Dónbeenì páaníi fĩnle vũahṹ Luki 9

O Yeesu tonkaa mí nì-kenínia pírú ɲun

(Matiye 10.5-9, 11-14; Maaki 6.7-13)

1 O Yeesu von mí nì-kenínia pírú ɲun á nɔn ho dàńló lè le ɲii ɓa yi, à ɓa wé kĩ̀kã́náa ɓa cĩ́náwa yi á mún wɛɛ́ráa mu vã́mú lè mí sìíwà. 2 O tonkaa ɓa le ɓa vaa bue le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo à mún wɛɛ́ ɓa vánvárowà. 3 Bìo kà lé bìo ó o henía nɔn ɓa yi: «Mi yí ɓua hàrí dɛ̀ɛ à láráa ho wɔ̃hṹ. O ɓúi yí ɓua bũ̀in-za, tàá puure, tàá bè-dínii. Mi yàá pá yí ɓua wárí. O ɓúi yí ɓua báká ɓúi à séení hìa ó o zã́. 4 Mi wé vaá làara nùpue na wán, à wón zĩi lé dìo mi kɛɛní yi fúaa mi léró ho lóhó mu yi. 5 Mi wé vaá zon lóhó na yi, ká bìa wi ho yi pã́ mi bìo, ká mi wee lé ho yi, à mi púaa mi zení khṹnkhũnì kúia bĩ́n.* Á bṹn ǹ zéení làa bán le ɓa wó khon.» 6 Á ɓa ɓɛ̀n wà dén ɲii so wán á vaá wee hɛ́ɛ bue le Dónbeenì bín-tente, á mún wee wɛɛ́ ɓa vánvárowà hã lórá lè mí dà-kéní kéní yi.

O Heroode hácírí yáara a Yeesu bìo yi

(Matiye 14.1-2; Maaki 6.14-16)

7 Bṹn bìowa so na wee wé kà ɓúenɓúen ó o *Heroode na ɓa bàrá ho kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán ɲá á mu lùnkaa o yilera, lé bìo ɓa ɓúi wee bío le lé o Zãn Batiisi vèera. 8 Ɓa ɓúi ɓɛ̀n le lé o *Elii bĩnía ɓuara. Ɓa ɓúi yàá ɓɛ̀n wee bío le mu lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà na yáanía nì-kéní lé yìa vèera. 9 Ká a Heroode wón wee bío mí yi: «O Zãn á ĩnɛ́n ĩ bɛɛre nɔn le ɲii á ɓa kúio ɲúhṹ. Ó o nìi mu na ɓɛ̀n wee wé bṹn bè-beera so na à ĩ ɲá bìo lée wée coon?» Ò o wã́a wee cà ò o mi a Yeesu wán konloon.

O Yeesu díinía ɓa nùpua na po muaaseé hònú

(Matiye 14.13-21; Maaki 6.30-44; Zãn 6.1-15)

10 Bìo ó o Yeesu tonkarowà bĩnía ɓueé dɔ̃n á bìo ɓa wó ɓúenɓúen á ɓa lá fɛɛra nɔn wo yi. Bṹn mɔ́n ó o fó ɓarɛ́n mí dòn á ɓa khɛ̀ra van lè ho lóhó ɓúi na ɓa le Bɛtesayidaa cɔ̃́n. 11 Á bìo ɓa zã̀amáa zũna mu, á ɓa bò a mɔ́n. Ó o Yeesu mɔn ɓa ó o yèrèmáa sã́ ɓa yahó, á wee bío le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo na ɓa yi. Á bìa wee cà le lòn-heɓúee ó o mún wɛɛ́ra. 12 Bìo ó o nì-kenínia pírú ɲun mɔn à le wii wee tè, á ɓa vá ɓueé ɓó a yi à ɓa bía làa wo: «Bío na ɓa zã̀amáa yi le ɓa lɛ́n va hã ló-zàwa lè hã manawà na sùaráa hen à vaa làa, à mún yí mu bìo dí. Lé bìo á hen na wa wi yi á lóhó yí sùaráa yi, dɛ̀ɛ woon mía hen.» 13 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Minɛ́n miten na mu bè-dínii ɓa yi.» Á ɓa bía nɔn wo yi: «Búurú bi-zàwa bìo hònú làa cezàwa bùaa ɲun mí dòn lé bṹn wi wa cɔ̃́n hen, tàá fo le wa lɛ́n vaá yà ho dĩ́nló à ɓuee na ɓa nì-kúii na kà yi le?» 14 Lé bìo á ɓa báawa na wi bĩ́n mí dòn mu zoǹ á à yí ho muaaseé hònú síi. Ó o Yeesu bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Mi sanka ɓa nùpua le ɓa kɛɛní lè mí kuio ho ɓúará-ɲun làa pírú pírú wán.» 15 Á ɓa hĩ́nɔn sankaa ɓa á ɓa ɓúenɓúen karáka. 16 Ó o Yeesu wã́a fó ho búurú bìo hònú lè ɓa cezàwa bùaa ɲun mu á ɓuan ò o hóonía mí yahó yòó dá ho wáayi, ò o dó le Dónbeenì bárákà mu bìo yi. Bṹn mɔ́n ó o cɛ̀ɛkaa mu nɔn mí nì-kenínia yi le ɓa dá lè ɓa zã̀amáa. 17 Á ɓa ɓúenɓúen dú sù, á bìo ká á ɓa khuiira á mu sú hã sàkíwá pírú ɲun.

