6
Jesus-el arlta ltyerrey-angker ikwer akalty-antheyel, rernem iterl-areyew
(Matthew 12:1-8; Mark 2:23-28)
Saturday anyentel, arlta ltyerrey-angker Jew-rnem-wenh-angkwarr ikwerel, Jesus kwertengerl ikwerenh-rnem-akert apmer arlpaw-ampeny-angkwarr alhenh. Rernemap amern weyt-angketyarrel alhenh. Kwertengerl-rnemel amern weyt akeynenh irrnyewerl-apenh, arlkwemel arlkwemel. Artwa Pharisee-rnemel arew renh-rnem, rernemap angkerrew, “Moses-wenh-angkwarr aynteyel, nthakenh anantherr warrkerrey-angenh arlta ltyerrey-angker nhenhelan. Anantherr ingkerrenh ltyerremer. Kwertengerl yanh-rnem apmwelheleyel, rernemap warrkerreyel, amern inaynteyew.”
Jesus angkew artwa Pharisee-rnemew, “Alhewerarl anantherr amernan inayntem, arlta anyent nhenhel ltyerreyew-arelhelan. Arrantherr angka Atyetyart David-akert iterl-areyel, rarl amern inerl-alpew kalikw Akngey-wenh-they. David ikwerenh-rnem-akert amern-weny angayakw anenh, rap aylpew kalikw ikwer-warl, amern tyenkerr renh inerl-alpeyew. Moses-wenh-angkwarr aynteyel, artwa rltwa kalikw-areny-rnemelant amern tyenkerr arlkwemer. David-el arlkwew, artwa ikwerenh-rnemew anthemel alhewer-antey arrpemarl amernan. Rernem amern tyenkerr arlkwewan, Akngeyanap ahelerrey-angenharl ikwer-rnem. Ayengarl nhayman angkeyel! Ayengan Artwa Inngarl Akngey-wenh, atyetyart ilkwarl David-angkwarran. Alhewerarl amern akarreleyew arlta ltyerrey-angker nhenhelan, atyengan mwerrarl alakenh!”
Arlta ingwerel ltyerrey-angkerel, Jesus aylpenhew tyaty Jew-rnem-wenh-warl. Rap aney-alhew, ingwer-rnem-anem akalty-anthenh. Artwa anyent akwa apmwa arlwerrelhewarl anenh. Artwa Pharisee-rnemel artwa angka Moses-wenhew akalty-anthey-angker-rnemel-then rernem artewentyel Jesus arenh. Rernem renh arenh, ra apek artwa akwa apmwa mwerrelentyew. Rernem alakenh iterrenh, “Jesus-el artwa mwerrelenty arlta ltyerrey-angker nhenhel, rap apmwelhelemarl. Ingwerenty mwerrelenty, rap warrkerremarl!” Rernem mpwelhenh arntarnt-arelhemel, ra apmwelhelentyew. Ra iterl-arenh, rernemarl iterrenh. Rap angkew artwa akwa arlwerr-arlwerrew, “Rtnerl-alha, ingwer-rnemel ngenh areyew.” Artwa rap rtnerl-alhew-anem.
Jesus-el rtnenherrenharl-rnem ayernew, “Nthakenh arrantherr iterreyel? Nthakenh angka Moses-wenhelan ileyel? Nthakenh irrem arntetyewan arlta ltyerrey-angkerelan? Renh arntarnt-arem apek, mwerrelemel? Menty apek renh ipmem? Renh apek alpemelem? Atwem apek renh?” 10 Jesus-el renh-rnem arew-penh, rap angkew artwa ikweran, “Akwa arratyela!” Akwa rap arratyerreyelpew, mwerr-anem. 11 Rernem arew, Jesus-elarl artwa arntety mwerrelew, rernemap pwetherrew. Rernemap akarrerrew, alakenh angkerreyew, “Nthakenh anantherr arrngert angkem, Jesus-el ra alakenh arrpemarl mpwarewerr?”
Jesus-el kwertengerl-rnem 12 rlwaneyel
(Matthew 10:1-4; Mark 3:13-18)
12 Ingwer-ingwer Jesus apwert ilkwewarl nganeynenh, Akngeyew angkaynteyew, rap ankwakel ikwer angkenh. 13 Ingwepenhan ra arlkew renharl apenteyel-rnemew, rernemap ikwer-warl alhew apwert irrwerl-warl. Rap artwernem 12 rlwanew kwertengerl-rnem ikwer, rap angkew-anem, “Arrantherr angka mwerr-angker ilerl-apayntenh-arey.”
