Kálaad Yûdə nyə́ á cilə yɛ́
Isâ í dʉ́gyá nə kálaad mə Yûdə yí
Ja wó lɔ̧́ kálaad ɛ́ga yí wo é dʉ́g ná mə́tɛ́ɛ́dʉ́léd nə́ muud nyə á cilə yɛ́ nyəmɛ́fwó ŋgə jaaw jínə́ dɛ́ nə́ nyə wə́ «Yûdə, lwaá mə Yésus-Krîst, mínyɔŋʉ̂ mə́ Zhâk» (Mat 13.55).
Kálaad mə Yûdə nyə aŋgɛ̂ nə dʉ́gya nə ŋkúmba Dɔ̧, a ŋgə dʉ́gya nə okrîstɛn bɛ̂sh. Kɛ́ɛl dɛ́ í ŋgə nə́mə́ bul bə nda dɛ́ Pyɛ̂r nyə á cilə kálaad yé ábɛɛ̂ dɨ́ yí (na jɨ, wo bul dʉ́g 2Pr 2): okálaad obá bɔɔŋg bɛ̂sh bwə́ á ŋgə lúmbʉli nə buud bwə́ á ŋgə kyey nə wagʉwo wagʉwo mínjɨ́ɨ́gʉ́lá wá, bwə́mɛ́fwó bwə́ ŋgə́ cʉgə cʉg mísə́m.
Yûdə nyə́ a tɛ́ɛ́d kálaad yé nə isâ bwə́ dʉ nə́mə́ cɨ mə́tɛ́ɛ́dʉ́lé mə́ kálaad dɨ́ yí (1-2), nə́ ndɛɛ́, a mú ka zə lúmbʉli nə mimbʉ́wʉ́lú mí búúd myɔɔŋgʉ́ nə ŋkulû, buud sə́ ŋgə́ cɨ nə́ bwə́ á ŋgə kyey nə nyaan-nyaan mínjɨ́ɨ́gʉ́lá zə nyíŋgal Dɔ̧ mə Yésus dɨ́ wá, a lwó mə́bɔ̂w bɛ̂sh bwə́ bá bwəma nə ndɨ́ má (3-16). Nə́ ndɛɛ́, Yûdə mú cɨ nə okrîstɛn báá nə́ bwə́ yɨ́ɨ́mʉ́g mənyúúl búgə́d (17-23), ŋgə kə shwóg ŋgə bɛ̧ minjɨ́ɨ́gʉ́lá bwə́ á bwey ŋwa myá. A mú ka kə shínal kálaad nə yə́lə Zɛmbî gúmə́, «Zɛmbî ŋgwûd nə ŋgwûd ŋgə́ cʉg shé nəcé Cwámba íshé Yésus-Krîst yɛ́» (24-25).
Kálaad ɛ́ga ŋgə lwó nə́ ijɔ̧́ɔ̧́ bí nə məma məma ŋkûl, a ka nə́mə́ lwó nə́ məma məma kwííndyá nə bwágə́ lúú í ŋgə zhu okrîstɛn wə́ Zɛmbî nə wə́ Yésus-Krîst ɨɨ́, zhɨ́ɨ́ á Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧́ Shíshim (20-21).
1
Məbə́dá
1 Mat 13.55; Mak 6.3Mə Yûdə lwaá mə Yésus-Krîst, mə mínyɔŋʉ̂ mə́ Zhâk, mə wə́ mə́ cílə́ kálaad ɛ́ga. Mə́ cilə bɨ́ buud Zɛmbî Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ mə cɛ́ɛl wá, buud nyə á jɔ̂w wá, á ŋgə́ baagʉlə kə wɔ́ɔ́s ja Yésus-Krîst mə bá zə yí. 2 2Pr 1.2Zɛmbî búlʉg ŋgə gwág bɨ́ cɛy lámʉ́d, a búlʉg sá nə́ milâm mí bə́g bɨ́ nə́ shɛɛ, a búlʉg cɛɛl bɨ̂.