O Piɛre le o Yeesu lé o Krista

(Matiye 16.13-21; Maaki 8.27-31)

18 Wizonle ɓúi, ó o Yeesu khɛ̀ra vaá wee fìo, ò o nì-kenínia wi bĩ́n, ó o tùara ɓa yi: «Ɓa nùpua wee bío webio ĩ dã́ní yi?» 19 Á ɓa bía: «Ɓa ɓúi le fo lé o Zãn Batiisi, ɓa ɓúi le fo lé o Elii. Ɓa ɓúi bán ɓɛ̀n le fo lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà na yáanía nì-kéní ɓúi na vèera.» 20 Ó o Yeesu bĩnía tùara ɓa yi: «Ká minɛ́n cɔ̃́n á mi le ĩ lée wée?» Ó o Piɛre bía: «Fo lé o *Krista na le Dónbeenì tonkaa.» 21 Ó o bía bìo kà henía nɔn ɓa yi: «Mi yí vĩ́ vĩ́ bío mu le nùpue ɲí dɛ́.» 22 Ò o pá bĩnía bía nɔn ɓa yi: «O *Nùpue Za ko ò o lò be. Ɓa nì-kĩ́a, lè le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása, lè ho *làndá bìo zéenílowa á à pĩ́ a. Ɓa à na a ɓa à ɓúe, ká hã wizooní tĩn zoǹ ó ò vèe.»

O Yeesu wee bè yi kaka

(Matiye 16.24-26; Maaki 8.34–9.1)

23 Bṹn mɔ́n ó o yèrèmáa wee bío làa bìa wi bĩ́n ɓúenɓúen: «Yìa wi ò o bè miì, à ɓànso khí mí kùrú sĩi bìo wéro yi, ká a wé lá mí *kùrùwá pĩ̀† lè hã wizooní ɓúenɓúen, à bèráa miì. 24 O nùpue na wi ò o kã̀ní mí mukãnì, wón á à vĩ́iní le. Ká yìa màhã́ tà le mí ì vĩ́iní le ĩnɛ́n bìo yi, wón á à kã̀ní le. 25 O nùpue lá yú ho dĩ́míɲá bìo ɓúenɓúen ò o khon le mukãnì binbirì yi, tàá o bìo yáara ɓúenɓúen, se lé ho cũ̀nú yɛ́n á ɓànso yú? 26 Yìa wee nìyi ĩnɛ́n lè ĩ bíoní bìo yi, ó o Nùpue Za ɓɛ̀n mún khíi nìyi ɓànso bìo yi ká a khíi bĩnía ɓuara lè mí cùkú beenì, là a Maá Dónbeenì lè mí wáayi tonkarowà cùkú beenì yi. 27 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Bìa wi hen tĩ́ahṹ, á ɓa ɓúi wi yi á máa hí ká ɓa yí mɔn le *Dónbeenì bɛ́ɛnì.»

O Yeesu miníkaa le ɓúee wán

(Matiye 17.1-8; Maaki 9.2-8)

