6
Re vinak jec'o pa Nazaret man xquinimaj-ta re Jesús
Re Jesús y re ru-discípulos xe'el-a chire' y xe'ba pa Nazaret, re tenemit re anche' xq'uiy-va reja'. Y tak xapon re k'ij chin uxlanen, reja' xuc'ut re ruch'abal re Dios chire' pa nema-jay re anche' nitzijos-va re ruch'abal re Dios re nibex sinagoga cha. Y roma re ch'abal re ye'rubij chique, re vinak re quimalon-qui' chire', can anchique-la xquic'axaj, y xquibila': ¿Anchique roma tak re ache re' camas na'oj c'o riq'uin y nitiquir ye'ruban milagros? ¿Ancha'l tak nitiquir nuban ronojel re'? Roma re ache re' xa carpintero, ral re María, quich'alal re Jacobo, re José, re Judas y re Simón. Y re je rana' xa chakacojol yoj jec'o-va, xe'cha'.
Mare' re vinak can man ba' xquinimaj re Jesús, roma reja' aj-chire' pa quitenemit. Y re Jesús xubij chique re vinak re': Conojel re rusamajela' re Dios re nibex profetas chique, man jun quik'ij, pero re' xaxe chiquivach re vinak re jec'o pa rutenemit, chiquivach re ruch'alal y chiquivach chuka' re ru-familia, roma chiquivach re nic'aj chic vinak c'o quik'ij, xcha' chique.
Y chupan re rutenemit, re Jesús man q'uiy-ta milagros xuban roma re ruvinak cama-va xquinimaj-ta. Xaxe-oc ca'e-oxe' yava'i' re xuya' ruk'a' pa quive' chin xe'ruc'achojsaj. Y reja' can anchique-la xuna' roma xe'rutz'at che re vinak chire' pa rutenemit, xa can man xquiban-ta confiar-qui' riq'uin. Reja' xba c'a pa tak cocoj tenemit re jec'o chunakaj re rutenemit. Reja' can xuc'ut re ruch'abal re Dios chiquivach re vinak.
Tak xe'tak re je doce discípulos chutzijosic re ruch'abal re Dios
C'are' re Jesús xe'rayoj re je doce ru-discípulos. Y che ca'ca' che ca'ca' xutz'am-a quitakic chubanic re samaj, y xuya-a poder chique chin ye'tiquir ye'quilisaj re itzel tak espíritu. Y reja' xubij-a chuka' chique che xaxe re quich'ama'y tiquic'uaj-a y man tiquic'uaj-a jun chic cosa. Man tiquic'uaj-a quiya'l, man tiquic'uaj-a vay y chuka' man tiquic'uaj-a mero pa tak ximibal-quipan. Man tiquicusaj-a ca'e' quitziak. Pero re quixajab otz che niquicusaj-a. 10 Re Jesús xubij-a chuka' chique: Xabanchique tenemit yixapon-va, tak yixoc pa jun jay, chire' quixc'ue-va-ka. Xa c'aja tak yixel-pa chire', otz niya' can re jay re anche' xixc'ue-va. 11 Y vo xa re anche' yixapon-va, re vinak man otz-ta ic'ulic niquiban y man niquijo-ta chuka' niquic'axaj re ruch'abal re Dios re nitzijoj yex chique, quixel-pa chire'. Y titavaj can re pokolaj re c'o pa tak ivakan chiquivach re vinak re', chin tiquitamaj che man otz-ta re xquiban chiva. Roma yen can katzij nimbij chiva, che chupan re k'ij tak xtibanataj re juicio, re vinak re xe'c'ue' pa tenemit Sodoma y Gomorra, man can-ta xtak'ax rue' re castigo xtika pa quive' que chach re xtika pa quive' re vinak chin re tenemit re man otz-ta ic'ulic xtiquiban, xcha-a chique.
12 Y re discípulos xe'ba. Reje' xquibij chique re vinak che tijalataj quic'aslen chach re Dios. 13 Y re discípulos q'uiy itzel tak espíritu re xe'quilesala'. Y chuka' xquiyala' aceite olivo pa quive' je q'uiy yava'i' y xe'quic'achojsala' can.
