11
Re Jesús nuc'ut chiquivach re ru-discípulos andex rubanic tak niquiban orar
C'o jun bey re Jesús c'o pa jun lugar ntajin che oración. Y tak xtane' cha re oración, jun chique re ru-discípulos xubij cha: Ajaf, tac'utu' chakavach andex rubanic tak nakaban orar, ancha'l xuban re Juan Bautista xuc'ut chiquivach re ru-discípulos andex rubanic tak niquiban orar.
Y jare' tak re Jesús xubij chique re ru-discípulos: Quire' tibij tak xtiban orar:
Karta' Dios yatc'o chila' chicaj,
can-ta conojel re vinak niquiya' ruk'ij re abe'.
Y xte'ka-yan-ta re k'ij tak ja rat re xcabano gobernar.
Y xe-ta re najo' rat re nakaban vova' chuch'ulef, ancha'l niquiban re jec'o aviq'uin chila' chicaj.
Y taya' chuka' re kavay re nic'atzin chaka k'ij-k'ij.
Y can ancha'l nakacuy re quimac conojel re vinak re yojquitzelaj, quire-ta xtaban kaq'uin yoj, xtacuy-ta re kamac re nakaban chavach.
Y man taya' k'ij che re itzel nuban-ta chaka che yojtzak pa mac. Can kojacola' chach, xcha' re Jesús.
Y re Jesús xubij chuka' chique re ru-discípulos: Vo xa jun chiva yex napon pa nic'aj-ak'a' pa jun jay re anche' can taman-va rach jabal, y nubij cha re rajaf jay: Naban-ta jun utzil ninjal-ta ca'e-oxe' avay, roma c'o jun nu-amigo man aj-vova-ta xbeka viq'uin, y yen man jun vay c'o viq'uin chin ninya' cha. Mare' tabana' utzil chua, xcacha-apo cha. Y re vinak re anche' nac'utuj-va-apo re vay, can c'a chach ruch'at c'a xtich'o-va-pa chava y xtubij: Tabana' utzil man quinanak, roma xa xintz'apij-yan re ruchi-jay y re ac'ola' xa viq'uin yen ye'var-va. Mare' man yintiquir-ta yinyacataj-a chin ne'nya' can chava re utzil najo'. Y re Jesús xubij chique re ru-discípulos: Can katzij nimbij chiva, che re vinak re nic'utux-apo re vay cha, niyacataj-pa, pero man roma-ta che camas-ta je amigo riq'uin re nic'utun-apo re vay. Reja' niyacataj-pa y no'rya-pa ronojel re nic'atzin, pero xe chin che titane-ka re jun nic'utun-apo.
Y yen nimbij chiva yex, xcha' re Jesús. Tibana' ancha'l xuban re ache re xbec'utun vay. Tic'utuj re nic'atzin y re Dios xtuya-pa chiva. Ticanoj re nijo' y xtivel. Ticocaj-apo re ruchi-jay y xtijak chivach. 10 Mare' vo xa can riq'uin ronojel ivánma nic'utuj cha re Dios, reja' can xtuya-va-pa chiva re nic'utuj cha. Y vo xa nicanoj, can xtivel-va. Y vo xa yex can nicocaj-apo ruchi-jay, can xtijak-va chivach.
11 Man jun tata'aj nibano cha jun rajc'ual che tak re ac'ual nuc'utuj jun vay cha, reja' xa jun aboj nuya' pa ruk'a', y tak nuc'utuj jun car cha, reja' mana-ta jun cumatz nuya' pa ruk'a', 12 y tak nuc'utuj jun skamalo' cha, reja' mana-ta jun alacrán nuya' pa ruk'a'. 13 Yex astapa' itzel ina'oj, pero chique re ivajc'ual man jun bey quire' niban. Roma yex ja re otz tak cosas re niya' chique. C'alapa' re Irta' Dios re c'o chila' chicaj, che man-ta nuya-pa re Espíritu Santo chique re ye'c'utun cha, xcha' re Jesús.
