11
Yù ira Tatolay nga Neparámak megapu sù Ángngikatalà da
Á anni laguk yù kebalinán nayù pangikatalà tam kâ Namarò? Nu ikatalà tam si Namarò, ammu tam ta málawâ tam yù ngámin nga napiá nga initabbá ni Namarò nga iddanamát tam, ánna ammu tam ta kukurugán nga ajjanin ngámin yù kinagi ni Namarò, mássiki dannian nga arát tam paga nasingan. Á yù ira ngaw o-olu nga tatolay, jináyo ni Namarò ira gapu ta pangikatalà da kuna. Á sittam gapay, gapu ta pangikatalà tam kâ Namarò, kánnámmuát tam ta pinarò na yù ngámin nga masingat tam megapu galâ sù pagubobuk na. Á yáyù nga ammu tam ta pinarò na yù ngámin nga masingat tam nga naggapu sù arát tam masingan.
Á si Abel, nga yù ngaw mekaruá nga anâ ni Adan, inikatalà na gapay si Namarò. Á megapu sù pangikatalà na, iniyátáng na kâ Namarò yù napiá ánnè sù iniyátáng ni Kain, nga kaká na. Á gapu ta pangikatalà ni Abel kâ Namarò, inibiláng ni Namarò ta matunung si Abel. Á yáyù nga inalawâ ni Namarò yù iniyátáng ni Abel kuna. Á mássiki nu nabayágin nga natay si Abel, ajjan kunangane lâ paga yù napiá nga ituddu na nittam megapu sù ángngikatalà na kâ Namarò.*
Á si Enok gapay yù ngaw mangikatalà kâ Namarò, á ari natay si Enok, gapu ta inâ ni Namarò ta lángì ta keggá na paga nga matolay. Á mássiki nu inalek nayù ira kábulun na ta dabbuno, arád da nálek, ta nepulù kâ Namarò ta lángì. Á lage na kálâ ni Enok ta lángì, neparámak ta ayatán si Namarò kuna. Á ari gemma magayáyâ si Namarò sù tolay nga ari mangikatalà kuna. Á nu ikáyâ na tolay nga makimállà kâ Namarò, á máwák na nga manguruk ta ajjan si Namarò nga makaginná sù pakimállà na, ánna máwák na gapay nga manguruk ta bálatan ni Namarò ta napiá yù ira nga magalek kuna.
Á si Noe gapay ngaw, inikatalà na si Namarò. Á pinappalán ni Namarò si Noe, marakè mekanâ sù ira narákè nga tatolay nga ari nanguruk kâ Apu. Á kinagi ni Namarò kâ Noe ta duttál yù kalítù na dabbuno nga arád da paga bulubugá nasingan, á kinuruk ni Noe yù kinagi na. Á pidde na yù dakal nga barangay nga egga aru nga lágum na nga kun na balay nga luttâ. Á ta kalítù na dabbuno, nalaggabán yù ira narákè nga tatolay, ngam neyígù di Noe ánna yù atáwa na, ánna yù ira tallu nga ánâ na nga lálláki ánna yù ira atáwa ra. Walu ira ngámin. Á megapu sù pangikatalà ni Noe kâ Namarò, inipasingan na ta matunung yù pamagikáru ni Namarò sù ira tatolay nga ari nanguruk kuna. Á mesipà gapay si Noe sù ira nga ikákkállà ni Namarò ánna ibiláng na ta matunung megapu sù pangikatalà da.
Á si Kákay Abrakam gapay ngaw, gapu ta pangikatalà na kâ Namarò, á kinuruk na yù kinagi ni Namarò nga mánaw sù gián na nga umay ta tanakuán nga lugár nga iyawâ ni Namarò noka sù ira ginaká na. Á yáyù nga nánaw di Kákay Abrakam sù giád da, mássiki nu arád da ammu yù angayád da. Á gapu ta pangikatalà da, limibbè ira ta lugár nga kinagi ni Namarò, á nakipaggián ira tán nga kun na álliuk, nga nagala-alì gapu ta awán ta dabbud da. Á pidde ra ta bale ra yù tabbì na ayám. Á kunniû gapay sù ira ginaká ni Kákay Abrakam, di Isak, nga anâ na, kári Akup, nga apù na, ta kun na álliuk ira gapay nga nagala-alì nga nakipaggián tán sù bale ra nga napadday ta tabbì na ayám, gapu ta nesipà ira gapay sù napiá nga initabbá ni Namarò kâ Kákay Abrakam. 10 Á inattamán na lâ ni Kákay Abrakam yù pakipaggián na tán, mássiki nu awán ta nálâ na nga dabbun, gapu ta iniddanamán na yù mannanáyun nga paggianán na noka, nga ili nga sinalákkuruk ni Namarò, nga pidde na, nga maggián ta áddè ta áddè.§
11 Á si Abbò Sara, nga atáwa ni Kákay Abrakam, inikatalà na gapay si Namarò. Á yáyù nga naganâ si Abbò Sara, mássiki nu bakabákakin ta paganâ na, gapu ta si Namarò yù pangikatalakán na, nga mamalurò sù initabbá na.* 12 Á yáyù nga kitáru yù ira ginaká di Kákay Abrakam, mássiki nu kuruk nga lakalákay ánna bakabákà iren lage ra paganâ. Á minaru yù ira ginaká ra, nga ari mabiláng ta kunnay sù bituan ta lángì ánna dágâ ta aggik na bebay, megapu sù pangikatalà da kâ Apu Namarò.
