Dónbeenì páaníi fĩnle vũahṹ Luki 6

O Yeesu zéenía ho Sabaa bìo lè ɓa nùpua

(Matiye 12.1-8; Maaki 2.23-28)

1 Mu wó ká a Yeesu wee kã́a hã mana ɓúi yi ho *vũńló wizonle na ɓa le Sabaa zoǹ, ó o nì-kenínia wee báará zoo khé ho dĩ́nló lée pùká là. 2 Á ɓa *Farizĩɛwa ɓúi mɔn mu á ɓa wee bío làa ba: «Lée webio nɔn mí wee wéráa bìo kà? Wa làndá hò mu.» 3 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Bìo ó o *Daviide yánkaa wó ká arɛ́n lè mí nùpua á le hĩni dà á mi dĩǹ yí kàránna yí mɔn le? 4 Orɛ́n míten zon le Dónbeenì zĩi á zoó lá le Dónbeenì hãmu búurú á là, ò o ɓuan ho ɓúi lée nɔn bìa làa wó bò mín yi. Ká a ɲɔǹ lá yí ko ò o wé mu, lé bìo le *Dónbeenì yankarowà mí dòn lé bán wee wé là ho.» 5 Ò o tĩ́n pá bĩnía bía nɔn ɓa yi: «O *Nùpue Za lé yìa á ho Sabaa bìo wi níi yi.»

(Matiye 12.9-14; Maaki 3.1-6)

6 Ho Sabaa mu ɓúi zoǹ ó o Yeesu van ho kàránló zĩi yi á vaá zoó wee kàrán ɓa nùpua. Mu zoǹ à nìi ɓúi wi bĩ́n á nín-tĩánì bàhó húrun. 7 Á ho *làndá bìo zéenílowa lè ɓa Farizĩɛwa bò mí yìo o Yeesu wán le mí ì loń ká a pá à wɛɛ́ nùpue ho Sabaa zoǹ, lé bṹn ɓa à dĩ̀n wán á à yíráa wo ò kooní yi. 8 Ó o Yeesu zũna ɓa yilera ò o pá bía nɔn o nìi na bàhó húrun yi: «Lii hĩ́ní vá ɓueé lée dĩ̀n hen kà ɓa nùpua yahó le ɓa mi fo.» Ó o nìi lií hĩ́nɔn á vá ɓueé lée dĩ̀n. 9 Ó o Yeesu bía làa ba: «Le ĩ tùa mia làa bìo ɓúi: Lé mu yɛ́n ó o nùpue ko ò o wé ho Sabaa zoǹ? Lée bè-tente lée, tàá lée bè-kohó? Lé ho kã̀ní a nùpue lée, tàá lé ho ɓúe o?» 10 Ò o Yeesu lora ɓa ɓúenɓúen yi khíi fò ò o bía nɔn o nìi yi: «Hóoní ũ bàhó.» Ó o nìi hóonía ho á ho dɛ̀ɛnía wan. 11 Á ho làndá bìo zéenílowa lè ɓa Farizĩɛwa sĩa cã̀ mu yi làa sòobɛ́ɛ, á ɓa wee wã̀aní mín yi: «Lée webio á wa yàá à wé á à yíráa wo ò fì níi yi coon?»

O Yeesu hueekaa mí tonkarowà pírú ɲun

(Matiye 10.1-4; Maaki 3.13-19)

12 Wizonle ɓúi ó o Yeesu hĩ́nɔn le mí yòó wé mí fìoró le ɓúee wán, ó o yòó fìora le Dónbeenì yi bĩ́n fúuu cãana. 13 Bìo ho tá tɔ̃n, ó o von mí nì-kenínia kúaa mín wán, á hueekaa ɓa pírú ɲun ɓa tĩ́ahṹ á có yèni làa tonkarowà. Hĩ̀a kà lé ɓa yènnáa:

14 O Simɔn na ó o có yèni làa Piɛre,

o Ãndere na lé o Simɔn mu ɓàn za,

o Zaaki là a Zãn, o Filiipu là a Baatelemii,

15 o Matiye là a Toma, o Alifee za Zaaki,

o Simɔn na lé ɓa Zelootewa* kuure nùpua nì-kéní,

16 o Zaaki za Zudaa,

là a Zudaa Isikariote na khíi dé o Yeesu o zúkúsa níi yi.

