17
Pol mɨne Saelas kɨmɨravən apa Tesalonaeka
Kɨni ai, Pol mɨne Saelas kɨmɨweriwək mratərhav yerkwanu mir a Amfipolis mɨne Apolonia, mɨravən mweriaji yerkwanu a Tesalonaeka. Ikɨn aikɨn a, niməhuak kɨrik aikɨn kape nəmə Isrel. Kɨni Pol ror əmhen kɨn yame ramor rerɨn, mauru-pən ye nimə kape nofugɨnien kape nəmə Isrel; mamarə yerkwanu a meriaji Sabat kɨsisər. Kamhani nəgkiarien rɨpsaah ye nɨkarɨn kape Nəkwəkwə kape Kughen. Kɨni Pol rɨmnhoprai-pən kɨmi əriə mɨmə, “Nəkwəkwə kape Kughen ramni atuatuk mɨmə Kristo tukraməkeikei mamərɨg rahah ye nɨpran meriaji mɨmhə, kɨni Kughen tukror In ramragh mɨn.” Kɨni mɨmə, “Yesu yame yakamni-pre tuk əmiə, In e Kristo.” Kɨni nəmə Isrel mɨnə tɨksɨn, mɨne nəmə Gris khapsaah yamə mɨne kamhasiai Kughen, mɨne nɨpianehuə mɨnə khapsaah mɨn, kɨsərɨg nəgkiarien kape Pol, kamhani nəfrakɨsien iran, mamhakwasɨg kɨn Pol mɨne Saelas.
Mərɨg nəmehuə kape nəmə Isrel kasəməkɨn əriu; kɨni mhavən apa ye maket, mhapɨk nəmə has tɨksɨn mɨsor kwhen kapəriə kɨrikianə, mɨsor nahasien rehuə apa yerkwanu a. Kɨni mhavən imei yermamə kɨrik nhagɨn e Jeson. Mɨseikus kwəruə ye nimə kafan, mɨsauru-pən ye nimə mɨsarha-kɨn Pol mɨne Saelas. Mhamə tuksərɨp əriu ye nɨmrɨ mɨrh. Mərɨg khapəh nɨsəmien, kharaptərəkɨn Jeson mɨne nəməhuak mɨnə tɨksɨn mɨn, mhaukəkin əriə mhauə kɨsərer ye nɨmrɨ nəmehuə mɨnə kape kaonsel. Mɨsokrən apomh mhamə, “Kwərə mir a Pol mɨne Saelas kawor pɨk nahasien muavən fam ye tanɨmtanə; mɨrauə mɨn eikɨn e. Kɨni kwən e Jeson rɨmnokrən kəriu kɨravən iman ikɨn. Mərɨg iriu kwakapɨr loa mɨnə kape yermaru kapətawə e Sisa. Iriu karəni mə king pɨsɨn kɨrik aikɨn; nhagɨn e Yesu.” Luk 23:2; Jon 19:12 Nəmə Isrel kɨmnhani nəgkiarien a, mɨsor narmamə mɨne namehuə mɨnə a niemhaa ramhai əriə.
Kɨni ai namehuə mɨnə kɨsəkeikei kɨmi Jeson mɨne nəməhuak mɨnə mə tukavəhsi-pən mane kɨrik kɨmi əriə, mhamə “Tukmə naksarə mar, mane ai kapəmiə əmə; mərɨg tukmə nakasəvi niemhaa, mane ai kapəmawə.” Nəməhuak mɨnə kɨmɨsərok namehuə mɨnə a, kɨni ai, kɨsəta irəriə kamhavən.
Pol mɨne Saelas kɨravən apa Berea
10 Kɨni yenaiyu kɨn, nəməhuak mɨnə kɨsher-pən kɨn Pol mɨne Saelas kɨravən yerkwanu a Berea. Iriu kɨravən mɨratərhav pən aikɨn, mwauru-pən ye nəkwai niməhuak kape nəmə Isrel. 11 Nəmə Berea, nərɨgien kapəriə rhuvə rapita nəmə Tesalonaeka, mərɨg in ai, kɨsorkeikei pɨk mə tukasərɨg nəgkiarien kapəriu. Kɨni nɨpɨg m-fam kasəvheikɨn huvə Nəkwəkwə kape Kughen mə tuksəm mə nəgkiarien kape Pol ramni əfrah, uə rameikuə. 12 Kɨni nəmə Isrel khapsaah khani nəfrakɨsien ye Yesu, mɨne nɨpianehuə Gris khapsaah, mɨne nəmə Gris khapsaah mɨn.
