17
Pol kɨ̀ Silasɨ mḛḛ ɓebo Tesalonikɨ-tɨ
1Te 1; 2:1-16
Pol-je kɨ̀ Silasɨ dꞌində dɔnangɨ Ampipolisɨ kɨ̀ dɔnangɨ Apoloni ꞌgangɨ ə ꞌtḛḛ mḛḛ ɓebo Tesalonikɨ-tɨ. Jipɨ-je dꞌɔw kɨ̀ kəykəwna̰ lə-dé lo-é-tɨ kinlé nɔ̰ɔ̰. Pol ɔw mḛḛ kəykəwna̰-tɨ lə jipɨ-je lé, titɨ kɨ́ ḛ ɔw-né kete-kete. Ndɔ taakoo-je kɨ́ ɔsɨ go-na̰ go-na̰ mutə lé, ḛ ɔw najɨ sə-dé ta dɔ ta-je-tɨ kɨ́ mḛḛ mbete-tɨ kɨ́ aa njay. Ḛ ɔr-dé mḛḛ ta kɨ́ tò mḛḛ mbete-tɨ kɨ́ aa njay tɔjɨ-dé-né kɨ́ Kristɨ lé, à kingə kɔ̰̀ sar koy-né, ə à tɔsɨ ndəl kində lo tḛḛ. Ḛ idə-dé panè: «Jeju kɨ́ mꞌpa ta liə mꞌadɨ-si lé, ḛ ya to Kristɨ* 17:3 Kristɨ lé kɔr mḛḛ-é to dow kɨ́ Lubə mbətɨ-é. lé.» Jipɨ-je kɨ́ dan-tɨ-je kɨ́ mbunə̰-dé-tɨ ꞌree ꞌgə kɨ́ to ta kɨ́ tɔgrɔ-tɨ, adɨ dꞌində rɔ-dé natɨ kɨ̀ Pol-je kɨ̀ Silasɨ rəm, ɓá kosɨ grɛkɨ-je n̰a̰ kɨ́ ꞌto njèɓəl Lubə, ɓá dené-je kɨ́ ꞌto dow-je kɨ́ boy-boy kàrè dꞌində rɔ-dé natɨ sə-dé rəm tɔ. Rəmə jangɨ ra jipɨ-je n̰a̰. Beɓa dḛ ꞌkəw dow-je kɨ́ dan-tɨ-je kɨ́ njékilə kɨ̀ kagɨ rəbɨ ꞌsulə-dé ꞌjunglu-né tagɨr lə dow mḛḛ ɓe-je. Dḛ dꞌɔw mḛḛ kəy-tɨ lə Jasɔ̰, ꞌsangɨ kadɨ dꞌuwə Pol-je kɨ̀ Silasɨ dꞌɔw sə-dé ndaa-tɨ nɔ̰̀ dow-je-tɨ. Ngà lokɨ dḛ dꞌingə-dé al lé, ꞌndɔr Jasɔ̰ kɨ̀ njékadmḛḛ-je kɨ́ dan-tɨ-je dꞌɔw sə-dé nɔ̰̀ njégangta-je-tɨ kɨ̀ kəə ta-dé-tɨ taá-taá ꞌpanè: «Dingəm-je kin kɨ́ ꞌto njéjunglu kisɨ majɨ lə dow-je lo lay kɨ́ dɔnangɨ-tɨ nè lé, dḛ ꞌree tḛḛ nè ngá tin! Rəmə Jasɔ̰, uwə-dé kɨ rɔ-é-tɨ lé ya! Dow-je kin lay ya ꞌtəl rɔ-dé go ndukun-je-tɨ lə ngar Sejar al, kdɔtalə dḛ ꞌpanè ngar kɨ́ rangɨ isɨ nɔ̰ɔ̰, ri-é lə Jeju.» Lokɨ kosɨ dow-je, kɨ̀ njégangta-je dꞌoo ta-je kin bè lé, wɔngɨ ra-dé n̰a̰. Beɓa dꞌadɨ Jasɔ̰ kɨ̀ njékadmḛḛ-je lé, dꞌugə, ngá ɓá dꞌin̰ə-dé dꞌadɨ dꞌɔw.