13 Á ngámin danniaw nga tatolay, natay ira ngaw nga nabayák, nga ari paga nangalawâ sù napiá nga initabbá ni Namarò nira, ngam napasigaggà yù ángngikatalà da. Ta nánnámmuád da ta palurotan ni Namarò yù initabbá na sangaw nu ággo na, mássiki nu mabayák paga yù pamalurò na. Á yáyù nga nagayáyâ ira, á ari ira nappasirán nga nakkagi ta ari yawe dabbuno yù kuruk nga paggianád da, ngam nakipaggián ira lâ nga kun na álliuk nga nappassapassiár lâ ta dabbuno. 14 Á yù ira tatolay nga magubobuk ta kunnian, ipakánnámmu ra ta ajjan yù iddanamád da nga kuruk nga paggianád da nga labbetád da sangaw ta lángì. 15 Á di Kákay Abrakam, ta ángngarigán nu manonò da yù lugár nga nánawád da, á ajjan yù awayyá ra nakuan nga mattoli. Ngam ari ira naraddam sù ili nga naggapuád da. 16 Ta yá lâ kinaragatád da ta mesipà ira kâ Namarò sù kapiánán nga paggianád da ta lángì. Á gapu ta pangikatalà da, yáyù nga ari mappasirán si Namarò nga meparámak ta Yápu ra, á pinarán na yù ili nga ajjan ta lángì ta paggianád da.
17 Á ari nabbábáng si Kákay Abrakam nga mangikatalà kâ Namarò ta pamarubá ni Namarò kuna. Ta initabbá ni Namarò kâ Kákay Abrakam ta umaru yù ginaká na. Á gapu ta ikáyâ ni Namarò nga masingan nu napasigaggà yù ángngikatalà ni Abrakam kuna, yáyù nga inipeyátáng ni Namarò kuna si Isak nga anâ na. Á naparán si Kákay Abrakam nga mangiyátáng, 18 mássiki nu kinagi ni Namarò ta si Isak yù paggapuán nayù aru nga ginaká na. 19 Ta inikatalà ni Kákay Abrakam ta paginnanolayan ni Namarò si Isak nu matay nakuan. Á yáyù nga neyárik si Isak ta kunnay ta pinaginnanole ni Namarò, ta natay nakuan, nu arán na inigaggak ni Namarò si Kákay Abrakam.
20 Á si Isak, inikatalà na gapay si Namarò. Á megapu sù pangikatalà na, á lage na natay, kinagi na sù ira ánâ na, di Akup kâ Eso, yù pangikállà ni Namarò nira ánna yù napiá nga initabbá ni Namarò nira nga málâ da noka.§
21 Á si Akup, napiá gapay yù ángngikatalà na kâ Namarò. Á minay di Akup nakipaggián ta páppatulán na Egipto. Á megapu ta pangikatalà ni Akup kâ Namarò, á lage na natay, kinagi na sù ira duá nga ápù na nga ánâ ni Kusè yù pangikállà ni Namarò ánna yù napiá nga initabbá na nira nga málâ da noka. Á sinangngalán na yù tagukuk na, á nakkummak nga naddáyaw kâ Namarò.*
22 Á si Kusè, gapu ta pangikatalà na kâ Namarò, á lage na natay, kinagi na ta duttál noka yù páno ra ta Egipto nayù ira ginaká ni Akup, nga mangngágan gapay ta Israel. Á yáyù nga sinaddánán na ira ta ipáno ra yù tuláng na noka nu mánaw ira, tapè itanam da ta dabbun nga toliad da.