Re Herodes man rutaman-ta anchique re' re Jesús
14 Y re Rey Herodes xuc'axaj che re Jesús camas elinak rutzijol chiquicojol re vinak. Pero re Herodes xubij-ka pa ránma che re Jesús xa ja re Juan Bautista re xc'astaj-pa chiquicojol re anama'i', y mare' tak c'o poder pa ruk'a' chin q'uiy milagros nitiquir ye'rubanala', xcha-ka reja'.
15 Pero jec'o nic'aj chic chique re vinak re xquibij che re Jesús xa ja re Elías. Y jec'o nic'aj chic xquibij che reja' jun profeta, re ancha'l re profetas re xe'c'ue' ajuer can.
16 Pero tak re Rey Herodes xuc'axaj re', xubij: Re Jesús xa ja re Juan Bautista re xintak rutzaq'uisic rujalom, y vocame xc'astaj-pa chiquicojol re anama'i', xcha'.
17 Roma ja re Rey Herodes re xbin che tiquitz'ama-pa re Juan. C'are' xuya' pa cárcel y xuxim che cadena. Re Herodes quire' xuban roma re ixok rubini'an Herodías re c'o riq'uin, xa ruxayil re Felipe re ruch'alal re Herodes. Y re Herodes can quic'uan-va-qui' riq'uin re Herodías. 18 Re Juan xtz'am roma rubin cha re Herodes: Man otz-ta abanon roma aconak-ka avxayil re Herodías re ruxayil re avch'alal rubini'an Felipe.
19 Re Herodías can rujovan-va c'a ruquimisan re Juan roma itzel nuna' cha, pero man pa ruk'a-ta reja' c'o-va, mare' man tiquirnak-ta. 20 Re Rey Herodes can rutaman che re Juan jun lok'olaj ache y choj ruc'aslen chach re Dios, y nuxibij-ri' chach. Can man ruyi'on-ta k'ij chin che c'o-ta cosas ruc'alvachin. Reja' can jabal nuc'axaj tak re Juan nubij re ruch'abal re Dios cha. Pero reja' man ninojitaj-ta chach re andex ruc'amon che nuban. 21 Y xapon re k'ij re yaben roma re Herodías chin nika re Juan pa ruk'a'. Chupan re k'ij tak re Rey Herodes xtz'akater chic jun rujuna', xe'rayoj conojel re ye'bano gobernar re jec'o pa ruk'a', xe'rayoj re je ec'uay quichin re soldados y xe'rayoj chuka' re achi'a' re c'o más quik'ij chiquicojol re aj-Galilea, chin jun va'in. 22 Y re anche' quimalon-va-qui' reje', xoc-apo jun xtan ral re Herodías, y reja' xajo' chiquivach. Y re xajoj xuban re xtan camas xka chach re Rey Herodes y chiquivach conojel re ye'va' riq'uin. Y re Rey Herodes xubij cha re xtan: Tac'utuj re andex xtajo' y xtinya' chava. 23 Can nimban jurar chavach, che xabandex re xtac'utuj chua, xtinya' chava, astapa' pa nic'aj cha re lugar re anche' nimban-va gobernar re xtac'utuj, can xtinya' chava, xcha' re Rey Herodes cha re ral re Herodías.
24 Pero re xtan, xe xuc'axaj re xubij re Rey Herodes, xel-a y xbo'rbij cha re rute': ¿Andex como ninc'utuj cha re Rey Herodes? Roma reja' xubij chua che xabandex re xtajo', can xtuya' chua, xcha' re xtan cha re rute'.
Xpa re te'ej xubij cha re ral: Tac'utuj che tiquimisas re Juan Bautista y tiya-pa re rujalom chava.
25 Y re xtan can jare' xtzolaj-apo riq'uin re Rey Herodes y xbo'rbij cha: Yen ninjo' che vocame-yan naya-pa chua chach jun plato, re rujalom re Juan Bautista, xcha' cha re Rey Herodes.
26 Y re Rey Herodes camas xbison-ka pa ránma roma re', pero roma can rubanon chic jurar cha che can xtuya-va re andex nrajo' y roma chuka' can chiquivach re jec'o riq'uin chach mesa xubij-va, tiene que nuban re nic'utux cha, chin man nuya-ta ruq'uex. 27 Y re Rey jare' tak xutak-a jun soldado chin tic'am-pa re rujalom re Juan Bautista. 28 Y re soldado xba. Reja' xbo'rtzaq'uij-pa rujalom re Juan Bautista chire' pa cárcel. Y c'are' re rujalom re Juan xuc'am-pa cha re xtan chach jun plato y re xtan xbo'rya' cha re rute'.
