10
Jesus-el kwertengerl-rnem 72 thweneyel apmer arrpanenh-warl
Ikwer-penh Jesus-el rlwanew 72 ingwer-rnem-anem. Ra renh-rnem atherrarl-atherrarl thweneyew, rap angkew ikwer-rnem, “Apmer ingkerr-warl alhayntenh-arey, ingwer-rnem ilerl-apayntenh-arey, ayengan ingkern-theyarl alheyenh. Akngerr ingwer-rnem aneyel apmer arrpanenhel. Rernem mpwelheyel, angka mwerr-angker Akngey-wenh awaynteyew. Athanap warrkenh-rnem irrpetyapant atnyeneyel, ingwer-rnem akalty-anthaynteyewan. Arrantherr ayernemer alakenh, ‘Akngeyay, ntwa warrkenh ingwer-rnem rlwana, akngerr ingwer-rnem awelheyew ngkweng.’ Kel-anem alhenh-arey. Mwanty-antey alhenh-arey, rlterrk inngarl arrewantherr aynteyenh-wety! Arrantherran anik, yep-yep-apenyarl. Ingwer-rneman ahelengkw, artnwer-apenyarl. Ampwal-rnem akngeyney-angenh; yakweth-weny, apwert-weny, pwet anyentant. Arrantherr ingwer iwerr-itwew rlwatenty, aleth angkey-angenh, kel anperl-alhemel arrpemarl.
Arrantherr apmer anyent-itwew aremerrey-alhem, warl anyent-warl-tangkwel alhenh-arey. Arrantherr aylpenheyew-alenty warl ikwer-warl, angkenh-arey artwa warlew-artey ikwer alakenh, ‘Akngeyel ngenh arnep-arnem ngkwenh-rnem-then, mwanty arntarnt-arem intem-antey.’ Artwa yanh apekan ahelengkw, Akngeyelap renh arnep-arney-angenh. Artwa ahelengkw-weny apek ra, Akngeyelap renh arnep-arnem ikwerenh-rnem-then. Arrantherr warl ikwer-itwewant anenh-arey, warl ingwerel ayntey-angenh. Amern-then aker-then arlkwenh-arey, warl ikwer-areny-rnemelarl antheman. Kwaty-then antywenh-arey, rernemarl antheman. Rernem arntarnt-arem arrenhantherrenh, pay-apeny anthemel, arrantherrarl atyeng warrkerreyelan.
Arrantherr apek anperl-alhenty apmer ingwer-warl. Apmer ikwer-areny-rnem inkwerelhemel arnekerrem apek arrewantherr. Warl ikwer-rnem-wenh-warl apek arrenhantherrenh atnwenheynem, anthemel amern ilek-ilek. Kel arrantherrap inkwerelhemel arlkwenh-arey ikwer-rnem-itwew. Mwerrelenh-arey arntety-rnem apmer ikwer-areny. Renh-rnem ilenh-arey, arltarl arrer-anem irreyel-wety, Akngeyarl ingkerrenhew atyetyart aneyenh, arntarnt-areyenh renh-rnem. 10 Arrantherr alhenty apmer ingwer-warl apek. Apmer yanh-areny-rnem arlkarerrem arrewantherr-wety, rernemap awelhey-angenh arrewantherr. Kel ampererremel alhenh-arey apmer ikwer-angkwarr, alakenh angkemel, 11 ‘Arenh-arey nhanyeman! Anantherr arrewantherrety pwet-they ahern nhenh-areny lertnem. Awelhenh-arey! Arltan arrer-anemerreyel, Akngeyarl ingkerrenhew atyetyart aneyenh, renh-rnem arntarnt-areyenh. Arrantherranap Akngey-wetyan arlkarerreyelarl!’ Alakenh-anyem arrantherr ilerl-apemer apmer ikwer-itwew. 12 Arlta anyentel, ingkerrenh-antey ywerreyelpeyenhel, Akngeyelan akarrelenhey-alpeyenh apmer arrpanenh-areny-rnem ikwer-warl. Ra renh-rnem ayerneyew, nthakenh rernem anenharl. Rap apmwerneman irrwampenh-antheyenh, mwerr-rnemantarl ra arntarnt-areyenhan.