13 Mərɨg nɨpɨg nəmə Isrel apa Tesalonaeka kɨmɨsərɨg mə Pol ramni-ərhav mɨn nəgkiarien kape Kughen apa Berea, khauə mɨn aikɨn, mɨsəvi niehmaa kape nəmə Berea tuk Pol. 14 Taktəkun əmə, nəməhuak mɨnə kɨsher-pən kɨn Pol rɨvən mɨn apa ye nɨkar tahik. Mərɨg Saelas mɨne Timoti kɨwarə hanə apa Berea. 15 Mərɨg narmamə yamə mɨne kɨmnhakɨr Pol mhavən mɨseriaji əmə Atens mharerɨg, mhauə mɨn Berea, mhavən tuk Saelas mɨne Timoti mhavəhsi-pən nəgkiarien kɨmi əriu mə tukwhai mɨren mɨrauə mwəm Pol.
Pol rɨvən apa Atens
16 Kɨni Pol ramarə apa Atens mawhin Saelas mɨne Timoti mə iriu tɨkravən mɨn mwəm. Ramərɨg rahah pɨk meinai rəm mə yerkwanu a, nanmɨ kughen eikuə mɨnə khapsaah. 17 Ror pən, in rɨmavən ye nəkwai nimə kape nofugɨnien kape nəmə Isrel, kɨni iriə nəmə Isrel, mɨne nəmə Gris yamə mɨne kamhasiai Kughen, khani mɨn nəgkiarien rɨpsaah. Kɨni nɨpɨg mɨnə fam, Pol ramvən mɨn ye kwənmhaan kape maket, maməgkiar kɨmi narmamə kasəkwətə aikɨn. Wok 18:19 18 Kɨni nəmə Gris tɨksɨn, kamni kɨmə Epikiurien mɨne Sɨtok* Epikiurien mɨnə khamə narɨmnar yame ror yermamə kɨrik rɨkin ragien, narɨmnar e in nɨmraghien rhuvə. Mərɨg Sɨtok mɨnə khamə rhuvə tukmə yermamə kɨrik rɨpəh nərɨgien nagienien uə nəmhəyen yerkin., iriə nəmhajoun mɨnə. Khauə mɨsəgkiar mɨn iriə Pol, mamharpəhu əriə mɨnə. Iriə tɨksɨn kamhani mhamə, “Kwən e rɨmɨrəh əmə nəgkiarien apa ye swatuk, mamuə. !Keinein mə ramni naha apa!” Mərɨg narmamə tɨksɨn kɨmnhani mhamə, “Kɨmawə yaksərɨg yakhamə in ramni kughen pirə pɨsɨn pɨsɨn mɨnə.” Kamhani məkna meinai Pol raməgkiar kɨn Yesu, mamni mɨmə, “In rɨmamhə, mərɨg Kughen rɨmnor In rɨmragh mɨn.”
19 Kɨni iriə kɨsokrən kɨn Pol mə tukruə marer ye nɨmrɨ namehuə mɨnə kapəriə. Iriə kasəkwətə ye takwar a Areopagus. Kɨni namehuə khani-pən tukun mhamə, “Kɨmawə yaksorkeikei mə jakharkun nəgkiarien vi yame ik nakamni-ərhav. 20 Nəgkiarien kafam yame nakamni kɨmawə yaksərɨg ror pɨsɨn. Yaksorkeikei mə jakharkun nɨpran.” 21 Kamhani məkna meinai nɨpɨg m-fam nəmə Atens, mɨne nəmə tanə pɨsɨn mɨnə mɨn aikɨn kasəkwətə masətərɨg kɨn nərɨgien vi pɨsɨn masəgkiar mamharpəhu əriə mɨnə.
22 Kɨni Pol rərer ye nɨmrɨ namehuə mɨnə a mɨmə, “Nəmə Atens. Yakəm yakɨrkun mə kɨmiə nakhasɨkai tuk nəhuakien kapəmiə. 23 Nɨpɨg yakameriwək mamətamə iməmiə ikɨn, maməm narɨmnar kape nəhuakien kapəmiə. Kɨni yaknəm ta kapier imərhakə kɨrik yame kɨmɨrai nəgkiarien aikɨn kɨmə, ‘In e kwənmhan kape nəhuakien kɨmi kughen kɨrik yame keinein In.’ Mərɨg kughen yame kɨmiə nakhamə nakseinein, yo jakni-ərhav In tuk əmiə. 24 Kughen e In e rɨmnor tokrei tanə mɨne narɨmnar yame ramswin aikɨn. In ramarmaru tuk neai mɨne tokrei tanə. Nimə kafan pəh nien mə niməhuak yame kɨtawə kamhavhirəkɨn. 