Dónbeenì páaníi fĩnle vũahṹ Luki 8

Ɓa hã́awa na fù wee bè là a Yeesu

1 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu hĩ́nɔn tò hã ló-beera lè hã ló-zàwa yi á wee bue le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bín-tente. Bìa bò làa wó lé o nì-kenínia pírú ɲun, 2 lè ɓa hã́awa nùwã yɛn ɓúi, bìa ó o ɲɔn ɓa cĩ́náwa léra yi á mún wɛɛ́ra vɛ̃́ɛna. Ɓa lé o Mari na ɓa wee ve làa Makadala* Mari, yìa ó o ɲɔn ɓa cĩ́náwa bùaa hèɲun léra yi, 3 là a Kuza na ó o *Heroode bàrá mí zĩi tonni ɲúhṹ wán ɓàn hã́a Zaana, là a Suzaana. Hã́awa cɛ̀rɛ̀ɛ mún hĩ́a wi bĩ́n á séenía ɓarɛ́n á fù wee wé lén mí níi bìo à séení là a Yeesu lè mí nì-kenínia.

O Yeesu wà o dìró wàhiire á bĩnía zéenía kúará

(Matiye 13.1-9; Maaki 4.1-9)

4 Ɓa nùpua hĩ́a wee léka hã lórá yi ɓuen o Yeesu cɔ̃́n. Bìo ɓa kĩ́nía wo yi boo, ó o wà le wàhiire na kà nɔn ɓa yi: 5 «Nìi ɓúi hĩ́a ló van mí mɔhṹ yi, á wà vaá dé mí bè-dà. Bìo ó o vaá wee dé mu á mu ɓúi lée lion ho wɔ̃hṹ wán, á ɓa wã-bèwa yonkaa, à mu ɓúi á ɓa ɲínzàwa ɓɛ̀n sèekaa vã̀. 6 Mu ɓúi lion hã huaa yi hen na le tĩ́ní yí boo yi, á mu ló ká mu dɛ̀ɛnía bĩnía hon, lé bìo á ho hĩ́nló mía bĩ́n. 7 Mu ɓúi bṹn lion hen na hã kíkara bia hɛ́ra yi, á mu ló á yòó zon mín yi làa hã, á hɔ̃́n pà mu. 8 Mu ɓúi bṹn lion ho tá na se yi, á mu ló á yòó dɔ̃n á han mí bia, á hã lè mí dà-kéní kéní á yú hã bia khĩmàni khĩmàni.» Bṹn mɔ́n ó o pá bĩnía bía bìo kà nɔn ɓa yi: «Yìa wee ɲí bìo, à wón ɲí bìo bía sese.»

(Matiye 13.10-13; Maaki 4.10-12)

9 Ó o Yeesu nì-kenínia tùara a yi: «Le wàhiire mu kúará lé mu yɛ́n?» 10 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo na ó o nùpue yí zũ kúará á le wee zéení à ceé na minɛ́n mi dòn yi. Ká ɓa nùpua na ká wee ɲí mu lòn wàhio kã́amáa, lé bṹn nɔn á ɓa lé ɓa nùpua na yìo wi ká hã yí máa mi, á mún wee ɲí mu bìo ká ɓa yí máa zũń mu kúará.†

(Matiye 13.18-23; Maaki 4.13-20)

11 «Le wàhiire mu kúará lé bìo kà: Mu bè-dà lé le Dónbeenì bíonì. 12 Bìo lion ho wɔ̃hṹ wán lé ɓa nùpua na ká ɓa ɲá le Dónbeenì bíonì à ɓa máa yí tà le yi, ká a *Satãni dɛ̀ɛní bánbá ɓuee lén le ɓa yiwa yi, à mún ti ɓa kã̀níló wɔ̃hṹ. 13 Bìo lion hã huaa na le tĩ́ní yí boo yi lé ɓa nùpua na ká ɓa ɲá le Dónbeenì bíonì à ɓa tà le yi, à zã̀maka le bìo yi, ká ho kúará lénló yú ɓa pã̀ahṹ na yi, à ɓa dɛ̀ɛní lé lè mí mɔ́n, lé bìo á le bíonì mu yí wìira ɓa sese. 14 Bìo lion hã kíkara yi lé bìa wee ɲí le Dónbeenì bíonì ká ɓa ɲún-sèró, lè ho dĩ́míɲá nàfòró, lè ho ɓàn sĩmu á wee hè le à le máa dàń ha hã bia na dɔ̃n. 15 Bìo ɓɛ̀n lion ho tá na se yi lé bìa wee ɲí le Dónbeenì bíonì à ɓua le lè le sĩi na se, dìo púaara día. Ɓa yí máa bĩní lé lè mí mɔ́n. Bṹn lé bìo nɔn á ɓa wee haráa hã bia na se.

