2
Aposol mɨnə tɨksɨn kɨmɨsəm Pol khamə Pol in aposol kɨrik
1-2 Ramvən mamvən meriaji newk fotin kwənhauə mɨnhavən ta, kɨni Kughen rɨmɨni-pə tuk yo mə jakaməkeikei mɨrerɨg faktə mɨn apa Jerusalem. Kɨni kɨmru Banabas, yɨmɨravən mɨrakɨr Taetas kɨmasɨr min mɨrhuvən Jerusalem. Yɨmɨsofugɨn kɨmawə nəmehuə mɨnə kape niməhuak. Nɨpɨg yɨmɨsofugɨn tuk nəkwətəyen a, yɨmnamni-pən huvə nəgkiarien yamə mɨne yakamni-ərhav-pən tuk nəmə Gris. Yɨmnamni-pən huvə narɨmnar fam yame yakamni-ərhav, tamə yakni-ərhav nar kɨrik yame rɨkiriə rəsɨk mə rɨpəh natuatukien, mhani hah wok kafak tukun, mɨsor əmə nar apnapɨg iran, kwənkwan rɨkək. Wok 15:2 Kɨni ye nɨpɨg a, rɨkik rɨmnəsɨk pɨk mə tukshek yo mə jakaməkeikei mɨni-pən tuk nəmə Gris mə tukaməkeikei kɨvəh nao kɨmi əriə. Mərɨg kɨmnhapəh nhaniyen. Kɨni yo kɨrik e Taetas, in yemə Gris, kɨpəh nɨvəh-pakwien nao kɨmin, mərɨg iriə kɨmnhapəh nhaniyen mə tukaməkeikei kɨvəh nao kɨmin. Nəgkiarien ye nɨkarɨn kape nɨvəhyen nao kɨmi narmamə ramsɨ-pən ye narmamə tɨksɨn yamə mɨne kaseikuə əmə mə iriə piautawə mɨnə. Kɨni iriə kasəm huvə əmawə mə tuksəm-ru mə jaksəri-pən loa a uə nɨkam. Mərɨg kɨmawə yɨmɨsap ta kɨn loa mhavən tuk Yesu Kristo, kɨni mɨsor kɨrikianə kɨmawə min. Kɨni kɨmawə pəh nien mə slef kape loa. Mərɨg narmamə mɨnə a, rɨkiriə rɨpəh nagienien tuk kapəmawə nəgkiarien mɨnə, kɨni mɨsorkeikei mə tuksəko-pən əmawə fam ye loa mɨne kastom kape nhatətəyen kape nəmə Isrel. [Mamhani mə tukaməkeikei kɨvəh nao kɨmi nəmə Gris rəmhen kɨn Taetas.] Gal 1:7; 5:1,13 Mərɨg yɨmnhani-əhu əriə mhapəh nɨsorien mə kapəriə nəgkiarien tukrhaktə mapita kapəmawə. Kɨni kɨmawə yɨmnharaptərəkɨn tɨm tɨm Nəvsaoyen Huvə e raməfrakɨs, mə kɨmiə mɨn takharkun huvə.
Kɨni narmamə tɨksɨn aikɨn kamni kɨmə iriə nəmehuə kape niməhuak. (Mərɨg ye nəmien kafak, yermamə yame ravəh nhag ehuə, mɨne yame rɨpəh nɨvəhyen nhag ehuə, iriu kwəm nəmhen əmə. Kɨni ye nɨmrɨ Kughen, In rɨpəh nəvheikɨnien nhag mɨnə a.) Kɨni narmamə mɨnə a kɨmnhapəh nɨshajounien yo kɨn nəgkiarien vi kɨrik mə jakvən mɨni-ərhav. Nɨkam. Kɨmnhapəh nɨsorien. Mərɨg iriə kɨmɨsəm mə Kughen, In rɨmɨrpen yo mə jakvən mɨni-ərhav Nəvsaoyen Huvə kɨmi nəmə Gris rəmhen kɨn yame rɨmɨrpen Pita mə tukrɨni-ərhav Nəvsaoyen Huvə kɨmi nəmə Isrel.