29 Tak re ye'tzekelben chin re Juan xquic'axaj che xquimisas, xe'ba chuc'amic re ru-cuerpo, y xbequimuku' can.
Tak re Jesús xe'rutzuk je vo'o' mil achi'a'
30 C'are' re ru-apóstoles re Jesús xe'tzolaj-pa banoy rusamaj re Dios y xquimol-apo-qui' riq'uin re Jesús. Reje' niquibila' cha ronojel re xquibanala' y re xquic'ut chiquivach re vinak. 31 Y re Jesús xubij chique: Jo' pa jun lugar re anche' je manak vinak chin che yoje'xulan ba'.
Y quire' xubij chique roma re vinak ye'el-ye'oc quiq'uin y mare' hasta man ye'tiquir-ta chic ye'va'. 32 Y re Jesús y re ru-apóstoles xe'oc-a pa jun canoa chin che ye'k'ax juc'an chic-apo ruchi-ya', pa jun lugar re anche' manak vinak. 33 Pero tak reje' xe'el-a, je q'uiy vinak re xe'tz'eto-a quichin y xquitamaj-a quivach. Mare' re vinak jonanin xe'ba chacakan, xquimol-a-qui' po bey, re pa tak tenemit re anche' xe'k'ax-va. Y xa ja-yan chic reje' re xe'bapon nabey. Y tak re Jesús y re ru-discípulos xe'bapon, re vinak xquimol-apo-qui' chiquij. 34 Y tak re Jesús xka can chupan re canoa, xutz'at che camas je q'uiy vinak re je'yabeyon richin chire'. Reja' xujoyovaj quivach, roma re quibanon, can ancha'l re ovejas tak man jun nichajin quichin. C'are' q'uiy cosas re xuc'ut chiquivach re nic'atzin che niquitamaj chij re ruch'abal re Dios. 35 Pero tak xk'ak'ij-yan-ka, re ru-discípulos re Jesús xe'jelon-apo riq'uin y xquibij cha: Re vova' xa je manak vinak y xk'ak'ij-yan-ka. 36 Ca'taka-a re vinak re' chin che ye'ba pa tak cocoj tenemit y pa tak nic'aj chic lugar re jec'o nakaj, chin te'quilok'o' quivay chire', roma manak quivay chin niquitaj, xe'cha' cha re Jesús.
37 Jac'a re Jesús xubij chique re ru-discípulos: Tiya' quivay yex, xcha' chique. Y reje' xquibij cha: Rat nabij che takaya' quivay yoj, pero manak modo roma nrajo' che nakalok' ála ca'e' ciento denarios vay chin ye'va' conojel, xe'cha'.
38 Y reja' xuc'utuj chique: ¿Jenipa' vay c'o iviq'uin? Titz'eta-na c'a. Y tak reje' quitz'eton chic, xquibij: C'o vo'o' vay y ca'e' car.
39 C'are' reja' xubij chique re ru-discípulos che tiquibij chique re vinak che que'tz'uye' conojel pa rue' re sabana, y pa tak grupos tiquic'uala-qui'. 40 Y re vinak re' can xe'tz'uye' pa rue' re sabana, y xquic'uala-qui' pa tak ciento y nic'aj tak ciento. 41 Y re Jesús xe'ruli'ej pa ruk'a' re vo'o' vay y re ca'e' car, xtzu'un chicaj y xutioxij cha re Dios. Reja' xe'rupar re vay y xuya-a chique re ru-discípulos chin che niquijachala' chiquivach re vinak. Y quire' chuka' xuban riq'uin re car. Xujach chiquivach conojel. 42 Can conojel jabal xe'va'. Can man jun re man-ta xva'. 43 Y c'a c'o doce chacach re nojnak che vay y car re xuban sobra. 44 Camas je q'uiy vinak re xe'va', roma xaxe re achi'a' je vo'o' mil.