25 To In rɨpəh nəkwakwəyen kɨn nar kɨrik yame kɨtawə narmamə kasor mhavəhsi-pən kɨmin. Meinai In pɨsɨn əmə rɨmnor ətawə kamhamragh; kɨni In mɨvəhsi-pə narɨmnar fam kɨmi ətawə. 1 King 8:27; Wok 7:48 Sam 50:12 26 Apa kupən əgkəp, In rɨmnor yermamə kɨrikianə əmə. Taktəkun ai narmamə fam ye tanɨmtanə kamhatərhav əmə ye yermamə a. Kɨni Kughen rərəhu-pən əriə kasarə ye tanɨmtanə mɨnə fam. Kɨni In pɨsɨn əmə rɨmɨni nɨpɨg yame iriə tuksarə iran; mɨne tanə mɨnə kapəriə. 27 Kughen a ror məknakɨn mə kɨtawə m-fam tuksarha-kɨn In mharkun In, rəmhen kɨn yame yermamə kɨrik ramərav-ərav ye nəpɨgnapien mə tukrɨvəh nar kɨrik. Mərɨg nəfrakɨsien mə Kughen a to rapəh narəyen isok tuk ətawə. Sam 145:18; Jer 23:23 28 Rəmhen kɨn nəgkiarien kɨrik yame ramni mɨmə, ‘Kɨtawə kasətɨgtə əmə ye Kughen tuk nɨmraghien, mɨne nəriwəkien, mɨne narɨmnar fam.’ Kɨni rəmhen kɨn yame kɨmiə kɨrik raməni nɨpe kɨrik mamni mɨmə, ‘Kɨtawə mɨn e kafan kwajikovə mɨnə.’ 29 Meinai kɨtawə kwajikovə mɨnə kape Kughen, to khapəh nhaniyen mə Kughen in rəmhen kɨn narɨmnar yamə mɨne narmamə kamhavhirəkɨn kɨn gol uə silva uə kapier. In pəh nien mə nanmɨ-nar kɨrik yame yarpəkao raməvhirəkɨn ye nɨrkunien kafan. !Nɨkam! Aes 40:18-20; 44:10-17; Wok 19:26 30 In apa kupən, narmamə khapəh nharkunien Kughen. Kɨni Kughen rɨmə nətəwaoyen kapəriə in nar apnapɨg. Mərɨg taktəkun ai ramni-pə tuk ətawə fam ye tanɨmtanə mɨnə mɨmə, ‘Kɨmiə fam taksarar ye nərɨgien kapəmiə tuk təvhagə hah.’ 31 Ramni məknakɨn meinai In rɨnərəhu ta nɨpɨg yame In tukrəkir əmhen narmamə fam ye tanɨmtanə. In tukror əmə ye swatuk yame ratuatuk. Kughen rɨmɨrpen ta yermamə yame tukrəkir əmhen narmamə. Kɨni narmamə kharkun mə Kughen rɨmɨrpen In meinai Kughen rɨmnor ta yermamə a ramragh mɨn ye nɨmhəyen kafan.” Sam 96:13
32 Iriə kɨsərɨg nəgkiarien a mə Kughen rɨmnor yermamə kɨrik rɨmragh mɨn ye nɨmhəyen, kɨni tɨksɨn kasarh iran; mərɨg tɨksɨn khamə, “Kɨmawə yaksorkeikei mə tuk nɨpɨg kɨrik yaksərɨg mɨn kafam nəgkiarien.” 33 Kɨni ai, Pol rɨməpəh namehuə mɨnə a mamvən. 34 Kɨni narmamə tɨksɨn khakwasɨg kɨn, mhani nəfrakɨsien ye Yesu. Iriə kɨrik, nhagɨn e Denis, in yermamə kɨrik kape kaonsel. Mɨne piraovɨn kɨrik nhagɨn e Damaris, mɨne narmamə mɨnə mɨn tɨksɨn.

17:7: Luk 23:2; Jon 19:12

17:17: Wok 18:19

*17:18: Epikiurien mɨnə khamə narɨmnar yame ror yermamə kɨrik rɨkin ragien, narɨmnar e in nɨmraghien rhuvə. Mərɨg Sɨtok mɨnə khamə rhuvə tukmə yermamə kɨrik rɨpəh nərɨgien nagienien uə nəmhəyen yerkin.

17:25: 1 King 8:27; Wok 7:48

17:25: Sam 50:12

17:27: Sam 145:18; Jer 23:23

17:29: Aes 40:18-20; 44:10-17; Wok 19:26

17:31: Sam 96:13