* Ye nəgkiarien Gris rɨpəh nɨniyen “Nəmə Isrel” uə “nəmə Gris” mərɨg ramni “narmamə kɨvəh nao kɨmi əriə” mɨne “narmamə yame kɨpəh nɨvəhyen nao kɨmi əriə.” Wok 22:21 Kɨtawə kwənharkun mə Kughen rɨmnher-pən məknekɨn yo meinai kɨmɨsəm mə nəsanɨnien kape Kughen rɨmauə irak ye wok yakamor rəmhen kɨn aposol kape Yesu yame yakamni-ərhav nəgkiarien kɨmi nəmə kantri pɨsɨn pɨsɨn mɨnə, rəmhen kɨn yame nəsanɨnien kafan ramuə ye Pita ye wok yame in ramor rəmhen kɨn aposol kape Yesu yame ramni-ərhav nəgkiarien kɨmi nəmə Isrel. Kɨni Jemes mɨne Pita mɨne Jon kamni ərisɨr kɨmə nuknei niməhuak misɨr. Nɨpɨg kɨmɨrhəm mɨrhɨrkun mə ye nɨhuvəyen kape Kughen, In rɨmɨvəhsi-pə wok e ye kwermɨk, kɨni kɨmɨrhuə mɨrhɨni-pə tuk əmru Banabas mə jakhavəh kwermɨmawə mɨnə tuk wok, mamhani mə tuksəwhai wok mɨnə. Kɨmru yakrəni-ərhav Nəvsaoyen Huvə kɨmi nəmə Gris, kɨni irisɨr karhɨvən mɨrhɨni-ərhav kɨmi nəmə Isrel Gris ramni mə iriə tukhavən mɨsəm “Nəmə kɨvəh nao kɨmi əriə.”. 10 Mərɨg kɨmɨsaiyoh əmə mə tukmə yakravən, mərɨg rɨkimru tukraməkeikei maməsɨk yavən has mɨnə kwuse Jerusalem mə jakwasitu irəriə. Kɨni rɨkik rɨmnagien əmə tuk wok a. Wok 11:29-30
Pol rɨmnhek Pita
11-14 Kɨni kwasɨg ikɨn, yɨmɨrerɨg-pən apa yerkwanu kɨrik e Antiok. Nɨpɨg yɨmnamarə apaikɨn, kɨni Pita rɨkwasɨg mɨn muə. Kɨni maməvɨgɨn iriə in mɨnə tɨksɨn yamə mɨne kasəhuak. Mərɨg iriə pəh nien mə nəmə Isrel. In ikɨn e, Pita rɨmnəsɨk loa kape Moses, yame ramni mə nəmə Isrel tukhapəh nɨsəvɨgɨn-kwisien nəmə Gris. Kɨni nɨpɨg narmamə kape Jemes, yamə mɨne kɨmnhasɨ-pən Jerusalem khatərhav-pə, iriə kɨmɨshek Pita, mhamə, “Ah. Narmamə mɨnə e pəh nien mə nəmə Isrel, tukaməkeikei kəsɨg-pən əriə, tamə Kughen rɨpəh nasituyen irəriə.” Kɨni nəgkiarien e kɨmnhani rɨmnoriah Pita, mor raurɨs, kɨni mɨgɨn kɨn nɨvənien məvɨgɨn iriə nəmə pəh nien mə nəmə Isrel. Pita rɨgɨn kɨn əriə məknakɨn, mɨvi nəməhuak mɨnə tɨksɨn apa Antiok, yamə mɨne iriə nəməhuak mɨnə e ye kwənərəus kape nəmə Isrel, iriə mɨn kɨmnhauə tuk Pita masor norien kape yermamə yame kafan nəgkiarien ror kɨraru, kɨni mhagɨn kɨn nəməhuak yamə mɨne kɨpəh nɨvəhyen nao kɨmi əriə. Mhavi-pə mɨn Banabas, kɨni ramgɨn mɨn kɨn əriə. Mərɨg ye nɨpɨg yɨmnəm mə iriə khapəh nɨsəri-pən-atuatukien swatuk yame Nəvsaoyen Huvə ramni, yɨmnərɨp Pita ye nɨmrɨ mɨrh, mamni-pən əusɨk-əusɨk mɨmə, “Nar apnapɨg ik yemə Isrel, mərɨg nakpəh nəri-pənien natuakəmien kapərao. ?Kɨni rhawor e nakaməkeikei kɨmi narmamə yamə mɨne pəh nien mə nəmə Isrel mə tuksəri-pən natuakəmien kapərao? Wok 11:3
