Dónbeenì páaníi fĩnle vũahṹ Luki 22

O Yeesu dénaló bìo

(Matiye 26.1-5, 14-16; Maaki 14.1-2, 10-11; Zãn 11.47-53)

1 Ho *búurú na á ɲa-fĩni yí dó yi sã́nú na ɓa le Paaki wà ɓueé sùará. 2 Á ɓa *yankarowà ɲúnása lè ho *làndá bìo zéenílowa wee cà bìo ɓa à wé wé è ɓúeráa o Yeesu, lé bìo ɓa zã́na ɓa zã̀amáa. 3 À bṹn ó o *Satãni dó hã yile-kora ò Zudaa na ɓa wee ve làa Isikariote yi. O lé ɓa nì-kenínia pírú ɲun nì-kéní. 4 Ó o Zudaa mu wà vaá wã̀anía lè ɓa yankarowà ɲúnása lè le *Dónbeenì zĩ-beenì parowà ɲúnása, à zũńnáa bìo o ò wé wé è déráa o Yeesu ɓa níi yi. 5 Á bán sĩa wan wan le mí ì na le wárí wo yi. 6 Ó o Zudaa wã́a tà, á hĩ́nɔn wee cà bìo o ò dĩ̀n wán á à déráa wo ɓa níi yi kà ɓa zã̀amáa yí zũń mu.

O Yeesu le ɓa wíoka ho Paaki dĩ́nló bìo

(Matiye 26.17-19; Maaki 14.12-16; Zãn 13.21-30)

7 Pã̀ahṹ na ɓa wee dí ho búurú na á ɲa-fĩni yí dó yi sã́nú yi, á le wizonle na ɓa ko ɓa fũ̀aa ho Paaki piozàwa yi à wé lè mu hãmu dɔ̃n, 8 ó o Yeesu tonkaa o Piɛre là a Zãn á bía nɔn yi: «Mi lɛ́n vaa wíoka ho Paaki dĩ́nló bìo.» 9 Á ɓa tùara a yi: «Lé wen á fo wi à wa wíoka mu yi?» 10 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi loń! Hen ká mi hĩ́a wà lií zo ho lóhó yi, á mi ì fè mín làa nìi ɓúi na sò mu ɲumu lè ho dṹuhṹ, à mi bè o yi va le zĩi na ó o vaá zo yi, 11 à vaa bío na le zĩi mu ɓànso yi: ‹O nì-kàránlo le wa tùa foǹ: Ho lahó na á ĩnɛ́n lè ĩ nì-kenínia á à dí ho Paaki dĩ́nló yi lé ho yɛ́n?› 12 O ò zéení la-beenì ɓúi làa mia ho nɔ́nwíohṹ yi na sĩ̀a bàráka vó. Lé bĩ́n à mi wíoka ho dĩ́nló bìo yi.» 13 Á ɓa wà vaá yú mu ɓúenɓúen làa bìo ó o Yeesu bíaráa mu á ɓa wíokaa ho Paaki dĩ́nló bìo.

O Ɲúhṹso dĩ́nló

(Matiye 26.26-29; Maaki 14.22-25; 1 Korɛnte 11.23-25)

14 Bìo ho pã̀ahṹ dɔ̃n, ó orɛ́n lè mí tonkarowà páanía kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi. 15 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Ĩ ɓɛ̀ntĩ́n wee cà à ĩ dí ho Paaki sã́nú dĩ́nló na kà làa mia à bè yi lò beráa. 16 Lé bìo á ĩ máa bĩní máa dí ho làa mia hùúu, fúaa nɔ̀nzoǹ na á mu ù wé á ɲii á à sí yi le *Dónbeenì bɛ́ɛnì yi, le ĩ bío mu na mia.» 17 Ò o wã́a lá le ɲuuníi dɛ̀ɛ á ɓuan, ò o dó le Dónbeenì bárákà, ò o bía: «Mi fé le ɲuuníi dɛ̀ɛ na kà à ɲu fé mín yi. 18 Le ĩ bío mu na mia: À lá ho zuia ɲii wán, á ĩ máa bĩní máa ɲu dìvɛ̃́n hùúu, ká mu yínɔń le Dónbeenì bɛ́ɛnì ɓuenló mɔ́n.»