Tak re Jesús xbiyin charakan pa rue' re lago rubini'an Galilea
45 Y jare' tak re Jesús xubij chique re ru-discípulos che que'oc-a chupan re canoa, chin que'nabayaj-a chach, che que'ba pa Betsaida, re tenemit re c'o juc'an-apo ruchi-ya'. Y reja' c'a ye'ruban-na can despedir re vinak. 46 Y tak re Jesús xe'ruban-yan can despedir re vinak, reja' xba pa rue' re loma chubanic orar. 47 Re Jesús xc'ue-na can pan ulef, pero re discípulos je'binak pa canoa y naj xe'ba-yan-apo pa rue' re lago. Pa runic'ajal chic re lago jec'o-va-apo tak xoc-ka re ak'a'. 48 Y re Jesús xe'rutzu' che re ru-discípulos man choj-ta nibiyin re canoa chiquivach, roma re cak'ik' nupaxij-ri' chach re canoa y nutzolij chij. Y tak nisakar-yam-pa, re Jesús binak charakan pa rue-ya' chin niba-apo quiq'uin y nrajo' nak'ax chiquivach. 49 Pero tak re discípulos xquitz'at che c'o jun pitinak charakan pa rue-ya', xe'siq'uin. Roma reje' xquinojij che re pitinak pa rue-ya' xa jun xibinel. 50 Y roma can conojel xe'tz'eto richin, xsatz quic'o'x. Y mare' re Jesús cha'nin xch'o-apo chique y xubij: Man tixibij-ivi'. Ja yen re Jesús, xcha' chique.
51 Y reja' xoc-a quiq'uin pa canoa. Y jare' tak xtane-ka re cak'ik'. Y re discípulos camas c'a xsatz quic'o'x. 52 Y astapa' can xquitz'at tak re Jesús xuban che xq'uier re vay, reje' man xk'ax-ta pa quive' che reja' can nitiquir-va nuban xabanchique cosa, roma can c'o poder riq'uin. Reje' can c'a quicoversan re cánma.
Re Jesús je q'uiy yava'i' xe'ruc'achojsaj pa Genesaret
53 Y reje' xe'k'ax pa rue' re lago re' y xe'bapon chupan re lugar rubini'an Genesaret. Reje' xe'bapon chuchi' re lago y chire' xquiya-va can re qui-canoa. 54 Y xe xe'ka can pa canoa, re vinak re jec'o chire' chuchi-ya', cha'nin xquitamaj rach che ja re Jesús re xka can pa canoa. 55 Mare' xquiyala' rutzijol ronojel lugar re jec'o nakaj, che re Jesús c'o chire'. Y re vinak ye'quic'amala-pa re quiyava'i' chach re qui-camilla, y xe'quic'uaj-apo chach re Jesús re anchique lugar niquic'axaj che c'o-va. 56 Y xabanchique lugar napon-va, re pa tak nima'k y cocoj tenemit, y chuka' pa tak juyu', re vinak xe'quiyala' re yava'i' pa tak bey re anche' nak'ax-va reja'. Camas c'a utzil niquic'utula' cha chin che tuya' k'ij chique chin niquitz'am astapa' xaxe re ruchi-rutziak. Y conojel re xe'tz'amo ruchi-rutziak re Jesús, xe'c'achoj cha re quiyabil.
6:1 Mt 13.54. 6:3 Is 53.2, 3; Jn 6.42. 6:4 Mt 13.57. 6:6 Mt 9.35. 6:7 Mt 10.1. 6:8 Lc 9.3. 6:10 Mt 10.11; Lc 9.4. 6:11 Mt 10.14; Lc 10.10, 11; Hch 13.51. 6:11 He 10.31. 6:13 Stg 5.14. 6:14 Mt 14.1, 2; Lc 9.7. 6:15 Mt 16.14; Mr 8.28. 6:17 Lc 3.19, 20. 6:18 Lv 18.16; 20.21; He 13.4. 6:21 Mt 14.6. 6:24 Pr 12.10. 6:29 Mt 14.12. 6:30 Lc 9.10. 6:31 Mr 3.20. 6:32 Mt 14.13. 6:34 Mt 9.36; 14.14; He 4.15. 6:34 Is 54.13; 61.1. 6:35 Mt 14.15; Lc 9.12. 6:38 Mt 14.17; 15.34. 6:41 Mt 26.26. 6:45 Mt 14.22. 6:46 Jn 6.15. 6:46 Mt 14.23; Mr 1.35; Lc 6.12. 6:50 Mt 14.27; Jn 6.20. 6:52 Jer 17.9; Mr 3.5; 8.17; 16.14. 6:53 Mt 14.34. 6:56 Mt 9.20; Lc 8.44.