Re vinak niquibij che re Jesús c'o ru-poder re quijoval re itzel tak espíritu riq'uin
14 Y jun k'ij re Jesús nuc'achojsaj jun ache re can mem rubanon pa ruk'a' jun itzel espíritu. Y tak re Jesús xubij cha re itzel espíritu che tel-a riq'uin re ache re', re itzel espíritu can xel-va-a, y re ache mem xtiquir xch'o chic jun bey. Y re vinak re xe'tz'eto, can anchique-la xquina' tak xquitz'at. 15 Pero jec'o chuka' chique re vinak xe'bin: Re Jesús c'o re Beelzebú riq'uin, re quijoval re itzel tak espíritu. Y ja re Beelzebú re niyi'o poder cha chin quire' nitiquir ye'rulisaj re itzel tak espíritu.
16 Y jec'o nic'aj chic vinak, xaxe chin che niquitojtobej re Jesús vo xa can katzij che ja re Dios takayom-pa richin, xquibij cha che tubana' jun señal chicaj.
17 Pero re Jesús rutaman re niquinojij re achi'a' re' pa tak cánma, mare' xubij chique: Vo xa re vinak chin jun nación man niquinojij-ta y ca'e' quivach niquiban, nipa ayoval chiquicojol. Y re' man otz-ta, roma nuban cha re nación che nitzak. Y quire' chuka' pa jun jay, vo xa c'o ayoval chiquicojol, niquijach-qui' y man otz-ta chic xtiquitz'at-qui'. 18 Y ja quire' chuka' re Satanás, reja' manak modo che nuban ayoval quiq'uin re rusamajela', roma vo xa quire' nuban, re ruchibil rion niquiya' can y cha'nin nitzak y man chic nitiquir-ta nuban gobernar. Y yen quire' nimbij chiva, roma yex nibij che yen c'o re Beelzebú viq'uin y mare' tak yintiquir ye'nlisaj-a re itzel tak espíritu. 19 Yex quire' ninojij chuij yen, che c'o re Beelzebú viq'uin, mare' yintiquir ye'nlisaj re itzel tak espíritu, pero re ye'tzekelben ivichin chuka' ye'tiquir ye'quilisaj itzel tak espíritu. ¿Anchique como ya'yon poder chique reje' chin ye'tiquir niquiban quire'? Mare' ja re ye'tzekelben ivichin jare' re ye'sekresan che man otz-ta re ninojij yex. 20 Y yen can ja-va re Dios re ya'yom-pa poder chua chin yintiquir ye'nlisaj-a re itzel tak espíritu. Xa xbeka-yan re k'ij che conojel ruc'amon che niquinimaj rutzij re Dios y ye'c'ue' pa ruk'a' reja'.
21 Y tak c'o jun ache re camas ruchuk'a', y c'o ronojel rach ch'ich' riq'uin chin nuban ayoval, re ache re' can jabal-va nuchajij re rachoch, y man jun xtilek'an re cosas c'o riq'uin. 22 Pero tak ne'c'ulun chic jun ache re c'o más ruchuk'a' que chach reja', nich'acataj, y nilisas-a ronojel rach ch'ich' chin ayoval re c'o riq'uin, re anchok riq'uin rubanon-va confiar-ri'. C'are' re ache re c'o más ruchuk'a', nutz'am rujachic chiquivach re ruchibil.
23 Y mare', re vinak re man nrajo-ta nic'ue' viq'uin, xa riq'uin re Satanás nrajo' nic'ue-va. Y anchique vinak man nuban-ta re nusamaj, xa nuyoj re nusamaj.
Tak jun itzel espíritu nitzolaj chic re anche' xel-va-a
24 Tak c'o jun itzel espíritu ndel-a riq'uin jun vinak, re itzel espíritu re' niba pa tak lugares re anche' manak vinak y manak ya', y chire' c'a nucanoj-va jun lugar chin nixulan. Y tak re jun itzel espíritu re' nuna' che man ak lugar nuvil chin nixulan, nunojij: Más otz yintzolaj chic anche' xinel-va-pa. 25 Y tak re itzel espíritu re' nitzolaj chic-apo pa ránma re vinak anche' elinak-va-a, no'rvila' re ránma re vinak re' ancha'l jun jay re meson rupan y jabal ruvekic banon. 26 Y c'are' re itzel espíritu re' ye'bo'rc'ama-pa je vuku' chic ruchibil itzel tak espíritu re más je itzel, y conojel re' ye'oc pa ránma re vinak. Y re vinak re anchok riq'uin ye'c'ue-va chic jun bey re itzel tak espíritu re', más c'ayef nuban re ruc'aslen que chach re xuban nabey.