19 Bṹn mɔ́n ó o lá ho búurú, á dó le Dónbeenì bárákà, ò o cɛ̀ɛkaa ho nɔn ɓa yi, ò o bía: «Hìa kà lé ĩ sãnía [na nɔn mi bìo yi. Mi wé wé mu à leékaráa ĩ bìo.» 20 Lé bṹn ɓàn síi ó o mún láráa le ɲuuníi dɛ̀ɛ ho dĩ́nló díró mɔ́n, ò o bía: «Le ɲuuníi dɛ̀ɛ na kà lé le páaníi fĩnle na bò lè ĩ cãni na á à kúia mi bìo yi.]

(Matiye 26.20-25; Maaki 14.17-21)

21 «Ɛ̀ɛ ká mi màhã́ loń, yìa á à dé mi ì na làa mi á páanía kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi hen. 22 Mu bon, o *Nùpue Za á à hí làa bìo le Dónbeenì le mu wéráa. Ká yìa màhã́ níi ì bè mu á ho yéréké è zo ɲúhṹ. 23 Á ɓa ɓúakáa wee tùaka mín yi le lé o yɛ́n màhã́ à wé mu mí tĩ́ahṹ coon?»

Yìa po bìa ká lé o yɛ́n?

(Matiye 20.25-28; Maaki 10.42-45)

24 O Yeesu nì-kenínia wee wã̀aní mín yi à zũńnáa yìa po ɓarɛ́n na ká. 25 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ho dĩ́míɲá kãna bá-zàwa wee wé mí pànká hã wán, á bìa ho pànká wi níní yi le ɓa wé ve mí làa ‹bè-tente wérowà›. 26 Ɛ̀ɛ ká minɛ́n bìo yí ko à mu kɛń kà. Minɛ́n á yìa ɲúhṹ wi po bìa ká wón ko ò o wé míten cĩ́inú bìa ká yahó. À yìa á ho pànká wi níi yi wé bìa ká ton-sá. 27 Yìa ɲúhṹ wi lée wée? Lé yìa ɓa wee lá ho dĩ́nló na yi ò o dí lée, tàá lé yìa wee lá ho na? Yínɔń yìa ɓa wee lá ho na yi le? Àwa! Ĩnɛ́n wi mi tĩ́ahṹ lòn ton-sá bìo síi.

(Matiye 19.28)

28 «Bìo á mi wee tà kɛń làa mi fɛ́ɛɛ le lònbee na wee yí mi yi, 29 le bṹn nɔn á le bɛ́ɛnì na á ĩ Maá nɔn miì á ĩ mún nɔn mia. 30 Mi khíi dí á à ɲu làa mi ĩ bɛ́ɛnì yi, á mi mún khíi kɛɛní ɓa bá-zàwa kanmúiní wán á à cítíráa o *Isirayɛɛle zĩ-ɲúná pírú ɲun.»

O Yeesu bía le o Piɛre hĩ́a pĩ́ mí bìo

(Matiye 26.31-35; Maaki 14.27-31; Zãn 13.36-38)

31 O Yeesu bía nɔn o Simɔn Piɛre yi: «Simɔn, Simɔn, héyìi! Loń! O *Satãni fìora ho wɔ̃hṹ le Dónbeenì cɔ̃́n yú à didiráa mia làa bìo ɓa wé didiráa mu dũmu à lén zàn-bìo. 32 Ɛ̀ɛ ká ĩ màhã́ fìora nɔn foǹ, à le sĩidéró yí fòo foǹ. Ká ũ khíi tà yèrèmáa ɓuara ĩ cɔ̃́n, à ũ hení mìn zàwa sĩa.» 33 Ó o Piɛre bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, hàrí à mu wé kàsó, á ĩ ì zo ho làa fo. À mu wé húmú, á ĩ ì hí làa fo.» 34 Ó o Yeesu bía: «Piɛre, le ĩ bío mu na foǹ: Ho zuia ó o kò-bɛ́ɛ máa wá, ká ũ pã́ le fo yí zũ mi a dɔ̃n hã cúa-tĩn.»

Mi wé wíoka miten hã fio bìo yi

35 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Bìo á ĩ hĩ́a tonkaa mia, à ĩ le mi yí ɓua wárí à yí ɓua puure làa nakãa, á bìo ɓúi cén fòora mia le?» Á ɓa bía: «Dɛ̀ɛ ɓúi yí fòora wɛn.» 36 Ó o wã́a bía nɔn ɓa yi: «Àwa! Bìo kà wán ká yìa wárí wi ò o lá le ɓua, à yìa puure wi mún lá le ɓua. Yìa khà-tóní mía à wón yɛ̀ɛ́ mí báká beenì, ò o yà ho ɓúi. 37 Le ĩ bío mu na mia: Le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíonì na kà bìo ko à mu sá miì à ɲii sí: ‹Ɓa mà a dó ɓa bè-kora wérowà ɲii.›* Mu bon. Bìo túara ĩ dã́ní yi á à wé ɲii ì sí.» 38 Ó o nì-kenínia bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, lé hã khà-túa bìo ɲun na.» Ó o Yeesu bía: «Mi wã́a día kà.»

