11
Yésus mə jɨ́ɨ́gʉ́lí ómpwíín məjəgʉla
(Mat 6.9-13)
5.16Dúl jwɔ̂w dɨ, Yésus nyə á bə gúl kʉ́kʉ́lʉ́d a ŋgə́ jəgʉla. Ja nyə á yɔw jəgʉlálə yí, ŋgwɔ́l *mpwíín yé mú cɨ nə nyə nə́: «Cwámba, jɨ́ɨ́gʉ́líg sə́ jəgʉlálə nda Yuánɛs nyə a jɨ́ɨ́gʉli bɛ́ ómpwíín nə́.» Ijwûga byô: 4.43; 9.2, 62; 10.9, 11; 17.21; 19.11; Mis 1.6-8; 19.8; 28.23, 31Yésus mú cɨ nə bwo nə́: «Ja bɨ́ mə́ bá dʉ jəgʉla yí, bɨ ɔ bá dʉ cɨ nə́:
Pʉpa,
Jínə́ dwô í bə́g nə gúmə́ ntɔ̧ sâ jɛ̂sh.
Ijwûga byô í zə́g.
12.22-32Yə́g sə́ idʉ̂w í jə́lá nə sə́ yí jwɔ́w dɛ̂sh.
Juug sə́ *misə́m mísʉ́
nəcé sə́ ŋgə nə́mə́ juu buud bwə́ ŋgə́ byaagʉlə nə sə́ wá.
Wo kú bɨ́d nə́ mə́bwə́bʉ́lán mə́ ntɔ̧́ sə́ ŋkul.»
A mú nyiŋgə cɨ nə bwo nə́: «Shé fwógá ná cɨ nə́ ŋgwɔ́l múúd na bɨ́dɨ́ jɨ nə yé shwə́. Muud wɔɔŋgʉ̂ ka kə wə́ shwə́ yé mpwó-bulú kə cɨ nə nyə nə́: “Wɛy e, kwalʉg ná mə ibʉlɛ́d ilɔ́ɔl nəcé ŋgwɔ́l shwə́ waamə́ ŋgə zhu njɔɔnd dɨ́, a mə́ wɔ́ɔ́s mə kâ njɔ́w mə kú nə sâ mə́ yə́ nyə.” 18.5Shé fwógá ná cɨ nə́ shwə́ yé mə́ bɛ̧sa nə nyə nûŋ njɔ́w dɨ́ cwû nə́: “Kú zə ntágʉlə mə, sə́nɔ̂ŋ bwân bâm sə́ mə́ bwey já shí, mə cugɛ́ nə ŋkul wɔɔl zə yə wo ibʉlɛ́d.” Mə́ jaaw bɨ́ nə́, tɛɛm bə nə́ a cugɛ́ nə ŋkul wɔɔl zə yə nyə ibʉlɛ́d nə́ a jɨ shwə́ yé, nyə é wɔɔl nəcé ŋgwɔ́l sálə káŋgá ŋgwóómbʉ́lú, nyə é zə yə nyə sâ jɛ̂sh á ŋgə́ gwáámb yí.
Mat 7.7«Mɛɛ mə́ ka cɨ nə bɨ́ nə́: Gwáámbʉ́gá Zɛmbî, nyə é yə bɨ̂; sɔ̧́gá, nyə e lwó bɨ̂; kudəgá mbɛ̂, nyə é juw. 10 Nəcé muud mə gwáámb yɛ́ nyə é bii, muud mə sɔ̧́ yɛ́ nyə é kwey, múúd mə ká kudə mpumbɛ́, bwə́ juw nyə wə. 11 Nyáyɛ́ sɔ́ɔ́ŋgʉ́ mwân na bɨ́dɨ́ gwooŋg dɨ́ jɨ́ nə ŋkul sá nə́ mwân yé gwáámb nyə shû, a yidá yə nyə kuwó nywâ yɛ́? 12 Ŋkí ntâg nə́ Mwân yé gwáámb nyə́ kɨ́ɨ́, a yidá yə nyə acə́laafə̂? 13 Ŋkə́mʉ́sá bɨ̂, tɛɛm bə nda bɨ́ bʉ́sə nə mbíya mílâm nɨ, bɨ mə́ dʉ yə bwân bʉ́n isâ í ányunywaâ. Ŋkəmʉsa nə Dâ á gwɔ̂w; ŋkí bɨ mə gwáámb nyə Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim, a yə bɨ̂.»
Yésus mə́ lwag ákúmə́lwə̂ a fífî
(Mat 9.32-34; 12.22-30; Mak 3.22-27)