Otz-quibanoj re niquic'axaj y niquiban re nubij re ruch'abal re Dios
27 Y tak re Jesús ntajin chubixic re' chiquivach conojel re vinak re quimalon-qui' riq'uin, jare' tak jun ixok re c'o chire' chiquicojol cof xbech'o-pa, y xubij: Otz-rubanoj re ixok re xyi'o avichin chach re ruch'ulef y xatruq'uiytisaj riq'uin tz'umaj, xcha' re ixok cha re Jesús.
28 Y re Jesús xubij: Más otz-quibanoj re niquic'axaj re ruch'abal re Dios y niquiban re nubij.
Re vinak man niquijo-ta niquinimaj re Jesús
29 Y tak re Jesús xutz'at che camas je q'uiy vinak niquimol-apo-qui' chij, xpa re Jesús xubij chique re vinak re': Re vinak chupan re tiempo re' camas je mal tak vinak y man yinquinimaj-ta. Mare' can niquijo' che yen nimban jun señal chiquivach chin quire' yinquinimaj. Pero mana-ta re niquijo' reje' jare' re xtibanataj. Xa can xe re xbanataj riq'uin re jun ache re xubini'aj Jonás, re jun rusamajel re Dios re xc'ue' ajuer can re xbex profeta cha, xaxe re señal re' re niya' chique reje'. 30 Re xuc'alvachij re Jonás xuc'ut chiquivach re vinak re xe'c'ue' ajuer can chupan re tenemit Nínive, che can ja re Dios takayom-pa richin. Y quire' chuka' yen re xinalax chi'icojol, re xtinc'alvachij xticusas chin jun señal chiquivach re vinak vocame. 31 Y tak xtapon re k'ij tak re vinak xque'bapon chach re Dios chin xque'ban juzgar, xte'c'astaj-pa re jun ixok re xuban gobernar pa Sabá y xtubij che man otz-ta xquiban re vinak re jec'o vocame. Roma re tiempo tak xc'ue' re jun ixok re', camas naj xbiyin chin quire' xbo'rc'axaj y xbo'rtz'eta' re namalaj na'oj re c'o riq'uin re Rey Salomón. Y vocame yinc'o yen re c'o más nuk'ij que chach re Rey Salomón re xc'ue' ajuer can, y xa man yinquinimaj-ta re vinak. 32 Y tak xtapon chuka' re k'ij tak re Dios xque'ruban juzgar re vinak re jec'o vocame, xque'c'astaj-pa re vinak re xe'c'ue' ajuer can pa tenemit Nínive. Re vinak re' xtiquibij che man otz-ta xquiban re vinak re jec'o chupan re tiempo re', roma man xinquinimaj-ta, roma re vinak re xe'c'ue' pa tenemit Nínive, can xe xquic'axaj re ruch'abal re Dios re xutzijoj re Jonás chique, can jare' tak xquinimaj y xjalataj re quic'aslen chach re Dios. Y vocame yinc'o yen re c'o más nuk'ij que chach re Jonás, y xa man yinquinimaj-ta re vinak.
Re sakil chin re ka-cuerpo ja re kanak'avach
33 Y man jun vinak nibano che tak nutzaj jun lámpara nuya-ta-apo chuxe' jun cajón o nuvovaj-ta-apo. Re vinak re nutzaj jun lámpara, nutzekeba' chicaj, chin quire' sakil nuban pa jay tak ye'oc-apo re vinak. 34 Y re anak'avach can ye'oc chava ancha'l ndoc jun lámpara. Roma vo xa re anak'avach je otz, ronojel re a-cuerpo c'o pa sakil. Pero vo xa re anak'avach man je otz-ta, ronojel re a-cuerpo c'o pa k'oko'm. 35 Mare' tachajij re ac'aslen, chin quire' re sakil re ruyi'on re Dios pan avánma man tijalataj, y man chic tik'alajim-pa che c'a yatc'o pa k'oko'm. 36 Roma vo xa yatc'o pa sakil, can man yatc'o-ta pa k'oko'm, y quire' can yatzu'un-va jabal. Re' can junan-va riq'uin tak tzijon jun lámpara chin nusekresaj re anche' yatc'o-va y can pak'ij rubanon roma k'alaj ronojel.