O Yeesu fìora hã Oliivewa Ɓúee wán

(Matiye 26.36-45; Maaki 14.32-41)

39 O Yeesu ló ho lóhó yi á wà van hã Oliivewa ɓúee wán làa bìo ó o wee wé wéráa mu. Ó o nì-kenínia bò a yi. 40 Bìo ó o vaá dɔ̃n ho lahó mu ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi wé fìo bèra a na à mi yí zo mu bè-kora wéró yi.» 41 Bṹn mɔ́n ó o khɛ̀ra làa ba á à yí lòn hen na ó o nùpue hue-lèenii dà vaá dã yi síi, á lií fárá mí nɔnkóɲúná wàn ò o wee fìo kà síi: 42 «Ĩ Maá, ká fo tà, à ũ yí le le lònbee na kà dã mi. Ɛ̀ɛ ká mu yí wé ĩnɛ́n sĩi bìo ká ũnɛ́n sĩi bìo lé bìo wé.» 43 [Bṹn mɔ́n á le Dónbeenì tonkaro ɓúi ɓueé zéenía míten làa wo, á hĩ̀ína a sĩi. 44 O Yeesu wíokaa wee fìo lè mí sòobɛ́ɛ, lé bìo á bìo wà ɓueé wé làa bìo á à sá a yi ɓúenɓúen ó o mɔn, á mu wee beé o lò dàkhĩína, ó o fɛ̀ɛnì yèrèmáa ka lòn cãni, á wee luioka lii kúia ho tá yi.] 45 Bìo ó o fìora vó, ó o bĩnía ɓuara mí nì-kenínia cɔ̃́n á ɓueé yú ɓa à mu dãmu ɓó ɓa, lé bìo ɓa yiwa wee váráa. 46 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi yí da. Mi hĩ́ní fìo à mi yí zo mu bè-kora wéró yi.»

Ɓa wìira a Yeesu

(Matiye 26.47-55; Maaki 14.43-49; Zãn 18.2-11)

47 Bìo ó o Yeesu dĩ̀n wee bío, à bṹn ɓa zã̀amáa ɓúi vaá ló lua. Yìa dú ɓa yahó lé o Zudaa, wón na lé o nì-kenínia pírú ɲun nì-kéní mi bɛɛre. O ɓuee dɛ̃ɛníi, ó o wà ɓueé ɓó a Yeesu yi, á le mí ì tɛ̀ɛní a yi lè le kɔ̃̀nbii. 48 Á wón bía nɔn wo yi: «Éee, Zudaa, lé le kɔ̃̀nbii tɛ̀ɛníi á fo ò bè yi á à déráa o *Nùpue Za á à na le?» 49 Ká bìa làa wo bò mín zũna bìo hĩ́a à wé, á ɓa tùara a yi: «Ɲúhṹso, wà dà à fi lè wa khà-túa le?» 50 Á ɓa nì-kéní ɓúi dɛ̀ɛnía hà ɓa *yankarowà ɲúhṹso ton-sá nín-tĩánì ɲikãahṹ kúio. 51 Ká a Yeesu màhã́ bía: «Héyìi! Mi día kà.» Ò o dɔ̃n o nìi ɲikãahṹ ó o dɛ̀ɛnía wan. 52 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu yèrèmáa bía nɔn ɓa yankarowà ɲúnása, lè le *Dónbeenì zĩ-beenì parowà ɲúnása lè ɓa nì-kĩ́a na wà ɓueé wìi wo yi: «Mi ɓuan mi khà-túa lè mi bũ̀aa ɓuararáa ĩ wán le we? Ĩ lée nì-kã́anii le? 53 Hã wizooní ɓúenɓúen á ĩ lá wee wé kɛń làa mia le Dónbeenì zĩ-beenì yi á mi yí wìira mi hón pã̀ahṹ so yi. Ɛ̀ɛ ká ho pã̀ahṹ na kà hón bìo sã̀ minɛ́n lè le tíbírí pànká ɲúhṹso yi.»

