ማርቆሳ ጻፍደ
የሱስ ክርስቶሳ ዎንገለ
ገለ
ማርቆሳ ዎንገለ፥ «Ꮉይ ጾዘ ናአ የሱስ ክርስቶሳ ዎንገለ ደንꬄ» ያጋእ ቲኒ ደንꬃነ። Ꮉና ዎንገልተ የሱሳ ኦቻ አስን አደትꬅ ዎልቃ አደን ማቂ ሺቅዳ። ኤ አደትꬅ ዎልቅታ ኤ ትምርትተ፥ ቱና አያናላ አፋ የዘ ዎልቂተን አሱንꬃና ናጋራፓ ማርዛነ በንትዳ። የሱሳ፥ «ታኒ፥ አሱንꬃና ናጋራ አሮትꬃፓ ኬሶደስ ታናትꬅቶ አꬂ እንጎደስ ይእደ አስ ናአ» ያጋእ ፋ ዶናራ ኦህዳ።
ማርቆሳ የሱሳ ታሪክቶ ሉለ ኦገራን ዎልቃ ኩምደ ኦገራ ኦህዳ። ማርቆሳ የሱሳ ቃልቶን ትምርትቶ ማቅካይዝን ኤ ኦችደ ጋማ ቆፍዘ ኦችቶ ቲንዝ ኦህዳ። ማርቆሳ ጻማቅዘ ዋሐንሳ ታሪክቶ፥ የሱሳ ጽንቃተ ኤ ፋታንንትዳኖ Ꮉታራ ኦህ ማቂ፥ የሱሳ ትምርትቶን ኤ ፋꬅዛኖ ዳልግዚ ኦህዳ። አቂ አቂ Ꮉማደራ የሱሳ ታማሩንꬅ የሱሳ ሎይꬂ ኤሪ ኤሪ Ꮉንግዳ፥ የዝን የሱሳ እጽዙንꬅ ዎዚ እጺ እጺ Ꮉንግዳ። Ꮉልኤ ዞፋኑንꬅ የሱሳ የስ Ꮉሰ ሳምንተ ፎልንትደ ኦችት ባዝ ኦህነ። የንስን ኤ ሱጽንቶን ኤ ደንድት ባዝ ኦህነ። ዎንገለ ፋድꬅተ ተቀራ በንትደ ዞፋኑንꬅ ፈቲ ፈቲ ማጻፍተ ጻላላ የነ።
ኣፈ ቆፉንꬅ
ዎንገለ ደንꬄ 1:1-13
የሱሳ ጋልላ ሳአ ፋ ኦቻ አይክዳኖ 1:14—9:50
የሱሳ የሩሳላመ ኦችደ ኦቻ 10:1-52
ዉርሱꬅ ሳምንታ የሩሳላመ ካራ ጋንጨ 11:1—15:47
የሱሳ Ꮉይቆፓ ደንድቶ 16:1-8
Ꮉይቆፓ ደንድደ ላꬄ ቆንጭꬅን ሳሎ ከዘ 16:9-20
1
ጻማቅዘ ዋሐንሳ ኦገ ጊግዛነ
(ማቶ. 3:1-12፤ ሉቃ. 3:1-18፤ ዋሐ. 1:19-28)
1 Ꮉይ ጾዘ ናአ የሱስ ክርስቶሳ ዎንገለ ደንꬄ። 2 ናበ ኢሳያሳ ጻፍደ ማጻፍተ ጾዚ፥
«ይኬ፥ ታኒ ታ ኪታንቾ
ኔፓ ቲኖ ዳኮዳ።
ኤ ነ ኦግቶ ጊግሳዳ። ሚል. 3:1
3 ፈታይ አኮ ባይዘ ጋናሳ ፋ ቃልቶ ꬎቅ ዪዚ፥
‹ላꬄ ኦግቶ ጊግዞተ፤
ኤ የꬋደ ዉስቶ
ኤስ ጊግዞተ ጋይዳ› »
ያጋይዳ።ኢሳ. 40:3
4 ጻማቅዘ ዋሐንሳ አሱንꬃና ጻማቅተራ፥ «ይን ናጋርትፓ ማቂ ጻማቅንቶተ፤ ጾዚ ይን ናጋርቶ አቶ ጋኦዳ» ያጋእ ቃላ ኦህተራ አኮ ባይዘ ጋናሳራ ይእዳ። 5 ይሁዳ ሳአ የዘ አሱንꬅ ኡባን የሩሳላመ ካታማ አሱንꬅ ኡባ ዋሐንሳጎ የእነ። ፋ ናጋርቶ ፋጽን፥ ዋሐንሳ ኡንታና ዮርዳኖሳ ቦርካ ጻማቅዳ።
6 ዋሐንሳ ግማለ እስንፓ ዳድንትደ አፉላ ማእዳ። ፋ ቃዝንተ ሳቀ ዳንጭዳ፤ ማህ ቦለን ደከራ ሽዳ ሙእዳ። 2 ካት 1:8 7 ዋሐንሳ ቃላ ኦህተራ፥ «ታፓ ሱባራ ዳማ ሚንግዘ የእነ። መለ አቶ የዝን፥ ታኒ ኤ ጫማ ጋድዛ ዙጊ ብሎደስ ቤዞስ። 8 ታኒ ይንታና Ꮉꬃራ ጻማቃነ፥ የዝን ኤ ይንታና ጌሽ አያናራ ጻማቆዳ» ያጋይዳ።
