4
Yo, bulu ŋarra dhu dhuwal nhumalaŋ lakaram, märr nhumany dhu ga marŋgimirra nhina. Ŋunhi ŋuli yolŋuny bäpa'mirriŋu dhiŋgam, bala ŋayiny ŋuli ŋunhi gäthu'mirriŋuynydja nhanukal märraman ŋunhi ḏämbu-meṉgunhawuynydja girri', bukmaknha yan ŋunhi ŋayi gan bäpa'mirriŋuy ŋayathaŋal. Yurr ŋuli ŋayi ŋunhi gäthu'mirriŋu yutjuwaḻany yan, ga bäyŋun nhakun dhu ŋunhi ŋayipiny gumurryu-märram ŋunhiyiny girriny' malany. Bili ŋayipiny, ŋunhiyiny yothuny ga wiripuŋuwal muka yolŋuwal djägaŋur nhina, ga ŋurikalyin nhakun dhu ga ŋunhi yolŋuwal waṉa-nhirrpanawuywala ŋorra ŋunhi ŋula nhäny mala bukmaktja girri', ga yan bili, ga bäy ŋayi dhu ŋunhi yothu ŋuthan ŋaḻapaḻyirr. Ga balanyamirriynha ŋayi dhu ŋunhi märramany ŋunhi girriny' mala, nhanukiyingalnydja ŋayi goŋlil wapmaram. Ga bitjarryin gan ŋunhi limurrnydja nhinan ŋäthilnydja wiripuŋuwal goŋŋur, wakinŋuwal birrimbirrwal munatha'wuywal walalaŋgal, walal limurruny gan garrwi'yurr, bala walal gan ŋunhi buŋgawayinan limurruŋguny.
Ga ŋunhi nhakun nhanŋu God-Waŋarrwu waluny galkithin bala yan ŋayi djuy'yurra nhanŋuwuy ŋayi gäthu'mirriŋunhany, ga maḻŋ'thurrnydja ŋayi ŋunhi yolŋun yan, ŋäṉḏi'mirriŋuwalnydja yolŋuwala, ga nhinanany ŋayi gan ŋunhi ŋuriŋiyin romdhuny Djuw-walnha,* märr ŋayi dhu ŋunhi buluyi roŋanmaramdhi limurrunhany beŋuryiny romŋur, bala limurr dhu ŋunhi yolŋuny walal nhanŋuwuynha yan. Dhiyaŋuny bala limurr dhuwal nhanŋuwuynha djamarrkuḻi', ŋayi ŋunhi djuy'yurr nhanukiyingalaŋaw ŋayi Gäthu'mirriŋuwnydja birrimbirr, bala ŋayi galkarnydja limurruŋgala ŋayaŋulilnydja. Ga ŋuriŋiyin nhanukal birrimbirryun ŋuli ga ŋunhi lakaramany limurruŋgalnydja ŋunhi ŋayiny God-Waŋarrnydja limurruŋ bäpa'mirriŋun. Ga ŋuriŋiyi bili birrimbirryu limurr dhu ŋunhi buku-gawaw'yundja nhanŋu märrliyanhamirrnydja nhanukal marrtji waŋa bitjandja, “Mäḻu' ŋarraku marrkapmirr,” bitjandja. Bäyŋun nhuma dhuwal dhiyaŋuny bala buluny garrpinawuy yolŋu walal. Nhumany dhuwal God-Waŋarrwun djamarrkuḻi', ga gurrupandja ŋayi nhuna dhu ŋunhi, ŋunhi bili yän ŋunhi nhä mala ŋayi gan nhuna dhawu' nhirrpar.
