De Beebaa go
Jeremiah
Hanu dagodo o de beebaa nei
De pelaabisi go Jeremiah ne mouli i denga ngadau hagaodi o de hidu centuryb.c., ma ngadau i taamada de ono centuryb.c. Deenei hogi de masavaa aana ne sisi ai de beebaa nei. Dono masavaa daulooloa ne hai hegau ai, gai ia ne tala pelaabisi ange gi dangada o Judah, dagodo de hai ngadaa gu dai humai laa gi de henua, i hiidinga olaadeu haisala ma delaadeu daumaha ange gi denga diinonga. Jeremiah goi mouli huu i de masavaa ne hagassula ai muna pelaabisi nei. Nebuchadnezzar, de hodooligi o Babylon, ne hagadee kii Judah ga oha Jerusalem ma de temple. Gai ia ne kave de hodooligi o Judah ma dangada soa gi Babylon, bei de hai a Jeremiah gu tala ai laa. Ia ne tala hogi de aahe mai o dangada ne gaavee gee laa i de henua, aama de hagaahe age o de huaahenua.
De Beebaa go Jeremiah e maua i de vvae lima:
1. De hagahia o Jeremiah gi se pelaabisi.
2. Muna a de Maadua ange gi Judah ma denga dagi i de masavaa o Josiah, ma Jehoiakim, ma Jehoiachin, aama Zedekiah ne hodooligi ai.
3. Hanu muna a Baruch, tangada sisi o Jeremiah, ma hanu muna pelaabisi aama hanu hegau hagamogomogo a Jeremiah ne hai i dono masavaa e mouli ai.
4. Hanu muna mai i daho Tagi Maolunga i dagodo o denga huaahenua gee.
5. Taalanga o de hagadee kii ina o Jerusalem, ma de gaavee o dangada gi Babylon.
Jeremiah se daane e kona dana maanadu ma dono aloha i ono dangada. Ia tee lodo donu e tala pelaabisi delaadeu hagaduasala. E lagolago mommee i lo te beebaa nei oona e basa ai ma de dangi, i mee oona gu hagaduasala ai, i hiidinga de hagahi a de Maadua ia ga hai ia gi se pelaabisi. Muna a Tagi Maolunga ange gi de ia, e bei de ahi e ula laa i ono lodo — ia tee maua donu i de daohi donu huu.
Hanu muna hagamogomogo aana e tala i lo te beebaa nei, go dagodo mee ne hai i dua laangi o Jeremiah, ga dae ai gi de masavaa e hai ai de hagatoo donu hagaheloongoi hoou, go de hagatoo donu a dangada o de Maadua e maua i de daohi, gai e dee se dangada agoago donu e hagamaanadu ina ange gi gilaadeu, i hiidinga mee nei e sisi naa i olaadeu lodo (31.31-34).
Dahi gubu hagamogomogo: “Au hegau baubau e hagaduasala naa goe, gai doo huli gee i de au e hagabaubau donu huu goe. Hagasaelea age gi gidee iho ai e goe de baubau ma de kona de hai ngadaa adu gi de goe, i dau tili Tagi Maolunga doo Maadua, ma dau dee hagadubu au, go de Ia Aamua, Tagi o denga hagabuulinga hebagi e hagadaba” (2.19).
Denga vaevaaenga
De hagahia o Jeremiah (1.1-19)
Muna pelaabisi i de masavaa o Jehoiakim, ma Jehoiachin, aama Zedekiah e hodooligi ai (2.1—25.38)
Mee ne hai i de masavaa o Jeremiah e mouli ai. (26.1—45.5)
Muna pelaabisi ange gi denga huaahenua (46.1—51.64)
De hagadee kii ina o Jerusalem (52.1-34)
1
Muna a Jeremiah, tama daane a Hilkiah, dahi dangada haimeedabu i Anathoth i de vaaenga o Benjamin. Tagi Maolunga ne hagaago ange ana muna gi Jeremiah i de madaangahulu ma dolu ngadau o Josiah, tama daane a Amon de hodooligi o Judah.*2 Ki 22.3—23.27; 2 Ch 34.8—35.19 Gai ne hai hogi mee nei i de masavaa o Jehoiakim, tama daane a Josiah, de hodooligi o Judah, ga dae ai gi de madaangahulu ma dahi ngadau o Zedekiah tama daane a Josiah, de hodooligi o Judah, go de masavaa o dangada ne gaavee gee ai i Jerusalem i de lima malama.*2 Ki 23.36—25.21; 2 Ch 36.5-21