የሱሳ ጻማቅንቶን ፋታንንትዳኖ
(ማቶ. 3:13-17፤ 4:1-11፤ ሉቃ. 3:21-22፤ 4:1-13)
9 የሱሳ የ ዎደ ጋልላ አዉራጃ የዘ ናዝረተ ካታማፓ ይእን፥ ዋሐንሳ ዮርዳኖሳ ቦርካ ጻማቅዳ። 10 የሱሳ Ꮉꬅትፓ ከዘ ዎደ ሳሎ ቡጉንትን፥ ጌሽ አያና ኤላ አፋ ዎለ ጋራ ዎꬎደራ ብእዳ። 11 ማህ ሳሎፓ፥ «ታኒ ካዽዘ ታ ናአይ ነና፤ ታ ኔላ ኡፋይታነ» ያጋዘ ቃላ ይእዳ። መꬎ 22:2፤ ማዝ. 2:7፤ ኢሳ. 42:1፤ ማቶ. 3:17፤ 12:18፤ ማር. 9:7፤ ሉቃ. 3:22
12 ኢራ ጌሽ አያና የሱሳ አኮ ባይዘ ጋናሳ ካንግዳ። 13 የሱሳ አኮ ባይዘ ጋናሳ ጻላሄራ ፋታንንትተራ ኦይታም ቃማ ጋምእዳ። ጾꬃራ የዝዳ፥ የዝን ኪታንቹንꬅ ይእ ኤዛ ማድዳ።
የሱሳ ሞሎ አይክዘ ኦይዲ አሱንꬃና ጼግዳ
(ማቶ. 4:12-22፤ ሉቃ. 4:14-15፤ 5:1-11)
14 ዋሐንሳ አጭንትዳንፓ ሱባ የሱሳ ጾዘ ካእቱሞ ዎንገለ ኦህተራ ጋልላ አዉራጃ ቅትዳ። 15 እዘ፥ «ዎደ የልዳ፤ ጾዘ ካእቱሞ ኡክዳ። ይን ናጋርትፓ ማቂ፥ ዎንገለ አማኖተ» ያጋይዳ። ማቶ. 3:2
16 የሱሳ ጋልላ አባ ካለራ አꬍተራ፥ ሞሎ አይክዘ፥ ስሞናራን ኤ እሸ እንድራሰራ፥ ፋ ግትቶ *ግተ:- ሞሎ አይክዘ አፉላ አዝዘ ባዝ። አባ ኦልዙንꬃና ብእዳ። 17 ኡንታጎ፥ «ታና ካሎተ፤ ታ ይንታና አስ አይፎ ታማርሶዳ» ያጋይዳ 18 ኡንቲ ኢራ ፋ ግትቶ ኦሊ አሺ የሱሳ ካልዳ።
19 የሱሳ ኤራꬅ ቲኖ Ꮉንግ፥ ላምእ እሹንꬃና ዛብዶሳ ናኡንꬃና፥ ያይቆባራን ዋሐንሳራ ጎንገ ግዳ ፋ ግትቶ ጊግዙንꬃና ብእዳ። 20 ኤ ኡንታና ብእደ ጋር ጼግዳ። ኡን ፋ አዳያ ዛብዶሳን፥ ኤስ ኦችዙንꬃራ ጎንገ ግዳ ኦሊ አሺ የሱሳ ካሊ ቅትዳ።
ቱና አያና አይክደ አꬄ ፋጽዳ
(ሉቃ. 4:31-37)
21 ኡንቲ ቅፍርናሆመ ካታማ የልዳ። ሳምባታ ገልደ ጋር የሱሳ ኤልሲ አይሁደ ዎሳ ኬꬃ ገሊ ታማርሰ አይክዳ። 22 አደትꬅ ዎልቃራ የዘ አስ ፋና ታማርሳነፕ አትን ህገ አስታማሩንꬅ ፋና ታማርሶሰ ግሾ አሱንꬅ ኤ ትምርትተ ጋማ ቆፕዳ። ማቶ. 7:28
23 የ ዎደ ቱና አያና አይክደ ፈቲ አꬄ አይሁደ ዎሳ ኬꬃ ገሊ ፋ ቃልቶ ꬎቅ የይዝ፥ 24 «ናዝረተ የሱሳ፥ ኔኒ ኑፓ አኮ ኮየ? ኑና ꬋብሶደስ ነ ይእዳ? ነ ኦና የዛኮ ታ ኤራነ፤ ነ ጾዘ ጌሽ።» ያጋይዳ።
25 የሱሳ የ ቱና አያንዛ፥ «Ꮉይዞ፥ Ꮉይ አꬄፓ ከዞ» ጋእ ሴርዳ።