14 Artwa nhenh-rnem rlwanew Jesus-el:
Simon, renh Peter itnewew; ayteyikw Peter-wenh Andrew; awayenheng-atherr James-then John-then; Philip; Bartholomew;
15 Matthew; Thomas; alerikw Alphaeus-wenh itnan James; Simon, kapment-wety apmelerr rarl arlkarerrenh;
16 alerikw James-wenh Judas; Judas Iscariot-akerr.
Ingwer-ingweran Judas Iscariot-el Jesus artwa Jew alkenh-rnem-warl ahayiwemarl, rernem atwemel antwerrkeyew.
Jesus-el akngerr mwerreleyel
(Matthew 4:23-25)
17 Ikwer-penh Jesus kwertengerl ikwerenh-rnem-akert atwarrenhey-alpew apwert irrwerl-they kwenel-athek ahern aterterr-warl. Apmer ikwer-arenyan akngerr akarrerrew arrpemarl. Ingwer-rneman Judea-ampeny-areny Jerusalem-areny-then anew-anenh. Ingwer-rneman kwaty alay impalth-areny, Tyre-areny Sidon-areny. Ingkerrenh-antey ikwer mpwelhenh. 18 Rernemap apetyew, ikwer awelheyew. Arntety-rnem-then apetyew, ra mwerreleyew. Ingwer-rneman arrenty-akert apetyew, rap arrenty-rnem irrentew. 19 Arawerrng rlterrk Akngey-wenh-akertel ra arntety-rnem mwerrelenh. Rernem arrerant-arey rtnenherrenh ikwer-itwew, ra renh-rnem arnep-arneyew.
Akngey ntwap apententy, ngap inkwerelhemarl
(Matthew 5:1-12)
20 Jesus-el kwertengerl ikwerenh-rnem arenh, rap angkew-anem ikwer-rnem,
“Kel-anem arrantherran aleyan irrpetyapant apek atnyen-ayntem, Akngeyan arrewantherr inkwerelhemarl. Akngey-wenh-anem arrantherran. Ran Atyetyart arrewantherrenh, rap arrenhantherrenh arntarnt-areyenh.
21 Kel-anem arrantherran aleyan angayakw-anem apek, Akngeyan arrewantherr inkwerelhemarl. Rap amern-anem anthem, arrantherrap atnerteng-anem irreyenh.
Kel-anem arrantherran aleyan alpwelyerremel-anem apek artnem, Akngeyan arrewantherr inkwerelhemarl. Ingwer-ingweran rap arrenhantherrenh irrngerney-antheyenh, arrantherrap atherreyenh-anem.
22 Ayeng Artwa Innga Akngey-wenh, arrantherr ayenh apenteyew. Ingwer-rneman arrewantherr ilkelhey-angenh irremarl, arrenhantherrenhap kwanthemarl, irrtywerremel ilem, irrentemel. Akngeyan arrewantherr inkwerelhemarl.
23 Awank-akerr akngerran arlkarerrenh angkakert Akngey-wenh-rnem-wety. Rlengkan arrantherr angkakert weth-rnem-apeny. Ingwer-ingwer arrantherr aney-alpem Akngey-itwel, rap arrewantherr ilek-ilek mwerr-angker antheyenhan. Arrantherrap ikwer iterr-ayntenh-arey inkwerelhemel.”
Alakenh Jesus-an angkenh ikwer-rnem.
24 Ikwer-penh Jesus ingwer-rnemew-anem angkenh, rernemarl rtnenherrenhew awelherremel.
“Kel-anem arrantherr aleyan ilek-ilek-anem apek atnyen-ayntem. Ingwer-ingweran ampwal-rnem arrewantherrenh apmwanem aynteyenh.
25 Kel-anem arrantherr aleyan amern akngerr-anem apek atnyen-ayntem. Ingwer-ingweran arrantherr angayakw-anem amern-weny-anem irreyenh.
Kel-anem arrantherran atherreyel-anem apek. Ingwer-ingweran arrantherr alpwelyerremel-anem artneyenh.
26 Kel-anem ingwer-rneman mwerr-anem apek angkem arrewantherr. Awank-akerr arreng aynewantherrenhel alakenh ilenh angkakert-arrpantey-rnem-wety, irrtywerremel iley-angker-rnem-wety.”