15 “Nəfrakɨsien mə kɨrao kɨmɨrasɨ-pən atuatuk ye kwənərəus kape nəmə Isrel. Pəh nien mə kɨrao yemə Gris mir yame nəmə Isrel rɨkiriə raməsɨk mə iriə m-fam yakapɨr loa mɨnə. 16 Mərɨg taktakun ai kɨrao krarkun mə pəh nien mə Kughen raməm mə narmamə yamə mɨne kɨsəri-pən loa kape nəmə Isrel kɨsatuatuk ye nɨmrɨn tukun. Nɨkam. Yermamə yame ramhatətə əfrakɨs ye Yesu Kristo, in əmə en ratuatuk ye nɨmrɨ Kughen. Nətərɨgien e in e ror ətawə tukasəkeikei mɨshatətə əmə ye Yesu Kristo mə tuksatuatuk ye nɨmrɨ Kughen. Pəh nien mə Kughen raməm əmhen ətawə mə kɨsatuatuk meinai kasəri-pən loa, mərɨg raməvheikɨn əmə ətawə meinai kashatətə ye Yesu Kristo. Pəh nien mə nəri-pənien loa in swatuk kape yermamə mə in tukratuatuk ye nɨmrɨ Kughen. Wok 15:10-11; Rom 3:20-28; Gal 3:11
17 “Kɨtawə e kasətɨgtə ye Yesu Kristo mə tukhauə mɨsatuatuk ye nɨmrɨ Kughen. Mərɨg nəmə Isrel tɨksɨn, rɨkiriə raməsɨk mə kɨtawə nəmə hah mɨnə mərɨg in ai kɨtawə khapəh nɨsətɨgtəyen ye loa. ?Ror məkneikɨn mə Yesu Kristo rɨmɨvi-pən ətawə mə tuksakapɨr loa uə? Nɨkam. Rɨpəh norien məkneikɨn. 18 Mərɨg, tukmə yakarar mamrerɨg-pən tuk loa mamətɨgtə iran, ramhajoun-pən mə yakpəh natuatukien ye nɨmrɨ Kughen. 19-20 Ror məkneikɨn meinai nɨpɨg yakamarkut pɨk tuk nəri-pənien loa, kɨni yakaməm mə norien e rɨpəh nəmhenien mə tukror yo yakatuatuk ye nɨmrɨ Kughen. Ror məkneikɨn, yɨmnəpəh nəri-pənien loa tuk nuəyen yemə atuatuk. Rəmhen kɨn yame yɨmamhə, kɨni taktakun ai loa rɨpəh narmaruyen ye nɨmraghien vi kafak. Yɨmnor məknakɨn mə jakamor əmə nətərɨgien kape Kughen. Rəmhen kɨn yame kɨmɨsəsɨk-pən əmru Kristo ye nai kamarkwao kɨn. Nɨmraghien akwas kafak rɨmamhə. Mərɨg yɨmnarha-pə mɨn kɨmru Kristo. Kɨni taktakun ai, pəh nien mə yo yakamragh, mərɨg Kristo ramragh yerkik. Kɨni ye nɨmraghien fam kafak, yakamhatətə əmə ye Ji Kughen, yame ramorkeikei pɨk yo, kɨni muə mɨmhə mɨvəh mɨragh yo. Gal 1:4 21 Nɨhuvəyen e, Kughen ramautə-pə kɨn kɨmi ətawə, in rehuə pɨk. Kɨni to yakpəh noriahyen norkeikeiyen e yame Kughen ramautə-pə apnapɨg əmə kɨn. Mərɨg yakaməm mə kɨmiə tɨksɨn, nakasəri-pən loa mə tukror əmiə naksatuatuk ye nɨmrɨ Kughen. Mərɨg rɨpimə nəri-pənien loa rɨpior narmamə kɨsatuatuk ye nɨmrɨ Kughen, to nɨmhəyen kape Kristo rɨpior nar apnapɨg əmə kɨn.

2:1-2: Wok 15:2

2:4: Gal 1:7; 5:1,13

*2:7: Ye nəgkiarien Gris rɨpəh nɨniyen “Nəmə Isrel” uə “nəmə Gris” mərɨg ramni “narmamə kɨvəh nao kɨmi əriə” mɨne “narmamə yame kɨpəh nɨvəhyen nao kɨmi əriə.”

2:7: Wok 22:21

2:9: Gris ramni mə iriə tukhavən mɨsəm “Nəmə kɨvəh nao kɨmi əriə.”

2:10: Wok 11:29-30

2:11-14: In ikɨn e, Pita rɨmnəsɨk loa kape Moses, yame ramni mə nəmə Isrel tukhapəh nɨsəvɨgɨn-kwisien nəmə Gris.

2:11-14: Wok 11:3

2:16: Wok 15:10-11; Rom 3:20-28; Gal 3:11

2:19-20: Gal 1:4