26 ቱና አያና አꬃ ላቢዚ፥ ዉይስዚ ኤዛፓ ከዝዳ። 27 አሱንꬅ ኡባ ጋማ ቆፒ፥ «Ꮉና አኮ? Ꮉይ አꬄ ፋ አደትꬅ ዎልቃራ መለ አቶ የዝን ቱና አያናን ኪታነ። ኡንቲ ኤስ ኪትንታነ፤ Ꮉና አኮ ክለ ትምርተ?» ያጋእ፥ ፋ ግዳ ፈተ ፈታ ኦጭዳ።
28 የሱሳ ማርካትꬅታ ኤልሲ ጋልላ ሳአ የዘ ጉታ ኡባ ከዝዳ።
የሱሳ ጋማ Ꮉርግንትዙንꬃና ፋꬅዳ
(ማቶ. 8:14-17፤ ሉቃ. 4:38-41)
29 የሱሳ አይሁደ ዎሳ ኬꬃፓ ኬዚ፥ ያይቆባራን ዋሐንሳራን ስሞና ካራን እንድራሰ ካራ ቅትዳ። 30 ስሞና ማችት እንታ ዳማ ኦꬂ ምቻራ Ꮉርግንቲ ዎይእዳኖ የሱሳ እዘ የልን ኤስ ኦህዳ። 31 ኤ ኢጎ ሺቂ፥ እ ኩሽቶ አይኪ፥ እዞ ደንꬂ ኤስዳ። ኦꬂ ምችታ አሽን እዛ ኡንታና ሞክዳ።
32 Ꮉርግንትደ አሱንꬃናን ቱና አያና አይክደ አሱንꬃና ኡባ ኡጉረ አዋ ገልን ኤጎ ክእዳ። 33 ካታምተ የዘ አሱንꬅ ኡቡንꬅ ይና ኬꬅት ባለ ሺቅዳ። 34 የሱሳ ዱማ ዱማ Ꮉርገራ አይክንትደ ጋማ አሱንꬃና ፋꬂ፥ ጋማ ቱና አያኑንꬃና ከስዳ። ኤ ኦደ የዛኮ ቱና አያኑንꬅ ኤርደ ግሾ ኡንታና ኦሃመ ፋና ካይዳ።
የሱሳ ጋልላ ታማርስዳ
(ሉቃ. 4:42-44)
35 የሱሳ ዎንት ማ ደንዲ፥ አስ ባይዘ በሳ Ꮉንግ፥ እዘ ጾዝ ዎስዳ። 36 ስሞናራን ኤራ የዙንꬅ ኤዛ ኮይተራ ቅትዳ። 37 ኡንቲ ኤዛ ደንግ፥ «አስ ኡባ ነና ኮያነ» ያጋይዳ።
38 የሱሳ ማህ ኡንታና፥ «ይና ጉቱተ የዘ ሰኮ ካታምተ የꬎተ። ታኒ ይእዳና ዎንገለ ኦሆደስ ማቅደ ግሾ እዘ የዘ ጉታ ኦሆደስ ቤዛነ» ያጋይዳ። 39 አይሁደ ዎሳ ኬꬃ ቃላ ኦህተራን ቱና አያኑንꬃና ከስተራ፥ ጋልላ ሳአ ኡባ ዉትዳ። ማቶ. 4:23፤ 9:35
የሱሳ ቁርሱማ Ꮉርግንትዛ ፋꬅዳ
(ማቶ. 8:1-4፤ ሉቃ. 5:12-17)
40 ቁርሱማ Ꮉርገ አይክደ ፈቲ አꬄ የሱሳጎ ይእ፥ ኤ ቲንተ ቡንቁንቲ፥ «ኔኒ ኮይኮ ታና ጌሾደስ ዳንዳአነ» ያጋእ ዎስዳ።
41 የሱሳ ኤስ ይቅስንቲ፥ ፋ ኩሽቶ ዳኪ ኤዛ ቦቺ፥ «ታኒ ካꬋነ፥ ጌዦ» ያጋይዳ። 42 ኢራ ቁርሱምታ አꬃ ዳክን አꬄ ጌዥዳ። 43 የሱሳ አꬃ ምንꬂ ናግንቶ ጋእ ኬሲ ዳክዳ። 44 የሱሳ ኤዛ፥ «ነና ኤሮ፥ Ꮉኖ ኦደስን ኦህፐ። የዝን Ꮉንግ ነ ጋልቶ ካህነ ቤዞ። ኔኒ Ꮉተ ጌሽ ማቅዳኖ አሱንꬃና ኤርሶደስ፥ ሙሴ ኪትደ ዣርሽቶ ዣርሾ» ያጋይዳ። ሌዌ 14:1
45 የዝን አꬃይ Ꮉንግ፥ ካራ ጋንጨ አስ ኡቡንꬅስ ኦህዳ። ይኒ ግሾ፥ የሱሳ በንቲ ኬዚ፥ ካታማ ገሎደስ ዳንዳእካያ። የዝን አስ ባይዘ በሳ ጋጻ የዝዳ፤ ማህ አሱንꬅ ኡባ ፋ የዘ በሳፓ ኤጎ የእነ።