Ingwer-rnemew ilkelh-aynta, angkep atweyney-angenh
27 Jesus angkew ikwer-rnem, “Angka nhenh awenh-arey! Ingwer-rnem arrewantherrety arlkarerrenty, arrantherran mwerr-angkwarrel ikwer-rnem anaynteyew. 28 Ingwer-rnemel arrenhantherrenh apmwel-ayeth iltenty, apmwethen mpwarenty, arrantherrap Akngeyarl ayernenh-arey ikwer-rnem. 29 Ingwerel ngenh itepel atwenty arreyl ingwer-angkwarr, menty anthelha. Angkep atwey-angenh. Menty anthelha, arreyl ingwer-angkwarr-then ra ngenh atwey. Arnkwa ingwerel rakenty, menty ikwer antha. Arnkwa ingwer-then ikwer antha. 30 Ingwerel ayernenty, ntwap antharl. Ra apek inenty ayerney-angenhel, kel renh ayerney-angenh, angkep anthenhey-alpeyew. 31 Arrantherran inkwerelheyew, ingwerentyel mwerr arrewantherr arnwarnentyan. Kel alakenh arrantherran ingwer-rnemew arnwarneyew.
32-33 Arrantherr ingkerrew ilkelherl-anemer. Nthakenh arrantherr rlwaney-angenhan, arrewantherr ilkelhentyant ingwerenty, arrangkw. Apmwangkwarrarl aneyel-rneman alakenh-anyem. Rernem ingwer-rnemewant ilkelh-ayntem, rernemarl ikwer-rnem ilkelheyel-apeny. Ingwerentyakew rernem ilkelhey-angenh. Arrantherr apek rernem-apeny, apmwangkwarrarl aneyel-rnem-apeny. Akngeyelan nthakenh arrenhantherrenh mwerr-angker anthey-angenhan, arrantherr alakenh arnwarnenty-penh.
34 Arrantherr apwert arlentherl-anemer alhewer ingwer-rnemew-then. Nthakenh arrantherr rlwanentyant apwert anthey-angenh, ingwerentyew arrewantherr angkep anthentyewant, arrangkw. Apmwangkwarrarl aneyel-rnem alakenh-anyem. Rernem apwert arlenthem irrpetyapewant, apwert angkep anthey-angkerew-rnemant. Ingwerentyakan apwertew intywekeley-angker-rnemarl. Rernem iltyant-anem apek, apwert-weny, nthakenh angkep anthey-angenh. Arrantherran apek apmwangkwarrarl aneyel-rnem-apeny, apwert angkep anthey-angkerew-rnemant arlenthemarl. Akngeyel nthakenh arrenhantherrenh mwerr-angker anthey-angenhan, arrantherr alakenh arnwarnenty-penh.
35 Arrantherran athamerrerl-anemer ingwer-rnemew, arrewantherr ilkelheyangew-rneman, ikwer-rnem mwerr arnwarn-ayntemel. Akngey-wenh-angkwarr-apeny, rarl ingkerrenhew athamerreyel-apeny, mwerr-rnemew-then apmwernemew-then. Rap ingkerrenhew ilek-ilek mwerr-angker anthem. Alakenh-anyem arrantherr antherl-anemer ingwer-rnemew. Arralty-aney-angenh, rernem nthekwern angkep antheyney-angenharl. Akngeyan arrewantherr inkwerelhemarl. Arrantherr alakenh anenty, Akngey irrwerl-arenyelap arrenhantherrenh alerikw-rnem antwem. 36 Inngarlap! Ingwer-rnemew atham-atham anaynteyew, Akngey-apeny.” Alakenh-anyem Jesus-el akngerr akalty-antheynenh.
Ingwer-rnemew tyel-angkey-angenh
(Matthew 7:1-6)
37 Ikwer-penh Jesus angkew ikwer-rnem, “Ingwer-rnem apmwa antwey-angenh, Akngeyelap arrenhantherrenhan apmwa antwewerr arrpemarl. Ingwer-rnem ayntarrp-iley-angenh, Akngeyelap arrenhantherrenh ayntarrp-ilewerr arrpemarl. Ingwer-rnem arrewantherr apmwelhelem, menty-anem ipmenh-arey iylpelerremelant. 38 Arrantherr akelyant anthem ingwer-rnemew, Akngey ran akelyant anthem arrewantherrarl. Arrantherr akngerr anthem ingwer-rnemew, Akngey ran akngerr anthem arrewantherrarl.
Arrantherr iterl-areyel, ntangarl anantherr akarrelem-apeny. Tyampet-warl arrerneynem-apeny arriwew-atety. Alakenh-anyem Akngeyel antheynem, lherrparnpeyew-atety. Arrantherr ingwer-rnemew athamerrerl-anenty, Akngeyan arrewantherrarl athamerrem arrpemarl, ilek-ilek-then antheynemel.”
39 Jesus-el angka akely irrpety-anem ilenh: “Artwa aparrngel nthekwern atnwenhey-angenh artwa aparrng ingwer itep-they, arrangkw. Ratherr atherr-anteyarl aytnewerr irrkewarl.”