Le fĩ̀ntã́ní wàhiire

(Maaki 4.21-25)

16 «Nùpue na à dé le fĩ̀ntã́ní mí zĩi á à bĩní ì lá le dɛ̀ɛ ɓúi á à pe yi, tàá ká a dó le vó o ò lá le zoó bàrá mí kàtà tá wón mía. Ɓa wé dé le bàrá hen na le ko le bàrá yi, à bìa wee zo le zĩi wé mi. 17 Mu bè-sànkanii na mu khoomu khíi máa lé wán bṹn mía. Hàrí bìo kúará yí zũń ɓúenɓúen bìo khíi bío yi le wizoǹ-kéní. 18 Á mi cén wé ɲí bìo wee bío na mia sese, lé bìo á yìa bìo wi á ɓa à bĩní ì na mu ɓúi wo yi á à bè mu wán. Ká yìa dɛ̀ɛ ɓúi mía, á hàrí mu bè-za bìo na ó o wee leéka le mu wi mí cɔ̃́n á ɓa pa à fé.»

O Yeesu ɓàn nu lè ɓàn zàwa bìo

(Matiye 12.46-50; Maaki 3.31-35)

19 O Yeesu ɓàn nu lè ɓàn zàwa ɓuara a cɔ̃́n à ɓa màhã́ yí dà máa zoó ɓúe o yi, lé bìo ɓa nùpua boo dà. 20 Ó o ɓúi bía mu nɔn wo yi: «Mìn nu lè mìn zàwa wi ɓa mi ũ wán, ɓa lée dĩ̀n ho khũuhũ pan fo.» 21 Ó o Yeesu bía nɔn bìa wi bĩ́n ɓúenɓúen yi: «Bìa wee ɲí le Dónbeenì bíonì à bè le yi, bán lé wàn nu lè wàn zàwa.»

O Yeesu dĩ̀nía ho pinpiró

(Matiye 8.23-27; Maaki 4.35-41)

22 Wizonle ɓúi, ó o Yeesu zon ho woohṹ lè mí nì-kenínia, ò o bía nɔn ɓa yi: «Mi wa khí lè ho vũ-beenì mɔ́n.» Á ɓa dɛ̀ɛnía zoó wà mu ɲumu yi bṹn wán. 23 Bìo ɓa vá zon yú, á ho pinpi-beenì hĩ́nɔn wee và lè mí pànká ho vũ-beenì wán, á mu ɲumu wee yànbón zo ho woohṹ, lònbìo à ho yòó wee sí lè mu ɲumu. Bṹn ɓúenɓúen wee wé ká a Yeesu wón mu dãmu ɓó. 24 Ó o nì-kenínia vaá wee sĩ̀ní a ká ɓa à bío bìo kà: «Ɲúhṹso! Ɲúhṹso! Wa à hí.» Bìo ó o sĩ̀na, ó o lií hĩ́nɔn á nàmakaa ho pinpiró lè mu ɲumu na wee yànbónka yi á mu ɓúenɓúen dĩ̀n wó tɛ́tɛ́tɛ́. 25 Ó o Yeesu bía làa ba: «Mi sĩ̀a déró miì wã́a wi wen?» Á ɓa ɓúenɓúen zɔ̃́nkaa dĩ̀n concáan, á wee bío mín yi: «Páa! O nùpue mu lé o yɛ́n síi kà? Hàrí ho pinpiró lè mu ɲumu ó o bíaráa, á mu pá bò a bíonì yi.»