Bolnydja gan warwuyurra ŋurikiwurruŋguny yolŋuw walalaŋ ŋunhi walal gan roŋiyinan bilyurr ŋäthiliŋulila romlil
Paul's concern for the Galatians who are going back to their old ways
Galatians 4.8-20
Yurrnha nhuma gan ŋunhi God-Waŋarrwalnydja galkithin, ŋunhiny limurr gan ŋäthilnydja nhinan romŋur ga ganydjarrŋur birrimbirrwal munatha'wuywal walalaŋgal, walal nhumalaŋ gan buŋgawayin. Bala nhuma gan ŋunhi märr-yuwalkthinan ŋurikiyiny malaŋuw birrimbirrwu, yanbi ŋunhi walalaŋgalnha goŋŋur limurruŋguny walŋa yalalaŋumirriwnydja wiyinŋumirriwnydja nhinanharaw, yanbi ŋunhi walalnha gan ganydjarrnydja ŋayathaŋal. Yurr walal ŋunhi yuwalktja bäyŋun yulŋuny, ganydjarrmiriwnha mala. Ga dhiyaŋuny bala nhuma ga dhuwal nhina galkin yanan ŋurikalnydja yuwalkkalnydja God-Waŋarrwal. Ga manymaktja ŋunhi mirithirrnydja, ŋunhi ŋayiny ga ŋunhiyiny yuwalktja God-Waŋarr nhinany galkin yanan nhumalaŋgala. Ga nhakun nheny ga dhuwal buluny galkikum ŋunhiyiny malany birrimbirrnha dhiyakuwuynhany ŋunhi munatha'wuynhany, walal dhu ga nhuŋuny buŋgawayirr. Bäyŋun walal ŋunhi bilin ganydjarrmiriwnha mala yalŋgin balanyan. 10 Ga bilin nhakun nhuma ŋuli ga dhuwaliyi märr-yuwalkmirriyirra nhokiyingala nhe ŋayaŋuynydja, ŋunhi bitjanna bili nhuma dhu ga ŋunhi buŋgulnydja djäman yan, ga ŋula nhäny mala rom ŋamaŋamayun walu-ŋupanna, ŋaḻindi-ŋupanna, dhuŋgarramandhirra, ŋurikin bili nhina romgu malthun ŋäthiliŋuwnha. 11 Mirithirra yan ŋarra nhumalaŋ ga dhuwal warwuyundja. Ga bitjanna ŋarra ga dhuwal nhämany, nhakun ŋarra gan ŋunhi dhäwuny lakaraŋal yänan nhakun ŋayaŋumiriwwun walalaŋ nhumalaŋguny, yänan nhakun ŋarra gan ŋunhi walun ŋarrakuwuy ŋarra djalkthurr nhumalaŋgal.
12-13 Marrkapmirr ḻundu walal ŋarraku, buku-djulŋimirr buthuru-bitjurrnydja walal ŋamathaŋ. Ŋarrakun walal yan romguny malthurr. Biyakun walal gi nhininy nhakun dhuwal ŋarra ga nhina, ganarrthula walal nhäny mala bukmaknha, ŋunhi nhä ŋayi ga rom mala ŋorra garrpinamirr. Biyakun walal ŋarrakuny malthurr nhakun ŋarra gan nhinan nhumalaŋgal dhiyaliyi, ŋunhi yaka nhuma ŋarrany ŋula ŋayaŋu-miḏikumana. Guyaŋa nhuma ga dhuwal ŋunhi ŋurruŋuny dhäwu, ŋunhi ŋarra gan lakaraŋal nhumalaŋgal dhiyaliyi, ga rirrikthurr ŋathil ŋarra, rerriy ŋarrany ŋayathaŋal. 14 Ga nhumany ŋarraku ŋunhi mirithinan warwuyurrnydja, yurr bäyŋu nhuma ŋarraku ŋuyulkthinyany ga gali'-nhirrpanminany, ga buthuru-djaw'yunminany. Nhumany ŋunhi ŋarraku mirithinan yan gumurr-ŋamathinany, bitjarra nhakun ŋarrany ŋunhi God-Waŋarrwun dhäwu-gänhamirr, ga wiripuny nhakun ŋayipin yan Djesu-Christnha. 15 Yo, ga ŋäkulnydja nhuma gan ŋunhi dhäwuny ŋarrakuŋ, ga märraŋalnydja nhuma gan ŋunhi galŋa-djulŋithinyaraynha. Ga dhiyaŋuny bala wanhan ŋunhiyiny rom? Nhaltjanna winya'yunna muka? … Bili nhumany ga ŋunhi djälthirr ŋarraku guŋga'yunaraw muka. Ga dhuwal mak balaŋ ŋarra ŋula maŋutji rirrikthurr, ga nhumany mak balaŋ ŋunhi nhumalaŋguwuynydja maŋutji ḏulŋurr'yunmirra bala ŋarrakala mam'maraŋ, ŋuli balaŋ ŋunhi gumurr-yalŋginy balanyarawyiny djämaw. 16 Nhän dhuwal ŋarrany nhumalaŋ miriŋun dhiyaŋuny bala muka? Bili ŋarra gan ŋunhi dhäwuny yuwalkkuŋala dhunupayaŋala yan lakaraŋalnydja.