23 Á yù ira darakal ni Moyses, nga ginaká ni Israel, inikatalà da gapay si Namarò. Á yáyù nga ari ira maganássing nga makikontará sù narákè nga itaddán nayù patul na Egipto. Ta kinagi nayù patul sù ira manaron ta maganâ ta papatáyad da yù ira ngámin nga ánâ nayù ira Israel nga lálláki. Ngam ta keyanâ ni Moyses, inituttù nayù ira darakal na ta tallu nga bulán, ta ammu ra ta napiá nga abbing.
24 Á si Namarò yù pangikatalakán ni Moyses gapay. Á talluâ ni Moyses, nánawán na yù napiá nga ággián na sù bale nayù parinsesa, nga anâ nayù patul na Egipto, nga namarakal kuna. Ta arán na inikáyâ ni Moyses ta nebiláng ta anâ nayù parinsesa, 25 gapu ta nanakì nga nekanâ sù ira nga tángngagad da lâ yù narákè nga ipagayáyâ da, nga mabì lâ nga maddán. Á piníli ni Moyses yù kapiánán, nga kesipà na sù ira tatole ni Namarò, nga kagittá na nga ginaká ni Israel, mássiki nu narigirigâ ira.§ 26 Ta iniddanamán ni Moyses yù MakKiristu nga sinullà ni Namarò nga umay mammaguray noka. Á yáyù nga inibiláng ni Moyses ta más napiá nu attamán na galâ yù panigirigâ nayù ira Egipto kuna, ánnè ta ketádde na nakuan sù ira maríku nga Egipto, gapu ta iniddagán na yù napiá nga bálà na nga iyawâ na noka ni Namarò kuna.
27 Á gapu ta pangikatalà ni Moyses kâ Namarò, inipáno na yù ira Kudio sù lugár nayù ira Egipto, mássiki nu manakì yù patul ta páno ra. Á ari naganássing sù patul, gapu ta napasigaggà yù ángngikatalà na, nga kunnay ta nasingan na yù ari masingan, nga si Namarò nga nepulupulù nira. 28 Á megapu sù pangikatalà ni Moyses kâ Namarò, kinuruk na yù kinagi ni Namarò, á pinapparán na yù ira ginaká ni Israel ta páno ra ta páppatulán na Egipto. Á kinagi na nira ta pártiad da yù kígaw, á ileruk da yù dága na ta utun na puertá na bale ra, tapè masingan nayù daroban ni Namarò, á arán na papatáyan yù ánâ da nga ginaká ni Israel, ta ánge na nga papatáyan yù ira kaká nga lálláki nga ánâ nayù ira Egipto. Á dattál nayù daroban, nasingan na yù dága ta utun na puertá na bale ra, á sinalebarán na, á awán ta napapáte na nga anâ nayù ira ginaká ni Israel.*
29 Á yù ira ginaká ni Israel, inikatalà da gapay si Namarò. Á megapu ta pangikatalà da, pinassinná ni Namarò yù danum na bebay nga mangngágan ta Ujjojjin, tapè ajjan yù pappatalayád da nga namagá ta paddákì da nga umay ta dammáng. Á yù ira Egipto, nga nakkabáyu ánna nakkalesá, nga nanimmâ nira, nalaggabán ira ngámin ta paddákì da gapay nakuan, ta pinatoli nen ni Namarò yù danum ta negagángay nga gián na.
30 Á gapu ta pangikatalà nayù ira ginaká ni Israel kâ Namarò, kinuruk da yù kinagi ni Namarò nira, á nallakalakák ira nga nilelepuanán yù atannáng nga nakannak nga jijjing nayù ili na Jeriku ta kággággaw ta áddè ta mekapitu nga ággaw. Á megapu ta pangikatalà da, niparabbâ ni Namarò yù jijjing na ili, nga napadday ta darakal nga batu, tapè makatallung ira. 31 Á si Rakap, aggina yù ngaw nakikarallaw nga naggián ta ili na Jeriku. Ngam inikatalà na si Namarò, á pinaddulò na yù ira duá nga ginaká ni Israel nga jinok ni Josiuwa ta umay massísim. Á dattál na ággaw nga pangappù nayù ira ginaká ni Israel ta ili na Jeriku, neyígù di Rakap, nga ari nekanâ sù pate nayù ira ngámin katangeliád da, nga ari nanguruk kâ Namarò.§
32 Á aru lâ paga yù arák ku garè matángngák nga istorián nga meyannung sù pangikatalà da kâ Namarò nayù ngaw ira káruán, nga kunnay kári Gidion,* si Barak, si Samson, si Jepti,§ á si Patul Dabid,* si Samuel, ánna yù ira ngaw gapay nga ábbilinán ni Namarò. 33 Aru yù pinalurò da megapu sù pangikatalà da kâ Namarò. Ajjan yù ira ngaw nakigerrá ánna nangappù sù ira tanakuán nga páppatulán nga darakal. Ajjan yù ira ngaw nammaguray, nga natunung yù ámmagure ra sù páppatulád da. Ajjan yù ira ngaw nga nakálawâ sù napiá nga initabbá ni Namarò nira. Ajjan yù ira ngaw nangappù sù ira layon, nga makánnanássing nga ayám, tapè arád da ira akkuán. 34 Á ajjan gapay yù ngaw ira nga nepay ta ornu, ngam ari ira natuggi, gapu ta inikatalà da si Namarò.§ Á ajjan yù ira ngaw nattálaw sù ira nga mamapátay nakuan nira. Ajjan yù ira ngaw nakapi, nga pinassikan ni Namarò megapu sù pangikatalà da kuna. Á ajjan yù ira nagattam nga ari naganássing sù ira nga nakigerrá nira. Á megapu sù pangikatalà da kâ Namarò, pinatulù da nga pinatálaw yù aru nga suddálu nga nalussaw nira, nga naggapu ta tanakuán nga páppatulán. 35 Á ajjan yù ira bábbay nga nálawâ da yù ira iddukad da nga napaginnanolay, megapu sù napasigaggà nga pangikatalà da kâ Namarò.
