2
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús ki̱vi̱ sa̱ndaꞌa ra ta̱ o̱n ki̱ví kanda
(Mt. 9:1-8; Lc. 5:17-26)
Ni̱yaꞌa sava ki̱vi̱ ta ta̱Jesús ndi̱kó tuku ra ñoo Capernaum, ta nani̱vi xi̱ni̱ so̱ꞌo na ña ndi̱kó ra. Ta xa̱ndi̱ko̱n kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi na̱kutáꞌan na veꞌe no̱o̱ yóo ra, ta ni̱‑kunani kundo̱o ndiꞌi na veꞌe yóꞌo, ni nda̱ yéꞌé o̱n vása ní‑kunani kundo̱o na. Ta káꞌa̱n ta̱Jesús to̱ꞌon ñava̱ꞌa xa̱ꞌa̱ Ndios xíꞌin ndiꞌi na. Ta ko̱mi̱ ta̱a ñíso̱kó na ñii xi̱to no̱o̱ kánóo ta̱ o̱n ki̱ví kanda, ta kua̱ꞌa̱n na veꞌe no̱o̱ yóo ta̱Jesús. Ta ni̱‑kuchiño ki̱ꞌvi na xíꞌin ta̱yóꞌo ini veꞌe no̱o̱ yóo ta̱Jesús chi chútú ní ni̱vi. Ta saá nda̱a na si̱ni̱ veꞌe, ndíso na xi̱to no̱o̱ kánóo ta̱ o̱n ki̱ví kanda, ta ki̱ndaa na sava chíyó ña ni̱xo̱na̱ ñii yavi̱ no̱o̱ kúchiño sanoo na ta̱yóꞌo no̱o̱ ta̱Jesús. Tá ta̱Jesús xi̱ni ra ña kándixa na ko̱mi̱ ta̱a yóꞌo ndí kúndeé ra sandaꞌa ra ta̱táꞌan na, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús xíꞌin ta̱ ndeé ndóꞌo, káchí ra saá:
―Ñani, vitin xa ki̱sa káꞌno ini i̱ xa̱ꞌa̱ kua̱chi ún ―káchí ta̱Jesús.
Ta ndóo sava na sánáꞌa nda̱yí Ndios, ta xi̱ni̱ so̱ꞌo na ña ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús, ta xáni si̱ni̱ na saá: “¿Ndá nda̱yí kómí ta̱yóꞌo ka̱ꞌa̱n ra saá? Kándiva̱ꞌa ra xíꞌin Ndios. Chi kúnda̱a̱ ini yó ndí ñii la̱á Ndios kómí nda̱yí kasa káꞌno ini ra xa̱ꞌa̱ kua̱chi ni̱vi.” Ta xa̱ndi̱ko̱n ta̱Jesús xi̱ni̱ ra yukía̱ xáni si̱ni̱ nayóꞌo, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra saá xíꞌin na:
―¿Nda̱chun xáni si̱ni̱ ndó ña o̱n váꞌa yóꞌo? ¿Yukía̱ yo̱ꞌvi̱ ka̱ ka̱ꞌa̱n i̱ xíꞌin ta̱ o̱n ki̱ví kanda? ¿Án yo̱ꞌvi̱ ka̱ ka̱ꞌa̱n i̱ xíꞌin ra ña ndoo kua̱chi ra? ¿Án yo̱ꞌvi̱ ka̱ ka̱ꞌa̱n i̱ xíꞌin ra ña nakundichi ra, ta ná kuiso ra xi̱to ra ta ko̱ꞌo̱n xáꞌá ra? 10 Ta vitin sandaꞌa i̱ ta̱yóꞌo, ta saá kunda̱a̱ ini ndóꞌó ndí yi̱ꞌi̱ kúu ta̱ kómí nda̱yí Ndios ñoyívi yóꞌo ña nakata i̱ kua̱chi ni̱vi ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
Ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ta̱ ndeé ndóꞌo yóꞌo:
11 ―Nakundichi ún ta ná kuiso ún xi̱to ún, ta noꞌo̱ ún vitin ―káchí ta̱Jesús xíꞌin ra.