O Piɛre pã́ a Yeesu bìo

(Matiye 26.57-58, 69-75; Maaki 14.53-54; Zãn 18.12-18, 25-27)

54 Bṹn mɔ́n á ɓa wã́a wìira a Yeesu á ɓuan vaá zonnáa ɓa yankarowà ɲúhṹso zĩi. O Piɛre bò ɓa yi ká a màhã́ khɛ̀ra wi. 55 Ɓa zoó lò ho dɔ̃hṹ ho lún sĩi yi á ɓa ɓúi kará kĩ́nía yi. Ó o Piɛre ɓueé zoó kará làa ba. 56 Ó o ton-sá hã́a ɓúi mɔn wo ho dɔ̃hṹ khoomu yi ò o kará, ó o fá mí yìo wo yi, ò o bía: «O nìi na kà mún fù wi làa wo.» 57 Ó o Piɛre pã́ mu, ò o bía: «Héyìi! Hã́a mu, ĩ yàá yí zũ a.»

58 Mu ù dé mí yi ò o ɓúi tĩ́n mɔn wo, á wón bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n mún lé o nìi mu ɓàn nì-kéní ɓúi.» Ká a Piɛre màhã́ bía: «Nìi mu, ĩ yí nɔn wo.» 59 Bìo mu dá dò mí yi lòn lɛ́ɛ̀rè dà-kéní síi ó o nì-veere ɓúi tĩ́n pá bĩnía bía mu: «Mu bon kɛ̃́nkɛ̃́n. O nìi mu fù wi làa wo, lé bìo ó o mún lé o Kalilee nìi.» 60 Ká a Piɛre màhã́ bía: «Bìo á ũnɛ́n yàá wee bío á ĩ yí zũ.» Ho pã̀ahṹ dà-kéní kéní na ó o wee bío mu yi ó o kò-bɛ́ɛ wá. 61 Ó o Ɲúhṹso yèrèmáa fá mí yìo o Piɛre yi. Lé bṹn ó o Piɛre hácírí màhã́ ɓuara bìo ó o Ɲúhṹso bía nɔn wo yi wán: «Ho zuia ó o kò-bɛ́ɛ máa wá ká ũ pã́ le fo yí zũ mi á dɔ̃n hã cúa-tĩn.» 62 Ó o Piɛre hĩ́nɔn ló á lée wá bùbùbù.

Ɓa dásíwá wee ha a Yeesu ká ɓa a là a

(Matiye 26.67-68; Maaki 14.65)

63 Ɓa nùpua na pan o Yeesu yi wee yáa mí ɲiní yi na a yi ká ɓa a ha a. 64 Ɓa wee pe o yahó yi ká ɓa tùa wo yi: «Ká fo lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro bìo bon, à ũ zéení yìa vĩ́na fo.» 65 Hã bín-kora lè mí sìíwà á ɓa wee bío na a yi.

Ɓa ɓuan o Yeesu vannáa ho làndá tũ̀iá fɛɛrowà cɔ̃́n

(Matiye 26.59-65; Maaki 14.55-65; Zãn 18.19-24)

66 Bìo ho tá tɔ̃n, á ɓa *zúifùwa nì-kĩ́a, lè ɓa *yankarowà ɲúnása *lè ho làndá bìo zéenílowa kúaa mín wán, à ɓa le ɓa ɓua a Yeesu ɓuennáa minɛ́n na lé ho làndá tũ̀iá fɛɛrowà yahó. 67 Á ɓa tùara a yi: «Fo lé o *Krista à ũ bío mu le wa ɲí.» Ó o bía nɔn ɓa yi: «Ĩ bía mu nɔn mia á mi máa tà mu, 68 ká ĩ mún tùara mia á mi máa bío dɛ̀ɛ. 69 Ká hã laà na kà wán, ó o *Nùpue Za á à kɛɛní le Dónbeenì na dà mu bìo ɓúenɓúen nín-tĩánì.»† 70 Á ɓa ɓúenɓúen wã́a bía: «À bṹn à fo lé le Dónbeenì Za lon?» Ó o bía nɔn ɓa yi: «Lé minɛ́n miten bía le ĩ lé orɛ́n.» 71 Á ɓa wã́a bía: «Wa màkóo wã́a mía sɛɛ́ràsa yi. Warɛ́n waten wã́a ɲá a ɲi-cúa.»

* 22:37 Mi loń Ezayii vũahṹ 53.12 † 22:69 Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 110.1, Daniyɛɛle vũahṹ 7.13