O Yeesu kàránna ɓa nùpua á wɛɛ́ra ɓa ɓúi

(Matiye 4.23-25; Maaki 3.7-11)

17 Bṹn mɔ́n, ó o Yeesu bĩnía bò lè mí nì-kenínia lion ho tá pɛ̀ɛrú yi hen na ó o mɔ́n-bèwa cɛ̀rɛ̀ɛ dĩ̀n yi. Ɓa minka zã̀amáa mún wi bĩ́n. Ɓa ló ɓa *zúifùwa kɔ̃hṹ kùaráa ɓúenɓúen yi, ho Zeruzalɛɛmu lóhó, lè ho Tiire lè ho Sidɔ̃n lórá na wi mu yámú ɲumu ɲii ló-zàwa yi. 18 Ɓa ɓúenɓúen wà ɓuee ɲí a Yeesu cɔ̃́n á mún ǹ cànka ò o wɛɛ́ ɓa vɛ̃́ɛna. Bìa ɓa cĩ́náwa wee beé lò wee yí míten. 19 Ɓa nùpua ɓúenɓúen wee cànka à ɓa yí o túii yi, lé bìo le Dónbeenì pànká na wi o yi á wee lé lée wɛɛ́ ɓa nùpua ɓúenɓúen.

(Matiye 5.1-12)

20 Ó o Yeesu wã́a yòó lora mí nì-kenínia yi ò o bía:

«Minɛ́n na lé ɓa nì-khenia, mi ɲúná sĩ,

lé bìo le Dónbeenì bɛ́ɛnì á mi níní wi yi!

21 Minɛ́n na le hĩni wee ɓúe ho zuia, mi ɲúná sĩ,

lé bìo á bìo mi wee ca á mi ì yí á mu ɲii ì sí!

Minɛ́n na wee wá ho zuia, mi ɲúná sĩ

lé bìo mi khíi dĩ hã konsĩní!

22 «Ká ɓa nùpua khíi ɲina mia, á pã́ mia, á wee là mia, á wee yáa mi yèni o *Nùpue Za bìo yi, se mi ɲúná sĩ. 23 Mi zã̀maka à wé coronka lé bìo le Dónbeenì bũ̀iá beenì pan mia ho wáayi mu bìo yi. Mu bon, lé kà síi á ɓarɛ́n ɓàn ɓùaawa mún yánkaa beéraráa le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà lò.

24 Ɛ̀ɛ ká minɛ́n nàfòró ɓànsowà á ho yéréké khíi sá yi,

lé bìo á mu bìo ɓúenɓúen mí yú vó,

á bìo máa bĩní máa bè mu wán máa na mia.

25 Minɛ́n na wee dí bùubaa ho zuia á ho yéréké khíi sá yi,

lé bìo á bìo cɛ̀rɛ̀ɛ hĩni khíi tè mia.

Minɛ́n na wee dĩ hã konsĩní ho zuia á ho yéréké khíi sá yi,

lé bìo mí bìo khíi wé ho yahó sèró lè le wɛ́ɛ.

26 Minɛ́n na ɓa nùpua wee wíoka yèni á ho yéréké khíi sá yi,

lé bìo á lé kà síi á ɓàn ɓùaawa mún yánkaa wó làa bìa fù le mí lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà ká mu ɲɔǹ yí bon.

Wa ko wa wé wé mu bè-tentewà làa bìa yí wa wɛn

(Matiye 5.38-48)

27 «Àwa, minɛ́n na wã́a dĩ̀n wee ɲí ĩ cɔ̃́n ɓúenɓúen lé minɛ́n á ĩ wee bío bìo kà a na yi:

Mi wań mi zúkúsa.

Bìa ɲina mia à mi wé mu bè-tentewà na yi.

28 Bìa wee dánkání mia

à mi wé dúɓua yi.

Bìa wee yáa mi yèni

à mi wé fìo na yi.

29 Hàrí ká a ɓúi dó ũ sáahó yi,

à ũ yèrèmá hìa so dá a yi.

Ká a ɓúi fó ũ kánɓun,

à ũ mún día le o fé ũ báká.

30 Yìa fìora bìo ũ cɔ̃́n,

ũ na mu wo yi.

Yìa lá ũ bìo,

à ũ día le o ɓua.

31 Bìo mi wi à ɓa nì-vio wé na mia,

à mi wé mu ɓàn síi à na ɓa yi.

32 Ká bìa wa mia lé bán mí dòn á mi wa, á mi wee leéka le mi so pá à bĩní ì yí bìo mu mɔ́n le? Hàrí ɓa bè-kora wérowà mún wa bìa wa ɓa. 33 Ká bìa wee wé mu bè-tentewà na mia lé bán mí dòn mi wee wé mu ɓàn síi na yi, á mi wee leéka le mi so pá à bĩní ì yí bìo mu mɔ́n le? Hàrí ɓa bè-kora wérowà mún wee wé bṹn. 34 Ká bìa khíi dàń mu á à wĩ́ mia, lé bán mí dòn á mi wee ke lè mí bìo, á mi wee leéka le mi so pá à bĩní ì yí bìo mu mɔ́n le? Hàrí ɓa bè-kora wérowà mún wee ke mín bìowa làa mín làa bṹn síi à paráa mu khíi wĩ́ló. 35 Ɛ̀ɛ ká minɛ́n yí wé bṹn. Mi wań mi zúkúsa, mi wé wé mu bè-tente na ɓa yi. Ká nùpue kon ũ bìo, ũ yí dé ũ sĩi mu khíi bĩní wĩ́ló yi. Lé bṹn ǹ na ká mi ì wé le Dónbeenì na wi mu bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ wán zàwa, lé bìo á ɓa bè-yízũńlowà lè ɓa nì-sũmáa á le wee wé mu bè-tentewà na yi. 36 Mi zũń le hii wéró làa bìo á mìn Maá Dónbeenì zũnáa le hii wéró bìo síi.