12 Ta xa̱ndi̱ko̱n na̱kundichi ta̱yóꞌo, ta na̱kuso̱kó ra xi̱to ra, ta ke̱e ra kua̱noꞌo̱ ra, xi̱ni ndiꞌi ni̱vi. Ta ndiꞌi nayóꞌo na̱kaꞌnda ní ini na, ta ki̱sa káꞌno ní na Ndios, ni̱ka̱ꞌa̱n na saá:
―¡Ta̱ꞌán koni yó ñava̱ꞌa yóꞌo! ―káchí na.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús ki̱vi̱ ka̱na ra ta̱Leví
ña kundiko̱n ra sa̱ta̱ ra (inka̱ ki̱vi̱ na̱ní ta̱Leví kúu Mateo)
(Mt. 9:9-13; Lc. 5:27-32)
13 Ta ni̱yaꞌa ñayóꞌo, ta kua̱ꞌa̱n ta̱Jesús xíka ra yuꞌu̱ mi̱ni Galilea. Ta kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi ki̱xaa̱ na no̱o̱ ra, ta ki̱xáꞌá ra sánáꞌa ra na. 14 Ta yáꞌa ra kua̱ꞌa̱n ra, ta xi̱ni ra ta̱Leví sa̱ꞌya ta̱Alfeo, yóo ra kísa chiño ra no̱o̱ káya ra si̱ꞌún xa̱ꞌa̱ nagobierno ñoo Roma. Ta ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús xíꞌin ra, káchí ra saá:
―Naꞌa, kundiko̱n ún sa̱ta̱ i̱ ―káchí ra.
Ta saá na̱kundichi ta̱Leví, ta kua̱ꞌa̱n ra sa̱ta̱ ta̱Jesús.
15 Tá ni̱xaa̱ ta̱Jesús xíꞌin naxíka xíꞌin ra veꞌe ta̱Leví, ta ki̱xaa̱ kua̱ꞌa̱ ní na káya si̱ꞌún xa̱ꞌa̱ nagobierno xíꞌin kua̱ꞌa̱ ní inka̱ na kánóo to̱ꞌon ña o̱n váꞌa xa̱ꞌa̱, ta xi̱kundo̱o na xíxi na xíꞌin ta̱Jesús, chi kua̱ꞌa̱ ní nayóꞌo kúu na kua̱ꞌa̱n sa̱ta̱ ra. 16 Ta nafariseo xíꞌin sava na sánáꞌa nda̱yí Ndios xi̱ni na yu kúu ni̱vi ndóo xíxi xíꞌin ta̱Jesús, ta ni̱ka̱ꞌa̱n na xíꞌin naxíka xíꞌin ta̱Jesús:
―O̱n vása va̱ꞌa ñayóꞌo. ¿Nda̱chun xíxi ra xíꞌin ni̱vi na káya si̱ꞌún xa̱ꞌa̱ nagobierno, xíꞌin inka̱ na kánóo to̱ꞌon ña o̱n váꞌa xa̱ꞌa̱? ―káchí na.
17 Ta xi̱ni̱ so̱ꞌo ta̱Jesús yukía̱ ni̱ka̱ꞌa̱n na, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra saá xíꞌin na:
―Ni̱vi na o̱n vása ndeé ndóꞌo, o̱n vása xíni̱ ñóꞌó nayóꞌo na kasa ta̱ta̱n ñaꞌá, ta ni̱vi na ndeé ndóꞌo kúu na xíni̱ ñóꞌó kutátán. O̱n si̱ví xa̱ꞌa̱ ni̱vi va̱ꞌa kúu ña ki̱xaa̱ i̱ ñoyívi yóꞌo. Ta xa̱ꞌa̱ ni̱vi o̱n váꞌa kúu ña ki̱xaa̱ i̱, ta kana i̱ na ña nandikó ini na ta kundiko̱n na yichi̱ Ndios ―káchí ra xíꞌin na.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ña yóo soꞌon ni̱vi
(Mt. 9:14-17; Lc. 5:33-39)
18 Nafariseo xíꞌin na ndíko̱n sa̱ta̱ ta̱Juan yóo soꞌon na. Ta ki̱xaa̱ sava ni̱vi no̱o̱ ta̱Jesús, ta ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon na ra:
―Kua̱ꞌa̱ ní yichi̱ yóo soꞌon na ndíko̱n sa̱ta̱ ta̱Juan, ta yóo soꞌon nafariseo. Ta naxíka xíꞌin mi̱i ún, ¿nda̱chun nda̱ ñii ki̱vi̱ o̱n vása yóo soꞌon na?