Arrantherr apek iterl-areyel angka tawen Sodom-akert? Awank-akerr Akngeyel irrwampenh-anthew ingkerrenh apmer ikwer-itwew, rernemarl apmwel-ayeth anenh. Ran ikwer-rnemew ahelerrew. Kel arlta anyentel, ingkerrenharl ywerreyelpeyenhel, ra irrwampenh-antheyenh alyepel Sodom-areny-rnem. Ingwer-rnem arrewantherr awelhey-angenh-rnem, Akngey rap artewentyel renh-rnem irrwampenh-antheyenh.” Alakenh-anyem Jesus angkew artwernem 72 ikwer-rnem.
Jesus-el ilteyel ikwer awelhey-angenh-rnem
(Matthew 11:20-24)
13 Jesus angkew ingkerrew, “Tawen Korazin-areny-rnem Akngeyel renh-rnem irrwampenh-antheyenh artewentyel innga. Rernem atyeng awelheyangan. Alakenh irrkaty arrpemarl aynteyenh ingwer-rnemewan tawen Bethsaida-arenyewan. Rernem ayenh arew, atharl akngerr mwerrelenh, rernemap atyeng-wety arlkarerrewarl. Ayeng tawen Tyre-warl tawen Sidon-warl-then alheyew-anew, mwerrelerl-aneyew-anew renh-rnem, rernem atyeng awelhemerarl. Rernemap nyerrerrem, apmwa ikwer-rnem-wenh-wety angkeperrem. Rernemap arnkwa apmwamwamel rernem aylpem anewantherrenh-angkwarr, inmenthel-then apernelhemel. Alakenh-anyem ingwer-rnemel renh-rnem areyew, rernemarl apmwewety angkeperrew. 14 Arlta anyentel, ingkerrenh ywerreyelpeyenhel, Akngeyel tawen Tyre-areny-rnem-then tawen Sidon-areny-rnem-then irrwampenh-antheyenh alyepelant. Rap tawen Korazin-areny-rnem-then tawen Bethsaida-areny-rnem-then irrwampenh-antheyenh artewentyel innga. 15 Tawen Capernaum-areny-rnem-alew? Rerneman apmwel-ayeth iterreyel alakenh, ‘Akngeyel anwernantherrenh irrwerl akngeyneyenh, ikwer-itwel aney-alpeyew. Jesus anenh apmer anwernewantherrenh-itwew, rap ilek-ilek mwerr-angker mpwarenh.’ Alakenhap rernem iterreyelan. Rernem atyeng awelhey-angenh-anteyarl. Akngey rap renh-rnem arleng ikwer-wety iweyenhan.”
16 Jesus angkew artwernem 72 ikwer-rnem, “Ingwerenty arrewantherr awelhem, rap atyengan awelhem arrpemarl. Ingwerenty arrewantherrety arlkarerrem, atyeng-wety ra arlkarerrem arrpemarl. Ingwerenty atyeng-wetyan arlkarerrem, rap Akngey-wetyan arlkarerrem arrpemarl. Akngey rarlap ayenh thwenew ahern nhenh-warl.” Alakenh-anyem Jesus-an angkew artwa 72 ikwer-rnemewan. Rernemap anperl-alhew apmer arrpanenh-warl-anem.
Kwertengerl-rnem 72 angkep alpeyel Jesus-warl
17 Ikwer-penh ingwer-ingwer artwa 72 weth-rnem, Jesus-elarl thwenew-rnem, rernem inkwerelhemel apey-alpew Jesus-warl. Rernemap ilelhew, “Ingkartay! Innga wenh! Anwernantherr arrenty-rnem ilterl-apenh, itna ngkwenh itnewemel, rernemap awelhew anwernewantherr! Anwernantherr irrentew arntety-rnem-they, rernemap ywerrerl-alhew!”
