonec wahakac hâcne.”
Zioŋ hae bâbâtiŋ fuacneha firuezo
21 Ojai, hae pectâc biaŋ
juwicnao bâbâtiŋte neŋgocne ŋeweczi
weniŋuc erâ boe saure hozine ekac!
Mârâc tiŋne jujure ŋeŋe hae eweczi
miŋecgac ʒika qaqare ŋeŋe hae ekac.
22 Siliwagezi ŋetikierâ qânâ tinac ewec,
waiŋge i opâhec bâsifuckekicne.
23 Micnefâcge jaŋe doc bapa ŋic
erâ fiuc roro ŋic jaŋere âgofâc embiŋ.
Jaŋe sasawa bâbâmiriŋ moneŋte ejareme
bubiaŋ wiac roniŋte ra rowec ware rowec eeŋgopieŋ.
Jaŋe bekâ mâsiŋ dâŋgieo mi ŋezic‐jopaeŋgopieŋ
â hozec jaŋere dâŋ jaŋerao mi fisiekac.
 
24 Irec Fekicne sâko, Anutu Tâpiri Ɋuŋɋasaŋ Wofuŋ,
Israere Anutu tâpiri rune,
ere micdâŋ ʒiŋuc fuakac:
“No kisâfâc‐nane okacne bazu‐jarepemu
â kimbeŋ‐nanezi râsifâc‐nane rua‐jarerâ maŋnane mâteŋkeocmu.
25 No menane goraopec bâfeŋnepemu,
erâ siliwa jawage opâ ʒaʒacnezi ʒure‐garepe
fârine wosâeme jawa bârâriepemu.
26 Eme mumutara ŋicfâcge esecne jugarembiŋ,
iŋucne mocwâc bâfuac‐jopa‐garepemu,
â mumutâc ŋic bâbâni jumbiŋ iŋucne;
eme faicnao ʒâŋege tiŋne juju â jauŋ fâri hae mugareniŋmu.”
 
27 Zioŋ e bâbâtiŋ fuacneha firuezo,
â maŋnao juhuc maŋjeŋic bârisieniŋmu jaŋe
tiŋne jujure faio firuec‐jopazo.
28 Kâcɋene fejarehuc jujune â sindaŋŋic
jaŋe ine mâmâc bâsirowec‐jopazo,
eme Wofuŋ râpeckembiŋ jaŋe omaeniŋmu.
29 Eme boriŋjâcte aŋac‐ŋopaekac irec mimienʒepieŋ
â jufu bâtirimbiŋ irec weaŋkenʒepieŋ.
30 Ehuc boriŋ rehacne ururuckeekac irec sâc enʒepieŋ,
â jufuzi opâ basarâ hahaŋkeekac iŋucne.
31 Eme ŋic tâpiri sanaŋ eki semune ehuc mujawezejec,
â meqâreŋ‐ticnezi ʒoc uucne ezejec!
Eme jahe turerâ qâqâhâsâc erâ ʒapire
moczi moc ʒoc mi qâhâpozejec.