Kálaad ábɛɛ̂ Pwôl nyə́ á cilə Timotê yɛ́
Isâ í dʉ́gyá nə kálaad ábɛɛ̂ mə Pwôl shú mə́ Timotê yí
Kálaad ábɛɛ́ mə́ Timotê ŋgə nyîn nə́ Pwôl nyə á bə Róma ja nyə́ á cilə nyə yí (1.17). Í á jəla nə bə Pwôl ŋgə́ jág jug mímbwugʉd (2.9) a músə a tə́l fwó (4.10, 16). Nda nyə́ á mpu nə́ isɛ́y byé í mə́ shîn a wál zə yə nə́ (4.6), nyə á ka cilə muud nyə á bə nyə fwámɛ́ múúd gwooŋg á cɛɛlí yɛ́ (1.2), yə nyə məcwûŋ.
Pwôl mə tɛ́ɛ́d fwo yə Zɛmbî akíba nə búgə Timotê jɨ nə ndɨ́ yí. Nda á bwey mpu nə́ obwiiŋgyɛ ɔ́ Jɔ̧jɔ̧ Lâŋ bwə́ dʉ jug, dʉ bwəma nə cúwʉ́lí nə́, a bándʉ́lə́ Timotê nə́ a yɨ́ɨ́mʉ́g nyúul ja məkʉgʉlʉ mə́ bə́ yí, a gwána nda fwámɛ́ «mwâ zɨmbɨ mə́ Krîst», lwóya íŋkáŋ. (1.3–2.13). A mpú bándʉlə nyə nə́ a jííg ncê nə buud bwə́ dʉ tɛ́ mbɛɛ ílɨ́s-lɨ́s nə ozhuyá nə isâ í dʉ sá nə́ buud bwə́ wúg búgə́ dɨ́ wá. A mú cɨ nə́ a bɛ̧́g yuug jé, nyə Pwôl, a dʉ cʉgə nda mílə́sʉ́ mí Zɛmbî mí ŋgə́ cɨ nə́, kú fúfug (2.14–4.5). A mú kə shínal kálaad nə ŋkáŋgʉ́lá ŋkáŋgʉla cé nyə́mɛ́fwó tə́l yí, a ŋgə́ lɔ̧́ Zɛmbî muud nyə á ŋgə shúgal nyə yɛ́ (4.6-22).
Pwôl ŋgə lwó nə́ nyə a mə́ gwána gwáná á kaambʉlə́lə nə Jɔ̧jɔ̧ Lâŋ nə́ ndɛɛ́ kə wɔ́ɔ́s mə́shíné mə́ cʉg jé (4.7). A ŋgə jɨɨ ja jɛ̂sh nə́ buud bwə́ lɔ̧́ kálaad ɛ́ga wá bwə́ gwánág gwáná jɔɔŋgʉ́ kú nə ifwaas, nda fúndə mízhízhíŋ, ŋgə gwána nə búgə́, nə jísɔ́w, nə cɛɛlî, nə nadâ.
1
Məbə́dá
1Tm 2.7Mə wə́ ŋgə́ cilə kálaad ɛ́ga, mə Pwôl. Zɛmbî nyə a jɨɨ nə́ mə bə́g *muud lwámá mə *Krîst Yésus, shú nə́ mə bwííŋgʉg buud cʉg nyə á kaag nə́ a bá yə bwo wə́ Krîst Yésus yí. Timotê: 1Tm 1.2; 1Kr 4.17Mə́ cilə wo Timotê mwân waam mə́ búl cɛɛl yɛ́. Zɛmbî Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ bá Cwámba wúsʉ́ Krîst Yésus bwə́ ɔ́ sá wo mpaam, bwə́ ɔ́ gwág wo cɛy lámʉ́d, bwə́ ɔ́ sá nə́mə́ nə́ wo cʉ́gəg mpwogɛ́.
Pwôl ŋgə yə Zɛmbî akíba
Flp 3.5; 1Tm 1.5Mə ŋgə yə Zɛmbî ódá bwə́ á dʉ yə gúmə́ yɛ́ akíba. Nyə nə́mə́ wə́ mə́ ŋgə́ yə gúmə́ mitə́dʉ́gá myâ lâm mí njúl mə fúbán yɛ́. Mə́ dʉ wá wo mə́dɨ́ mə́jəgʉla dɨ́ ja jɛ̂sh, tɔɔ ibulú tɔɔ mimwásə́. Mə ŋgə bul tə́dʉgá yé dwô, mə ka ŋgə bul jɨɨ nə́ shwə́ dʉ́gyág mə búlʉg bə nə məshusʉg. Mis 16.1Mə ŋgə tə́dʉga búgə́ gwô, búgə́ á kú nə məkə́ŋ, búgə́ ŋgwúd nə ŋgwúd mpáámbə́ gwô Loyís bá nyɔɔŋgʉ́ woó Enís bwə́ á bə nə ndɨ́ yí. Mə ŋgə mpu bʉ́bə́lɛ́ nə́ búgə́ jɔɔŋg nə́mə́ wə́ wó jɨ́ nə ndɨ́ yí.
Magʉləg jug shú Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl
bəd wo məbwə́: 1Tm 4.14; 5.22Gwə́ wə́ mə́ bándʉ́lə́ wo nə́: ŋgagʉ́ nə gwɨ́ɨ́ŋg sâ Zɛmbî nyə á yə wo ja mə́ á bəd wo məbwə́ yí. Rom 8.15Nəcé *shíshim Zɛmbî nyə á yə shé yí í cúgɛ́ shíshim ífwaas; í yidá bə shíshim í dʉ sá nə́ muud búlʉg bə nə ŋkul, nə cɛɛlí, a dʉ jwú nə lâm yé yí. 2.9; Rom 1.16Ntɔ́ mə́ kə́ nə́ wo ajə́láyɛ́ nə gwág shwôn nə ŋgə́lə bwiiŋg lâŋ mə́ Cwámba íshé tâm buud, wo nda nə́mə́ gwág mə shwôn nda mə́ jɨ́ mímbwug dɨ́ nə́. Yidagʉ́ magʉlə nə́ wo júgʉg nə́mə́ nda mə shú Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl, shwə́ ŋgə́ *búgʉla ŋkul mə́ Zɛmbî. Ifz 2.8-9; Tit 3.5Nəcé nyə wə́ nyə á cʉg shé, a jɔ̂w shé nə́ shé bə́g buud bɛ́; nyə a shígɛ́ jɔ̂w shé ntɔ́ nə́ shé á fwo sá jɔ̧jɔ̧ mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́, í á bə njɨ nəcé nyəmɛ́fwó nyə á ŋwa cígʉ́lá nə́ a sá shé mpaam. Nyə á bwey cɛ̧ɛ̧lə shé mpaam nyɔɔŋg kwoŋ mə *Krîst Yésus dɨ́, shí ga nda fwo tɛ́ɛ́d. 10  Yuá 1.14; Tit 3.6 shwɨy … cʉg jɨ́ kú bá bwɛlɛ shîn yí: 1Kr 15.20, 55, 57; Heb 2.14-15A mə́ ka lwó shé mpaam nyɔɔŋgʉ́ ja gaád nə zə́lə cʉgye íshé Krîst Yésus nyə á zə lwóya nyúúl yí. Nyə wə́ nyə a mə́ zə caam ŋkul shwɨy í á dʉ bə nə ndɨ́ yí, a zə nə Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl zə sá nə́ shé mpúg cʉg jɨ́ kú bá bwɛlɛ shîn yí.
11  1Tm 2.7Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl dɔɔŋg wə́ Zɛmbî nyə á tə̂l mə nə́ mə ŋgə́g nə bwiiŋg yí, mə bə́g *muud lwámá, mə bə nə zhɨɨ́ mə jɨ́ɨ́gʉ́lí búúd. 12 Gwə́ wə́ mə́ ŋgə́ jísɔw minjugú yí; njɨ mə agwágɛ́ myo shwôn, nəcé mɛɛ mə mpú múúd mə́ á mə́ búgʉla yɛ́; mə mpú bʉ́bə́lɛ́ nə́ a jɨ nə ŋkul mpu baagʉlə sâ jɛ̂sh mə́ yə́ nyə nə́ a báágʉləg yí, mə kə bá ŋwa gwo jwɔ̂w á məzhúgʉ́lâ.
13  1.5; 1Tm 1.10Iciyá yâ obʉ́bə́lɛ́ wó á lə́g nə mə yí, ŋwag byo tâŋ yuug, ŋwag byo nə búgə́ nə cɛɛlí í ŋgə́ zhu wə́ Krîst Yésus yí. 14  1Tm 6.20Sâ wo á yɨ́yɔw yí, wo ɔ́ baagʉlə gwo nə kwííndyá mə́ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim njúl shédɨ́ yɛ́.
15  4.16Wo mpú nə́ buud ɔ Azî bɛ̂sh bwə́ á mə́ myaas mə, tɛɛm bə Fizhɛ̂l bá Ɛrʉmozhɛ̂n. 16  Onezifôr: 4.19Cwámba gwágʉ́g njɔ́w búúd mə́ Onezifôr cɛy lámʉ́d. Nəcé nywáá nyə á dʉ wá mə ŋkul nyúúlʉ́d, kú gwág mə shwôn nə́ mə jɨ mímbwugʉd. 17 Nyə á yida ŋgə sɔ̧́ mə nə zɛ́ny ja nyə á wɔ́ɔ́s Róma yí, a mú kwey mə. 18 Cwámba Yésus sáág nə́ Zɛmbî bág gwág nyə cɛy lámʉ́d jwɔ́w á məzhúgʉ́lâ. Wo ntâg wə́ mə́ búl mpu bímbí lʉ́ kwííndyá nyə á kwíínd mə Ifɛ̂z yí.

1:1 1Tm 2.7

1:2 Timotê: 1Tm 1.2; 1Kr 4.17

1:3 Flp 3.5; 1Tm 1.5

1:5 Mis 16.1

1:6 bəd wo məbwə́: 1Tm 4.14; 5.22

1:7 Rom 8.15

1:8 2.9; Rom 1.16

1:9 Ifz 2.8-9; Tit 3.5

1:10 Yuá 1.14; Tit 3.6 shwɨy … cʉg jɨ́ kú bá bwɛlɛ shîn yí: 1Kr 15.20, 55, 57; Heb 2.14-15

1:11 1Tm 2.7

1:13 1.5; 1Tm 1.10

1:14 1Tm 6.20

1:15 4.16

1:16 Onezifôr: 4.19