18 Jesus ikwer-rnem angkew, “Atha arew, arrenty alkenh Satan-wenh arawerrng akelyarl-akelyarl irrenhey-alpenh. Ran rlterrk-weny-anem. 19 Arrantherr atyeng awelhenh-arey! Atha arrewantherr rlterrk anthem, athap arrenhantherrenh arntarnt-arayntem. Arrantherr rtnwem ahelengkw-rnem lthwerl-apayntem arnperrk-rnem-then, arrantherrap alethel alhayntem arntety-weny. Arrantherrap Satan-angkwarr-anem rlterrkarl. Nthekwern ra irrwampenh-anthey-angenh, arntety-then anthey-angenh, arrangkw. 20 Arrantherrap inkwerelhemel angkeyel, ‘Innga wenh! Arrenty-rnem anwernenhantherr iylparethel aweyel!’ Mwerr-angkwarr arrantherr inkwerelhemel angkem, ‘Akngeyel anenhantherr iterl-areyel, rarl anenhantherr itna ingkwernew pip ikwerenh-warl.’ ”
21 Jesus-arl angkenh artwernem 72 ikwer-rnem, Inweng Mwerr-angkerel renh irrngerney-anthew. Ra angkew alakenh Aynikw ikwerenhew, “Akngeyay, ngan atyetyart alkenh ingkerrew ahern nhenhew-then alkerew-then. Atha ngenh nakem. Ntwa angka ngkwenh ilew akwerrp-rnem-warl. Ntwa angka ngkwenh iley-angenharl akalty-rnem-warl. Ya, Akngey, ntwa alakenh arnwarnew, ngarl ilkelhew-angkwarr.” Alakenh Jesus angkew Aynikw ikwerenhew.
22 Jesus artwernem 72 ikwer-rnem angkew arrpemarl, “Akngeyel ilek-ilek ikwerenh atyeng anthew. Ayengan Alerikw ikwerenh. Rant anyentel ayenh iterl-arem innga. Athant anyentel renh iterl-arem innga arrpemarl. Atha rlwanew-rnemel rernemarl Akngeyan iterl-arem arrpemarl, atharl renh lwewarrernem ikwer-rnem.”
23 Jesus-el artepang arenhey-alpew, ra angkew kwertengerl-rnem 12 ikwer-rnemant, “Arrantherr inkwerelheyel-anem, aleyan arrantherrarl anngel areyel ilek-ilek mwerr-angker-rnem. Aleyant Akngeyel lwewarrernew alakenh. 24 Angkakert Akngey-wenh arrwekeleny-rnemel Atyetyart ilkwernemel-then rernem ilek-ilek mwerr-angker areyew, aley arrantherrarl areyel-apeny. Rernem aweyew, aley arrantherrarl aweyel-apeny. Arrangkw. Alakenh-anyem atha arrenhantherrenh ilem inkwerelhenty.”
Artwa atham-atham Samaria-areny
(Matthew 22:34-40; Mark 12:28-34)
25 Artwa akalty anyent anenh, ranap angka Moses-wenhew akalty-anthey-angkerarl. Rap Jesus arrkerneyew rtnerl-alhew. “Atyetyartay! Nthakenh irrem ayeng, Akngey-itwel intem-antey aney-alpeyewan?”
26 Jesus-el tyernew, “Ntwa kel angka Moses-wenh iterl-areyel. Ilek angka nhenhelan aynteyel?”
27 Artwa akalty angkew, “Alakenh angka Moses-wenhel aynteyel: ‘Artewentyel ilkelh-aynta Akngeyewan, ikwer anthelhemel, ikwerant iterremel, ikwer warrkerremel.’ Alakenh-then ra aynteyel: ‘Ngarl arntarnt-arelhem-apeny mwanty, ntwap ingwer-rnem arntarnt-araynta arrpemarl.’ ”
28 Jesus-an angkew ikwer, “Arraty nga angkeyel. Nga alakenh irrenty, ngap alpem Akngey-itwel, aney-alpeyew intem-antey.”
29 Artwa akalty ra ilkelhew, Jesus-el renh nakeyew, rap ayernew, “Angwenharlap atha arntarnt-areman?”
30 Jesus-el angkanem ilew artwa ikwer. “Artwa Jew anyent anenh Jerusalem-itwew. Rap iterrew, alheyew tawen ingwer-warl Jericho-warl, rap anperl-alhew-anem. Artwa irrtyert-awarr-rnem irrtyert-aylpew arrwekel iwerrel, rernemap renh apetyenharl arnarew. Rernemap renh antwerrkemel apwert rakew. Renhap arnkwa lhelemel atwew, iwerlelpemel ahern-itwew ayntaynteyew, rap kelepenh ilweyew-anew.