17 Ga ŋunhiwurrnydja yolŋu walal ŋunhi walal ŋuli ga dhäwu nhumalaŋ djarrpi'kumany ga nyäḻ'yundja lakaram, beŋurnydja ŋunhi dhäwuŋur yuwalkŋurnydja, yan walal ga ŋunhi djälthirr walal dhu ga galkithirr nhumalaŋgal, ga bäyŋun walal gi ŋunhi nhumalany yuwalkkuŋuny guŋga'yurr. Ga djälnydja walal nhumalaŋ, walal dhu ga yan baku-ŋayathaman nhumalany ŋarrakalaŋaŋur, ŋunhi nhaku ŋarra ga nhumalaŋ djälthirr, märr yanbi dhu ga nhumany walalaŋguwuynha yan djälwu malthun djäma ŋunhi ŋula nhän malany. 18 Ga ŋuli walal balaŋ ganha ŋunhi galkithinya nhumalaŋgal ŋunhi ŋula nhaliynydja gämurruy' manymakthuny, bala ŋarrany balaŋ ganha ŋunhi yakan nhakun nhumalaŋ mirithinyany warwuyuna. Bäydhi ŋunhi walal balaŋ ganha ŋunhi nhinanha nhumalaŋgal dhiyaliyi wiyinŋumirr, ŋunhi balaŋ ŋarrany yaka dhiyaliyi. 19 Marrkapmirr walal djamarrkuḻi', rirrikthunna ŋarra marrtji dhuwal galkunaraynydja ŋurikiyiny waluw, ŋunhi nhuma dhu ga nhinany ŋamathaman dhika nhakun ŋayipin yan Djesu-Christnha, galŋany ŋarra marrtji dhika rirrikthunna warwuyunaraynydja nhumalaŋgal, bitjanna ŋarra ga dhuwal dhäkay-ŋämany rerrinhany nhakun yothuy ŋuli marrtji buma-puma miyalknha. 20 Ye-e-e, wanha balaŋ ŋarra ganha dhuwal dhiyaliyin nhinanha nhumalaŋgala, märr balaŋ ŋarra marrtjinya nhumalany waŋanha. Mirithirra yan ŋarra ga dhuwal nhumalaŋ warwuyundja.
Yägay ga Djärawalaŋuwuy dhäwu
Hagar and Sarah
Galatians 4.21-31
21 Wiripuny nhuma ga dhuwal djälthirr nhuma dhu ga nhina ŋuriŋiyin bili yan romdhuny, ŋunhi ŋayi gurrupar Mawtjitjkal. Ga ŋula nhe marŋgi warrpam'kun ŋurikiyiny dhäwuw malaŋuw, ŋunhi ga ŋuriŋiyi ŋäthiliŋuy romdhu ŋayatham? 22 Ga bitjan ŋayi ga ŋunhi dhäwuny dhärra gam' nhe dhu nhämany Yipurayimnhan* ŋunhi nhanŋu yothu maṉḏany märrma ḏirramu. Yo waŋganydhuny nhanŋu yothu gäŋal Yipurayimgu, ḏapmaranhawuyyu miyalkthu. Ga wiripuŋuynydja ŋunhi nhanŋu yothu gäŋal baḻanydjarratjarraynha ŋunhi ŋayi yakan ḏapmaranhawuy. 23 Yo, ŋayiny ŋuriŋiyiny ḏapmaranhawuyyuny miyalkthu yothuny gäŋal bitjarr yan bili nhakun ŋuli bawalamirriy miyalkthu yothuny gäma. Ga ŋayiny Djaraynydja nhanŋu yothu gäŋal Yipurayimgu, ŋunhiyin ŋunhi maŋutji-dhunupayanhawuynydja, dhawu'-nhirrpanawuynydja nhanukuŋuny God-Waŋarrwuŋuny.