De hagahi o Jeremiah
Tagi Maolunga ne hagaago mai ana muna gi de au, ga hai mai,
“I mua dagu hai goe i de mommee o denga dama, gai au gu iloo huu goe,
gai i mua doo haanau, gai au ne vvae gee goe ga hagadabu;
au ne hili goe e hai ai de pelaabisi o denga huaahenua.”
Gai au ga hai ange, “Dogu Ia Aamua go Iahweh, au e dee iloo de basa, go hiidinga au se gauligi donu huu.”
Aagai Tagi Maolunga ne hai mai gi de au, “Aude hai mai, ‘Au se gauligi donu huu;’ go hiidinga koe e hai naa donu gi hano gi daho dangada alodahi aagu e tala adu koe gi hano gi olaadeu daha, gi daalaa ange muna alodahi aagu e tala adu. Aude madagu donu i gilaadeu, go hiidinga au madali goe ma de hagaola goe,” go Tagi Maolunga e hagadaba.
Gai Tagi Maolunga ne haalo mai dono lima ga poo mai dogu ngudu, ga hai mai, “Tilo, au gu hhao adu agu muna gi lo too ngudu. 10 Tilo, anailaa nei gai au gu dugu adu gi de goe ssauaa i honga denga huaahenua ma denga nohoanga hodooligi, e unuunusi age ai ma de oha ai ma de hagadee kii, ma de hagatuu age aama de doo gi ssomo.”
11 Gai Tagi Maolunga ne hagaago mai gi de au ana muna, ga ssili mai, “Jeremiah, se aha aau e gidee naa?”
Gai au ga hai ange, “Au e gidee de laa o dahi almond.”
12 Gai Tagi Maolunga ga hai mai, “E heohi goe, go hiidinga au e dagitilo*De muna dagitilo i muna Hebrew e dagu bei de ingoo o de manu somo go de almond. naa hogi e hagassula agu muna.”
13 Gai Tagi Maolunga ne hagaago mai ange hogi ana muna i de lua hanonga, ga hai mai, “Se aha aau e gidee naa?”
Gai au ga hai ange, “Au e gidee dahi anibada gu kai mee i ono lodo, gai e diba mai i ngaiho.”
14 Gai Tagi Maolunga ga hai mai, “Dahi hai ngadaa mai i ngaiho e humai naa gi honga o dangada alodahi e nnoho i de henua. 15 Tilo, au gu dai hagahi naa denga hagadiilinga alodahi i denga nohoanga hodooligi i ngaiho, go Tagi Maolunga e hagadaba. Gilaadeu e loomai naa ga hagatuu olaadeu nohoanga i mada haitoga o de buibui o Jerusalem; gilaadeu e loomai naa ga hebagi ange gi ono buibui alodahi, aama denga aduhale alodahi o Judah. 16 Gai au e hagailoo adu dagodo o dagu hagaduasala ogu dangada, i hiidinga o alaadeu hegau baubau alodahi ma delaadeu tili au; gilaadeu ne dudu mee maanongi ange gi denga diinonga ma de daumaha ange gi mee alaadeu ne hai i olaadeu lima. 17 Aagai koe hagadabena ina oo mee hannoo daalaa ange gi gilaadeu muna alodahi aagu e tala adu gi de goe. Aude madagu donu i gilaadeu, kana haia e au goe gi kona doo madagu i gilaadeu. 18 Tilo, ailaa nei gai au gu hai goe gi bei dahi aduhale buibui makaga, gai se duludulu iron, gai se buibui bronze, e hai baasi ange ai gi de henua alodahi — gi denga hodooligi o Judah, ma dagi o de henua, ma ono dangada haimeedabu, aama dangada o de henua. 19 Gilaadeu e hebagi adu naa gi de goe, aagai gilaadeu e dee kii naa donu, go hiidinga au madali goe ma de hagaola goe,” go Tagi Maolunga e hagadaba.

*1:2 2 Ki 22.3—23.27; 2 Ch 34.8—35.19

*1:3 2 Ki 23.36—25.21; 2 Ch 36.5-21

*1:12 De muna dagitilo i muna Hebrew e dagu bei de ingoo o de manu somo go de almond.