14  Mat 9.32-34Yésus nyə á ŋgə yîl muud jamb í á wá nyə mə́ŋkədad nə́ a bə́g fífî yí. Í á ka bə nə́, ja jamb í á wú yí, muud wɔɔŋgʉ̂ nyə a tɛ́ɛ́d lásʉ́lə, buud bɛ̂sh bwə́ mú ŋgə káam. 15 Bɔ́ɔ́l búúd wâ cínɔŋgʉ́ bâŋ bwə́ mú yidá cɨ nə́ Bɛlʉzebul* Bɛlʉzebul wə́ Njwû ibɔ́w-bɔ̂w í míshíshim. wə́ ŋgə́ yə Yésus ŋkul nə́ a ŋgə́g nə yîl buud məjamb. 16  Mak 8.11; Mat 16.1Bɔ́ɔ́lʉ́gá bwə́ mú zə nə njígá mə́bwə́bʉ́lán wə́ Yésus, zə cɨ nə́ a wééshʉ́g bwo gúl *sâ í ntɔ̧́ búúd ŋkwóŋ yí, í ŋgə́ zhu gwɔ̂w. 17 Nyɛ mú mpu mítə́dʉ́gá myáŋ, a mú ka cɨ nə bwo nə́: «Búúd ɔ dúl faan bwə́ ká bɔ́ɔ́g ŋgə lúmbʉli bwə́mɛ́ nə bwə́mɛ́, faan dɔɔŋg í é jɛ̧ɛ̧ nə́ mpaá. Búúd ɔ wúl njɔ́w bwə́ ká bɔ́ɔ́g ŋgə lúmbʉli bwə́mɛ́ nə bwə́mɛ́, njɔ́w búúd wɔɔŋg jímb. 18 Bɨ́ ŋgə cɨ nə́ Bɛlʉzebul wə́ ŋgə́ yə mə ŋkul nə́ mə ŋgə́g nə yîl buud məjamb. Ntɔ́ jɨ nə́ *Sátan mə́ yida nyiŋgə cuwo, ŋgə yîl nyəmɛ́fwó. Ká dɛ́ faan í é ka tɔ̂w na ntʉdɛl? 19 Ŋkí Bɛlʉzebul wə́ ŋgə́ yə mə ŋkul nə́ mə ŋgə́g yîl buud məjamb nda bɨ́ ŋgə́ cɨ nə́, zə́ nyɛ ŋgə́ yə buud bʉ́n ŋkul nyɔɔŋgʉ̂? Ŋgaá bwə́mɛ́fwó bwə́ ŋgə mpu lwágʉlə bɨ́ nə́ sáŋ nə́ bɨ bʉ́sə nə məbɛ̧ɛ̧́? 20  17.21Njɨ, ŋkí nyinə́ mbwə̂ mə́ Zɛmbî wə́ í ŋgə́ yə mə ŋkul nə́ mə yílʉ́g buud məjamb ɨɨ́, mpugá nə́ Faan mə́ Zɛmbî í mú wa. 21  Iza 49.24Ja ŋkuŋkúl múúd wɨ́ nə fwámɛ́ ísâ í dɔ́ɔ́mb í ŋgə́ baagʉlə njɔ́w yé yí, muud cugɛ́ nə ŋkul kúnya nə məbii mɛ́. 22 Njɨ múúd mə ntɔ̧́ nyə ŋkul yɛ́ mə́ ká nə́mə́ zə, zə figə nyə shí dɛ́ɛ́g nyə məkwɔ̧ɔ̧ mə dɔ́ɔ́mb á dʉ *búgʉla má, muud wɔɔŋg mú ka tɛɛm ŋwa mə́bii mɛ́ ŋgə kaaw buud. 23  9.50; Mak 9.40Muud mə bə́ kú kɛɛm mə yɛ́ ŋgə lúmbʉli nə mə. Muud mə bə́ kú zə wá mə́bwə̂ nə́ sə́ná sə́ sɛ́ɛ́ŋgʉg yɛ́, a ŋgə yida caam.»
Yésus mə yə́ búúd minjɨ́ɨ́gʉ́lá mimbií mimbií
(Mat 12.43-45)
24 «Ja bɔ́w-bɔ̂w shíshim í dʉ wú múúd nyúúlʉ́d yí, í dʉ kə ŋgə jɛ̧́ɛ̧la mə́shí mâ mishwééshá ŋgə́lə sɔ̧́ wogá. Njɨ ŋkí í bə́ kú kwey wogá, í mú tə́dʉga nə́: “Mə zə́ nyiŋgə kə mə́dɨ́ njɔ́w kʉ́l mə́ á fwo dʉ ji yí.” 25 Í ká zə kwey njɔ́w ŋgwámbʉ́lá, sâ jɛ̂sh jɔ̧ kwambʉlá, 26  2Pr 2.20í é kə ŋwa mílʉ́gá míshíshim zaŋgbá mí njúl nə ŋkʉ́d ntɔ̧ wə́mɛ́fwó, bə́nɔ́ŋ bɛ̂sh bwə́ mú kə nyíi njɔ́w, kwambʉlə jiya cínɔŋg. Nə́ ndɛɛ́, cʉg mə múúd wɔɔŋgʉ̂ í mú nyiŋgə jág bɔ̂w, ntɔ̧ mbií í á fwó dʉ bə yí.»
27 Í á ka zə bə, Yésus ŋgə́ lás ntʉ́nɨ, ŋgwɔ́l múdá mú wééshʉli kə́l mə́ŋkúmbə mə búúd dɨ́ cɨ nə nyə nə́: «Mudá nyə á byá wo nyɛ́ɛ́ŋg wo yɛ́ nywáá mə́ jəla.» 28  8.21Yésus nyɛ mú cɨ nə́: «Buud bwə́ ŋgə́ gwág Milə́sʉ́ mí Zɛmbî wá, bwə́ ŋgə́ sá nda mí ŋgə́ cɨ nə́, bwó wə́ bwə́ mə́ jəla.»