24 Ga dhäwuny ŋayi ga dhuwaliyi yindin mirithirra ŋorra, mayaliny' nhanŋu djinawan' mirithirra, maṉḏany ga ŋunhi ŋuriŋiyiny miyalkthuny maṉḏa maŋutji-lakaram ŋunhi gumurrkunhaminyawuynha rom maṉḏany. Yo ŋurikiyiny ŋunhi ḏapmaranhawuywuny miyalkku Yägayawnydja* djamarrkuḻi' ḏapmaranhawuynha yan, ŋunhi ga ŋuriŋiyiny maŋutji-lakaram ŋunhiyin ŋunhi rom ŋäthiliŋunhan ŋunhi ŋayi God-Waŋarryu gurrupar ŋunhiyi rom Mawtjitjkal* ŋunhal bukuŋur yäkuŋur Djäniya,* ŋunhal makarrŋurnydja Yaraybiya.* 25 Ga Yägaynydja* ga maŋutji-lakaram ŋunhan wäŋa Djäniyan,* yuṯuŋgurrŋur Yaraybiya* ga wiripuny ŋunha Djurutjalamnha.* Ga yolŋu mala ŋunhi dhiyaŋ bala walal ga nhina ŋunhiyi Djurutjalamdja wäŋaŋur ŋunhiny walal bukmaknha ḏapmaranhawuynha mala. 26 Yurr limurruŋguny dhuwal yuwalktja ŋäṉḏi'mirriŋu ŋunhan bala Djurutjalam ŋunhan djiwarr'ŋura, ga yakan ŋayi ŋunhayiny wäŋa ŋula garrpinawuy. 27 Ga+ dhäwuny ŋayi ga ŋunha djorra'ŋurnydja ŋorra ŋurikiyiny wäŋaw bitjanna gam',
“Nhe miyalk ŋunhi nhe bäyŋu ŋula yothuny gänha.
Bäyŋu nhe ŋula dhäkay-ŋänha yothupuy rerri nhokiyingal nhe rumbalyu.
Nhininy gi galŋa-djulŋithin yan.
Ŋäthilnydja nhe yothumiriw, ga dhiyaŋuny bala nhe dhu djamarrkuḻi'nhany märram dharrwan mirithirra,
djuḻkmaraman dhu ga ŋunhiyinhany miyalknha ŋunhi ŋayi ga nhina dhuwaymirr.”
28 Ḻundu walal ŋarraku, nhumany yanbi gan dhuwal maḻŋ'thurr dhiyaliyi dhawu'ŋur, balanyayin bili yan nhakun Yitjaknha.* 29 Ga ŋunhiny mala djamarrkuḻi' gan maḻŋ'thurr bitjarr nhakun wiripu mala djamarrkuḻi' ŋuli ga maḻŋ'thun, yakany ŋunhiliyi dhawu'ŋur nhanukal God-Waŋarrwal, walalnydja ŋuli ga marin yan djäma ŋurikiwurruŋguny wiripuwurruŋguny djamarrkuḻiw'. Ga balanyan bili mariny ŋuli ga dhuwal maḻŋ'thun dhiyaŋuny bala dharaŋanan yan. 30 Ŋunha ŋunhi God-Waŋarrwalnydja ga dhärukŋur waŋa bitjanna gam', “Djuy'yurra ŋanya dhuwaliyiny miyalknha garrpinawuynhany ga yothunhany nhanŋu. Bäyŋun dhu ŋanya ŋunhi ŋula yolthuny gurrupan ŋula nhä.” 31 Marrkapmirr walal ḻundu walal ŋarraku, limurrnydja dhuwal djamarrkuḻi' ŋurukuŋdhi miyalkkuŋ ŋunhi ŋayiny baḻanydjarratjarra, yakan ŋayi garrpinawuy ŋula yolkuŋ.
* 4:4 Jew's * 4:22 Abraham * 4:24 Hagar * 4:24 Moses * 4:24 Sinai * 4:24 Arabia * 4:25 Hagar * 4:25 Sinai * 4:25 Arabia * 4:25 Jerusalem + 4:27 Isaiah 54.1 * 4:28 Isaac