Re Jesús nubij re quimac re achi'a' fariseos y re achi'a' je'atamayon re ley quichin re israelitas
37 Y tak re Jesús xtane-ka che tzij chiquivach re vinak, c'o jun chique re achi'a' fariseos xubij cha re Jesús che tubana' utzil niba-ta ba' charachoch, chin ne'va' riq'uin. Y re Jesús can xbo-va. Y tak xapon, xbetz'uye' chach mesa.
38 Y re ache fariseo, can anchique-la xutz'at re Jesús, roma xtz'uye-apo chach mesa y man xuch'aj-ta ruk'a' ancha'l re qui-costumbre re israelitas. 39 Y re Ajaf Jesús can rutaman re nunojij re ache fariseo, y mare' xubij cha: Yex fariseos xa yix ancha'l re lak re jabal ch'ajch'oj rij y re rupan can xak che tz'il. Yex can nic'ut chiquivach re vinak che camas otz re ibanabal, pero pa tak ivánma man quire-ta, roma xa nojnak riq'uin elak', y nojnak riq'uin ronojel rach etzelal. 40 Xa yix nacanak tak vinak, roma itaman che ja re Dios xbano re ka-cuerpo y chuka' reja' xbano re kánma. 41 Mare' yex xa ja re ivánma tich'ojersaj, chin quire' tak ch'ajch'oj chic re ivánma, xtalax c'a-pa iviq'uin che ye'to' re man jun cosa c'o quiq'uin, y xquixch'ojch'ojer.
42 ¡Tivok'ex ivach yex fariseos! roma yex xaxe re jubulaj tak k'ayis, ancha'l re hierbabuena y re ruda y ronojel quivach tico'n, jare' re ye'lisaj can tak ba' chin ndoc i-diezmo chin niya' cha re Dios, pero xa man nijo-ta re Dios, y man otz-ta ina'oj quiq'uin re vinak. Pero jare' re más otz-ta che niban nabey, y c'aja-ta re' niban re can yixtajin-va chubanic.
43 ¡Tivok'ex ivach yex fariseos! roma ja re nabey tak ch'acat ye'canola' re pa tak nema-jay re anche' nitzijos-va re ruch'abal re Dios re nibex sinagoga cha, chin quire' nibex che camas ik'ij. Y chuka' camas nika chivach che niya' ruxnokil-ivach pa tak q'uiybal, re anche' niquimol-va-qui'.
44 ¡Tivok'ex chuka' ivach yex achi'a' re itaman re ley kachin yoj re yoj israelitas y chuka' yex fariseos re ca'e' ipalaj! roma yex xa yix ancha'l re anche' je'mukun-va re anama'i', re man chic banon-ta quibanic y man chic k'alaj-ta che c'o mukun chire', y re vinak xa choj ye'k'ax pa rue', can man c'a quitaman-ta che xa pa rue' jun quiminak ye'k'ax-va, xcha' re Jesús.
45 Pero jun chique re achi'a' je'atamayon re ley quichin re israelitas, xubij cha re Jesús: Maestro, tak rat nabij quire', man xe-ta chic chique re fariseos nabij-va, xa can chibil chuka' chaka yoj nabij-va.
46 Y re Jesús xubij cha re ache re': ¡Tivok'ex chuka' ivach yex re itaman re ley! roma tak ye'tijoj re vinak, niya' namalaj tak ejka'n chiquij, re camas c'ayef quic'uaxic. Re ejka'n re' xaxe chiquij re vinak niya-va, y yex can man jun ch'et rue-ik'a' nisiloj chin niban y nic'uaj-ta re ejka'n re nibij che tiene que niquic'uaj re vinak.
47 ¡Tivok'ex ivach yex re itaman re ley! roma yex yix ancha'l re ivinak re xe'c'ue' ajuer can, xe'quiquimisala' re rusamajela' re Dios re xe'c'ue' ajuer can, re xbex profetas chique. Y ja quire' yex vocame nik'alajin che yix quire', roma ye'ibanala' rubanic re qui-panteón. 48 Vocame nik'alajin che yex yix ancha'l reje', roma nika chivach re xquibanala' chique re rusamajela' re Dios re xbex profetas chique.