Pol kɨ̀ Silasɨ mḛḛ ɓebo Bere-tɨ
10 Lokɨ kàdɨ̀ ur jipɨ ya rəmə, njékadmḛḛ-je dꞌadɨ Pol-je kɨ̀ Silasɨ dꞌɔw mḛḛ ɓebo Bere-tɨ. Lokɨ ꞌree ꞌtḛḛ ɓebo Bere-tɨ lé, dḛ dꞌɔw mḛḛ kəykəwna̰-tɨ lə jipɨ-je. 11 Beɓa dꞌingə dow-je kɨ́ tagɨr lə-dé majɨ, tɔy tagɨr lə jipɨ-je kɨ́ ɓebo Tesalonikɨ-tɨ. Dḛ ꞌyəl mbi-dé dꞌoo-né ta lə Lubə kɨ̀ rɔnəl n̰a̰ rəm, ndɔ-je lay-lay ya ꞌndər gin ta-je kɨ́ mḛḛ mbete-tɨ kɨ́ aa njay, kdɔ koo se ta-je kɨ́ dꞌidə-dé lé, to ta kɨ́ tɔgrɔ-tɨ ya wa? 12 Jipɨ-je n̰a̰ dan-dé-tɨ dꞌadɨ mḛḛ-dé Jeju; ɓá dené grɛkɨ-je kɨ́ ꞌto dow-je kɨ́ boy-boy, ɓá dingəm-je n̰a̰ ya dꞌadɨ mḛḛ-dé rəm tɔ. 13 Ngà lokɨ jipɨ-je kɨ́ ɓebo Tesalonikɨ-tɨ, dꞌoo ta-é kɨ́ Pol isɨ ilə mbḛ ta lə Lubə mḛḛ ɓebo Bere-tɨ tɔ lé, dḛ dꞌɔw ꞌsulə kosɨ dow-je kɨ́ mḛḛ ɓebo-tɨ ꞌɓukɨ-dé dɔ-é-tɨ. 14 Ngà njékadmḛḛ-je dꞌadɨ Pol ḭ kalangɨ ɔw kɨ ta babo-tɨ. Ngà Silasɨ-je kɨ̀ Timote ɓá ꞌtəl dꞌisɨ mḛḛ ɓebo Bere-tɨ. 15 Dow-je kɨ́ dꞌadɨ-dé ꞌdan Pol lé, dꞌɔw siə njal ꞌtḛḛ siə mḛḛ ɓebo Atḛn-tɨ. Lokɨ dꞌɔw kɨ̀ təl kɨ gogɨ lé, Pol un ndu kadɨ dꞌadɨ Silasɨ-je-tɨ kɨ̀ Timote, ꞌree kalangɨ dꞌingə-nꞌḛ̀.
Pol mḛḛ ɓebo Atḛn-tɨ
16 Lokɨ Pol isɨ ngəbɨ Silasɨ-je kɨ̀ Timote mḛḛ ɓebo Atḛn-tɨ ɓəy lé, mḛḛ-é ḭ puu kdɔtalə koo kɨ́ ḛ oo magɨ-je pələ́-pələ́ mḛḛ ɓebo-tɨ kinlé. 17 Ḛ ɔw mḛḛ kəykəwna̰-tɨ lə jipɨ-je ɔjɨ ta kɨ̀ jipɨ-je rəm, kɨ̀ dow-je kɨ́ njéɓəl Lubə rəm, ɓá ndɔ-é ndɔ-é ya ḛ ɔw pandangɨ lo-tɨ ɔjɨ ta kɨ̀ dow-je lay kɨ́ dꞌisɨ dꞌingə-na̰ titɨ rəm tɔ. 18 Njénégə-je kɨ́ dan-tɨ-je kɨ́ ꞌto njékun go néndó lə Epikur 17:18 Njènégə kɨ́ ri-é lə Epikur lé panè: Dow ya à sangɨ kisɨ majɨ liə, ɓɨ to Lubə ɓá à sangɨ kadɨ-é al., kɨ̀ njénégə-je kɨ́ ꞌɓa-dé Istoisi-je 17:18 Dow-je kɨ́ ꞌɓa-dé Stoisi-jeꞌto njénégə-je kɨ́ ꞌpanè i dow lé kadɨ ꞌadɨ né tɔ̀y dɔ-i al, kadɨ ore mḛḛ-i mḛḛ né-je-tɨ lay. kàrè najɨ siə ta tɔ. Dḛ kɨ́ dan-tɨ-je ꞌpanè: «Njètidə ta kanlé, a̰ panè ri ɓan wa?» Dḛ kɨ́ madɨ-je ꞌpanè: «Ḛ ra rɔ-é kɨ njèkilə mbḛ kɨ́ sɔbɨ dɔ magɨ-je kɨ́ ꞌmba bè ɓan! Dḛ ꞌpa ta-je kin bè, kdɔ Pol a̰ ilə mbḛ Poyta kɨ́ Majɨ lə Jeju, ɓá a̰ ilə mbḛ tɔsɨ kɨ́ dow-je dꞌa tɔsɨ ndəl kində lo tḛḛ rəm tɔ.» 19 Beɓa dꞌɔr Pol dꞌɔw siə lo-tɨ kɨ́ ɓa-é Areopajɨ kɨ́ to lo gangta kɨ́ boy rəmə ꞌpanè: «Néndó kɨ́ sigɨ kɨ́ ꞌa̰ ꞌndó dow-je kinlé, jꞌndigɨ gə se to ta kɨ́ dɔ ri-tɨ wa? 20 Kdɔtalə ta-je lə-i kɨ́ a̰ ꞌpa lé ɓa mbi-ji-tɨ gay. Beɓa jḛ jꞌndigɨ kadɨ ɔr-ji mḛḛ-é adɨ jꞌoo.» 21 Dow-je kɨ́ ɓebo Atḛn-tɨ lay, kɨ̀ mba-je kɨ́ dꞌisɨ dan-dé-tɨ lé, dow ra né kɨ́ rangɨ al. Dḛ dꞌisɨ ká pa ta-tɨ, kɨ̀ ká koo ta-je-tɨ kɨ́ mba kɨ́ gogɨ nè kin ya ngá. 22 Pol ḭ a̰ taá dan dow-je-tɨ lo-tɨ kɨ́ ꞌɓa-é Areopajɨ lé ə panè: «Sə̰i dow-je kɨ́ ɓebo Atḛn-tɨ, mꞌoo kɨ́ sə̰i lé, mḛḛ né-je-tɨ lay ya, pole magɨ-je uwə mḛḛ-si n̰a̰. 23 Mꞌpa bè kdɔ lokɨ mꞌnjiyə mḛḛ ɓe-tɨ lə-si lé, mꞌoo né-je lay kɨ́ sə̰i ꞌpoli-dé rəm, ɓá mꞌɔw sar mꞌoo logugɨ né káre kɨ́ ꞌndàngɨ ta-tɨ ꞌpanè: “To ꞌlə magɨ kɨ́ dow gə-é al.” Magɨ kɨ́ sə̰i ꞌgəi-é al ya ꞌpoli-é kinlé, ḛ ɓá mꞌa̰ mꞌpa ta liə mꞌadɨ-si tin. 24  17:24 Knj 7:48Lubə kɨ́ njèra dɔnangɨ kɨ̀ né-je lay kɨ́ tò-tɨ, ḛ kɨ́ to ꞌƁa dɔra̰ kɨ̀ dɔnangɨ lé, isɨ mḛḛ kəy-tɨ kɨ́ dow ra kɨ̀ ji-é al. 25 Lubə lé, ɔw ndoo kadɨ dow ra kullə adɨ-é al, kdɔtalə né kɨ́ nal-é goto. Ḛ ɓá to njèkadɨ kiskəm né-je lay rəm, to njèkadɨ-dé koo rəm, ɓá to njèkadɨ né-je lay rəm tɔ§ 17:25 Knj 7:48; 1Ng 8:27. 26 Ḛ adɨ gin dow-je lay kɨ́ dꞌisɨ dɔnangɨ-tɨ nè lay kinlé njirə-dé ḭ rɔ dow-tɨ kɨ́ káre-rè. Ḛ ɔjɨ dɔkaglo-je lə-dé, kɨ̀ rəbɨ nin lo kisɨ-je lə-dé kete low nṵ.* 17:26 Kgn 1:28; Det 32:8. 27 Lubə ra né-je kinlé bè, kdɔ kadɨ dow-je ꞌsangɨ-né nja-é, ə kadɨ dɔmajɨ ə dꞌingə-é lo mam-tɨ kɨ́ dꞌisɨ ꞌmam-é. Kdɔ ná̰-ná̰ dan-ji-tɨ ya Lubə isɨ ngɔsi siə. 28 Kdɔ takul-é ɓá jḛ jꞌisɨ-né kɨ̀ dɔ-ji taá rəm, jꞌɔdɨ-né rɔ-ji rəm, jꞌto-né dow-je rəm tin.»