29  Mat 16.2-4; Mak 8.12; Yuá 6.30Buud bwə́ á ka ŋgə sɛɛŋgya ŋkí bulya. Yésus mú cɨ nə bwo nə́: «Mbɛɛ kala búúd í njúl ŋkí bɔ̂w, í bə́lɛ́ jí nə́ mə wééshʉ́g bwo gúl *sâ í ntɔ̧́ búúd ŋkwóŋ yí! Bwə́ abʉ́lɛ́ dʉ́g gúl sâ í ntɔ̧́ búúd ŋkwóŋ yí, njɨ jɔɔŋg í á bə nə Zhwónas yí. 30  Zhn 2.1Nda Zhwónas nyə á bə sâ í á ntɔ̧ buud ɔ Ninivə ŋkul nə́, ntɔ́ nə́mə́ wə́ *Mwân mə́ Múúd nyə́ é bə sâ í ntɔ̧́ búúd ɔ kala ga ŋkul yɛ́. 31  1Oj 10.1-10Jwɔ̂w Zɛmbî mə bá zə sámb búúd milə́sʉ́ yí, Cî ámudâ í á wú *mə́kɔ́ɔ́l mə́ jwɔ̂w məkɔ́ɔ́l mə́ jwɔ̂w: Ciyá nɨ í kə́ nə́ Sud; wo é kwey fɛ́ɛ́l-fɛ́ɛ́lí yé ŋkɔw á ofɛ́ɛ́l-fɛ́ɛ́lí ɔ́ íciyá dɨ̂. yí í bá tɔ̂w tʉ́təlí yə kala búúd ga məbɛ̧ɛ̧́. Nəcé nyə á gwaa zhu íjumə i shíd zə gwágʉlə fʉg mə́ Sə́lʉmun. Dʉgá, sâ í ntɔ̧́ Sə́lʉmun yí jísə wa. 32  Zhn 3.5Buud ɔ́ Ninivə bwə́ bá nə́mə́ tɔ̂w tʉ́təlí, yə kala búúd ga məbɛ̧ɛ̧́. Nəcé báá bwə́ á cɛ́nd mítə́dʉ́gá ja bwə́ á gwág cúndə́ Zhwónas nyə a cúndə yí. Dʉgá, sâ í ntɔ̧́ Zhwónas yí jísə wa. 33  8.16; Mak 4.21Muud cugɛ́ nə ŋkul sá nə́, a jida lámba nə́ ndɛɛ́ a kə shweel dwo shí tʉ́wʉli. Í dʉ bə a yida tə̂l dwo cé lámba dɨ́ nə́ buud bwə́ nyíi njɔ́w wá bwə́ dʉ́gʉ́g məŋkɛnya. 34 Jús dwô dʉ́sə lámba á nyúúl nywô. Jús dwô í ká bə kú nə bwas ɨɨ́, nyúúl nywô nyɛ̂sh bə mə́ŋkɛnyad. Njɨ, jús dwô í ká bə ŋkí bɔ̂w, nyúúl nywô bə yídʉ́gʉ́d. 35 Ntɔ́, wo ɔ́ bɛy nə́ məŋkɛnya mə́sə́ wódɨ́ má mə́ bə́g yídʉ́gʉ́. 36 Ŋkí nyúúl nywô nyɛ̂sh í bə́ mə́ŋkɛnya dɨ́ kú nə kʉ́kʉ́l jísə́ yídʉ́gʉ́d yí, nyúúl nywô nyɛ̂sh í faan nda ja lámba í kwan wo nə məŋkɛnya mɛ́ yí.»
Yésus mə lás nə Ofarizyɛ̂ŋ bə́nɔ̂ŋ Oŋkumɛ ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧
(Mat 23; Mak 12.38-39)
37  7.36Ja Yésus nyə a shîn lás yí ŋgwɔ́l *Farizyɛ̂ŋ nyə a jɔ̂w nyə nə́ a kə́g də nyə́dɨ́ njɔ́w. Yésus nyə á ka nə́mə́ kə, kə ji shí kə́lə də. 38  Mak 7.2-4; Mat 15.2Farizyɛ̂ŋ ɛ́nɛ mú káam nə́ Yésus nyə a shígɛ́ sá ŋgusa bwə́ dʉ sá shúshwóógʉ́ nə́ bwə́ zə́g də yí. 39 Cwámba mú cɨ nə nyə nə́: «Bɨ bâŋ Ofarizyɛ̂ŋ bɨ mə́ dʉ sá nə́ bɨ́ gusa kwoŋ bálá nə kwoŋ shúyá, cwû nyɛ njúl bɨ́ lwándʉ́lá nə isâ í mándá, nə bɔ́w-bɔ̂w ísâ. 40 Yé ílad íga! Ŋgaá nə́ muud nyə á sá tɔ́ɔ́n yɛ́, nyə nə́mə́ wə́ nyə a sá cwû? 41  12.33Yidagá kɛɛnzh ísâ bísə́ cwû yí, yə mímbúmbúwá, isâ byɛ̂sh í mú bə bɨ́ ŋkí ŋkɛ̧̂. 