49 Y mare' re Dios re c'o ronojel rach na'oj riq'uin xubij: Xque'ntak achi'a' quiq'uin re israelitas re nutenemit, achi'a' re xque'tzijon re ch'abal re nimbij chique, y chuka' xque'ntak apóstoles quiq'uin. Pero jec'o chique reje' re xque'quimisas, y chuka' xque'ya' pa tak tijoj-pokonal. 50 Mare' xubij re Jesús: Conojel re profetas re je'quimisam-pa tak xtiquir-pa re ruch'ulef, ja re vinak re jec'o vocame, jare' re xque'kalen re quicamic. 51 Nitiquir-pa riq'uin re rucamic re ache xubini'aj Abel c'a riq'uin re rucamic re ache xubini'aj Zacarías. Y ja Zacarías re' re xquimisas chunakaj re altar re c'o chach rachoch re Dios. Mare' nimbij chiva, che re Dios pa quive' re vinak re jec'o vocame xtuya-va re quicamic re achi'a' re xe'samaj pa ru-cuenta re Dios.
52 ¡Tivok'ex ivach yex achi'a' re itaman re ley! roma yex jabal itaman andex rubanic tak jun vinak ndoc rajc'ual re Dios, pero yex man yix-aconak-ta rajc'ual reja' y chuka' man niya-ta k'ij chique re vinak chin ye'oc-ta rajc'ual re Dios, astapa' re vinak niquijo' ye'oc rajc'ual reja'.
53 Tak re Jesús xubij ronojel re', re achi'a' re je'atamayon re ley quichin re israelitas y re achi'a' fariseos camas xpa quiyoval. Y mare' conojel reje' xquibanala' chic preguntas cha, xaxe chin niquinak. 54 Re achi'a' re' cama-va niquiya-ta can re Jesús, roma niquijo-ta reje' che reja' c'o-ta jun ch'abal re man pa rubiyal-ta re nubij chin che nika pa quik'a', chin che niquisujuj. Pero re Jesús can rion pa rubiyal re ye'rubij tak nich'o.
11:1 Sal 10.17; 19.14; Ro 8.20, 27; 2 Co 3.5; Stg 4.2, 3; Jud 20. 11:2 2 Cr 20.6; Sal 11.4; Is 11.9; 63.16; Dn 7.14; Mt 5.16; 10.32. 11:4 Mt 6.13; Ef 4.32; Stg 2.13. 11:4 Mt 6.14, 15; Lc 22.46; 1 Co 10.13; Stg 1.13; Ap 3.10. 11:8 Lc 18.1. 11:9 1 Jn 5.14. 11:11 Mt 7.9. 11:13 Is 44.3; Mt 7.11; Jn 4.10. 11:14 Mt 9.32; 12.22. 11:15 Mt 9.34; 12.24. 11:16 Mt 12.38; 16.1. 11:17 Jn 2.25; Ap 2.23. 11:17 Mt 12.25; Mr 3.24. 11:19 Mr 9.38; Lc 9.49. 11:20 Ex 8.19. 11:21 Mt 12.29; Mr 3.27; Ef 6.12. 11:21 1 P 5.8. 11:22 Is 53.12; Col 2.15; He 7.25. 11:23 Mt 12.30. 11:24 Mt 12.43. 11:26 Jn 5.14; He 6.4; 10.26; 2 P 2.20. 11:27 Lc 1.28, 48. 11:28 Mt 7.21; 12.49; Lc 8.21; Stg 1.25. 11:29 Mt 12.38, 39. 11:30 Jon 1.17; 2.10. 11:31 1 R 10.1; Is 9.6; Ro 9.5; Fil 2.10; Tit 2.13. 11:32 Jon 3.5. 11:33 Mt 5.15; Mr 4.21. 11:34 Sal 119.18; Mt 6.22; Mr 8.18; Hch 26.18; Ef 1.17, 18. 11:38 Mr 7.3. 11:39 Mt 23.25; Ga 1.14; 2 Ti 3.5; Tit 1.15. 11:41 Is 58.7; Dn 4.27; Lc 12.33. 11:42 1 S 15.22; Os 6.6; Mt 23.23. 11:43 Mt 23.6; Mr 12.38, 39. 11:44 Sal 5.9; Mt 23.27; Hch 23.3. 11:45 Mt 22.35. 11:46 Mt 23.4. 11:47 Mt 23.29. 11:48 Hch 7.51, 52; 1 Ts 2.15; He 11.36-38; Stg 5.10. 11:49 Pr 1.20; Mt 23.34; 1 Co 1.24. 11:51 Gn 4.8. 11:52 Mt 23.13. 11:54 Mr 12.13.