19 Ta nda̱kuii̱n ta̱Jesús, káchí ra saá:
―Tá yóo ñii ta̱a ta̱ tonda̱ꞌa̱, ta ndiꞌi ni̱vi na yóo viko̱ tonda̱ꞌa̱ yóꞌo xíxi na, ta o̱n ki̱ví koo soꞌon na, saá chi yóo ka̱ ta̱yóꞌo xíꞌin na. 20 Ta ki̱vi̱ ña va̱xi o̱n kóo ka̱ ra xíꞌin na. Ta saá kía̱ koo soꞌon na.
21 ’Tá yóo tiko̱to̱ ña yatá, ta nda̱ ñii ni̱vi o̱n sandaꞌa na ña xíꞌin tiko̱to̱ xa̱á, saá chi tá nakata na ña, ta nduu loꞌo ña xa̱á, ta nasita ña tiko̱to̱ yatá, ta kini ka̱ ta̱ꞌnda̱ tiko̱to̱ yatá yóꞌo. 22 Ta nduta̱ vino xa̱á, ta nda̱ ñii ni̱vi o̱n vása taan na rá ini ñii̱ yatá, saá chi ta̱ꞌnda̱ ñii̱ yóꞌo, ta kui̱ta̱ ndiꞌi tánduta̱ vino ta ndiꞌi xa̱ꞌa̱ ñii̱. Xíni̱ ñóꞌó taan na tánduta̱ vino xa̱á ini ñii̱ xa̱á ―káchí ta̱Jesús.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús kómí ra nda̱yí kaꞌnda chiño ra xa̱ꞌa̱ ki̱vi̱ yi̱i̱ ña nákindée najudío
(Mt. 12:1-8; Lc. 6:1-5)
23 Ñii ki̱vi̱ yi̱i̱ ña nákindée najudío, ta ta̱Jesús xíꞌin naxíka xíꞌin ra, kua̱ꞌa̱n na yáꞌa na ma̱ꞌñó no̱o̱ yóo yita trigo. Ta naxíka xíꞌin ta̱Jesús ki̱xáꞌá na xáꞌnda na yoko̱ ta ki̱ndaa na so̱o̱ trigo, ta xa̱xi na trigo. 24 Ta xi̱ni nafariseo ña ke̱ꞌé nayóꞌo, ta ni̱ka̱ꞌa̱n na saá xíꞌin ta̱Jesús:
―Naxíka xíꞌin ún ni̱yaꞌa ndoso na nda̱yí Ndios chi xa̱ꞌnda na trigo, ta o̱n váꞌa kasa chiño yó ki̱vi̱ yi̱i̱ ña nákindée yó, káchí nda̱yí Ndios ña ni̱taa ta̱Moisés xi̱na̱ꞌá.
25 Ta nda̱kuii̱n ta̱Jesús, káchí ra saá xíꞌin na:
―¿Án o̱n vása ní‑kaꞌvi ndó to̱ꞌon Ndios no̱o̱ káꞌa̱n ña xa̱ꞌa̱ xi̱i̱ síkuá yó ta̱rey David xíꞌin natáꞌan ra, ki̱vi̱ ni̱xiꞌi̱ ní na so̱ko? 26 Kui̱ya̱ xi̱na̱ꞌá xi̱taku̱ ta̱Abiatar ta̱ ndíso chiño no̱o̱ ndiꞌi nasu̱tu̱, ta ni̱ki̱ꞌvi ta̱rey David ini veꞌe Ndios, ta xi̱xi ra si̱ta̱ va̱ꞌa ñayi̱i̱ vará o̱n si̱ví su̱tu̱ xi̱kuu ra. Ta ta̱xi ra si̱ta̱ va̱ꞌa yóꞌo ndaꞌa̱ natáꞌan ra xi̱xi na. Ta káchí nda̱yí Ndios saá: “Ndasaá su̱tu̱ kuiti kúchiño kuxu si̱ta̱ va̱ꞌa ñayi̱i̱” ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
27 Ta káchí ka̱ ra saá xíꞌin na:
―Xa̱ꞌa̱ ni̱vi kúu ña ki̱sa va̱ꞌa Ndios ki̱vi̱ ña nákindée yó, o̱n si̱ví xa̱ꞌa̱ ki̱vi̱ ña nákindée yó kúu ña ki̱sa va̱ꞌa ra ni̱vi. 28 Yi̱ꞌi̱, ta̱a ta̱ ki̱xi no̱o̱ Ndios, kómí i̱ nda̱yí ka̱ꞌa̱n i̱ yukía̱ va̱ꞌa keꞌé yó ki̱vi̱ yi̱i̱ ña nákindée yó ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.