«Ta kinlé njénɔ̰ pa-je kɨ́ ná̰-je kɨ́ dan-si-tɨ kàrè ꞌpa tɔ ꞌpanè:
“Jḛ kàrè jꞌto ngan-é tɔ.”»
29 «Kdɔtalə to kɨ́ jə̰i jꞌtoi ngan lə Lubə lé, jḛ jꞌa gɨr kɨ́ Lubə lə-ji à titɨ-na̰ kɨ̀ magɨ lɔr əse magɨ là, əse magɨ ər kɨ́ kɔdɨ tɔ́l né-je ꞌra kɨ̀ tagɨr lə-dé əse kɨ̀ gosɨ ra né lə-dé kin al. 30 Ngà Lubə kɨ́ ndɔkɨ dow-je ꞌgə né al ə́ un kəm-é sa̰y kɔgɨ dɔ kullə ra-dé-je-tɨ kɨ́ majɨ al lé, ɓone ḛ isɨ ɓa dow-je lay, kɨ̀ lo-je lay kadɨ dꞌin̰ə panjiyə-dé-je kɨ́ majɨ al kɔgɨ. 31 Kdɔ ḛ ɔr ndɔ káre kɨ́ à gangɨ-né ta kɨ́ njururu dɔ dow-je-tɨ kɨ́ dɔnangɨ-tɨ nè kɨ̀ takul dingəm kɨ́ ḛ mbətɨ-é. Tɔsɨ kɨ́ adɨ-é tɔsɨ ndəl ində lo tḛḛ lé, tɔjɨ adɨ dow-je lay ꞌgə majɨ kɨ́ Lubə à gangta kɨ̀ takul-é.»
32 Lokɨ dḛ dꞌoo ta lə tɔsɨ ndəl kində lo tḛḛ lə dow-je kɨ́ Pol pa lé, dḛ kɨ́ dan-tɨ-je ꞌsɔkɨ-é, ə dḛ kɨ́ ná̰-je ꞌpanè: «Jḛ jꞌa koo ta kinlé, ta-i-tɨ ndɔ kɨ́ rangɨ-tɨ ɓəy.» 33 Beɓa Pol in̰ə-dé ɔw. 34 Bè ya kàrè, dḛ kɨ́ ná̰-je dꞌində rɔ-dé natɨ kɨ̀ Pol, ə dḛ dꞌadɨ mḛḛ-dé Jeju rəm tɔ. Dan dḛ-tɨ kɨ́ dꞌadɨ mḛḛ-dé lé, kɨ́ káre to Denisɨ kɨ́ to dow káre dan njégangta-je-tɨ kɨ́ lo-tɨ kɨ́ ꞌɓa-é Areopajɨ lé rəm, ɓá dené káre kɨ́ ri-é lə Damarisɨ rəm, ɓá ndəgɨ dow-je kɨ́ rangɨ rəm tɔ.

*17:3 17:3 Kristɨ lé kɔr mḛḛ-é to dow kɨ́ Lubə mbətɨ-é.

17:18 17:18 Njènégə kɨ́ ri-é lə Epikur lé panè: Dow ya à sangɨ kisɨ majɨ liə, ɓɨ to Lubə ɓá à sangɨ kadɨ-é al.

17:18 17:18 Dow-je kɨ́ ꞌɓa-dé Stoisi-jeꞌto njénégə-je kɨ́ ꞌpanè i dow lé kadɨ ꞌadɨ né tɔ̀y dɔ-i al, kadɨ ore mḛḛ-i mḛḛ né-je-tɨ lay.

17:24 17:24 Knj 7:48

§17:25 17:25 Knj 7:48; 1Ng 8:27

*17:26 17:26 Kgn 1:28; Det 32:8.