O Yeesu wɛɛ́ra a nìi na ɓa cĩ́náwa wi yi

(Matiye 8.28-34; Maaki 5.1-20)

26 Á ɓa khíi dɔ̃n ho Zerasaa kɔ̃hṹ, hìa sánsáa mín lè ho Kalilee kɔ̃hṹ. 27 Bìo ó o Yeesu ló ho woohṹ yi lií le mí ì dĩ̀n, à bṹn ho lóhó na ɓa wi yi nùpue ɓúi na ɓa cĩ́náwa wi yi á wee sĩ́ a yahó. O wee vará mí bírí míana. O mún yí máa da zĩi yi, lé ɓa nì-hía nùuníi ó o wee da yi. 28-29 Pɔ̃̀nna cɛ̀rɛ̀ɛ ká ɓa cĩ́náwa mu hĩ́nɔn o wán, à ɓa sĩ́ sa ca a níní là a zení lè hã zúakùaríwà ò o yí dàń yí va lùe. Ká a màhã́ wee khòo hã ɓúenɓúen kúia, à ɓa cĩ́náwa na wi o yi ɲa a dé hã mana yi. Ó o Yeesu nɔn le ɲii ɓa cĩ́náwa na wi o yi le ɓa lé. Lé bṹn nɔn ó o miiníi là a Yeesu mu, ó o lií ɓúrá a tá ò o wee bío bìo kà pɔ̃́npɔ̃́n: «Dónbeenì na wi mu bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ wán Za Yeesu, lée webio á ũ lon làa mi? Sábéré, ĩ wee yanka fo, yí yáa ĩ bìo.» 30 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu tùara a nìi mu yi: «Ũ yèni ɓa le we?» Ó o bía: «Ĩ yèni ɓa le Zã̀amáa.» Lé bìo ɓa cĩ́náwa na wi o yi á boo dà. 31 Á bán lé bìa wee yanka a Yeesu le o yí ɲa mí vaa kúee ɓa cĩ́náwa kɔ̃hṹ na nàyiló ɲii mía yi.‡ 32 Mu wee wé à nɔ̀nbùɛ-ɓoohṹ ɓúi yòó wee dí le ɓúee yi. Á ɓa cĩ́náwa mu yankaa o Yeesu le o sábéré ò o na ho wɔ̃hṹ mí yi, à mí vaa yòo zo bán yi. Ó o nɔn mu wɔ̃hṹ ɓa yi. 33 Lé bṹn wán ɓa cĩ́náwa mu ló a nìi mu yi á vaá zon ɓa nɔ̀nbùɛɛní yi. Á ɓa ɓúenɓúen yòó lùwa le ɓúee wán á kùenkaa lií zon ho vũ-beenì yi á húrun.

34 Bìo á bìa lá wee pa ɓa mɔn bìo wó kà, á ɓa lùwa vaá bía mu nɔn bìa wi mí manawà yi, á bía mu nɔn bìa wi ho lóhó yi. 35 Á ɓa nùpua ló le mí ɓueé loń bìo wó. Bìo ɓa ɓueé dɔ̃n o Yeesu, á ɓa mɔn o nìi mu na ɓa cĩ́náwa lá wi yi, ò o wó a nì-tente á zã́ mí sĩ̀a kará a Yeesu tá. Á ɓa zã́na. 36 Á bìa mu wó yìo yi wee bío bìo ó o nìi mu wó wó wannáa làa ba. 37 Ho Zerasaa kɔ̃hṹ nìpomu yi á yìa yí zã́na mu bìo mu wón mía, fúaa ɓa wee yanka a Yeesu le o sábéré ò o lɛ́n día mí. Ó o Yeesu wà vaá zon ho woohṹ le mí ì bĩní ì lɛ́n ǹ va hen na ó o ló yi, 38 ó o nìi na yú míten ɓa cĩ́náwa níi yi yankaa wo le o día le mí bè làa wo. Ó o Yeesu pã́ ò o bía nɔn wo yi: 39 «Lɛ́n va mìn zĩi à vaa bío bìo ɓúenɓúen na le Dónbeenì wó nɔn foǹ à na ɓa nùpua yi.» Ó o nìi mu bĩnía wà á vaá wee yényéní bìo ɓúenɓúen na ó o Yeesu wó nɔn wo yi ho lóhó ɓúenɓúen yi.

O Zayiruusi hĩ́nló là a hã́a ɓúi wɛɛ́ró bìo

(Matiye 9.18-26; Maaki 5.21-43)

40 Bìo ó o Yeesu bĩnía khíi dɔ̃n hen na ó o ló yi ɓuararáa, ó o khíi yú ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ à ɓa wee zã̀maka a bĩní ɓuenló bìo yi. Ɓa ɓúenɓúen lá wee lòoní a. 41 Hón pã̀ahṹ so yi à bṹn ò o nìi ɓúi na lé ɓa *zúifùwa kàránló zĩi ya-dí na yèni ɓa le Zayiruusi ɓueé dɔ̃n, á ɓueé lií ɓúrá a Yeesu tá ò o wee yanka a le o bè làa mí va mí zĩi, 42 lé bìo ó o hĩ́nló yà-kéní na ó o yú á wee hí. O lúlúio wã́a lá wee yí ho pírú ɲun síi. Bìo ó o Yeesu bò làa wo wà a va a zĩi, á ɓa minka nùpua ɓura bò a yi.