28 Bìo á bṹn ɓúenɓúen bía khĩína, wizooní bìo hètĩn bṹn mɔ́n ó o fó a Piɛre là a Zãn, là a Zaaki á yòoraráa le ɓúee wán á wà yòó fìo. 29 Pã̀ahṹ na ó o wee fìo yi, ó o yahó dĩ̀ndĩ̀n miníkaa, á sĩ̀-zĩ́nia mún yèrèmáa wee ɲuiíka kũ̀iákũ̀iá. 30-31 Yìo ɓueé tĩ à nùpua nùwã ɲun ɓúi dĩ̀n là a Yeesu ho wáayi cùkú beenì yi á wee tà hã láakáwá làa wo. *Ɓa lé o Mɔyiize là a *Elii.‡ Hã láakáwá na ɓa wee tà lé o Yeesu bìo na ó o ò va ho Zeruzalɛɛmu á vaá hí á à tiíráa ho tonló na ó o ɓuara bìo yi ɲii. 32 Bṹn ɓúenɓúen wee wé ká a Piɛre lè mí ninzàwa dũma kákáká. Bìo ɓa sĩ̀na á ɓa mɔn o Yeesu cùkú beenì lè ɓa nùpua nùwã ɲun na páanía dĩ̀n làa wo. 33 Pã̀ahṹ na á ɓa nùpua mu le mí ì lɛ́n, ó o Piɛre wã́a yí zũ bìo o ò bío, ó o bía nɔn o Yeesu yi: «Ɲúhṹso, mu wó se á wa wi hen. Wà à tá hã bùkú-zàwa bìo tĩn: Ũnɛ́n dà-kéní, o Mɔyiize dà-kéní, o Elii dà-kéní.» 34 Pã̀ahṹ na ó o wee bío yi, á le dùndúure ɓúi yòó ló lii pon ɓa yi. Bìo ó o nì-kenínia mɔn bṹn, á ɓa zã́na. 35 Á mu tãmu ɓúi sã wee ɲí le dùndúure mu yi: «Yìa kà lé ĩ za na á ĩ mɔn léra. Mi wé ɲí a cɔ̃́n.» 36 Bṹn tãmu so bío vaa véeníi, á ɓa le mí ì loń ò o Yeesu dĩ̀n mí dòn. À lá bṹn ɲii wán á ɓarɛ́n ó o ɓúi yí bía bìo ɓa mɔn yí nɔn nùpue yi hùúu.

O Yeesu wɛɛ́ra a háyónza na ó o cĩ́ná wi yi

(Matiye 17.14-18; Maaki 9.14-27)

37 Mu ɓàn tá na lée tɔ̃n ká ɓa ló le ɓúee wán wee lii, á ɓa zã̀amáa lée sã́ a Yeesu yahó. 38 Ɓa nì-kúii mu tĩ́ahṹ á nìi ɓúi dĩ̀n dĩ̀n ò o wãamaa yi: «Nì-kàránlo! Ĩ wee yanka fo, loń ĩ za bìo yahó yi; lé orɛ́n mí dòn lé yìa á ĩ ton kã́ɲaa yi. 39 Cĩ́ná ɓúi wi o yi, á wee dĩ̀n dĩ̀n fé wo dé, ò o wé wãama ká a táará, à ɲinsã-khùankhúa wé lé. Mu wee wé hĩ́ní o wán túntún. Hen ká mu hĩ́nɔn o yi à mu bío le mí ì khĩí ká a día sùrɛ̀n lòn nì-hío. 40 Á ũ nì-kenínia á ĩ yàá fèra yú á yankaa le ɓa ɲa a lén wo yi, ká ɓa màhã́ yí dàńna mu.» 41 Ó o Yeesu bía: «Mi zuia nùpua ɓɛ̀ntĩ́n yí máa dé mi sĩa le Dónbeenì yi bìo bon, á mi mún yí máa ɲí hàrí dɛ̀ɛ. Mi wee leéka le ĩ kɛɛní làa mia á wé è kàrán mia fúuu le?» Bṹn mɔ́n ó o mún bía là a nìi: «Ɓua ũ za mu à ũ ɓuen le ĩ loń.» 42 Bìo ó o háyónza vá wà ɓueé sùará a yi, ó o cĩ́ná mu tĩ́n fó a dó ho tá yi ó o lii wee dá kɛ̀kɛ̀kɛ̀. Ó o Yeesu kĩ̀kã́a o cĩ́ná mu yi le o lé, ò o wɛɛ́ra a yàrónza nɔn ɓàn maá yi. 43 Á bìa wi bĩ́n ɓúenɓúen can dĩ̀n le Dónbeenì na dá mu bìo ɓúenɓúen pànká na ɓa mɔn bìo yi.

O Yeesu wee bío mí húmú lè mí vèeró bìo

(Matiye 17.22-23; Maaki 9.30-32)

Bìo ɓa lè mí nì-kéní kéní dĩ̀n wee loń mu bè-beera na ó o Yeesu wó kà, ó o yèrèmáa wee bío lè mí nì-kenínia: 44 «Hã bíoní na á ĩ ì bío ò na mia á mi ɲí à ɓua mi yiwa: O *Nùpue Za á ɓa à dé ɓa nùpua níi yi.» 45 Le bíonì mu ó o nì-kenínia yí ɲá ɲúhṹ sese, le kúará á tun ɓa yi, lé bṹn nɔn á ɓa yí zũ le ɓàn ya-tente, á ɓa mún hézã́na mu bĩní tùaró làa wo.

Lée wée po bìa ká?