42  Mat 23.23; Luk 18.12Məntágʉla nə bɨ́ Ofarizyɛ̂ŋ nəcé isâ nda mânt nə ru mânt nə ru: Jísə ikáá bwə́ dʉ lugʉshi jáámb nə ndɨ̂ yí, isâ nda məsəb. nə bíl íkáá í də̂ byɛ̂sh, bɨ́ ŋgə yə Zɛmbî *ŋkɔw wûm á isâ byɔɔŋgʉ̂, bɨ́ yida mpyêny cʉgə́lə nə buud tʉ́təlí nə cɛɛlʉ́lə Zɛmbî. Í njúl nə́ sâ bɨ́ mə́ jə́lá nə sá wə́ nɨ, kú yida mpyêny byɔɔŋg bɨ́ ŋgə́ bwey sá yí. 43  20.46; Mak 12.38-39Məntágʉla nə bɨ́ Ofarizyɛ̂ŋ nəcé bɨ mə́ cɛɛl kə dʉ ji njɨ íjiya yâ shwóg ja bɨ́ bʉ́sə́ *mə́mpáánzə́ mə́ mínjɨ́ɨ́gʉ́lá mə́ *Oyúdɛn dɨ́ yí; bɨ mə́ cɛɛl nə́mə́ nə́ buud bwə́ dʉ́g bə́da bɨ́ məbə́dá mə́ gúmə́ mə́ŋkúmbə mə búúd dɨ̂. 44 Məntágʉla nə bɨ́ nəcé bɨ bʉ́sə nda məshwoŋ mə́sə́ kú nə məyɨɨgyé; buud bwə́ dʉ kyey mwo gwɔ̂w kú mpu.»
45 Ŋgwɔ́l *Ŋkumɛ məcɛ̧ɛ̧ mú bɛ̧sa nə Yésus nə́: «Yɨ́ɨ́gʉli, ja wó ŋgə́ lás ntʉ́nɨ nɨ, wo ŋgə́lə nə́mə́ lwîy sə́ ɔ́nɨ.» 46 Yésus mú cɨ nə́: «Məntágʉla nə bɨ́ *Oŋkumɛ ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ nə́mə́, nəcé bɨ mə́ dʉ zhimb búúd jilə-jilə mímbag záməbag, í njúl nə́ bɨmɛ́fwó bɨ ádɛ́ bwɛlɛ sʉ́sal nyinə́ nə́ bɨ mə́ kwiid bwo nə ŋkɛ́nyʉ́lə myo. 47  Mis 7.52Məntágʉla nə bɨ́ nəcé bɨ́ ŋgə lwɔ̧́ məshwoŋ mə *búúd ɔ mícúndə́ ímpáámbə́ bɨ́n í á dʉ gwú yí. 48 Ntɔ́ jɨ nə́ bɨ́ ŋgə bwaagʉlə misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mí ímpáámbə́ bín, bɨ́ ŋgə gwág myo nywa. Bâŋ bwə́ á gwú, bɨ mú zə lwɔ̧́ mə́shwoŋ. 49  6.13Gwə́ wə́ jɨ́ nə́, Zɛmbî nyə á cɨ fʉ́g nyɛ́ dɨ́ nə́: “Mə bá dʉ kənd bwo buud ɔ mícúndə́ nə *buud ɔ lwámá. Bwə́ bá dʉ gwú bɔ́ɔ́l wâ cínɔŋgʉ́, bwə́ lwágʉlə bɔ́ɔ́lʉ́gá cúwʉ́lí. 50 Bwə́ bá dʉ sá ntɔ́ shú nə́ kala búúd ga í bâg tɔ̂w kɔɔd dɨ́ nəcé məcií mə búúd ɔ mícúndə́ bɛ̂sh bwə́ á gwúyɔw tɛ́ɛ́d mə́tɛ́ɛ́dʉ́lé mə́ shí wá. 51  Mət 4.8-10; 2Ib 24.20-22Í bá bə, tɛ́ɛ́d mə́cií mə́ Abɛl zə wɔ́ɔ́s mɨ́ mə́ Zakarî nyə á gwúyɔw mpə́dʉ́gá *alatâr nə Njɔ́w Zɛmbî yɛ́.” Haaw. Mə mpú jaaw bɨ́ nə́ kala búúd ga í bá tɔ̂w kɔɔd dɨ́ nəcé məcií mɔɔŋg. 52  Mat 16.19Məntágʉla nə bɨ́ Oŋkumɛ ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ nəcé bɨ a mə́ mánda juwʉga jɨ́ nə ŋkul juw búúd mbɛ̂ nə́ bwə́ bə́g nə mpúyá yí. Bɨmɛ́fwó bɨ anyííyɛ́ mpúyá wɔɔŋgʉ́d, bɨ́ kú nə́mə́ nyiŋgə bɨ́d nə́ bɔɔŋg bwə́ ŋgə́ cɛɛl nyíi wá, bwə́ nyííg.»
53  20.20Ja Yésus nyə a wú njɔ́w wɔɔŋg dɨ́ cúwo tɔ́ɔ́n yí, *Oyɨ́ɨ́gʉli ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ bə́nɔ̂ŋ Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ á ŋgə nándʉlə nyə nə zhwog mishílí ŋgə jî nyə isâ mimbií mimbií, 54 bwə́ ŋgə́ bwéél nə́ a lásʉ́g gúl sâ abʉ́bɔ̂w.