Anaynteleyel: Jesus-el angka ilenh, renh-rnem akalty-antheyew. Artwa angka Moses-wenhew akalty-anthey-angker rerneman artwa aparrng-apeny. Aparrngelan arrkay arem. Alakenh-anyem rernem mwanty awelhey-angenh angka Akngey-wenhew anaynt, arrangkw. Rernemap apmwangkwarrarl anenh. Nthakenh rernem alakenh angkey-angenh ingwer-rnemew, “Ngan apmwelhelew. Ngan anemer arraty ayeng-apeny.”
40 “Apmerrkel nthekwern iterl-arey-angenh, akwerrp-antey, artwapeny-wenyarl ra. Rarl ilkwerreyenhel, rap artwant artewentyelan akaltyerreyenh.”
Anaynteleyel: Jesus-el angka ilenh, renh-rnem akalty-antheyew. Rerneman anemer, angka artwa Pharisee-rnem-wenhew awelhey-angenh, rernemarl akwerrp apmerrk-rnem-apeny. Rerneman angka Jesus-wenh ikwerant awelhemer, akaltyerremel.
41 “Ngarl iterreyel, nga mwerr-arrpantey, ngantey irrtywerreyelarl. Nthekwern ntwa ingwerentyak arratyeley-angenh, ntwarl angka Akngey-wenhew apmwel-ayeth akalty-anthem. Artwa aparrng-apenyarlap ngan, anngel arey-angenh. 42 Nthakenh ingwerew alakenh angkey-angenh, ‘Atyeng apeltyay, atha ahern akely irrarlkeyew annga ngkweng-itwew’. Arrangkw! Ntwan apek arrkay areyel, arwerl arlpentyelarl ilpeyel annga ngkwenhan! Ngarl alakenh angkeyel, ngap irrtywerreyelarl. Ntwap arwerl ina annga ngkwenh-they-tangkwel, ntwap mwerr-anem arem. Ntwap ahern akely irrarlka annga ingwerentyak ikwer-itwew-anem.”
Anaynteleyel: Jesus-el angka ilenh, renh-rnem akalty-antheyew. Nthakenh rernem ingwer-rnem apmwa antwey-angenh. Artwa arraty aney-angenh ra arwerl arlpentyel annga ilperl-anenty-apeny. Nthakenh anaynt arey-angenh, ingwer-rnem-then arratyeley-angenh.
Angka arwerl amern mwerr-akert
(Matthew 7:15-20)
43 Jesus-el angka ingwer-anem ikwer-rnem ilenh. “Arwerl mwerran amern mwerr-akertarl, arwerl ingweran paytey-angketyarrarl amern apmwakertarl. 44 Anantherr amern iterl-aremarl arwerl arrpanenh-itwew. Amern tywerrk nthekwern arlketyerr-angketyarrel aney-angenh, arrangkw. Amern arnwekety nthekwern alatyeytel aney-angenh, arrangkw.
45 Alakenh nga iterrerl-aynteyew akwerrngan. Kel alakenhaym nga angkeman. Nga mwerr-angkwarr aneyel, ngap mwerr iterreyel akwerrngan, ngap angka mwerrarl angkem arrakertan intem. Nga apek apmwa, ngap apmwel-ayeth iterreyel akwerrngan, ngap apmwel-ayetharl angkeyel arrakertan intem.”
Angka artwa warl arnwarney-angker atherr-akert
(Matthew 7:24-29)
46 Jesus angkew ikwer-rnem, “Ilekewarl arrantherr ayenh antweyel ‘Ingkart’? Arrantherr atyeng awelhey-angenh. Arrantherr aney-angenh, ayengarl angkeyel-angkwarr, arrangkw. 47 Ilek-apeny artwa ran, rarl atyeng awelhem? Ran arraty anem Akngeyew, ayengarl angkeyel-angkwarr. Rap ikwer-itwel aney-alpem intem. 48 Ran artwa anyent-apeny, rarl warl arnwarneyew-apeny. Ran apmer ahern rlterrk alalewew. Warlarl arnwarnew-penh, rlterrk innga rtnewan. Kwaty apangw ilkwa rntwey-alhew, atnyerr-anem apetyew warl ikwer-warl, ranap nthekwern atakelhey-angenharl.
49 Atha ileyew angka ingwer-anem, artwa ingwer-akert-anem. Ran warl arnwarneyew arrpemarl. Ran apmer ahern rlterrk alalewey-angenh, arrangkw. Ran warl arlwereng-warl arnwarnew, ilpay impalth-warl. Kwaty apangw ilkwa rntwey-alhew, atnyerr-anem apetyew warl ikwer-warl, warlap atakenhew-anem. Arrantherr angka atyenh awenty, arrewantherrenharrp-angkwarr alhem, arrantherranap artwa nhenh-apenyarl. Arrantherr nthekwern Akngey-itwel aney-alpey-angenh intem, arrangkw.”