(Matiye 18.1-5; Maaki 9.33-37)

46 O Yeesu nì-kenínia wee wã̀aní mín yi á à zũńnáa yìa po ɓa ɓúenɓúen. 47 Bìo ó o Yeesu zũna ɓa yilera, ó o vaá fó a háyónza ɓúi ɓueé bàrá mí nìsã́ní 48 ò o wee bío làa ba: «Nùpue lée nùpue na ɓuan o háyónza na kà sese ĩnɛ́n bìo yi, se lé ĩnɛ́n á ɓànso mún ɓuan sese. Á yìa ɓuan mi se, se wón mún ɓuan yìa tonkaa Mi sese. Lé bìo á yìa bìo ɲúhṹ mía mi ɓúenɓúen tĩ́ahṹ wón lé yìa po minɛ́n na ká.»

Yìa yí máa fi làa mia se wón sã̀ mi ɲii

(Maaki 9.38-40)

49 Ó o Zãn lá le bíonì ò o bía: «Ɲúhṹso, wa mɔn o nìi ɓúi ò o wee ɲa ɓa cĩ́náwa lè ũ yèni, á wa lá wi wa hè o, lé bìo ó o mía wa kuure yi.» 50 Ó o Yeesu bía bìo kà nɔn ɓa yi: «Mi yí hè o, lé bìo á yìa yí máa fi làa mia se wón làa mia lée dà-kéní.»

Ho Samarii lóhó ɓúi nùpua yí tà a Yeesu bìo

51 Bìo ó o Yeesu léró ho dĩ́míɲá yi pã̀ahṹ wà ɓueé sùará, ó o hã̀ mí sĩi ò o le mí wã́a à lɛ́n á à va ho Zeruzalɛɛmu. 52 Ó o fèra tonkaa ɓa nùpua á ɓa dú a yahó. Á ɓa wà vaá zon ho *Samarii lóhó ɓúi yi le mí zoó wíoka le lùe á à ká làa wo. 53 Á ho lóhó mu nùpua pã́ le o máa làa mí wán, lé bìo ó o vɛɛnì yahó sã́ ho Zeruzalɛɛmu. 54 Bìo ó o Zaaki là a Zãn mɔn mu kà, á ɓa bía nɔn o Yeesu yi: «Ɲúhṹso, fo le wa bío le ho dɔ̃hṹ lé ho wáayi à lii cĩ̀í ɓa ɓúe ɲúhṹ le?»§ 55 Ó o Yeesu yèrèmáa khíi zá làa ba.* 56 Bṹn mɔ́n á ɓa wà van ló-veere.

Yìa le mí ì bè o Yeesu bìo

(Matiye 8.19-22)

57 Pã̀ahṹ na á ɓa wi ho wɔ̃hṹ wán, ó o nìi ɓúi vaá ló ɓueé wee bío là a Yeesu: «Ĩ ì bè foǹ á à varáa hã lùa ɓúenɓúen na á ũ wee va yi.» 58 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ɓa cawanwà yú hã kãna wee zo, á ɓa ɲínzàwa mún yú hã lɛnna. Ká a *Nùpue Za wón màhã́ yí yú ho lahó na ó o dà à vũń yi.»

59 Ó o Yeesu bĩnía bía làa ɓúi: «Ɓuee bè miì.» Á wón bía làa wo: «Ĩ ì bè foǹ. Ká ũ màhã́ día le ĩ vaa nùu wàn maá vé.» 60 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Día le ɓa nì-hía à nùu mí nì-hía, ká ũnɛ́n vaa bue le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo.»

61 Ó o ɓúi pá bĩnía bía làa wo: «Ɲúhṹso, ĩ ì bè foǹ, ká ũ màhã́ día le ĩ vaa dé wàn nùwã cãawése vé à ĩ bĩní ɓuen.» 62 Ó o Yeesu bía làa wo: «Yìa wee và lè mí nàwa sũ̀nɓúahó ká a yèrèmá khíi loń lè mí mɔ́n, wón yí ko lè le *Dónbeenì bɛ́ɛnì.»

* 9:5 Mi loń Matiye vũahṹ 10.14 † 9:23 Mi loń Matiye vũahṹ 10.38 ‡ 9:30-31 O Mɔyiize bìo wee zéení ho Làndá bìo o Isirayɛɛle nìpomu cɔ̃́n. Ká a Elii bìo bṹn wee zéení le Dónbeenì bíonì tã́níló bìo. O Yeesu lé yìa ɓɛ̀n ɓueé tiíra mu mí cúa-ɲun ɲii. § 9:54 Le Dónbeenì bíonì vɔ̃nna ɓúi yi á bìo kà lé bìo túara sã̀ le bíonì mu ɲii: «Làa bìo ó o Elii hĩ́a wóráa mu bìo síi.» * 9:55 Le Dónbeenì bíonì vɔ̃nna ɓúi yi á bìo kà lé bìo túara sã̀ le bíonì mu ɲii: «Le hácírí na wee ɲàa mia dé bìo kà yi á mí yí zũ sìí. O Nùpue Za ɓuara ɓa nùpua kã̀níló bìo yi ká a yí ɓuara ɓa ɓúeró bìo yi.»