Oyɨ́ɨ́gʉli ɔ́ mə́shɨɨgá bʉ́sə
3 1Tm 1.18Yé óshwə́ bâm mə́ búl cɛɛl wá, í á ŋgə ná bul bə mə yéésh nə́ mə cíləg bɨ́ isâ í dʉ́gyá nə cʉg Zɛmbî mə́ yə shé bɛ̂sh yí. Mə mə́ ka kwey nə́ jísə mə yɨ́ɨ́mbʉ́lí nə́ mə cíləg bɨ́, wá bɨ́ ŋkul mə́nyúúlʉ́d. Zɛmbî nyə á yə mifééshá mí búúd myɛ́ búgə́ ja ŋgwûd á kandʉgə. Ságá lúmbʉ́lí shú kaambʉlə́lə nə búgə́ jɔɔŋgʉ̂. 4 2Pr 2.1-22Gal 5.13; 2Pr 2.1Mpugá nə́ bɔ́ɔ́l búúd bɨ́ kú bísh Zɛmbî wá bwə́ á mə́ zə nyíi bɨ́dɨ́ gwooŋg dɨ́ nyima. Buud bɔɔŋgʉ́ bwə́ mə́ yid mpaam mə́ Zɛmbî wúsʉ́, í yida bə nda nywə́ wə́ í ŋgə́ ye bwo ŋkul nə́ bwə́ sáág ásɨ́y-sɨ̂y; bwə́ ŋgə shwána Mása nə Cwámba wúsʉ́ Yésus-Krîst. Bweyʉ́lə búúd bɔɔŋgʉ́ intʉ́gʉ́lí byáŋ í á bwey bə cilyá.
5 MmN 12.51; Ilŋ 14.29-30; 1Kr 10.5; 2Pr 1.12-13Tɛɛm bə nə́ bɨ mə́ bwey mpu isâ íga byɛ̂sh nə́ sáŋ sáŋ, mə́ cɛɛl báásʉlə bɨ́ nə́ Cwámba nyə á yîl kúl búúd jé mə́nyámád Igîpten njɨ, nyə á zə jaŋgʉlə bɔɔŋg bwə́ áshígɛ́ shwu mə́nyúul nə nyə wá. 6 1Pr 3.19-20; 2Pr 2.4*Wəéŋgəles bwə́ áshígɛ́ baagʉlə cé jáŋ wá, bwə́ á yida mpáŋgʉlə jiya jáŋ wá, Cwámba nyə a wá bwo míkwoolú myâ kandʉgə kandʉgə dɨ́, yídʉ́gʉ́d ŋgə́lə bwánd məma jwɔ̂w Zɛmbî mə bá zə cígal mílə́sʉ́ yí. 7 Mət 19.1-24; 2Pr 2.6Ntɔ́ nə́mə́, buud ɔ Sódom nə Gomor nə miŋgwə́la bə́nɔ́ŋ bwə́ á bə məlaad wá, bwə́ á wusə mənyúúl ásɨ́y-sɨ̂y dɨ́ nda wəéŋgəles bɔɔŋg, bwə́ nə́ bwə́ kə́ nə jaŋga nə́ ndɛɛ́ kə jaŋga míshwun mí cúgɛ́ mbií ŋgwûd nə myáŋ myá. Nda bwə́ á sá ntɔ́ nə́, bwə́ ŋgə yɔ́ɔla nə intʉ́gʉ́lí yâ kuda á kandʉgə kandʉgə: məma yuug wə́nɨ.
8 2Pr 2.10Nə́ ndɛɛ́, buud bwə́ á mə́ zə nyíi bɨ́dɨ́ gwooŋg dɨ̂ nyima ɔ́nɨ, bwə́ ŋgə nə́mə́ sá isâ mbií ŋgwúdʉ̂ wɔɔŋgʉ̂. Bwə́ ŋgə yád mənyúúl máŋ nda buud bwə́ ŋgə́ cʉgə cʉg í dʉ bə mə́ntamə́d wá, bwə́ ŋgə ban jiya ícwámba mə́ Zɛmbî, ŋgə lás nə wəéŋgəles wâ mílwanə́ *bwaasʉ́lə mpu. 9 Mbá 34.6; Zak 3.2; 2Pr 2.11 Míshiyɛ̂l: Mbʉ́ 12.7Í njúl nə́ Míshiyɛ̂l, kúkúmá wə́éŋgəles nyə a shígɛ́ sá ntɔ́. Ja bá Njwû məjamb bwə́ á sɛ́ŋʉsa məkə̂l shú mbimbə mə́ Moyîz yí, nyə a shígɛ́ bwɛlɛ lás nə Njwû məjamb bwaasʉ́lə mpu. Nyə á yida cɨ nə nyə nə́: «Zɛmbî ŋkáándʉ́g nə wo.» 10 2Pr 2.12Njɨ, bâŋ bɨ́ nə́, sá bwə́ ampúyɛ́ yí, bwə́ lás nə gwo bwaasʉ́lə mpu; bwə́ ŋgə cʉgə nda ocúdú, dʉ sá ísâ nda bwə́ cúgɛ́ nə milâm; Zɛmbî mə bá jaŋgʉlə bwo. 11 Káan: Mət 4.3-8; 1Yn 3.12 Balaam: Ilŋ 22.7, 17; 1Pr 2.15 Korê: Ilŋ 16.1-34Məntágʉla nə bwo, nəcé bwə́ ŋgə bɛ̧ kuú njɔɔnd mə Káan; bwə́ mə́ wá mə́nyúúl ócícɛ́ndɛ́ dɨ́ nə́ bwə́ sɔ̧́ *mwaanɛ̂ nda Balaam bwə́ mə́ yə shwɨy nəcé bwə́ mə́ sá míŋgáádə́ nda Korê. 12 2Pr 2.13, 17Sɛɛŋgyálə bɨ́nɔ́ŋ mə́ sɛ́ɛ́ŋgyá ídína dɨ́ yí í yidá bə bɨ́ bɔɔgʉ́; bwə́ sá ŋgúlʉ́gú dəg kú gwág shwôn, bwə́ yáág njɨ nə bwə́mɛ́fwó. Bʉ́sə nda miŋkúdú mí dʉ bándʉwo ntɔ́ nə́ ndɛɛ́ ŋkwɔ̧̂ mú zə caam myo mpú kú nywɔ̧̂ myá. Bʉ́sə nda ilɨ́ɨ́ í mə́ bə kú wúmə wəla lʉ mpúmə́ dɨ́, í mə́ mun nə́ ndɛɛ́ í mə́ shwáás yí. 13 Iza 57.20; 2Pr 2.17Nə́mə́ nda ikwɔ̧́ í mâŋ í dʉ wusə vúl nə isâ í mə́bwam mimbií mimbii ncindye dɨ́ nə́, ntɔ́ nə́mə́ wə́ bwə́ dʉ wééshʉli mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mí shwôn myáŋ mísh mə́ búúd dɨ́ yɛ́. Bwə́ nyiŋgə nə́mə́ bə nda wəacén-cénî wâ joŋ bwə́ mə́ wú lwoŋ wáŋʉ́d ŋgə ntʉ̂ŋ ntɔ́ wá; Zɛmbî mə́ kwambʉlə bwo jáŋ jiya kʉ́l yídʉ́gʉ́ á nə́ kʉlʉ́d jɨ́ kandʉgə á kandʉgə yí.
14 Mat 25.31 Inɔɔg: Mət 5.18, 21-24; Heb 11.5Inɔɔg muud á kala búúd zaŋgbá mpʉ́sə mə́ Adam, nyə a cúndə cúndə́ wáŋ nə́: «Cwámba ŋgə zə nə wə́éŋgəles bɛ́, bʉ́sə bímbí múúd cúgɛ́ nə ŋkul lɔ̧́ yí. 15 A zə́ sámb búúd bɛ̂sh milə́sʉ́, zə bwaagʉlə búúd bɨ́ kú bísh Zɛmbî wá bɔ́w-bɔ̂w mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myáŋ myâ kú bísh Zɛmbî, nə iciyá í mpyóŋ byɛ̂sh ósɔ́ɔl ɔ *mísə́m bɔɔŋg bwə́ á lás nə nyə yí.» 16 Haaw! Buud bɨ́ kú bísh Zɛmbî wá bʉ́sə njɨ nə́ shúsʉ́lú shúsʉ́lú, njɨ bwə́ wə́ dʉ tədʉwa nə məlal mə́ cʉg; kuú njɔɔnd wáŋ í ŋgə bɛ̧ njɨ bɔ́w-bɔ̂w íyéésh byáŋ; bwə́ dʉ lás məma míkaand, bwə́ faag múúd njɨ nyɔɔŋg bɨ́ nə ŋkul ŋwa mfíí nyə́dɨ́ yɛ́.
Məcwûŋ shú óbúgʉla
17 2Pr 3.2Bɨ bâŋ oshwə́ bâm mə́ búl cɛɛl wá, tə́dʉ́gágá isâ *búúd ɔ lwámá ɔ́ Cwámba wúsʉ́ Yésus-Krîst bwə́ á jaaw yág yí. 18 2Pr 3.3; 2Tm 3.1; 3.2-6Ŋgaá nə́ bwə́ á cɨ nə bɨ́ nə́, «Ja í bá zə bə nə́ cʉg á shí ga í wál zə shîn yí, buud ɔ cóógʉ́ bwə́ bá bə, kuú njɔɔnd wáŋ í bá ŋgə bɛ̧ njɨ iyéésh byáŋ yâ kú bísh Zɛmbî.» 19 Bwə́ wə́ ɔ́nɨ; bwə́ ŋgə sá nə́ buud bwə́ ŋgə́g nə béégya, bwə́ ŋgə cʉgə njɨ nda isâ í shí í ŋgə́ kə bwo mílúúd nə́, bwə́ cúgɛ́ nə Shíshim mə́ Zɛmbî.