43 Hã́a ɓúi wi ɓa tĩ́ahṹ á wee mi mí sɛɛró fɛ́ɛɛ á dɔ̃n hã lúlúio pírú ɲun à ho máa fĩ̀. O níi bìo yáara le tĩni ɓànsowà cɛ̀rɛ̀ɛ cɔ̃́n ká bán ɓúenɓúen màhã́ yí dàńna a yí wɛɛ́ra. 44 Bìo ó o vá zoó ɓó a Yeesu yi, ó o zoó tṹaa o dà-zĩ́nii ɲi-kã́ní yi là a mɔ́n. Ó o sɛɛró dɛ̀ɛnía dĩ̀n bṹn wán. 45 Ó o Yeesu dĩ̀n ò o tùara: «Lé o yɛ́n tṹaa miì?» Á bìa ɓó a yi ɓúenɓúen à yìa le mí yí tṹaa wo yi, à yìa le mí yí tṹaa wo yi. Ó o Piɛre lé yìa bía làa wo: «Éee! Ɲúhṹso! Fo yí mɔn bìo ɓa nùpua ɓuraráa foǹ á wee ɲàa mín le?» 46 Ó o Yeesu le: «Ĩ mɔn mu, ká a ɓúi màhã́ pá tṹaa miì. Lé bìo á ĩ zũna mu le pànká ɓúi ló miì.»

47 Bìo ó o hã́a mu mɔn ò o zũna a bìo ó o wà ɓuara ká a wee zàka á ɓueé lií ɓúrá a Yeesu tá, ò o zéenía bìo nɔn ó o tṹaanáa wo yi, làa bìo ó o wó wó wannáa mí lahó yi bìa wi bĩ́n ɓúenɓúen yahó. 48 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Wàn hĩ́nló, bìo fo dó ũ sĩi miì, lé bṹn wɛɛ́ra fo. Wã́a lɛ́n, vaa yí hɛ́ɛrà.»

49 Bìo ó o Yeesu wee bío ó o ɲii yàá yí tò, à bṹn ò o tonkaro ɓúi ló a Zayiruusi zĩi á ɲɔn o mɔ́n ɓueé dɔ̃n á ɓueé wee bío làa wo: «Ũ hĩ́nló wã́a húrun. Wã́a yí sɛɛ́ o nì-kàránlo.» 50 Bìo ó o Yeesu ɲá mu, ó o bía nɔn o Zayiruusi yi: «Yí titika, dé ũ sĩi miì, á ũ hĩ́nló á à wa.» 51 Bìo ɓa vaá dɔ̃n, ó o le bìa ká dĩ̀n ho khũuhũ, ò o Piɛre là a Zãn là a Zaaki là a hĩ́nzo-za ɓàn maá lè ɓàn nu lé bán ó o fó zonnáa le zĩi yi. 52 Ɓa nùpua ɓúenɓúen wee wá kùaará a hĩ́nzo-za mu bìo yi. Ó o Yeesu bía: «Mi yí wá bìo. O hĩ́nzo-za mu yí húrun, o lée yìa na dũma.» 53 Á ɓa nùpua wee zùańka a yi lé bìo ɓa zũ kɛ̃́nkɛ̃́n le o húrun. 54 Ó o Yeesu lii fù a níi yi, ò o von wo pɔ̃́npɔ̃́n: «Ĩ hĩ́nló, lii hĩ́ní.» 55 Ó o vèera á dɛ̀ɛnía lií hĩ́nɔn. Ó o Yeesu bía le ɓa na mu bìo wo yi le o dí. 56 Á ɓàn nùwã can dĩ̀n coon mu bìo yi. Ká a Yeesu màhã́ henía mu nɔn ɓa yi le ɓa yí bío bìo wó kà le nùpue ɲí.

* 8:2 Makadala: Lé ho lóhó ɓúi na wi ho Kalilee vũ-beenì ɲii lè le wii tèeníi. † 8:10 Mi loń Ezayii vũahṹ 6.9. ‡ 8:31 Ɓa zúifùwa cɔ̃́n á ho kɔ̃hṹ na nàyiló ɲii mía mu lé ɓa cĩ́náwa kàsó lùe.