31 Ikwer-penh artwa rltwa tyaty Jew-rnem-wenh-areny alhew iwerr irrkaty ikwerel. Ra arenhew, artwarl ayntenh, rap anper-antey alhew ikwer-angkwarr.
32 Artwa warrkenh tyaty Jew-rnem-wenh-areny iwerr ikwerel arrpemarl alhenh, ranap Levi-wenh-antey. Arrer innga arntety ikwer-angkwarr alhew, rap iterrew, ‘Ayeng arlarl.’ Arenhemel anper-antey ra alhewan.
33 Artwa ingwer-anem tangkey-akert alhenh iwerr ikwerel arrpemarl, ranap Samaria-arenyarl. Ra arey-alhew, artwa arntetyarl ayntenh, rap amperrngerrew ikwer. 34 Rap alhew ikwer-warl, ngkwarl wayn thelew artwa tywen-rnem-warl, anterel apernemel arertnew-anem. Rap artwa renh tangkey-warl tywenerl-alhew, akngeynew warl anyent-warl-anem. Rap renh athenew panty-warl, ankwakel-anem renh arntarnt-arenh.
35 Ingwepenhan artwa Samaria-areny ra apwert-anem anthew artwa apmerew-arteyew. Rap angkew, ‘Ayengarl alpeyel-wety-anem, atha ngkweng apwert nhanyem anthem. Ntwa artwa arntety nhanyem arntarnt-araynta. Ingwer-ingwer ayeng apey-alpentyan, athap ngenh apwert anthem, artwa ran arternp mwerrerr-aynteyew.’ ”
36 Jesus-elarl angka ilenh-penh, ra artwa akalty-anem ayernew, “Nthakenh ngan iterreyel angka nhenhew? Artwa nthenh-apenyel arntarnt-arenh artwa arntety mwantyel?”
37 Artwa akaltyan angkew, “Artwa wethaw Samaria-areny, renharl alpemelew!”
Jesus-an angkew ikwer, “Ya, arraty. Anantherr iterl-areyel, Jew-rnem ilkelhey-angenh Samaria-areny-rnemewan. Artwa Samaria-areny ranap arntarnt-arenh artwa Jew ikwer. Alakenh-anyem nga alhemer, ingwer-rnemew mpwareyew mwerr-angker. Ngkwenh-rnemewant iterrey-angenh. Jew-rnemewant iterrey-angenh. Ntwa mwerr mpwaraynta ilkelhey-angenh-rnemew-then.”
Angkwerenheng-atherr Martha-then Mary-then
38 Jesus kwertengerl ikwerenh-rnem-akert iwerrel-antey alhenh Jerusalem-warl, rernemap aremerrey-alhew apmer ingwerel. Arelh itna Martha anenh apmer ikwer-itwel, rap renh-rnem ilew, amern arlkweyew apmer ikwerenh-itwew. 39 Rernem kwen aylpenhew warl ikwer-warl, aney-alhew-anem. Martha-wenh ayteyikw Mary anenh Jesus-itwel. Jesus-el renh akalty-anthenh. Mary ran awelhenh ikwer. 40 Martha warrkerrenh artewenty innga, amern akngerr ampernemel. Rap alhengkerrerrew, rap alhew, Jesus ayerneyew, “Ingkartay, ayek ntwan areyel? Mary-el ayenh iwerl-alhew. Ayengant ament warrkerreyel. Ntwa renh ilemer, ayenh alpemeleyew!”
41 Rap renh tyernew athamerremel, “Martha-ay! Ilekew nga ahelerreyel Mary-ewan? Ilekew nga arralty-aneyel, amern akngerr ampern-aynteyewan? 42 Mwerr-angkwarr iterra, Mary-arl iterreyel-angkwarr. Nthakenh ayeng ikwer arrngert angkey-angenh.”