Mi wé yí cítí nùpue

(Matiye 7.1-5)

37 «Mi wé yí cítí nùpue, á le Dónbeenì mún máa cítí mia. Mi yí síiní nùpue ɲúhṹ, á le Dónbeenì mún máa síiní mí ɲúná. Mi wé sɛ́n día na mín yi, á le Dónbeenì mún wé è sɛ́n ǹ día á à na mia. 38 Mi wé hã mu bìo, á le Dónbeenì mún wé è hã mia. Mu bìo na le Dónbeenì á à hã làa mia á à wé bìo na à kúee mí dɛ̀ɛ yi á à dìdíi fúaa ká mu sú cáa pùuu. Lé bìo le wĩ̀ló dɛ̀ɛ na mi wee mɔ̀nzã́ lè mu bìo, lé dén ɓàn síi á le Dónbeenì á à mɔ̀nzã́ lè mí bìo á à na mia.»

39 O bĩnía wà le wàhiire na kà: «Muii so dà a tè mí ninza muii bũ̀ini wán le? Ɓùeé. Lé bìo ká ɓa vaá dɔ̃n ho kɔ̃hṹ á ɓa mí nùwã ɲun á à páaní ì zo ho. 40 Nì-kenínii na po yìa wee kení a wón mía. Nùpue lée nùpue na kenía dɔ̃n ó o dà à wé làa yìa kenía wo bìo síi. 41 Lée webio nɔn á le zóore na wi ũ yère yi á fo yí zũ bìo, à le zàn-dɛ̀ɛ na wi mi ninza yère yi á fo màhã́ mɔn wee zéení? 42 Fo dà a wé kaka à bío le mi ninza día le ũ lén le zàn-dɛ̀ɛ na wi o yère yi, ká le zóore na wi ũnɛ́n yère yi á fo yí zũ bìo le? Yí mɔn ũten na le! Le zóore na wi á ũ yère yi lé dìo á ũ ko à ũ lén vé, á ũ yìo màhã́ à mi wéréwéré á à dàń ǹ lénnáa le zàn-dɛ̀ɛ na wi mi ninza yère yi.

Le vĩ̀ndɛ̀ɛ lè mí bia wàhiire

(Matiye 7.16-20; 12.33-35)

43 «Vĩ̀ndɛ̀ɛ na se máa wé ha bia na yí se, á le vĩ̀ndɛ̀ɛ na yí se mún máa wé ha bia na se. 44 Mu bon, le vĩ̀ndɛ̀ɛ bia lé hɔ̃́n ɓa wee wé bè yi à zũńnáa le sìí. Lunkúnsòró máa wé fáa ɓódíohó wán. Á ɲia mún máa wé khé kíkahó wán. 45 O nùpue na se wón wee wé bío hã bín-tentewà lè bìo á bìo wi o sĩi yi se. Ká yìa yí se wón wee wé bío hã bín-kora, lé bìo á bìo wi o sĩi yi yí se. O nùpue bìo na wi o sĩi yi, lé bṹn wee wé lé là a ɲii.

Hã zĩní bìo ɲun wàhiire

(Matiye 7.24-27)

46 «Mi wee ve mi le ‹Ɲúhṹso! Ɲúhṹso!› à mi màhã́ yí máa wé bìo á ĩ wee bío na mia á mu ɲúhṹ so wi le? 47 Mi dĩ̀n le ĩ zéení a nùpue na wee ɓuen ĩ cɔ̃́n, à ɲí ĩ bíoní, à mún bè hã yi bìo ó o bìo ɓonnáa mín làa mia. 48 O bìo ɓonmín làa nùpue ɓúi na le mí ì so mí zĩi ó o náana ho tá á líi ɓó le huee yi a màhã́ bò yi fáráráa le ɲúhṹ. Hã vi-beera tèró pã̀ahṹ á mu ɲun-beenì ɓueé dèkío le à le pá dĩ̀n. Le yí tò lé bìo le ɲúhṹ fárá se. 49 Ɛ̀ɛ ká yìa wee ɲí ĩ bíoní ò o yí máa bè hã yi, wón ɓànso bìo ɓonmín làa nùpue ɓúi na fárá mí zĩi ɲúhṹ ho tá kã́amáa yi á son. Bìo ho vi-beenì tò á mu ɲun-beenì ɓuara ɓueé ɓó le yi, à le dɛ̀ɛnía tò pùpɛ̀.»