20 Kol 2.7Bɨ bâŋ oshwə́ bâm mə́ búl cɛɛl wá, wágá ŋkul nyɨ́n nyɛ̂sh nə́ bɨ dʉ́g dʉ cwínya, bɔ́ɔ́l cwîny bɔ́ɔ́l shú nə́ cʉg jɨ́n jɛ̂sh í bə́g njɨ ísâ bɨ́ á *búgʉla yííd. Dʉgá sá mə́jəgʉla bɨ ŋgə́ bɛ̧ kwííndyá Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim mə kwíínd bɨ́ yí. 21 Cwámba íshé Yésus-Krîst mə bá zə lwó nə́ a gwág shé cɛy lámʉ́d, a bá zə yə shé cʉg á kandʉgə kandʉgə. Té bɨ́ é ŋgə bwánd wəla dɔɔŋg yí, ŋgəgá nə cʉgə bɨ ŋgə́ mpu nə́ Zɛmbî ŋgə cɛɛl bɨ̂. 22 1Te 5.11Gwágʉ́gá buud bwə́ ŋgə́ ná zhízhigə wá ŋkúŋkwóŋʉ́lə. 23 Zak 3.2Bɔɔŋg bwə́ mú ŋgə kə kuda dɨ́ wá, dáágʉ́sə́gá yîl bwo, bwə́ fáámʉg. Bɨ ɔ gwág bɔ́ɔ́lʉ́gá ŋkúŋkwóŋʉ́lə. Njɨ bɨ ɔ́ bɛy, mpiigá isâ bwə́ ŋgə́ sá yí, bɨ́ mpii tɔɔ káándə́ bwə́ ámə sá mə́bɔ̂w nə ndɨ̂ yí.
Zɛmbî ŋwág gúmə́
24 Flp 1.10; 1Te 5.23Nə́ ndɛɛ́, Zɛmbî jɨ́ nə ŋkul sá nə́ bɨ bə́g kú bwɨɨm bɔɔgʉ́, bɨ ka bá kə tɔ̂w nə məshusʉg nyə́dɨ́ mílwanə́d, bɨ njúl kú nə́ sá á jumʉ́g yɛ́, 25 Rom 16.27nyə Zɛmbî ŋgwûd nə ŋgwûd ŋgə́ cʉg shé nəcé Cwámba íshé Yésus-Krîst yɛ́, a ŋwág gúmə́, nə icwámba, nə ŋkul, nə ijwûga, tɛ́ɛ́d mə́tɛ́ɛ́dʉ́léd, zə wɔ́ɔ́s múús, kə kumə kandʉgə á kandʉgə! Amɛn.
1:1 Mat 13.55; Mak 6.3
1:2 2Pr 1.2
1:3 1Tm 1.18
1:4 2Pr 2.1-22
1:4 Gal 5.13; 2Pr 2.1
1:5 MmN 12.51; Ilŋ 14.29-30; 1Kr 10.5; 2Pr 1.12-13
1:6 1Pr 3.19-20; 2Pr 2.4
1:7 Mət 19.1-24; 2Pr 2.6
1:8 2Pr 2.10
1:9 Mbá 34.6; Zak 3.2; 2Pr 2.11 Míshiyɛ̂l: Mbʉ́ 12.7
1:10 2Pr 2.12
1:11 Káan: Mət 4.3-8; 1Yn 3.12 Balaam: Ilŋ 22.7, 17; 1Pr 2.15 Korê: Ilŋ 16.1-34
1:12 2Pr 2.13, 17
1:13 Iza 57.20; 2Pr 2.17
1:14 Mat 25.31 Inɔɔg: Mət 5.18, 21-24; Heb 11.5
1:17 2Pr 3.2
1:18 2Pr 3.3; 2Tm 3.1; 3.2-6
1:20 Kol 2.7
1:22 1Te 5.11
1:23 Zak 3.2
1:24 Flp 1.10; 1Te 5.23
1:25 Rom 16.27