11:1 5.16

11:2 Ijwûga byô: 4.43; 9.2, 62; 10.9, 11; 17.21; 19.11; Mis 1.6-8; 19.8; 28.23, 31

11:3 12.22-32

11:7 18.5

11:9 Mat 7.7

11:14 Mat 9.32-34

*11:15 Bɛlʉzebul wə́ Njwû ibɔ́w-bɔ̂w í míshíshim.

11:16 Mak 8.11; Mat 16.1

11:20 17.21

11:21 Iza 49.24

11:23 9.50; Mak 9.40

11:26 2Pr 2.20

11:28 8.21

11:29 Mat 16.2-4; Mak 8.12; Yuá 6.30

11:30 Zhn 2.1

11:31 1Oj 10.1-10

11:31 məkɔ́ɔ́l mə́ jwɔ̂w: Ciyá nɨ í kə́ nə́ Sud; wo é kwey fɛ́ɛ́l-fɛ́ɛ́lí yé ŋkɔw á ofɛ́ɛ́l-fɛ́ɛ́lí ɔ́ íciyá dɨ̂.

11:32 Zhn 3.5

11:33 8.16; Mak 4.21

11:37 7.36

11:38 Mak 7.2-4; Mat 15.2

11:41 12.33

11:42 Mat 23.23; Luk 18.12

11:42 mânt nə ru: Jísə ikáá bwə́ dʉ lugʉshi jáámb nə ndɨ̂ yí, isâ nda məsəb.

11:43 20.46; Mak 12.38-39

11:47 Mis 7.52

11:49 6.13

11:51 Mət 4.8-10; 2Ib 24.20-22

11:52 Mat 16.19

11:53 20.20