Ngam ajjan gapay ngaw yù ira káruán, nga nebáluk nga narigirigâ áddè ta pate ra, megapu sù pangikatalà da kâ Namarò. Á inattamád da lâ, ta piníli ra yù pate ra ánnè ta kapalubbáng da nakuan nu pallikuránád da yù ángngikatalà da, gapu ta iniddanamád da yù kapiánán nga áttole ra, sangaw nu paginnanolayan ni Namarò ira tapè mesipà ira kuna. 36 Á ajjan gapay yù ira nga neluddè nga nakkakagián ánna yù ira nga napalapaligà ánna yù ira nga negálù ta káwák nga nekarsel, megapu sù pangikatalà da kâ Namarò. 37 Á ajjan yù ira nga napayapayáng ta batu ta áddè ta pate ra, megapu ta pangikatalà da kâ Namarò. Á ajjan yù ira nangikatalà kâ Apu nga nagaggal nga nesinná yù baggi ra. Á ajjan yù ira nga nabigibigarán nga natay ta bayunetá. Á ajjan yù ira nga awán ta gámì da, nga nabbarawási ta tabbì na karneru ánna kajjing. Pobare ira nga awán bulubugá ta kukuá ra, á narigirigâ ira ánna neluddè ira. 38 Á napatálaw ira nga napuersá nga nagala-alì nga nallakalakák ta kalállammatán ánna puddul ta kun na simaron nga ayám. Á naggián ira ta kuebá ánna abbû na dabbun. Á ari mepángngà yawe dabbuno nga paggianád da, ta napiá ira ánnè ta ngámin nga ajjan ta dabbuno!
39 Á danniaw ira ngámin ngaw nga nangikatalà kâ Namarò, ayatán si Namarò nira, á iniráyo na ira megapu sù ángngikatalà da kuna. Ngam arád da paga nálawâ yù initabbá ni Namarò nira, 40 gapu ta ninonò ni Namarò yù kapiánán nga akkuán na. Ta arán na ikáyâ ta aggira lâ yù pangiyawatán na nakuan sù initabbá na, nu ari galâ ta mesipà ittam gapay nira sangaw nu pabbalinan ni Namarò ta pareku nga napiá ánna matunung yù ira ngámin nga mangikatalà kuna.
* 11:4 Genesis 4 11:5 Genesis 5:21-24 11:7 Genesis 6:8–8:22 § 11:10 Genesis 12:1-4 * 11:11 Genesis 21:1-2 11:12 Genesis 22:17 11:19 Genesis 22:1-19 § 11:20 Genesis 27:27-30 * 11:21 Genesis 48:8-22 11:22 Genesis 50:24-25 11:23 Exodo 1:7–2:2 § 11:25 Meyannung kâ Moyses, Exodo 2–14 * 11:28 Yáyù yù pamegapu nayù Piestá nayù Pattalebák na Daroban ni Namarò nga Mamapátay. 11:29 Exodo 14:13-31 11:30 Josiuwa 6:1-25 § 11:31 Ime 2:25 * 11:32 Uk-ukom 6:11–8:32 11:32 Uk-ukom 4:6-16 11:32 Uk-ukom 16:23-31 § 11:32 Uk-ukom 11:32-33 * 11:32 1 Samuel 16:10-13; 17:31-51; yù libru nga 2 Samuel 11:32 1 Samuel 7:9-17 11:33 Daniel 6:1-23 § 11:34 Daniel 3:8-30